“Ipi Mupichite Mbamundikumbuka”

‘Mudamala Yezu kucita takhuta kuna Mulungu agwanda nkate mbati: Kwatani mudye, awa ndi manungo anga anaperekwa thangwi ya imwe. Ipi mupicite mbamundikumbuka ine pano.’​—1 AKOR. 11:24.

MUNATAWIRA TANI?

Mwakukhonda nentsa, kodi ntsiku ya Cikumbuso isasankhulwa tani?

Ninji cinaimirira nkate na vinyu pa Cakudya Cancidodo ca Mbuya?

Mwakukhonda tsalakana cidikhiro cathu, thangwi yanji mphyakufunika kugumanika pa Cikumbuso?

1, 2. Kodi apostolo mbadakwanisa kunyerezeranji thangwi ya ndzidzi wakucita ulendo ku Yerusalemu?

‘KUMALA kwa makole, tinakwanisa kuona mwezi upswa. Ikhali ntsiku yakumalisa namasiku, anyakuonera a mu Yerusalemu akwanisa kuona phindi yakutoma ya mwezi. Nakuti Thando Yakutonga Miseru yapfundza pyenepi, iwo acemera kutoma kwa nthanda ipswa, Nisane. Natenepa, anyakukwata mphangwa amwaza mphangwa zenezi zipswa, ngakhale zafika kuno. Mwandimomwene, Yezu akhafunika kufika ku Yerusalemu pa ndzidzi wakuti Paskwa mbidzati kutoma.’

² Tinakwanisa kunyerezera pinthu pikhanyerezera anthu anango akuti akhali na Yezu mu Pereya (ntunda unango wa Yoridani) pa ulendo wace wakumalisa ku Yerusalemu. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mko. 10:1, 32, 46) Nakuti ntsiku yakutoma Yaciyuda ya nthanda ya Nisane idamala kusankhulwa, Paskwa mbidacitwa pakupita kwa ntsiku 13, pakumala kubira kwa dzuwa pa Nisane 14.

 3. Thangwi yanji ntsiku ya Paskwa ndi yakufunika kwa Akristu?

³ Ntsiku ya Cakudya Cancidodo ca Mbuya yakuti isabverana na ntsiku ya Paskwa, inadzakhala pa ntsiku 14 ya nthanda ya Bwinja ya 2014 pakumala kubira kwa dzuwa. Ineyi inadzakhala ntsiku yakupambulika kwa Akristu andimomwene na ale anapangiza cifuno. Thangwi yanji? Ndi thangwi ya pinaleri ife pa 1 Akorinto 11:23-25: “Yezu masiku ale adaperekwa iye, akwata nkate, mbachita takhuta Mulungu mbaugawa mbati: ‘Kwatani mudye, awa ndi manungo anga anaperekwa thangwi ya imwe. Ipi mupichite mbamundikumbuka ine pano.’ Pidamala iwo kudya, Yezu achitambo chibodzibodzi mbakwata ndiko.”

 4. (a) Ndi mibvundzo ipi inakwaniswa kucitwa thangwi ya Cikumbuso? (b) Kodi ntsiku ya Cikumbuso isasankhulwa tani pa pyaka pyonsene? (Onani bokosi “Cikumbuso ca Caka 2014.”)

⁴ Mwakukhonda penula imwe munadzagumanika pa cakucitika cibodzi cakuti Yezu alonga na anyakupfundzace toera kucikumbuka pa caka. Mwanyapantsi, bvundzikani: ‘Kodi ndinakhunganyika tani toera kugumanika pa cakucitika ceneci? Ndi pinthu pipi pinafuna kudzaphatisirwa? Kodi ndi njira zipi zinadzatowererwa nkati mwa cakucitika ceneci? Ndi maphindu api anafuna kukhala na ine thangwi ya cakucitika ceneci na pinthu pinaphatisirwa?

PIDZINDIKIRO

 5. Kodi Yezu na apostolo acita masasanyiro api thangwi ya Paskwa yakumalisa?

⁵ Mudapanga Yezu apostolo kuti agumane nyumba toera kucita phwando ya Paskwa, iye nee alonga pyakubalikisa nyumba ineyi, mbuto mwace, Yezu akhafuna basi ene nyumba yakuthema, yakucena yakuti mbidakwana nsoka udacemerwa pa phwando ineyi. (Lerini Marko 14:12-16.) Iwo mbadakwanisa kukhunganya pinthu pya phwando, ninga nkate wakusowa cakutupisa na vinyu yakufuwira. Pakumala kucita phwando ya Paskwa, Yezu alonga mabvekero a nkate wakusowa cakutupisa na vinyu.

