Thangwi Yanji Tisafunika Kukhala Akucena?

“Musafunika kukhala akucena.”​—LEV. 11:45, Tradução do Novo Mundo.

MUNATAWIRA TANI?

Thangwi yanji kuceneswa kwa Aroni na anace kusafunika kukhala na mabvekero makulu kwa atumiki onsene a Yahova?

Thangwi yanji kubvera kwathu kusabverana na kukhala kwathu akucena?

Tisafunika kuona tani ntemo wa Yahova unalonga pya ciropa?

 1. Kodi bukhu ya Levitiko inatiphedza tani?

M’BUKHU ya Levitiko, kucena kusalongwa kakamwe kupiringana mabukhu anango onsene a Bhibhlya. Nakuti nkhaliro unoyu usaphembwa kwa alambiri andimomwene onsene a Yahova, kubvesesa na kupasa ntengo bukhu ya Levitiko kunadzatiphedza toera kudziwa kuti tinapangiza tani kukhala anthu akucena.

 2. Ninji pinagumanika m’bukhu ya Levitiko?

² Bukhu ya Levitiko yalembwa na mprofeta Mose, iyo isacita khundu ya ‘Malemba onsene’ akuti ndi akuphindulisa pakupfundzisa. (2 Tim. 3:16) Mu cilongero cakutoma cidalembwa Bhibhlya, dzina ya Yahova isagumanika m’maulendo akukwana khumi mu kapitulu ibodzi na ibodzi ya Levitiko. Kubvesesa bukhu ya Levitiko kunadzatiwangisa toera kucalira kucita cinthu cakuti mbicidapswipisa dzina ya Mulungu. (Lev. 22:32) Mafala akuti: “Ine ndine Yahova,” analongwa mwakubwereza-bwereza m’bukhu ineyi, asafunika kutikumbusa kuti tisafunika kubvera Mulungu. Mu nsolo uno na unafuna kudza, tinadzadinga mphangwa zakufunika kakamwe zinagumanika m’bukhu ya Levitiko, zakuti ndi muoni wa Mulungu toera kutiphedza kupitiriza mu ulambiri wakucena.

TISAFUNIKA KUKHALA AKUCENA

3, 4. Kodi kuceneseka kwa Aroni na anace kukhaimiriranji? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

³ Lerini Levitiko 8:5, 6. Yahova asankhula Aroni toera kutumikira ninga nyantsembe wankulu wa Israele, anace asankhulwa toera kutumikira ninga anyantsembe toera kuphedza mbumba. Aroni asaimirira Yezu Kristu, ana a Aroni asaimirira atowereri akudzodzwa a Yezu. Mphapo, nkhubveka kuti kuceneseka kwa Aroni kukhaimirira kuceneseka kwa Yezu? Nkhabe, thangwi Yezu akhali wakusowa madawo nee “midonthi,” natenepa, iye nee akhafunika kuceneseka. (Aheb. 7:26; 9:14) Mbwenye makhaliro akucena a Aroni asaimirira makhaliro akucena na akulungama a Yezu. Mphapo, kuceneseka kwa ana a Aroni kusaimiriranji?

⁴ Kuceneseka kwa ana a Aroni kukhaimirira kuceneseka kwa ale anasankhulwa toera kukhala anyantsembe kudzulu. Kodi kubatizwa kwa Akristu akudzodzwa kusaimirira kuceneseka kwa ana a Aroni? Nkhabe, thangwi kubatizwa nkhabe kutsuka madawo; mbuto mwace, ubatizo usapangiza kuti munthu aperekeka na ntima onsene kuna Yahova Mulungu. Kuceneseka kwa anyakudzodzwa kusakwanirisika kubulukira “m’mafala,” natenepa iwo asafunika kuphatisira mwakukwana pipfundziso pya Kristu mu umaso wawo. (Aef. 5:25-27) Munjira ineyi iwo asatsukwa mbakhala akucena. Mphapo, ndiye tani kwa “mabira anango”?​—Jwau 10:16.

