Jesuspa mañakusqanman hina kawsasun

1, 2. 33 watapi Pascua fiestata ruwasqanku qhepaman, ¿imatan Jesús ruwarqan apostolninkunawan?

PASCUA fiestata ruwayta tukuspan Jesusqa qatikuqninkunawan kuska kasharqan 33 watapi 14 nisán tutapi. Chay fiestatan ruwarqanku Egiptomanta Israel llaqta kacharichisqa kasqanta yuyarinankupaq. Jesuspa qatikuqninkunan ichaqa “wiñaypaq” kacharichisqa kananku karqan. Qhepakaq p’unchaytan enemigonkuna Jesusta wañuchinanku karqan. Ch’uya kawsayninta qosqanraykun llapa runakuna huchamanta wañuymantapas qespichisqa kananku karqan (Heb. 9:12-14).

² Qatikuqninkunarayku kawsaynin qosqanta ama hayk’aqpas qonqananchispaqmi, Pascua fiestaq rantinpi paypa wañusqanta sapa wata yuyarinanchispaq kamachirqan. ¿Imaynatan chayta ruwarqan? Mana qonchuyoq t’antata phasmispan 11 apostolninkunaman qorqan, hinaspa nirqan: “Kayqa qankunarayku qosqa cuerpoymi, kaytan ruwankichis yuyariwanaykichispaq”, nispa. Chay qhepamanmi vinoyoq vasota paykunaman qorqan, hinaspa nirqan: “Kay vinoyoq vasoqa yawarniywan cheqaqchasqa mosoq rimanakuymi, yawarniyta qankunarayku hich’asaq” , nispa (Luc. 22:19, 20).

 3. a) ¿Iman cambiakurqan Jesuspa wañupusqan qhepaman? b) Jesuspa mañakusqanta t’aqwirispa, ¿imakunatan tapukunanchis?

³ Jehová Dios Israel llaqtawan rimanakusqankun tukupunanña kasharqan. Chay rimanakuypa rantinpin Jehová Dioswan hanaq pachapaq akllasqa cristianokunawan huk mosoq rimanakuy ruwakunan karqan. Jesuspa tiemponpi Israel llaqtaqa manan huk hinallachu Diosta yupaychasharqanku, chay hinapin Diospa ch’uya sutinta pisichasharqanku. Chaymi Jesusqa mana munarqanchu chay mosoq llaqta, ñawpa Israel llaqta hina kananta (Juan 7:45-49; Hech. 23:6-9). Aswanpas munarqanmi qatikuqninkunaqa huk nisqalla kanankuta, chhaynapi Diospa sutin hatunchasqa kananpaq. ¿Imatan chaypaq ruwarqan? Chaypaqmi Jesusqa huk sumaq mañakuyta ruwasqanpi Taytanpa yanapayninta mañakurqan (Juan 17:1-26; 26 paginapi dibujota qhaway). Chay mañakuyta t’aqwisqanchisman hina tapukusun: “¿Uyarirqanchu Dios Jesuspa mañakusqanta? ¿Jesuspa mañakusqanman hinachu kawsashani?”, nispa.

4, 5. a) ¿Imatan yachanchis imatachus ñawpaqta Jesuspa mañakusqanmanta? b) ¿Imaynatan Jehová Dios kutichirqan Jesuspa mañakusqanman?

⁴ Taytanmanta yachachispan Jesusqa qatikuqninkunawan tutakama rimarqanku. Hinan hanaq pachata qhawarispa mañakurqan, nirqanmi: “Yayáy, horan chayamunña, Churiykita hatunchaway, Churiykipas qanta hatunchananpaq. Qanmi payman atiyta qorqanki lliw runakunata kamachinanpaq, lliw qosqayki runakunaman wiñay kawsayta qonanpaqwan. [...] Ñoqan kay pachapi hatunchayki, ruwanaypaq kamachiwasqaykitan tukuniña. Yayáy, kunanqa, qayllaykipi hatunchaway manaraq kay pacha kashaqtin hatunchawasqayki hatunchaywan”, nispa (Juan 17:1-5).

