“Anthu Azinji Adza Kuna Iye”

1-3. Kodi ndi ninji cidacitika mudabweresa anyakubala anawo kwa Yezu, na cakucitika ceneci cisapangizanji pya Yezu?

YEZU asadziwa kuti kumala kwa umaso wace wa pa dziko yapantsi kukucimbiza kakamwe. Iye asalirwa na masumana mangasi basi, na ali na basa izinji towera kuicita! Iye akumwaza mphangwa na apostolo ace ku Pereya, cigawo ca kumabulukiro a dzuwa ca Nkulo wa Yoridani. Iwo akuphata basa m’njira ya kumulolo kuenda ku Yerusalemu, kwakuti Yezu anadzagumanika pa Paskwa yace yakumalisa.

² Pidamala Yezu kuceza m’njira yokhonda khala ya dzenda na atsogoleri angasi auphemberi, penepo paoneka kudzudzumika pang’ono. Anthu akubweresa anawo towera aone Yezu. Pisaoneka ninga ana akhali a thunga yakusiyana-siyana, thangwi Marko asalonga kwa iwo m’kuphatisira fala ibodziene idaphatisira iye kalene towera kufokotoza mwana wa piaka 12 pyakubalwa, m’nzidzi ubodziene Luka asaphatisira fala yakuti ingakwanise kuthumburuzwa “ang’ono.” (Luka 18:15; Marko 5:41, 42; 10:13) Inde, konsene kwene kunagumanika ana, kazinji kene kusabveka dungu na dzumbi ya citsanzayo. Anyakupfunza a Yezu akhondesa anyakubala, panango mbanyerezera kuti Mbuya ali na basa izinji kwakuti nkhabe kwanisa kutsalakana anapiana. Kodi Yezu acitanji?

³ Mudaona iye pikhacitika, Yezu aipirwa. Kodi aipirwa na ani? Anapiana? Anyakubala? Nkhabe​—aipirwa na anyakupfunzace! Iye alonga: “Lekani pyawo ana ang’ono, adze kuna ine, lekani kuakhondesa, thangwi dziko [peno umambo] ya kudzulu njawo. Andedi, ndinakupangani: onsene anakhonda kutambira dziko ya Mulungu ninga mwana wang’ono, anadzapitamo tayu.” Buluka penepo Yezu akwata anapiana ‘mbaakhumbatira,’ mbaapasa nkhombo. (Marko 10:13-16) Mafala a Marko pano asapangiza kuti Yezu aakhumbatira m’njira yadidi, ninga mudalonga nthumburuzi unango, panango akwata ana ang’ono anango ‘mmikono yace.’ Mwapakweca, Yezu akhafuna anapiana. Mbwenye, tisapfunza cinthu cinango cakulonga pya iye pano​—iye ndi wakudzoloereka.

4, 5. (a) Kodi tisadziwa tani kuti Yezu akhalidi wakudzoloereka? (b) Kodi tinadzadinga mabvunzo api m’nsolo uno?

⁴ Yezu mbadakhala munthu wamakhuzi, wakucalira uxamwali, peno wakuzikuza, panango anapiana aneale nee mbadakomerwa naye; pontho anyakubalawo mbadapibva kukhala aufulu kunfendedzera tayu. Munanyerezera imwe cakucitika ceneci, kodi musaona tayu anyakubala mbakamwetulira munapangiza mamuna unoyu wadidi citsalakano cace kwa anawo, mbadziwa kuti Mulungu asaatsalakana, na asaapasa nkhombo? Inde, maseze Yezu akhali na pyakucita pizinji, iye apitiriza kukhala munthu wakudzoloereka kakamwe kwa anthu.

⁵ Kodi Yezu aoniwa na ani pontho kukhala wakudzoloereka? Kodi ndi ninji cidancitisa kukhala wakudzoloereka mokhonda nensa? Na tinakwanisa tani kupfunza towera tikhale ninga Yezu ku khundu ineyi? Tendeni tione.

6-8. Kodi kazinji kene Yezu akhali na ani, na nkhaliro wace kwa iwo wasiyana tani na nkhaliro wa atsogoleri auphemberi?

