Nsolo Wacipfemba

Mphambvu Ya Cidikhiro Ca Kulamuka Muli Akufa

 1. Mwakusowa cidikhiro ca kulamuka muli akufa, kodi anyakufa mbadakhala na cidikhiro canji?

¹KODI mwaluza anyakufunika anu m’kufa? Mwakusowa cidikhiro ca kulamuka muli akufa, nee mbitidaaona pontho tayu. Iwo mbadapitiriza m’makhaliro anafokotoza Biblya tenepa: “Adafa kale nkhabe chibodzi chinakhulupira iwo, . . . thangwi ku nyumba ya anyakufa [nthumbi] kunenda iwe nkhabebve basa, nee pyakunyerezera, nee pyakudziwa, nee pya nzeru.”—Koelete 9:5, 10.

 2. Kodi kulamuka muli akufa kusapasa cidikhiro canji cakukomeresa?

² Mwantsisi, kubulukira m’kulamuka muli akufa, Yahova apereka mwai ukulu kakamwe kwa mwinji wa anthu okhonda lengeseka adamala kufa kuti alamuke muli akufa towera atsanzaye na umaso okhonda mala. Pyenepi pisabveka kuti mungakwanise kukhala na cidikhiro cakukomeresa ntima cakuti ntsiku inango, m’dziko ipswa ya Mulungu, munadzakhala pontho pabodzi na anyakufunika anu anagona m’kufa.—Marko 5:35, 41, 42; Machitiro 9:36-41.

 3. (a) Kodi ndi m’njira zipi kulamuka muli akufa ndi kwakufunika m’kukwaniriswa kwa cifuniro ca Yahova? (b) Kodi ndi m’nzidzi upi makamaka kulamuka muli akufa ndi mphuno yakutipasa mphambvu?

³ Thangwi ya cidikhiro ca kulamuka muli akufa, nee tisafunika kugopa kufa kwakusowa basa tayu. Mokhonda siya kuti anzakazi ace akukhulupirika afudzirwetu, Yahova angakwanise kutawirisa Sathani kucita pyonsene pinakwanisa iye m’kuyesera kupangiza kupambizira kwace kwakuipa kwakuti “munthu anapereka pyonsene pina iye towera akhale na moyo.” (Yobe 2:4) Yezu akhala wakukhulupirika kwa Mulungu mpaka kufa, na thangwi ineyi Mulungu amulamusa muli akufa towera akhale maso kudzulu. Tenepa, Yezu akwanisa kupereka ntengo wa ntsembe yace yaumunthu yaungwiro pamaso pa mpando wa umambo wa Babace wakudzulu, yakuti iri na mphambvu yakutipulumusa. Kubulukira m’kulamuka muli akufa, ale ali ‘m’nkumbi ung’ono,’ ninga anyakutambira unthaka pabodzi na Kristu, ali na cidikhiro ca kugumanywa na iye m’Umambo wakudzulu. (Luka 12:32) Kwa anango, ciripo cidikhiro ca kulamuka muli akufa towera kukhala na umaso okhonda mala m’paradizu pa dziko yapantsi. (Masalmo 37:10, 29 [Masalmo 37:11, 29, NM]) Akristu onsene asaona cidikhiro ca kulamuka muli akufa ninga mphuno ya kuwapasa mphambvu ‘zikulu maningi’ munayang’anisana iwo na mayeso akuti angakwanise kualuzisa umaso.—2 Akorinto 4:7.

Thangwi Yanji Ndi Kwakufunika Ku Cikhulupiro Cacikristu

 4. (a) Kodi ndi m’njira ipi kulamuka muli akufa ndi “mapfundisiro akutoma”? (b) Kodi kulamuka muli akufa kusaoniwa tani na anthu azinji pa dziko yapantsi?