⁵ Mañakuyta qallarispan Jesusqa rikuchirqan iman paypaq aswan chaniyoq kasqanta. Ñawpaqtan Taytanpa sutin hatunchasqa kananpaq mañakurqan. Chay hinatan qallarirqan yayayku mañakuyta yachachishaspapas (Luc. 11:2). Chay qhepamanmi Jesusqa qatikuqninkuna “wiñay kawsayta” chaskinankupaq mañakurqan. Chay qhepamantaq paypaq mañakurqan, chaypin Taytanta nirqan: “Qayllaykipi hatunchaway manaraq kay pacha kashaqtin hatunchawasqayki hatunchaywan”, nispa. ¿Imaynatan Taytan kutichirqan? Angelkunaq “sutinmantapas aswan qollana sutitapunin” qorqan (Heb. 1:4). Chaypin rikuchirqan mañakusqanmanta astawanraq qosqanta.

 6. a) ¿Imakunatan apostolkuna ruwananku karqan wiñay kawsayman aypanankupaq? b) ¿Imaynapin yachanchis wiñay kawsayman aypasqankuta?

⁶ Mañakusqanpin Jesusqa rimallarqantaq wiñay kawsayman aypananchispaq imakunachus ruwananchista (leey Juan 17:3a). Chaypin nirqan paytapas Diostapas ‘reqsishanallanchis’ kasqanta. ¿Imaynatan chayta ruwasunman? Chaypaqqa tukuy atisqanchistan kallpachakunanchis Diosmanta Jesusmantapas astawan yachananchispaq. Chaymantapas kallpachakunanchismi yachasqanchisman hina kawsanapaq. Jesuspa apostolninkunaqa chayman hinañan kawsasharqanku, chaymi Jesusqa Taytanta nirqan: “Simiykikunatan paykunaman willaniña, hinan paykunaqa chaskikunku”, nispa (Juan 17:8). Wiñay kawsayman aypanankupaqmi ichaqa, Diosmanta yachasqankupi yuyaymanaspa wañupunanku p’unchaykama chayman hina kawsananku karqan. ¿Ayparqankuchu wiñay kawsayman? Arí. Chaytan yachanchis hanaq pacha Jerusalén llaqtaq perqakusqan 12 teqsi rumikunapi sutinku qelqasqa kasqanpi (Apo. 21:14).

 7. a) ¿Imaynatan Diosta astawan reqsisunman? b) ¿Imaraykun Diosta allintapuni reqsinanchis?

⁷ Griego rimayta wakin estudiaqkunan ninku griego simimanta t’ikrakusqan “reqsiyninku” nisqa simi “reqsishanallanku” nispapas t’ikrakusqanta. Chay hinaqa, Diosta reqsinanchispaqqa paymantan astawan yachananchis. Ichaqa manan imayna kasqallantachu nitaq imakuna ruway munasqallantachu yachananchis. Aswanpas tukuy sonqowanmi Diostapas iñiqmasikunatapas munakunanchis, amigonchista hinataqmi qhawarinanchis. Biblian nin: “Mana munakuqmi ichaqa Diosta mana reqsinchu”, nispa (1 Juan 4:8). Hinaspapas Diosta kasukusqanchispin rikuchinchis payta reqsisqanchista (leey 1 Juan 2:3-5). ¡Maytan kusikunchis Diosta reqsiq runakunawan kuska kaspa! Ichaqa cuidakunanchismi ama Judas Iscariote hina Diosmanta karunchakunanchispaq. Diospa amigon kananchispaq kallpachakusun chayqa wiñay kawsaytan chaskisun (Mat. 24:13).

8, 9. a) ¿Ima ruwaymi Jesuspaq aswan chaniyoq karqan? b) ¿Religionpi umallikunaq ima ruwasqankutan mana allinpaq qhawarirqan?

⁸ Juan 17 capitulopi Jesuspa mañakusqanta leespan reparanchis llapa qatikuqninkunata munakusqanta (Juan 17:20). Ichaqa manan qespichiwananchisraykullachu kay Hallp’aman hamurqan. Jesusqa predicayta qallarisqanmantapachan Diospa sutinta hatuncharqan ch’uyancharqan ima, chaymi paypaqqa aswan chaniyoq karqan. Imarayku kay Hallp’aman hamusqanta willashaspan Isaiaspa qelqasqan k’uyuta kicharispa leerqan: “[Jehová] Diospa Espiritunmi ñoqapi kashan, wakchakunaman allin willakuykunata willanaypaqmi akllawarqan”, nispa. ¡Chay qelqata leespaqa sut’itachá Taytanpa sutinta rimarirqan! (Luc. 4:16-21.)