⁶ Munaleri imwe pyakulembwa pya Mphangwa zadidi, panango munadzumatirwa m’kuona mwinji ukulu wa anthu wakuti hudanyinyirika tayu kufendedzera Yezu. Mwacitsanzo, mwakubverana na iye, kazinji kene tisaleri pya “mwinji ukulu.” “Mwinji ukulu wa anthu akhadabuluka ku Galileya.” “Anthu azinji asonkhana pana iye.” “Anthu azinji adza kuna iye.” “Mwinji ukulu wa anthu waperekera Yezu.” (Mateo 4:25; 13:2; 15:30; Luka 14:25) Inde, kazinji kene Yezu akhazungulirwa na misoka mizinji ya anthu.

⁷ Kazinji kene, anewa akhali anthu akupwazika, ale akuti atsogoleri auphemberi mokhonda lemedza akhaaona ninga “anthu a dziko.” Afarisi na anyantsembe mwapakweca alonga: “Mwinji [uyu] wakukhonda kudziwa pya mwambo, ngwa dzedze.” (Jwau 7:48 [7:49, NM]) Patsogolo pace pyakulembwa pya anyakudziwa mwambo waciyuda pyacitirambo umboni nkhaliro unoyu. Atsogoleri azinji auphemberi akhaona anthu anewa ninga akupwazika, mbakhonda kudya nawo, kugula pinthu pyawo, peno kucita nawo uxamwali. Inde, anango akhakakamira basi kulonga kuti nkhabepo cidikhiro ca kulamuswa muli akufa kwa anthu anewa akuti nkhabe dziwa mwambo wa pa mulomo! Anthu azinji akucepeseka akhacalira atsogoleri anewa mbuto mwa kuaphemba ciphedzo peno citsogolero. Mbwenye Yezu akhali wakusiyana.

⁸ Mwakufuna Yezu akhacita uxamwali na anthu akupwazika. Iye adya nawo, aawangisa, aapfunzisa na aapasa cidikhiro. Inde, Yezu akhadziwa, akhadzindikira kuti azinji mbadakhonda mwai wakutumikira Yahova. (Mateo 7:13, 14) Mbwenye, iye akhali na maonero adidi kwa mbodzi na mbodzi mbadziwa kuti azinji mbadakwanisa kucita pinthu pyakulinganira. Ndi kusiyana tani na anyantsembe na Afarisi anewa akuuma ntima! Mbwenye cakudzumisa ndi cakuti ngakhale anyantsembe na Afarisi ene afendedzera Yezu, na azinji a iwo acinja makhaliro awo na antowerera. (Machitiro 6:7; 15:5) Anyakupfuma na anyamphambvu anango aonambo Yezu kukhala wakudzoloereka.​—Marko 10:17, 22.

 9. Thangwi yanji akazi akhaona Yezu kukhala wakudzoloereka?

⁹ Akazi nee akhanyinyirika tayu towera kufendedzera Yezu. Mphyakukwanisika kuti kazinji kene iwo akhakhala na manyadzo na atsogoleri auphemberi acipwazo. Anyakudziwa mwambo waciyuda m’midzidzi izinji akhakhondesa anthu kuti akhonde pfunzisa akazi. Mwandimomwene, akazi nee akhatawiriswa kucitira umboni nseru; iwo akhaoniwa ninga anthu okhonda nyindirika. Ngakhale anyakudziwa mwambo waciyuda apereka takhuta kwa Mulungu m’phembero nakuti iwo nee akhali akazi tayu! Mbwenye, akazi nee akhaona cipwazo ceneci kwa Yezu tayu. Azinji anfendedzera, mbafuna kakamwe kupfunza. Mwacitsanzo, tisadziwa pya Mariya mwanankazi wa Lazaro adakhala pantsi duzi na miendo ya Mbuya, mbabvesera mwacidikhodikho mafala a Yezu m’nzidzi wakuti mbale wace, Marta, akhadzudzumika kakamwe thangwi ya kukhunganya cakudya. Yezu asimba Mariya thangwi ya kudziwa kuikha pinthu pa mbuto yapyo yakuthema.​—Luka 10:39-42.