 6. (a) Pakumala kwa phwando ya Paskwa, kodi Yezu alonganji thangwi ya nkate? b) Ndi ntundu upi wa nkate unaphatisirwa pa Cikumbuso?

⁶ Mu kupita kwa ndzidzi, mpostolo Mateo wakuti agumanika pa phwando ineyi alemba: “Adzamale, pa kudya, Yezu akwata nkate, alonga mafala a chidzo, aumenya aupasa anyakupfundza ache, mbati: ‘Tambirani mudye.’” (Mat. 26:26) “Nkate” ukhali wakusowa cakutupisa ninga ukhaphatisirwa pa Paskwa. (Eks. 12:8; Deut. 16:3) Nkate unoyu ukhacitwa na ufa wa trigu na madzi, pontho nee ukhafunika kubvungazwa na pinthu pinango pyakutupisa peno munyu. Nakuti ukhali wakusowa cakutupisa, nee mbudatupa. Mbudakhala wakukhonda nentsa, wakuuma na wakukhonda nentsa kugwanda. Lero, toera kukhunganyika mwanyapantsi Cikumbuso, akulu a mpingo anakwanisa kuphemba m’bale peno mulongo toera kucita nkate unoyu mu kuphatisira ufa wa trigu na madzi, mbauwotca mu poto yakukhwazwa mafuta akudya. (Khala ufa wa trigu nkhabe kugumanika, unakwaniswa kucitwa mu kuphatisira ufa wa mpunga, macewere, mapiramanga peno mbeu zinango.)

 7. Ndi ntundu upi wa vinyu udalonga Yezu, na ndi ntundu upi wa vinyu wakuti unakwanisa kuphatisirwa pa Cikumbuso lero?

⁷ Mateo apitiriza kulonga: “Akwatambo kalise, achita takhuta, aipasa kuli iwo, mbati: ‘Mwerani mwonsene.’” (Mat. 26:27, 28) Cidakwata Yezu m’manja mwace cikhali kalise ya vinyu yakufuwira. (Vinyu ineyi nee ikhali yakutapira, thangwi ndzidzi wa kukolola mauva ukhadapita.) Vinyu nee ikhacita khundu pa phwando yakutoma mu Ejito, mbwenye Yezu nee akhondesa vinyu toera kucita khundu pa phwando ya Paskwa. Iye aphatisira vinyu pa Cakudya Cancidodo ca Mbuya. Natenepa, Akristu asafunikambo kuphatisira vinyu pa Cikumbuso. Nakuti nkhabe kufunika kuthimizira ntengo wa ciropa ca Yezu, vinyu inaphatisirwa nee isafunika kubvungazwa na pyakumwa pinango pyakuledzeresa. Natenepa, safunika kuphatisirwa vinyu yakufuwira, vinyu yakucitwa m’mamidzi peno inaguliswa m’maloja ninga Beaujolais, Burgundy peno Chianti.

MABVEKERO A PIDZINDIKIRO

 8. Thangwi yanji Akristu asafuna kakamwe mabvekero a nkhate na vinyu?

⁸ Mpostolo Paulu alonga pakweca kuti Akristu na apostolo akhafunika kukumbuka Cakudya Cancidodo ca Mbuya. Kwa anyakukhulupira andzace a ku Korinto, iye alemba kuti: ‘Ine ndapaswa na Mbuya pidakupfundzisani ine, kuti Mbuya Yezu akwata nkate mudamala iye kucita takhuta kuna Mulungu agwanda nkate mbati: Kwatani mudye, awa ndi manungo anga anaperekwa thangwi ya imwe. Ipi mupicite mbamundikumbuka ine pano.’ (1 Akor. 11:23, 24) Mu njira ibodziene, lero Akristu asacita cakucitika ceneci cakupambulika pa caka, pontho asafuna kakakmwe mabvekero a nkate na vinyu.