⁹ Manaraq Jesús kay pachaman hamushaqtinmi, judío religionpi umallikuna runakunata kamachirqanku Diospa sutinta ama rimanankupaq. ¡Jesusqa mana allinpaqpunichá chaytaqa qhawarirqan! Chaychá paykunata nirqan: “Yayaypa sutinpin ñoqa hamuni, manataq chaskiwankichischu, wak runataqchus cuentanman hamunman chayqa, paytaqa chaskiwaqchismi”, nispa (Juan 5:43). Wañupunanpaq pisi tiempollaña kashaqtinmi mañakusqanpi Taytanta nirqan: “Sutiykita hatunchay”, nispa. Chaypin rikuchillarqantaq iman paypaq aswan chaniyoq kasqanta (Juan 12:28). Hinaspapas Jesuspa mañakusqanta t’aqwisqanchispin sut’ita reparallanchistaq Jesuspaqqa Taytanpa sutinta hatunchay aswan chaniyoq kasqanta.

10, 11. a) ¿Imaynatan Jesús qatikuqninkunaman Taytanta reqsichirqan? b) ¿Imaraykun kay tiempopi llank’ay aparikushan?

¹⁰ Jesusmi mañakuspa nirqan: ‘Sutiykita reqsichirqani kay pachamanta qowasqayki runakunaman. Qanpan karqanku, qopuwarqankitaq, paykunataq nisqaykikunata kasurqanku’, nispa. Hinan nillarqantaq: ‘Ñoqaqa manañan kay pachapichu kasaq. Paykunaqa kay pachapin qhepakunqanku, ñoqataq qanman hampusaq. Santo Kaq Taytáy, ñoqapi creeqkunata sutiykipi waqaychay, paykuna huk sonqolla kanankupaq, qanwan noqawan huklla kanchis, ahinata’, nispa (Juan 17:6, 11, Diosmanta Qhelqasqa).

¹¹ Qatikuqninkunaman Taytanmanta yachachispaqa manan sutillantachu willarqan. Aswanpas yachachirqanmi imayna Dios kasqanta, runakunata munakuywan qhawarisqantapas (Éx. 34:5-7). Kunanpas Jesusqa hanaq pachamantan yanapawashanchis Jehová Diospa sutinta llapa runakunaman willananchispaq. ¿Imaraykun chay llank’ay aparikushan? Manaraq kay millay pacha tukukushaqtin askha runakuna Diosta reqsinankupaqmi. Chay tiempo chayamuqtinmi Jehová Diosqa llaqtanta qespichinqa, sutinpas hatunchasqa kanqa (Ezeq. 36:23).

12. ¿Imakunatan ruwananchis Jesuspa llank’ana saqewasqanchista hunt’anapaq?

¹² Jesusmi qatikuqninkunata kamachirqan llank’ay qallarisqanta tukunankupaq. Chaymi nirqan: “Imaynan kay pacha runakunaman kachamuwarqanki, chay hinatan ñoqapas paykunata kay pacha runakunaman kachashani”, nispa. Ichaqa yacharqanmi chay llank’ayta aparinankupaq, sasachakuykunata atipanankupaqpas yanapay necesitasqankuta. Taytanmantan mañakurqan qatikuqninkunata kinsa ruwaykunapi yanapananpaq. Ñawpaqtan mañakurqan qatikuqninkuna ama kay millay pachawan chhaqrukunankupaq. Chaymantan mañakurqan Diospa Kamachikuyninta kasukuspa ch’uyata kawsanankupaq. Hinaspapas askha kutitan mañakurqan qatikuqninkuna hukllachasqa kanankupaq, imaynan paypas Taytanwan hukllachasqa kashanku hinata. Jesusqa yacharqanmi chay kinsa ruwaykunata hunt’aqtinkuqa, willasqankuta askha runakuna chaskikunanta (leey Juan 17:15-21). Chaymi sapankanchis tapukunanchis: “¿Chay kinsa ruwaykunaman hinachu kawsashani?”, nispa.

13. ¿Imaynapin yachanchis Jesuspa mañakusqanman Jehová Dios kutichisqanta?

¹³ ¿Uyarirqanchu Dios Jesuspa mañakusqanta? Arí uyarirqanmi, Hechos qelqan chayta sut’inchan. Chay tiempo iñiq t’aqakunapiqa wakinmi karqanku judío runakuna, mana judío runakuna, qhapaqkuna, wakchakuna, kamachikuna, patronkuna ima. Chaywanpas llapankun huk nisqalla kawsarqanku. Chaymi apóstol Pablo paykunata tupanachirqan huk cuerpoq partenkunawan, Jesustataq chay cuerpoq umanwan (Efes. 4:15, 16). ¡Kay t’aqanasqa pachapi chay hinata kawsayqa huk milagro hinan karqan! Diospa santo espiritunpa yanapaynillanwanmi chay hinata kawsarqanku (1 Cor. 3:5-7).