10. Kodi Yezu akhali wakusiyana tani na atsogoleri auphemberi m’njira ikhatsalakana iye anyakuduwala?

¹⁰ Anyakuduwala akhaendambo kwa Yezu, maseze iwo kazinji kene akhaoniwa na atsogoleri auphemberi ninga okhonda funika. Mwambo wa Mose ukhali na masasanyiro a kuikha anyamatanya pawo okha thangwi ya utenda wawo, mbwenye nee pakhali thangwi ya kuatsalakana mwakuipa tayu. (Levitiko, kapitulu 13) Mbwenye, m’kupita kwa nzidzi, atongi a atsogoleri auphemberi aciyuda alonga kuti anyamatanya akhali akunyanyasa kakamwe ninga matubzwi. Atsogoleri anango auphemberi akhaenda kutali kakamwe na anyamatanya ninga kunaenda mwala ungaponywa! Mphyakunensa kunyerezera kuti akwanisa tani anthu anewa adatsalakanwa m’njira ineyi kukhala na cipapo ca kufendedzera mpfunzisi, mbwenye anyamatanya afendedzera Yezu. Munthu unango afika pakulonga mafala awa akudziwika kakamwe a cikhulupiro: “Mbuya, ungapifuna unakwanisa kundiwangisa.” (Luka 5:12) M’nsolo wakutowerera tinadzadinga ntawiro wa Yezu. Mbwenye cincino, pyakwana kulonga kuti ceneci ndi cipangizo cikulu cakuti Yezu akhali wakudzoloereka.

11. Kodi ndi citsanzo cipi cinapangiza kuti ale adalemerwa na madawo apibva aufulu kufendedzera Yezu, na thangwi yanji pyenepi ndi pyakufunika?

¹¹ Ale adapibva kukhala akulemerwa na madawo mwaufulu afendedzera Yezu. Mwacitsanzo, nyerezerani nzidzi ukhasiyali Yezu pa nyumba ya Mfarisi. Nkazi wakuti akhadziwika ninga nyakudawa abwera mwenemu na agodama duzi na miendo ya Yezu, mbalira thangwi ya madawo ace. Misozi yace yatsuka miyendo ya Yezu, mbaphatisira tsisi yace towera kuipukuta. Mudazungunuka mwanaciro nyumba asumula pikulu pyene Yezu thangwi yakutawirisa nkazi unoyu kunfendedzera duzi, m’njira yadidi Yezu asimba nkazi unoyu thangwi ya kutcinyuka kwace kwandimomwene na ampasa cibaso cakuti Yahova anamulekerera. (Luka 7:36-50) Lero, kupiringana kale, anthu akulemerwa na madawo asafunika kupibva aufulu kufendedzera ale akuti angakwanise kuaphedza kucita pinthu m’njira yakuthema kwa Mulungu! Kodi ndi ninji cidacitisa Yezu kukhala wakudzoloereka kakamwe?

12. Thangwi yanji si pyakudzumisa tayu kuti Yezu akhali wakudzoloereka?

¹² Kumbukani kuti m’njira yaungwiro Yezu asangizira Babace wakudzulu wakuti akhanfuna. (Jwau 14:9) Biblya isatipanga kuti Yahova “hali kutali na ife tonsene tayu.” (Machitiro 17:27) ‘Mbveseri wa maphembero,’ Yahova ali pa mbuto yakuti nzidzi onsene anzakazi ace akukhulupirika na anthu onsene akuti mwakuona ntima asafuna kungumana na kuntumikira angakwanise kulonga naye. (Masalmo 65:2) Nyerezerani basi​—Munthu wamphambvu na wakufunika kakamwe wa kudzulu na pantsi ndiyembo wakudzoloereka kakamwe! Ninga Babace, Yezu asafuna anthu. M’misolo yakutsogolo, tinadzadinga kufuna kwakuti kukhali kwakuwanga m’ntima wa Yezu. Yezu akhali wakudzoloereka, mbwenye, makamaka thangwi yakuti kufuna kwace anthu kukhali kwakuoneka. Tendeni tidinge makhaliro mangasi a Yezu anapangiza kufuna kweneku.