 9. Kodi ndi maonero api akudodomeka ali na anthu anango thangwi ya nkate udaphatisira Yezu?

⁹ Anthu anango a mauphemberi asalonga kuti mudalonga Yezu: ‘Awa ndi manungo anga,’ iwo asakhulupira kuti mwacirengo nkate wadzakhala manungo ace ene. Natenepa, pyenepi ndi pyakusiyana na mabvekero ace aundimomwene.a Pa ndzidzi unoyu manungo a Yezu akhali patsogolo pa apostolo ace akukhulupirika, pontho nkate wakusowa cakutupisa wakuti mbadaudya ukhalimbo penepo. Mwandimomwene, Yezu akhalonga mwakuphiphirisa ninga pidacita iye m’midzidzi inango mizinji.​—Jwau 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Kodi nkate udaphatisirwa pa Cakudya Cancidodo ca Mbuya usaphiphirisanji?

¹⁰ Nkate wakuti apostolo mbadauona na wakuti mwakukhonda dembuka mbadaudya ukhabveka manungo a Yezu. Manungo api? Pa ndzidzi unango, atumiki a Mulungu akhanyerezera tenepo thangwi Yezu agwanda nkate, mbwenye nee gogodo yace ibodzi yakhumulwa, nkate usabveka “manungo a Kristu,” mpingo wa Akristu akudzodzwa. (Aef. 4:12; Arom. 12:4, 5; 1 Akor. 10:16, 17; 12:27) Mwandimomwene, m’midzidzi ya nduli pikhali pyakutawirika kuti manyerezero mawiri anewa na Lemba pyapangiza kuti nkate udacitirwa Yezu usaimirira manungo ace a uunthu. Yezu “adaona nyatwa m’manungo mwache,” mpaka kukhomerwa. Natenepa, Cakudya Cancidodo ca Mbuya, nkate usaimirira manungo a uunthu a Yezu a kuti “akwata pyakuipa pyathu.”​—1 Ped. 2:21-24; 4:1; Jwau 19:33-36; Aheb. 10:5-7.

11, 12. (a) Kodi Yezu alonganji thangwi ya vinyu? (b) Kodi vinyu idaphatisirwa pa Cakudya Cancidodo ca Mbuya isaimiriranji?

¹¹ Pyenepi pisatiphedza toera kubvesesa pidalonga Yezu thangwi ya vinyu, munaleri ife mafala awa: “Yezu achitambo chibodzibodzi mbakwata ndiko mbati: ‘Ndiko iyi ndi unthaka upswa mu chiropa changa.’” (1 Akor. 11:25) Mabhibhlya mazinji alembwa mwakubverana na Bhibhlya idalembwa na Robert Young: ‘Kalise iyi ndi cibverano cipswa kubulukira mu ciropa canga.’ Kodi kalise yandimomwene idalonga Yezu ikhaimirira cibverano cipswa? Nkhabe. Mafala akuti “kalise” asafuna kulonga vinyu yakuti ikhali nkati mwa kalise ineyi. Kodi vinyu idalonga Yezu ikhabvekanji peno ikhaimiriranji? Ikhaimirira ciropa cace cidathedzeswa.

¹² Mu evanjelyu ya Marko tisagumana mafala a Yezu: ‘Ici ndi ciropa canga ca kubverana kupswa, cinakhutulirwa imwe na anthu azinji.’ (Mko. 14:24) Mwandimomwene ciropa ca Yezu ‘mbicidakhutulwa thangwi ya anthu azinji toera kualekerera madawo.’ (Mat. 26:28) Natenepa, vinyu yakufuwira ikhaimirira ciropa candimomwene ca Yezu. Kubulukira mu ciropa cace tinakwanisa kusudzulwa ‘mbatilekererwa madawo athu.’​—Lerini Aefesi 1:7.

KUKUMBUKA KUFA KWA KRISTU

13. Fokotozani, Cikumbuso ca kufa kwa Kristu cisacitwa tani pa caka.

¹³ Khala ndi ulendo wakutoma kugumanika pa Cikumbuso pabodzi na Mboni za Yahova, kodi ninji cinadikhira imwe? Kugumanyikana kweneku kunadzakhala kwakutundusa, pa mbuto yakucena yakuti onsene anakwanisa kutsandzaya pa ndzidzi unoyu. Mbuto zinango zinakwanisa kubalikiswa na maluwa, mbwenye imwe nee munadzadzudzumiswa na pinthu pizinji pyakubalikisa. Nkulu wa mpingo wakusankhulwa anadzadinga mu njira yakubveka mwadidi na mwacilemedzo pinalonga Bhibhlya thangwi ya cakucitika ceneci. Iye anadzaphedza onsene toera kupasa ntengo pinthu pidaticitira Kristu. Iye afa ninga ciomboli toera tikwanise kukhala na umaso. (Lerini Aroma 5:8-10.) Nyakucita nkhani anadzafokotoza pidikhiro piwiri pyakusiyana pya m’Bhibhlya kwa Akristu.