 5. Ndi munjira ipi tinakwanisa kulonga kuti mabira anango asaceneseka kubulukira m’Mafala a Mulungu?

⁵ Ana a Aroni nee akhaimirira “mwinji ukulu” peno mabira anango a Yezu. (Apok. 7:9) Kodi anyakubatizwa anewa asaceneswambo na Mafala a Mulungu? Inde. Ale anadikhira kukhala pantsi pano angaleri mbakhulupira pinalonga Bhibhlya thangwi ya mphambvu ya ciropa ca Yezu, iwo asakulumizika toera kulambira Yahova ‘masiku na masikati.’ (Apok. 7:13-15) Anyakudzodzwa na mabira anango asafunika kupitiriza kuceneseka toera ‘kupangiza makhaliro adidi.’ (1 Ped. 2:12) Yahova asakomerwa kakamwe kuona makhaliro akucena na kuphatana kwa Akristu akudzodzwa na mabira anango, akuti mwakukhulupirika asabvesera mbatowerera Nkumbizi wawo, Yezu!

 6. Ndi kudingika kupi kusafunika ife kucita mwakubwereza-bwereza?

⁶ Ntemo wakuti anyantsembe a Israele waunyama akhafunika kukhala akucena uli na mabvekero akufunika kakamwe kwa atumiki a Yahova lero. Ale anapfundza na ife Bhibhlya, kazinji kene asaona kucena kwa mbuto zathu za ulambiri, iwo asaonambo kuti ndife akucena pontho tisabvala mwadidi. Mbwenye kucena kwa anyantsembe kusatiphedza toera kudzindikira kuti munthu onsene anakwira pa phiri ya ulambiri wa Yahova asafunika kukhala na ‘ntima wakucena.’ (Lerini Masalmo 24:3, 4; Iza. 2:2, 3.) Natenepa, tisafunika kutumikira Mulungu na manyerezero akucena, ntima wakucena, na manungo akucena. Pyenepi pisaphemba kudingika mwakubwereza-bwereza, buluka penepo tisafunika kucita macinjo akuthema toera tikwanise kukhala akucena. (2 Akor. 13:5) Mwacitsandzo, munthu wakubatizwa anaona cakhomo pya ucipezipezi, asafunika kubvundzika: ‘Kodi ndisapangiza kuti ndine wakucena?’ Buluka penepo, iye asafunika kuphemba ciphedzo toera kumalisa nsambo unoyu wakuipa.​—Tgo. 5:14.

PANGIZANI KUTI NDIMWE WAKUCENA KUBULUKIRA MU KUBVERA

 7. Mwakubverana na Levitiko 8:22-24, ndi citsandzo cipi cidakhazikisa Yezu?

⁷ Mudakhazikiswa unyantsembe wa Israele, ciropa ca bira imuna cathotheswa pa khutu ya madyo, cala cikulu ca nkono wa madyo, na pa cala cikulu ca mwendo wamadyo wa Nyantsembe Wankulu Aroni na anace. (Lerini Levitiko 8:22-24.) Njira ineyi yakuphatisira ciropa ikhabveka kuti anyantsembe mbadacita pyonsene toera kukhala akubvera na kucita mabasa awo. Munjira ibodzi ene, Yezu, Nyantsembe Wankulu, apereka citsandzo caungwiro kwa Akristu akudzodzwa na mabira anango. Makutu ace akhabvesera mbatowezera pitsogolero pya Yahova. Manja a Yezu aphatisirwa toera kucita cifuno ca Yahova, miyendo yace cipo yasiya kufamba munjira yakucena.​—Jwau 4:31-34

 8. Ninji pisafunika kucitwa na alambiri onsene a Yahova?

⁸ Akristu akudzodzwa na mabira anango a Yezu asafunika kutowezera citsandzo ca umumphu ca Nyantsembe wawo Wankulu. Alambiri onsene a Yahova asafunika kubvera pitsogolero pinagumanika m’Mafala a Mulungu, natenepa, anakwanisa kucalira kutsukwalisa nzimu wace. (Aef. 4:30) Iwo asafunika ‘kudzongola njira za miyendo yawo.’​—Aheb. 12:13.