13. Kodi anyakubala anakwanisa tani kusangizira Yezu?

¹³ Mokhonda nensa anthu akhadziwa kuti Yezu ene akhaatsalakana. Citsalakano ceneci cidamala m’nzidzi ukhakhala Yezu pa nyatwa tayu. Ninga taona kale, mudabweresa anyakubala anawo kwa iye, Yezu apitiriza kukhala wakudzoloereka ngakhale m’nzidzi wakuti akhali na pizinji pyakucita, mbakhala na kupitawirira kuzinji. Ndi citsanzo tani cidapereka iye kwa anyakubala! M’dziko ino kukuza anapiana ndi kwakunensa. Mbwenye, ndi pyakufunika kakamwe kuti anapiana aone anyakubala awo ninga akudzoloereka. Khala ndimwe nyakubala, musadziwa kuti pana nzidzi unakhala imwe wakudzudzumika kakamwe towera kubvesera pyakufuna pya mwananu. Ngakhale tenepo, kodi mungakwanise kumpasa cinyindiro cakuti mokhonda dembuka munadzagula nzidzi towera kumbvesera? Munakwanirisa imwe mafala anu, mwananu anadzapfunza phindu yakukhala wakupirira. Pontho iye anadzapfunza kuti nzidzi onsene ali waufulu kukufendedzerani na nyatwa ya ntundu onsene peno citsalakano.

14-16. (a) Kodi ndi makhaliro api adacitisa Yezu kucita cirengo cace cakutoma, na thangwi yanji ceneci ndi cakucitika cakudzumisa? (b) Kodi cirengo ca Yezu ku Kana capangizanji pya iye, na cisapereka cipfunziso canji kwa anyakubala?

¹⁴ Yezu apanga anthu kuti iye akhatsalakana pinthu pyawo. Mwacitsanzo, nyerezerani cirengo cakutoma cidacita Yezu. Iye akhali pa phwando ya ukwati ku Kana, nzinda wa Galileya. Buluka penepo paoneka nyatwa yakupasa manyadzo​—vinyu yamala! Mai wa Yezu, Mariya, apanga mwanace pidacitika. Kodi Yezu acitanji? Iye apanga anyakuphedza kuti adzadze milinga mitanthatu mikulu na madzi. Mudakwatwa iyo pang’ono towera kapangiza nkadamu wa phwando, ikhali vinyu yadidi tani! Kodi unoyu ukhali uthambi? Nkhabe, madzi “akhadamala [kusanduzwa] kudza vinyu.” (Jwau 2:1-11) Kusanduza cinthu mbicidza cinango cikhali cifuno cakale ca anthu. M’madzana a piaka, asiyentista ayesera kucinja ntobve kuti udze ndalama. Cipo iwo apembera​—maseze ntobve na ndalama, mwandimomwene, ndi pinthu pyakulandana kakamwe.a Kodi ndiye tani pya vinyu na madzi? Mwakubverana na asiyentista, madzi ndi cinthu cokhonda nensa, anaphataniza pinthu piwiri basi. Ku khundu inango, vinyu iri na cifupi na pinthu cikwi, pizinji pya ipyo ndi pyakunensa! Thangwi yanji Yezu acita cirengo ceneci cakudzumisa towera kumalisa basi nyatwa ing’ono yakusowa vinyu pa phwando ya ukwati?

¹⁵ Nyatwa nee ikhali ing’ono kwa mankhadzi wamamuna na wankazi tayu. Ku Oriente Médio wakale, khodzo yakucemera mulendo nee ikhali yadzenda tayu. Kumala kwa vinyu pa phwando ya ukwati mbukudapasa kakamwe manyadzo mankhadzi wamamuna na wankazi na mbipidatsukwalisa ntsiku yawo ya ukwati na pikumbukiro pyawo pya ntsiku ineyi m’kupita kwa piaka. Nyatwa ineyi yadzudzumisa iwo na Yezu. Natenepa iye acitapo pinthu. Kodi musaona kuti thangwi yanji anthu mbadafendedzera Yezu na pidzudzumiso pyawo?