⁴ Ninga Ahebere 6:1, 2 asalonga, kulamuka muli akufa ndi “mapfundisiro akutoma.” Kweneku ndi khundu ya phata ya cikhulupiro yakuti mwakusowa iyo cipo mbatidakhala Akristu akukola. (1 Akorinto 15:16-19) Mbwenye, cipfunziso ca Biblya ca kulamuka muli akufa ndi cacilendo kwa anthu azinji pa dziko yapantsi. Thangwi ya kusowa uzimu, anthu azinji kakamwe asaona umaso uno ninga wandimomwene basi. Natenepa, iwo asakhala akupingika na tsenzo. Alipombo ale anatowerera mauphemberi a mwambo— kunja na nkati mwa Cikristu caunthawatawa—ananyerezera kuti iwo ali na moyo okhonda kufa. Mbwenye cikhulupiro ceneci nkhabe bverana na cipfunziso ca Biblya ca kulamuka muli akufa. Mbidakhala kuti anthu ali na moyo okhonda kufa, kulamuka muli akufa nee mbukudafunika tayu. Kuyesera kuphataniza manyerezero anewa akusiyana kusazunguzisa kakamwe mbuto mwa kupasa cidikhiro. Kodi tinakwanisa tani kuphedza anthu akuona ntima anafuna kudziwa undimomwene?

 5. (a) Kodi munthu asafunika kubvesesanji pakutoma, mbasati kudziwa pya kulamuka muli akufa? (b) Kodi mbumudaphatisira malemba api towera kufokotoza moyo? makhaliro a anyakufa? (c) Kodi tinacitanji khala munthu asaphatisira Biblya yakuti isabisa undimomwene?

⁵ Anthu anewa mbasati kudziwa kuti kulamuka muli akufa ndi cidikhiro cakudzumatirisa, asafunika kubvesesa mwadidi pya moyo na makhaliro a anyakufa. Kazinji kene, malemba mangasi basi ndi akukwana towera kufokotoza mwapakweca pinthu pyenepi kwa munthu wakuti ali na njala ya undimomwene wa Biblya. (Genesi 2:7; Masalmo 146:3, 4; Ezekyele 18:4) Mbwenye, Mabiblya anango acincino na mabukhu anango anafokotoza mwacigwagwa pya Biblya asabisa undimomwene wa pya moyo. Natenepa panango mphyakufunika kudinga mafala adaphatisirwa m’pilongero pyakutoma pya Biblya.

 6. Kodi munakwanisa tani kuphedza munthu kudziwa kuti moyo ndi ninji?

⁶ Biblya ya Tradução do Novo Mundo ndi yadidi kakamwe m’kucita pyenepi thangwi isaphatisira mwakukhonda phonya fala ya Ciheberu yakuti né·fesh na fala ya Cigerego psy·khé ninga “moyo.” M’nthimiziro wa mathumburuziro awa andandaliswa malemba mazinji anagumanika mafala anewa. Mabiblya anango mazinji asaphonya m’kuphatisira fala ineyi mbwenye asathumburuza mafala mabodzibodzi akutoma tayu ninga “moyo” basi mbwenyembo ninga “cakucitwa,” “camaso,” “munthu,” na “umaso”; “né·fesh wanga” panango angathumburuzwe “ine,” na “né·fesh wanu,” “imwe.” Kulandanisa mathumburuziro a Mabiblya anango na Tradução do Novo Mundo kunadzaphedza nyakupfunza wakuona ntima kudziwa kuti mathumburuziro a mafala acilongero cakutoma akuti “moyo” asaphatisirwa kwa anthu na pinyama. Mbwenye cipo mafala anewa asapasa nyerezero yakuti moyo ndi cinthu cokhonda oneka, cinthu cokhonda phatika cakuti cingakwanise kupulumuka pa kufa kwa manungo mbicipitiriza kukhala maso ku mbuto inango.