 9. Ninji pidalonga abale atatu adaphata basa pabodzi na Mathubo Akutonga? Kodi mafala adalonga iwo anakwanisa tani kukuphedzani toera kupitiriza kukhala wakucena?

⁹ Onani mafala mangasi akubulukira muntima adalongwa na abale angasi adaphata basa pabodzi na Mathubo Akutonga mu pyaka pizinji akuti ali na cidikhiro cakukhala pa dziko yapantsi. M’bodzi wa iwo alonga: “Maseze unoyu ndi mwai wakupambulika wa basa, kuphata basa pabodzi pene, mukupita kwa ndzidzi ndadzindikira kuti ngakhale ndi akudzodzwa na nzimu, abale anewa ndi akusowa ungwiro. Mbwenye cibodzi mwa pifuno pyanga mu pyaka pizinji ndi kubvera ale anatsogolera basa.” M’bale waciwiri alonga: “Malemba ninga 2 Akorinto 10:5 inalonga pya ‘kubvera Kristu’ asandiphedza toera kukhala wakubvera na kuphedzera ale anatsogolera basa. Kweneku ndi kubvera kwakubulukira muntima.” M’bale wacitatu alonga: “Kufuna pinafuna Yahova na kutcinga pinatcinga iye, kuphatanizambo kusaka citsogolero cace ndzidzi onsene na kucita pinankomeresa, kusabveka kubvera gulu yace na ale anaphatisira iye toera kuendesa kutsogolo cifuniro cace thangwi ya dziko yapantsi.” M’bale unoyu apfundza kuti M’bale Nathan Knorr wakuti adzakhala m’bodzi wa Mathubo Akutonga, abvera na ntima onsene ntsonga za mu nsolo wakuti “Nascimento da Nação” mu A Sentinela ya caka 1925, ngakhale kuti anango azipokanya. Kubvera kweneku kwakhuya kakamwe m’bale. Munganyerezera mwacidikhodikho mafala adalongwa na abale atatu awa pinakuphedzani toera kupangiza kuti ndimwe wakucena kubulukira mu kubvera.

KUBVERA NA NTIMA ONSENE MWAMBO WA MULUNGU THANGWI YA CIROPA

10. Thangwi yanji mphyakufunika kakamwe kuti tibvere ntemo wa Mulungu unalonga pya ciropa?

¹⁰ Lerini Levitiko 17:10. Yahova apanga Aisraele toera akhonde kudya ntundu onsene wa ‘ciropa.’ Akristu asafunikambo kucalira kuphatisira ciropa​—ca cinyama peno ca munthu. (Mach. 15:28, 29) Mphyakutsukwalisa kakamwe kwa ife kunyerezera kucita cinthu cakuti mbacidacitisa Mulungu kutikhonda na kutibulusa mu mpingo wace. Ife tisafuna Yahova, pontho tisafuna kumbvera. Maseze tithimbane na makhaliro akunentsa mu umaso, ife tiri akutonga kucalira mikakamizo ya anthu akuti nkhabe kudziwa Yahova, pontho nkhabe funa kubvera mitemo yace. Ife tisadziwa kuti anango anadzatisingirira thangwi yakucalira kwathu ciropa, mbwenye ife tisasankhula kubvera Mulungu. (Yuda 17, 18) Ninji cinafuna kutiphedza toera kukhala akutonga kucalira kudya peno kuikhwa ciropa?​—Deut. 12:23.

11. Thangwi yanji tinakwanisa kulonga kuti Ntsiku Yakuphimbira Madawo pacaka ikhali na mabvekero makulu kupiringana mwambo?