14. Ndi pidikhiro pipi pinafuna kudzalongwa pa ndzidzi wa nkhani ya Cikumbuso?

¹⁴ Cidikhiro cakutoma ndi ca ale anafuna kudzatonga pabodzi na Kristu kudzulu, cidikhiro ceneci caperekwa kuna numero yakucepa ya atowereri a Kristu ninga apostolo akukhulupirika. (Luka 12:32; 22:19, 20; Apok. 14:1) Cidikhiro cinango caperekwa kwa Akristu azinji akukhulupirika akuti asatumikira Mulungu mu ndzidzi wathu. Iwo asadikhira kukhala na umaso wakukhonda mala pa dziko yapantsi mu paradizu yakusasanyirwa papswa. Natenepa, cifuno ca Mulungu cinadzacitwa pa dziko yapantsi ninga kudzulu, cinthu cakuti Akristu asaciphemberera mu ndzidzi wakulapha. (Mat. 6:10) Pontho Malemba asapangiza makhaliro akudzumatirisa akuti anadzakhala kwenda na kwenda.​—Iza. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Ninji pinacitwa na nkate mu ndzidzi wa Cakudya Cancidodo ca Mbuya?

¹⁵ Cifupi na kumala kwa nkhani, nyakucita nkhani anadzapangiza kuti uno ndi ndzidzi toera kucita pidapanga Yezu apostolo ace kuti apicite. Ninga pyalongwa mu nsolo uno, pidzindikiro piwiri pinadzaphatisirwa, nkate wakusowa cakutupisa na vinyu yakufuwira. Pidzindikiro pyenepi pinadzaikhwa pa meza cifupi na nyakucita nkhani. Iye anadzadinga cakucitika ca m’Bhibhlya cinalonga pidacita Yezu pa ndzidzi udakhazikisa iye cakucitika ceneci. Mwacitsandzo, tisaleri pyenepi mu lemba ya Mateo: “Yezu akwata nkate, alonga mafala a chidzo, aumenya aupasa anyakupfundza ache, mbati: ‘Tambirani mudye, ichi ndi manungo anga.’” (Mat. 26:26) Yezu agwanda nkate wakusowa cakutupisa toera kupasa apostolo ace akuti akhali ku khundu ya madyo na ya bzwere. Munadzaona nkate wakusowa cakutupisa wakugwandwa-gwandwa mbuikhwa m’maparato pa nsonkhano pa ntsiku 14 ya nthanda ya Bwinja.

¹⁶ Panadzaphatisirwa maparato akukwana toera nkate unoyu ufambiswe mu ndzidzi wa wakulinganira kwa onsene anafuna kugumanika. Pyenepi nee pinadzaphataniza mwambo onsene wa pakhundu. Inadzacitwa phembero yacigwagwa, buluka penepo nkate unadzafambiswa mu njira yakuthema, mwakubverana na pire pinaoneka kuti ndi pyakuphedza pa mpingo. Anthu akucepa (peno nee bodzi) anadzadya nkate unoyu ninga pidacitika m’mipingo mizinji pa ndzidzi ukhafambiswa nkate pa cakucitika ceneci mu caka 2013.

17. Pa Cikumbuso, kodi citsogolero ca Yezu cinalonga pya vinyu cinatowezerwa tani?

¹⁷ Buluka penepo pinadzacitwa pidalonga Mateo: ‘Yezu akwatambo kalise, acita takhuta, aipasa kuli iwo, mbati: Mwerani mwonsene, thangwi ici ndi ciropa canga cakubverana kwa cincino, cinadzakhutulwa thangwi ya anthu azinji toera kualekerera madawo.’ (Mat. 26:27, 28) Mbicidzati kufambiswa cidzindikiro ceneci, panadzacitwa phembero yaciwiri, buluka penepo ‘kalise’ ya vinyu yakufuwira inadzafambiswa kwa onsene anafuna kugumanika.