 7. Kodi mbumudafokotoza tani kubulukira m’Biblya makhaliro a anthu ali m’Sheole? m’Hade? m’Gehena?

⁷ Tradução do Novo Mundo isaphatisirambo mokhonda phonya fala yakuti “Sheole” towera kubvekesa fala ya Ciheberu yakuti sheʹóhl na isaphatisira “Hade” towera kubvekesa fala ya Cigerego yakuti haí·des na “Gehena” towera kubvekesa fala ya Cigerego yakuti geʹen·na. Fala yakuti “Sheole” ndi sawasawa na fala yakuti “Hade” na m’mathumburuziro a Biblya ya Cisena mafala anewa alembwa kuti “dziko ya anyakufa.”a (Masalmo 16:10; Machitiro 2:27) Biblya isalonga mwapakweca kuti mafala akuti Sheole na Hade ndi nthumbi ya anthu onsene na iwo asaphatana na kufa, tayu na umaso. (Masalmo 89:48; Apokalipse 20:13) Malemba asalongambo pya cidikhiro ca kubuluka m’nthumbi kubulukira m’kulamuka muli akufa. (Yobe 14:13; Machitiro 2:31) Mwakusiyana na pyenepi, ale anaenda m’Gehenab nkhabe cidikhiro ca umaso wantsogolo, na moyo uli mwenemo cipo usalongwa kuti uli maso.—Mateo 10:28.

 8. Kodi kubvesesa mwadidi pya kulamuka muli akufa kunakwanisa tani kukhuya makhaliro na pyakucita pya munthu?

⁸ Mphangwa zenezi zingafokotozwa mwadidi, munthu angakwanise kuphedzwa kubvesesa kuti kulamuka muli akufa kungakwanise kubvekanji kwa iye. Iye angakwanise kutoma kupereka takhuta thangwi ya kufuna kwa Yahova m’kucita masasanyiro anewa akudzumatirisa. Kutsukwala kwa ale adaluza anyakufunika awo m’kufa kungakwanise kupunguka na cidikhiro cakukomeresa ca kugumanyikana pontho m’dziko ipswa ya Mulungu. Kubvesesa pinthu pyenepi ndi kwakufunikambo towera kubvesesa mabvekero a kufa kwa Kristu. Akristu a piaka dzana yakutoma adzindikira kuti kulamuka muli akufa kwa Yezu Kristu ndi phata yakuwanga ku cikhulupiro Cacikristu, mbukufungula njira towera anango alamuke muli akufa. Mwaphinga iwo amwaza mphangwa za kulamuka muli akufa kwa Yezu na cidikhiro cinapasa kulamuka kweneku. Lero, anthu anakomerwambo na kulamuka muli akufa asafuna kakamwe kugawana na anango undimomwene unoyu wakudzumatirisa.—Machitiro 5:30-32; 10:42, 43.

Kuphatisira Mfungulo Wa Hade

 9. Kodi Yezu aphatisira tani pakutoma ‘pifungulo pya dziko ya anyakufa na pya Hade’?

⁹ Onsene anafuna kudzakhala na Kristu m’Umambo wace wakudzulu pakumalisira asafunika kufa. Mbwenye iwo asadziwa mwadidi cibaso cidaapasa Yezu mudalonga iye tenepa: “Ine ndikhali wakufa mbwenye, ona, chinchino ndiri [maso] kuenda na kuenda. Ndinakhalambo na pifungulo pya dziko ya anyakufa na pya inferno [‘Hade,’ NM].” (Apokalipse 1:18) Kodi iye akhafuna longanji? Iye akhalonga pidancitikira. Iye akhadafambo. Mbwenye Mulungu hadansiya m’Hade tayu. Pa ntsiku yacitatu, Yahova ene amulamusa towera akhale na umaso wauzimu mbakhala okhonda kufa. (Machitiro 2:32, 33; 10:40) Mwakuthimizira, Mulungu ampasa ‘pifungulo pya dziko ya anyakufa na pya Hade’ towera kupiphatisira m’kubulusa anango m’nthumbi ya anthu onsene na ku pyakubwereswa na madawo a Adamu. Nakuti Yezu ali na pifungulo pyenepi, iye angakwanise kulamusa atowereri ace akukhulupirika m’kufa. Pakutoma iye asalamusa piwalo pya mpingo wace pyakudzodzwa na nzimu, mbapipasa sagwati wakufunika wa umaso okhonda kufa kudzulu, tenepa ninga iye apaswa na Babace.—Aroma 6:5; Afilipi 3:20, 21.