¹¹ Pikhacita nyantsembe wankulu wa Israele wakale kabodzi pacaka pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo, pisatiphedza kubvesesa maonero a Mulungu thangwi ya ciropa. Ciropa cikhaphatisirwa munjira yakupambulika. Cikhaphatisirwa toera kulekerera madawo a ale akhasaka kulekererwa na Yahova. Ciropa ca ng’ombe na ca mbuzi cikhafunika kukapirwa padzulu pa mphampha ya bokosi ya cibverano. (Lev. 16:14, 15, 19) Munjira ineyi, Yahova mbadakwanisa kulekerera madawo a ana a Israele. Yahova alonga kuti munthu angapha cinyama toera kudya, iye akhafunika ataye ciropa pantsi mbacifikira na mataka, ‘thangwi umaso wa nyama yonsene ndi ciropa cace.’ (Lev. 17:11-14) Kodi unoyu ukhali mwambo wakusowa basa? Nkhabe! Kuphatisirwa kwa ciropa pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo, kuphatanizambo ntemo wakufikira ciropa pantsi, usabverana na ntemo ukhadapereka Yahova kuna Nowa na anace thangwi ya ciropa. (Gen. 9:3-6) Yahova Mulungu akhadakhondesa kudya ciropa toera kutsalakana umaso. Kodi pyenepi pisabvekanji kwa Akristu?

12. Kodi tsamba ya Paulu kwa Akristu Acihebere isabveranisa tani ciropa na kulekerera madawo?

¹² Mudalembera iye Akristu Acihebere, Paulu afokotoza pya mphambvu ya ciropa: ‘Mwambo usatonga kuti pinthu piceneswe na ciropa, nkhabepo kulekererwa kwa pyakuipa nee kuthirira ciropa.’ (Aheb. 9:22) Paulu apangizambo kuti ntsembe za pinyama, basi ene zikhali na basa ya kukumbusa Aisraele kuti iwo akhali anyakudawa, pontho kuti akhafuna ntsembe ikulu kakamwe toera kumalisiratu madawo. Inde, Mwambo ukhali ‘nthundzi wa pinthu pyadidi pya kutsogolo, si nkhope ene ya pyenepi tayu.’ (Aheb. 10:1-4) Mphapo, mbapidakwanisika tani kulekerera madawo?

13. Musabva tani thangwi yakuti Yezu apereka ntengo wa ciropa cace kuna Yahova?

¹³ Lerini Aefesi 1:7. Ntsembe ya kufa kwa Yezu Kristu, ule ‘adaperekeka thangwi ya ife,’ iri na mabvekero makulu kakamwe kwa onsene anafuna iye na Babace. (Agal. 2:20) Mwandimomwene, ndi pyenepi pidacita Yezu pidamala iye kufa mbalamuswa muli akufa, iye atisudzula m’madawo toera tikwanise kulekererwa madawo athu. Yezu akwanirisa pire pikhaphiphiriswa mu Mwambo wa Mose pa Ntsiku Yakuphimbira Madawo. Pa ntsiku ineyi, nyantsembe wankulu akhakwata ciropa ca ntsembe ya pinyama mbapita naco m’Mbuto Yakucena kakamwe ya tabernakulu, mukupita kwa ndzidzi akhapita naco mu templo ya Salomoni, pyenepi pikhali ninga nyantsembe akhaenda pamaso pa Mulungu mbapereka ciropa ca ntsembe pamaso pace. (Lev. 16:11-15) Munjira ibodzi ene, Yezu apita kudzulu na ntengo ukulu wa ciropa cace caumunthu mbacipereka kuna Yahova. (Aheb. 9:6, 7, 11-14, 24-28) Tisapereka takhuta kakamwe thangwi yakuti tinakwanisa kulekererwa madawo athu mbatikhala na cikumbuntima cakucena thangwi ya kukhulupira ntsembe ya ciropa ca Yezu!

14, 15. Thangwi yanji tisafunika kubvesesa na kubvera ntemo wa Yahova unalonga pya ciropa?