¹⁶ Pontho, anyakubala angakwanise kupfunza pfunziro yakufunika pano. Kodi ndiye tani khala mwananu akufendedzerani, mbakhala na nyatwa zinango zizinji? Panango munayesera kunthamangisa mbumunyerezera kuti pinafuna longa iye si pinthu pyamaso tayu. Panango munapiona ninga pyakusekesa. Kulandanisa nyatwa zanu na za mwana, za mwana zingakwanise kuoneka ninga zing’ono. Mbwenye, kumbukani kuti izo si zing’ono tayu kwa mwana! Khala izo zisatsukwalisa munthu anafuna imwe kakamwe, kodi nee zinakutsukwalisanimbo? Kupanga mwananu kuti musatsalakana nyatwa zace kunadzakucitisani kukhala nyakubala wakudzoloereka.

17. Kodi Yezu aikha citsanzo cipi cakupfulika, na thangwi yanji nkhaliro unoyu ndi cipangizo camphambvu?

¹⁷ Ninga tadinga m’Nsolo 3, Yezu akhali munthu wakukhurudzika peno wakupfulika na wakucepeseka. Kupfulika ndi nkhaliro wadidi kakamwe, cipangizo camphambvu ca kucepeseka m’ntima wa munthu. Ndi khundu ya misapo ya nzimu wakucena wa Mulungu na kusalandaniswa na udziwisi waumulungu. (Agalata 5:22, 23, MZ; Tyago 3:13) Ngakhale pantsi pa kusoswa kukulu, Yezu apitiriza kukhala wakuzitonga. Kupfulika kwace kukhali kupolola tayu. Nyakudziwa unango alonga tenepa pya nkhaliro unoyu: “Kupfulika ndi nkhaliro wamphambvu kakamwe tayu wakupolola.” Inde, kazinji kene iko kusatipasa mphambvu towera kuthowesa mabvero athu na kutsalakana anango mwakupfulika. Na Yahova mbakaphedza kuwangisira kwathu, tingakwanise kusangizira Yezu m’kupangiza kupfulika, na pyenepi pinadzaticitisa kukhala anthu akudzoloereka kakamwe.

18. Kodi ndi citsanzo cipi cinapangiza nzeru zakulinganira za Yezu, na thangwi yanji musanyerezera kuti nkhaliro unoyu mbudacitisa munthu kukhala wakudzoloereka?

¹⁸ Yezu akhali wa nzeru zakulinganira. Mukakhala Yezu ku Tiro, nkazi abwera kuna iye thangwi mwanace wankazi “[akhasanyiswa] pikulu pyene na demonyo.” M’njira zitatu zakusiyana, Yezu apangiza kuti iye nee akhafuna kucita pikhafuna nkazi unoyu tayu. Yakutoma, iye hadatawira tayu; yaciwiri, iye apanga nkazi kuti thangwi yanji iye nee mbadacita ninga munafunira nkazi; yacitatu, iye alonga nsangani wakuti wasiya ntsonga pakweca. Kodi matawiro ace akhapangiza kuti iye akhali waupoka? Kodi iye akhapangiza kuti nkazi unoyu akhaikha mwanace wankazi pa ngobzi m’kuthimbana na mafala a mamuna unoyu wankulu kakamwe? Nkhabe, nkazi unoyu mwandimomwene akhali na cinyindiro. Nkazi hadaphemba ciphedzo kabodzi basi tayu mbwenye apitiriza mokhonda tsalakana kuoneka kwace ninga nkhabe funa kumphedza. Yezu aona cikhulupiro cikulu cidacitisa nkazi unoyu kupitiriza kuphemba, na Yezu awangisa mwanace wankazi. (Mateo 15:22-28) Mwandimomwene nzeru zakulinganira za Yezu, cifuno cace ca kubvesera na kungonjera mukakhala ipyo pyakuthema, pyacitisa anthu kufuna kunfendedzera!