10. Kodi ndi nzidzi upi unalamuka muli akufa Akristu akukhulupirika akudzodzwa?

¹⁰ Kodi ndi nzidzi upi unalamuka muli akufa Akristu akukhulupirika akudzodzwa towera kukhala kudzulu? Biblya isapangiza kuti kulamuka kweneku kwatoma. Mpostolo Paulu afokotoza kuti iwo anadzalamuswa m’nzidzi ‘wakubwera pontho [peno wakukhalapo]’ kwa Kristu, udatoma m’caka ca 1914. (1 Akorinto 15:23) Akudzodzwa akukhulupirika angamala basa yawo pa dziko yapantsi nkati mwa nzidzi wakukhalapo kwace, iwo nkhabe funika kupitiriza kukhala m’kufa mpaka kubwera kwa Mbuya wawo. M’nzidzi ubodzi ene unafa iwo, asalamuswa m’nzimu, ‘mbasanduzwa pa nzidzi ubodzi ene, sawasawa ninga kuthawula kwa diso.’ Ndi kutsanzaya kwanji kunafuna khala na iwo, thangwi mabasa adidi adacita iwo ‘anaaperekera’!—1 Akorinto 15:51, 52; Apokalipse 14:13.

11. Kodi ndi kulamuka muli akufa kupi kunafuna kudzakhalapo kwa anthu onsene, na kunadzatoma lini?

¹¹ Mbwenye kulamuka muli akufa kwa ale anafuna tambira unthaka wa Umambo towera kukhala maso kudzulu siko basi tayu kunafuna kuoneka. Nakuti kulamuka muli akufa kweneku kusacemerwa pa Apokalipse 20:6 kuti ndi ‘kulamuka muli akufa kwakutoma,’ pyenepi pisapangiza kuti kulipo kulamuka kunango. Ale anafuna phindula na kulamuka kunango anadzatsanzaya na cidikhiro ca umaso okhonda mala m’paradizu pa dziko yapantsi. Kodi kunadzaoneka lini kulamuka kunango kweneku? Bukhu ya Apokalipse isapangiza kuti kunadzaoneka pakumala kubuluswa kwa “pantsi na thambo”—makhaliro ano akuipa apinthu, pabodzi na atongi awo. Kumala kweneku kwa makhaliro akale kuli duzi kakamwe. Natenepa, pa nzidzi wakuikhwa wa Mulungu, kunadzatoma kulamuka muli akufa towera kukhala pa dziko yapantsi.—Apokalipse 20:11, 12.

12.  Kodi mbani anafuna kudzaphatanizwa pakati pa anyakukhulupirika anafuna kulamuswa towera kukhala maso pa dziko yapantsi, na thangwi yanji ceneci ndi cidikhiro cakukomeresa?

¹² Kodi mbani anafuna kudzaphatanizwa m’kulamuka muli akufa kweneku towera kukhala pa dziko yapantsi? Pakati pa iwo anadzalamuswa anzakazi akukhulupirika a Yahova a midzidzi yakale kakamwe, amuna na akazi akuti na thangwi ya cikhulupiro cawo cakuwanga ca kulamuka muli akufa ‘akhonda kupulumuswa’ na ntsembe inango. Pyenepi pisabveka kuti iwo nee mbadatawira kuswa umumphu wawo kwa Mulungu towera kucalira kufa kwauphanga na kwakucimbiza tayu. Pinadzakhala pyakukomeresa tani kudziwa mbodzi na mbodzi wa iwo na kuabva mbalonga okha unyomonyomo wa pyakucitika pinalonga Biblya mwakugwandira! Anangombo anafuna kulamuswa towera kukhala na umaso pa dziko yapantsi ndi Abele, mboni yakukhulupirika yakutoma ya Yahova; Enoki na Noa, adamwaza mwakukhonda gopa mphangwa zakucenjeza za Mulungu Cigumula mbicisati bwera; Abrahamu na Sara, ale adatambira aanju; Mose, ule adatambira Mwambo pa Phiri ya Sinai; aprofeta acipapo ninga Yeremiya, ule adaona kufudzwa kwa Yerusalemu m’607 A.E.C.; na Jwau Mbatizi, ule adabva Mulungu ene mbalonga kuti Yezu ndi Mwanace. Mwakuthimizira, panadzakhala amuna na akazi azinji akukhulupirika adafa nkati mwa ntsiku zakumalisa za makhaliro ano akuipa apinthu.—Ahebere 11:4-38; Mateo 11:11.