¹⁴ Mphapo musakwanisa kubvesesa cincino kuti thangwi yanji Yahova asatipanga kuti nee tisafunika kudya ‘ntundu onsene wa ciropa’? (Lev. 17:10) Musabvesesa thangwi inacitisa Mulungu kuona ciropa ninga cinthu cakucena? Iye asaona ciropa sawasawa ninga munaonera iye umaso. (Gen. 9:4) Musatawira kuti tisafunika kutawira maonero a Mulungu thangwi ya ciropa mbatibvera ntemo wace wa kucalira ciropa? Njira ibodzi yakuti m’bodzi na m’bodzi wa ife anakwanisa kukhala mwantendere na Mulungu ndi kukhulupira ciomboli ca ntsembe ya Yezu, na kubvesesa kuti ciropa ndi cakufunika kakamwe kuna Mulungu.​—Akol. 1:19, 20.

¹⁵ Mwakukhonda dikhira, m’bodzi na m’bodzi wa ife peno acibale athu anakwanisa kuthimbana na cisankhulo ca kutawira peno kukhonda kuikhwa ciropa, makhundu mang’ono a ciropa, peno ntundu wa ukondzi unaphataniza ciropa. Natenepa, mphyadidi kufufudza na kukhala wakukhunganyika mwanyapantsi. Tingacita pyenepi, pabodzi na phembero tinakwanisa kukhala akuwanga mbatipirira. Mwandimomwene, ife nkhabe funa kutsukwalisa ntima wa Yahova thangwi yakutawira cinthu cinakhondeswa m’Mafalace! Lero, madotoro azinji na anango asaphemba anthu kuti apereke ciropa cawo toera kupulumusa umaso wa anthu. Mbwenye mbumba yakucena ya Yahova isadzindikira kuti Mulungu ndiye adathema kutonga kuti ciropa cisafunika kuphatisirwa tani. Kwa iye, ‘ntundu onsene wa ciropa’ ndi cakucena. Ife tisafunika kutonga kubvera ntemo wace. Na makhaliro athu akucena, tisapangiza kwa iye kuti tisapasa ntengo kakamwe mphambvu yakupulumusa umaso ya ciropa ca Yezu​—thangwi ndi ciropa ceneci basi cisakwanisa kulekerera madawo na kupasa umaso wakukhonda mala.​—Jwau 3:16.

THANGWI YANJI YAHOVA ASAFUNA KUTI TIKHALE AKUCENA?

16. Thangwi yanji mbumba ya Mulungu isafunika kukhala yakucena?

¹⁶ Pa ndzidzi ukhaombola Yahova Aisraele mu ubitcu ku Ejito apangwa kuti: ‘Ine ndine Yahova, ndidakubulusani mu Ejito, toera ndikhale Mulungu wanu; musafunika kukhala akucena, thangwi Ine ndine wakucena.’ (Lev. 11:45) Mbumba ya Israele ikhafunika kukhala yakucena thangwi Yahova ndi wakucena. Ninga Mboni za Yahova, ife tisafunikambo kukhala akucena. Pyenepi pisapangizwa pakweca m’bukhu ya Levitiko.

17. Ndi api maonero anu cincino thangwi ya bukhu ya Levitiko?

¹⁷ Kudinga kwathu makhundu mangasi a bukhu ya Levitiko kwatiphindulisa kakamwe. Mwakukhonda penula, nsolo uno wathimizira kupereka kwanu takhuta thangwi ya bukhu ineyi ya Bhibhlya. Kunyerezera mwacidikhodikho mphangwa za ntengo ukulu zinagumanika m’bukhu ya Levitiko kwathimizira kakamwe kubvesesa kwathu kuti thangwi yanji tisafunika kukhala akucena. Mphapo, ndi cinthu cipi cinango cakufunika kakamwe cakuti tinakwanisa kucipfundza m’bukhu ya Levitiko? Kodi bukhu ineyi ya Bhibhlya inatiphedza tani toera kulambira Yahova munjira yakucena? Tinadzadinga pyenepi mu nsolo unatowerera.