14. ¿Imaynapin yachanchis kunanpas Jesuspa mañakusqanman Jehová Dios kutichisqanta?

¹⁴ Apostolkunaq wañupusqan qhepamanmi ichaqa manaña hukllachasqachu kawsarqanku. ¿Imarayku? Iñiq t’aqakuna ukhupi pantasqata yachachiqkuna rikhurisqanrayku. Chay qhepamanmi pantasqa religionkuna paqarimurqan (Hech. 20:29, 30). Ichaqa Jesusmi mañakusqanpi nirqan: “Runakunan kachamuwasqaykita yachanqaku, ñoqata munakuwasqaykita hina paykunata munakusqaykitapas yachanqaku”, nispa (Juan 17:23). ¿Imaynapin yachanchis chay mañakusqanman Jehová Dios kutichisqanta? 1919 watapin Jesús pantasqa religionkunaq makinmanta akllasqa cristianokunata kacharichispa llapankuta huñuspa ‘hukllaman tukuchirqan’ (Col. 3:14). Huk hinalla predicasqankuraykun kunanqa “llapa suyukunamanta, ayllukunamanta, llaqtakunamanta, tukuy rimaykunamantawan” qanchis millón más runakunaña huk t’aqa hinalla llank’ashanchis (Juan 10:16; Apo. 7:9).

15. ¿Imatan Jesús mañakurqan llapa akllasqa qatikuqninkunapaq?

¹⁵ Chay 14 nisán hatun tutapin Jesusqa manaraq mañakuyta qallarishaspa apostolninkunata hatuncharqan. ¿Imaynatan chayta ruwarqan? Paykunawanmi rimanakurqan hanaq pachamanta kamachikamunankupaq (Luc. 22:28-30; Juan 17:22). Chay qhepamanmi hanaq pachapaq llapa akllasqa cristianokunapaq mañakurqan: “Yayáy, qanmi paykunata qowarqanki, chaymi munani ñoqaq kasqaypi paykunapas ñoqawan kuska kashanankuta, ahinapi hatunchawasqaykita rikunankupaq. Manaraq kay pacha kamasqa kashaqtinmi munakuwaspa hatunchawarqanki”, nispa (Juan 17:24). Jesuspa wak ovejankunaqa kusisqan kashanku akllasqa cristianokuna hatunchayta chaskisqankumanta. Chaypin sut’ita rikukullantaq kay tiempopi cristianokuna hukllachasqa kawsasqankuta.

16, 17. a) ¿Imata ruwashanallanpaqmi Jesús mañakurqan? b) ¿Imakunata ruwanapaqmi kallpachakushanallanchis?

¹⁶ Diospa llaqtanqa allintan Diosta reqsinku, huk hinallan llank’ankupas. Chaytan runakunaqa mana reparaqpas tukunkuchu religionninkupi umallikunata uyarispanku. Jesuspa tiemponpipas chay hinan karqan, chaymi mañakuyninta tukurqan kay hinata: “Chanin Yayalláy, runakunaqa manan reqsisunkikuchu, ñoqan ichaqa reqsiyki, qowasqaykikunapas yachankun qanpa kachamuwasqaykitaqa. Ñoqan paykunaman pichus kasqaykita yachachirqani, yachachisaqraqtaqmi kanpas, munakuwasqaykita hina paykunapas hukkunata munakunankupaq, ñoqapas paykunawan huklla kanaypaq”, nispa (Juan 17:25, 26).

¹⁷ Jesusqa mañakusqanman hinapunin Taytanpa sutinta reqsichirqan. Chaymi kay tiempopipas iñiq t’aqakunata umallishan, yanapawashanchistaqmi Diospa sutintapas ruway munasqantapas hukkunaman reqsichinapaq. Chaymi kallpachakushanalla Jesuspa yachachisqanman hina kawsanapaq, tukuy sonqowantaq runakunata yanapasun Jesuspa qatikuqnin kanankupaq (Mat. 28:19, 20; Hech. 10:42). Hinaspapas kallpachakusun Diospa llaqtanwan hukllachasqa llank’anapaq. Chay hinata ruwasun chayqa, Jesuspa mañakusqanman hinan kawsasun, Diospa sutinta hatunchasun, qhepamantaq wiñaypaq kusisqa kawsasun.