19. Kodi tinakwanisa tani kudziwa khala ndifedi akudzoloereka?

¹⁹ Anthu asakomerwa kunyerezera kuti iwo ndi akudzoloereka. Mwacitsanzo, anango akuti ali na utongi asalonga kuti anthu angakwanise kuenda kuna iwo m’nzidzi onsene, kuti anthu ali pantsi pa utongi wawo ali aufulu nzidzi onsene towera kuafendedzera. Mbwenye, Biblya iri na cenjezo iyi yamphambvu: “Azinji asalonga kuti mbakukhulupirika, mbwenye nyakukhulupirika kakamwe ali kupi?” (Misangani 20:6) Si pyakunensa tayu kulonga kuti ndife akudzoloereka, kodi tisakhulupirikadi m’kusangizira khundu ineyi ya kufuna kwa Yezu? Tingakwanise kugumana ntawiro wa mbvunzo unoyu, tayu m’njira inaona ife umaso wathu, mbwenye m’njira inationa anango. Paulu alonga: “Nzeru zanu zakulungama zidziwike na anthu onsene.” (Afilipi 4:5) Mbodzi na mbodzi wa ife asafunika kubvunzika: ‘Kodi anthu anango asandiona tani? Kodi nkhaliro wanga ndi upi?’

20. (a) Thangwi yanji mphyakufunika kwa akulu a mpingo Acikristu kukhala akudzoloereka? (b) Thangwi yanji tisafunika kukhala anzeru zakulinganira m’pinthu pinadikhira ife kwa akulu a mpingo?

²⁰ Akulu a mpingo Acikristu asafunika makamaka kuwangi­sira towera akhale akudzoloereka. Mwakufuna iwo asawangisira towera akwanirise mafokotozero adalembwa pa Izaiya 32:1, 2: “Mwa iwo, munthu munthu anadzabvunulira mbumba pa nyatwa zinaigwera na mphambvu zikulu ninga za mphepo peno za chondzi, mbakhalambo kuli iwo ninga madzi adidi a n’thando ningambo nthunzi wa mwala ukulu pa mataka akuwuma.” Nkulu wa mpingo angakwanise kupereka citsidzikizo, cithondoso na ciwangiso ceneci khala iye asapitiriza kukhala wakudzoloereka. Inde, kucita pyenepi m’midzidzi inango ndi pyakunensa kwa akulu a mpingo akuti ali na kupitawirira kukulu m’midzidzi ino ya nyatwa. Ngakhale tenepa, akulu a mpingo asawangisira towera anango akhonde ona kuti iwo ali na mabasa mazinji towera kutsalakana pyakufuna pya mabira a Yahova. (1 Pedro 5:2) Abale na alongo m’mpingo asayesera kukhala anzeru zakulinganira m’pinthu pinadikhira iwo kwa amuna anewa akukhulupirika, mbapangiza nzimu wakucepeseka na wakubverana.​—Ahebere 13:17.

21. Kodi anyakubala anakwanisa tani kukhala akudzoloereka kwa anawo, na tinadzadinganji m’nsolo wakutowerera?

²¹ Nzidzi onsene anyakubala asawangisira towera kukhala na anawo. Ndi pyakufunika tani pyenepi! Iwo asafuna kuti anawo adziwe kuti ndi pyadidi kunyindira Baba peno Mama. Natenepa, anyakubala Acikristu asacita mwacidikhodikho towera akhale akupfulika na anzeru zakulinganira, tayu kukhala akuipirwa kakamwe mwana angalonga madodo peno angapangiza manyerezero akuipa. Munapfunzisa anyakubala anawo mwakupirira, iwo asawangisira kucitisa kuti anawo akhale aufulu kulonga pinthu piri m’ntima mwawo. Mwandimomwene, ife tonsene tisafunika kukhala akudzoloereka, ninga pidacita Yezu. M’nsolo wakutowerera, tinadzadinga ntsisi zakubulukira m’ntima za Yezu​—ubodzi mwa makhaliro akufunika kakamwe adancitisa kukhala wakudzoloereka.