18. Khala ndi anthu akucepa peno nee bodzi anadya pidzindikiro, thangwi yanji mphyakufunika kugumanika pa Cikumbuso?

¹⁸ Azinji anagumanika pa Cikumbuso, mwacilemedzo asacalira kudya pidzindikiro pa ndzidzi unafambiswa ipyo thangwi Yezu alonga kuti ale anafuna kudzatonga mu Umambo wa kudzulu ndiwo basi ene anadya pidzindikiro. (Lerini Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Anango onsene anadzagumanika anadzakhala anyakuyang’ana mwacilemedzo. Natenepa, kugumanika pa Cakudya Cancidodo ca Mbuya ndi kwakufunika, pontho kusapangiza kuti iwo asapasa ntengo kakamwe ntsembe ya Yezu. Pa ndzidzi wa Cikumbuso, iwo anakwanisa kunyerezera nkhombo zinafuna kukhala na iwo kubulukira ku ntsembe ya Yezu. Pontho iwo ali na cidikhiro ca kukhala pakati pa ‘mwinji ukulu’ unafuna kudzapulumuka pa ‘nyatwa ikulu.’ Iwo ndi alambiri akuti “afula nguwo zawo mbazichenesa na chiropa cha Mwanabira.”​—Apok. 7:9, 14-17.

19. Kodi munacitanji toera kukhanganyika na kuphindula pa Cakudya Cancidodo ca Mbuya?

¹⁹ Kuzungulira dziko yonsene yapantsi Mboni za Yahova zikukhunganyika nsonkhano unoyu wakupambulika. Masumana mangasi mbidzati kufika ntsiku ineyi, tinadzacita khundu mu kucemera anthu azinji toera kugumanika pa Cikumbuso. Mwakuthimizira, ntsiku za cifupi na Cikumbuso, azinji a ife anadzaleri malemba m’Bhibhlya analonga pidacita Yezu na pidacitika mwakubverana na ntsiku ya caka 33 N.W. Tisafunika kucita masasanyiro athu toera tikhale na cinyindiro kuti tinagumanika pa Cikumbuso. Mphyadidi kufika pa ndzidzi wakuti nyimbo na phembero yakutoma mbidzati kucitwa toera ticite bweraniko ale adacemera ife na kucita khundu mu programu yonsene. Tonsene ninga piwalo pya mpingo na ale adacemera ife, tinadzaphindula mu kutowerera m’Bhibhlya yathu mu ndzidzi unacitwa nkhani. Cinthu cakufunika kakamwe ndi cakuti Kugumanika kwathu pa Cikumbuso kunadzapangiza kupereka kwathu takhuta ku ntsembe ya Yezu, pontho kunadzapangiza kubvera matongero ace: “Ipi mupichite mbamundikumbuka ine pano.”​—1 Akor. 11:24.

[Cidzindikiro capantsi]

[Foto pa tsamba 22]

[Bokosi pa tsamba 24]

Cikumbuso Ca Caka 2014

Mwezi usazungulira dziko yathu yapantsi nthanda zonsene. Mu kuzungulira kweneku, pana ndzidzi wakuti mwezi usakhala ndendende pakati pa dziko na dzuwa. Kundendemera kweneku kusacemerwa “mwezi upswa.” Natenepa, mwezi nkhabe kuoneka kubulukira pa dziko mpaka kupita ndzidzi 18 na mphindi 30.

Mu caka 2014, mwezi upswa unadzaoneka kazinji kene kutomera pa ntsiku 30 ya nthanda ya Murope pa ndzidzi 20:45, ndzidzi wa Yerusalemu. Kubira kwa dzuwa mu Yerusalemu (31 ya nthanda ya Murope) kunadzaoneka pa kupita ndzidzi 21. Ndi pyakupenulisa kuti phindi yakutoma ya mwezi inadzaoneka. Pisaoneka kuti dzuwa ingatoma kubira, kukula kwa mwezi kunakwanisa kuoneka ku Yerusalemu kutomera pa ntsiku 1 ya nthanda ya Bwinja. Mu kuphatisira njira ya Ayuda akale, ineyi inadzakhala ntsiku yakuti nthanda yakutoma (Nisane 1) inadzatoma pa kubira kwa dzuwa.

Natenepa, mipingo ya Mboni za Yahova kuzungulira pa dziko yonsene yapantsi isadziwiswa kuti Nisane 14 inadzatoma pa kubira kwa dzuwa, n’Ciposi, ntsiku 14 ya nthanda ya Bwinja ya 2014. Unoyu unadzakhala ndzidzi wa mwezi wakudzala.​—Toera kudziwa pizinji pya kulengesa ntsiku ineyi, onani A Sentinela ya Outubro de 1977, matsamba 607-608.

[Foto pa tsamba 25]

Apostolo amwa vinyu yakuti isaimirira ciropa ca Yezu ca cibverano (Onani ndima 11, 12)