13, 14. (a) Kodi ndi ninji cinafuna kudzacitikira Hade na anyakufa ali mwenemu? (b) Kodi mbani anafuna kudzaphatanizwa m’kulamuka muli akufa, na thangwi yanji?

¹³ M’kupita kwa nzidzi, kusiyapo anzakazi akukhulupirika a Mulungu, anthu anango anadzalamuswambo muli akufa, na m’nthumbi ya anthu onsene nee munadzasala munthu tayu. Kubuluswa kwa anyakufa onsene m’nthumbi kungakwanise kuoneka m’njira inafuna Yezu kudzaphatisira ‘mfungulo wa Hade’ m’kuphedza anthu. Pyenepi pisapangizwa m’masomphenya adapaswa mpostolo Jwau, mudaona iye Hade ‘mbiponyiwa mu nthawala ya moto.’ (Apokalipse 20:14) Kodi pyenepi pisabvekanji? Pisabveka kuti Hade, nthumbi ya anthu onsene, inadzafudzirwatu. Iyo nkhabe kudzakhalapobve, mbisoweratu anyakufa, thangwi pakumala kulamusa muli akufa alambiri onsene akukhulupirika a Yahova, mwantsisi Yezu anadzalamusambo ngakhale anyakukhonda lungama. Mafala a Mulungu asatipasa cibaso cakuti: “Kunadzaoneka kulamuka muli akufa kwa anthu adidi na kwa akuipambo.”—Machitiro 24:15.

¹⁴ Nee mbodzi wa anyakukhonda lungama anewa anadzalamuswa muli akufa towera kutongwa pontho kufa. M’makhaliro akulungama anafuna kudzakhala pa dziko yonsene yapantsi m’Umambo wa Mulungu, iwo anadzaphedzwa kubveranisa umaso wawo na njira za Yahova. Masomphenya apangiza kuti inadzafungulwa “bukhu ya moyo.” Natenepa, iwo anadzakhala na mwai wakulembwa madzina awo m’bukhu ineyi. Iwo ‘anadzatongwa munthu munthu ninga mudachitira iye machitiro ache’ pakumala kulamuka muli akufa. (Apokalipse 20:12, 13) Natenepa, tingayang’ana pinafuna iwo kudzatambira, kulamuka kwawo muli akufa kungakwanise kukhala kulamuka ‘towera kwenda ku moyo,’ tayu kulamuka “towera katongwa [kuphiwa]” kwakukhonda thawika.—Jwau 5:28, 29.

15. (a) Kodi mbani wakuti nee anadzalamuswa muli akufa? (b) Kodi cidziwiso ca undimomwene wa kulamuka muli akufa cisafunika kutikhuya tani?

¹⁵ Mbwenye, anafuna kudzalamuka muli akufa si onsene adakhala maso mbafa tayu. Anango acita madawo okhonda lekerereka. Anthu anewa, nee ali m’Hade, mbwenye m’Gehena, mwakuti afudzwa kwenda na kwenda. Pakati pa anewa anadzakhalapombo ale anafuna kudzafudzwa pa “nyatwa zikulu,” zakuti ziri paduzi cincino. (Mateo 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Atesalonika 1:6-9) Tenepa, maseze Yahova apangize ntsisi zace zikulu m’kubulusa anyakufa m’Hade, cidikhiro ca kulamuka muli akufa nee cisatipasa mphambvu ya kukhala maso ninga munafunira ife. Anthu anapandukira mwanyakhomo utongi ukulu wa Yahova nkhabe kudzalamuka muli akufa. Cidziwiso ceneci cisafunika kutikulumiza kupangiza kuti tisaperekadi takhuta thangwi ya udidi wa Mulungu okhonda kutithema m’kukhala maso mwakubverana na cifuno cace.

Kuwangiswa Na Cidikhiro Ca Kulamuka Muli Akufa

16. Kodi cidikhiro ca kulamuka muli akufa cingakwanise tani kukhala mphuno yakuwangisa kakamwe?

¹⁶ Ale anakhulupiradi kulamuka muli akufa angakwanise kuwangiswa kakamwe na cikhulupiro ceneci. M’nzidzi uno, tingagwesera, tisadziwa kuti ife nkhabe calira kufa kuenda na kuenda—mwakukhonda tsalakana ukonzi unacitwa ife. (Koelete 8:8) Khala tatumikira Yahova mwakukhulupirika na gulu yace, tingakwanise kuyang’ana kutsogolo na cinyindiro cakukwana. Tisadziwa kuti kubulukira m’kulamuka muli akufa, tinadzatsanzaya pontho na umaso, m’nzidzi wakuthema wa Mulungu. Umaso unadzakhala wadidi tani! Mpostolo Paulu aucemera kuti ndi “moyo wakukhonda kumala [‘wandimomwene,’ NM].”—1 Timoti 6:19; Ahebere 6:10-12.

17. Kodi ndi ninji cinafuna kutiphedza kukoya umumphu kwa Yahova?

¹⁷ Kudziwa kuti kulipo kulamuka muli akufa na kudziwa Mphuno ya masasanyiro anewa kusaticitisa kukhala akuwanga m’cikhulupiro. Pyenepi pisatiwangisa kukhala akukhulupirika kwa Mulungu ngakhale tithuswe na kufa m’manja mwa anyakutcinga auphanga. Kutomera kale Sathani asaphatisira kugopa kufa kwakucimbiza towera kucitisa anthu kukhala mabitcu. Mbwenye Yezu nee akhali na kugopa kweneku. Iye akhala wakukhulupirika kwa Yahova mpaka kufa. Kubulukira m’ntsembe yace yaciomboli, Yezu asasanya njira za kusudzula anango ku kugopa kweneku.—Ahebere 2:14, 15.

18. Kodi ndi ninji cidaphedza anzakazi a Yahova kukhala na mbiri yadidi ya kukoya umumphu?

¹⁸ Ninga cakubwereswa na cikhulupiro cawo m’masasanyiro a ntsembe ya Kristu na a kulamuka muli akufa, anzakazi a Yahova akhala na mbiri yadidi ninga anthu akukoya umumphu. Munathimbana iwo na pikakamizo, iwo asapangiza kuti asafuna kakamwe Yahova kupiringana “moyo wawo.” (Apokalipse 12:11) Mwanzeru, iwo nkhabe kusiya midida Yacikristu towera kupulumusa umaso wawo wacincino. (Luka 9:24, 25) Iwo asadziwa kuti ngakhale aluze umaso wawo cincino thangwi yakuphedza mwakukhulupirika utongi ukulu wa Yahova, iye anadzaapasa nkhombo kubulukira m’kulamuka muli akufa. Kodi imwe muli na ntundu unoyu wa cikhulupiro? Munadzakhala nawo khala musafunadi Yahova na kuikha m’ntima mwanu mabvekero a cidikhiro ca kulamuka muli akufa.

[Pidzindikiro pyapantsi]

Kubwerezera Pidapfunzwa

• Thangwi yanji munthu asafunika kubvesesa pya moyo na makhaliro a anyakufa mbasati kudziwa pya kulamuka muli akufa?

• Kodi mbani anafuna kudzalamuka muli akufa, na cidziwiso ceneci cisafunika kutikhuya tani?

• Kodi cidikhiro ca kulamuka muli akufa cisatiwangisa tani?

[Foto pa tsamba 84, 85]

Yahova asapikira kuti panadzakhala kulamuka muli akufa kwa anthu adidi na akuipa