Ufuni na Ulungami mu Mpingo Wacikristu (Khundu 2 Mwa Makhundu 4)

 1. Ndi pinthu pipi piwiri pyakuti ife tinakwanisa kupinyindira?

YAHOVA MULUNGU asafuna kakamwe atumiki ace. Ndzidzi onsene iye asaafuna na anapitiriza kuafuna. Pontho iye asafuna ulungami. (Masal. 33:5) Natenepa ife tinakwanisa kukhala na cinyindiro ca pinthu piwiri: (1) Yahova asatsukwala angaona atumiki ace mbakatsalakanwa mwakusowa ulungami. (2) Iye anadzamalisa kusowa ulungami konsene kunacitirwa atumiki ace. Mu nsolo wakutoma mwa misolo inob tapfundza pya Mwambo udapereka Mulungu kuna Aizraeli kubulukira kwa Mose. Ife taona kuti mwambo wakhazikiswa thangwi ya ufuni toera anthu onsene acitirwe ulungami kuphatanizambo ale akhaoniwa ninga akusowa citsidzikizo. (Deut. 10:18) Mwambo usapangiza kuti Yahova asatsalakana kakamwe atumiki ace.

 2. Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kutawira mu nsolo uno?

² Mwambo wa Mose wasiya kuphata basa mu caka 33 pakumala kubalwa kwa Kristu, mu ndzidzi udakhazikiswa mpingo Wacikristu. Kodi Akristu mbadasowa citsidzikizo thangwi yakukhonda khala na mwambo udakhazikiswa thangwi yaufuni, mbukulumiza anthu toera kucitirana ulungami? Nkhabe. Thangwi Akristu apaswa mwambo upswa. Pakutoma, tinapfundza mu nsolo uno kuti mwambo unoyu ndi upi. Buluka penepo tinatawira mibvundzo iyi: Ninji cinaticitisa kulonga kuti mwambo wakhazikiswa thangwi yaufuni? Thangwi yanji tisalonga kuti mwambo unoyu usabweresa ulungami? Mwakubverana na mwambo unoyu, ale ali na cidzo asafunika kutsalakana tani anango?

 3. “Mwambo wa Kristu” unalongwa pa Agalata 6:2, usaphatanizanji?

³ Lerini Agalata 6:2. Akristu asabvera “mwambo wa Kristu.” Yezu nee alemba bukhu ya mwambo toera anyakupfundzace aiphatisire, mbwenye iye aapasa pitsogolero, matongero na midida yakuti anakhala tani na umaso wadidi. Pyonsene pikhapfundzisa Yezu pisacita khundu ya “mwambo wa Kristu.” Ndima zinatowera zinatiphedza toera kudziwa mwadidi mwambo unoyu.

4-5. Ndi njira zipi zidaphatisira Yezu pakupfundzisa, pontho apfundzisa mu ndzidzi upi?

⁴ Ndi njira zipi zidaphatisira Yezu pakupfundzisa? Yakutoma, iye akhapfundzisa anthu kubulukira m’mafalace. Iye apfundzisa undimomwene wa Mulungu, cifuniro ca umaso, pontho apfundzisa kuti Umambo wa Mulungu unadzamalisa tani nyatwa zonsene zinatamba anthu. (Luka 24:19) Yezu apfundzisambo na citsandzo cace. Umaso wace ndi citsandzo cadidi kuna atowereri ace.—Juw. 13:15.

⁵ Ndi ndzidzi upi udapfundzisa Yezu? Iye apfundzisa mu ndzidzi ukhamwaza iye mphangwa pa dziko yapantsi. (Mat. 4:23) Pontho iye apfundzisa atowereri ace pidamala iye kwene kulamuswa muli akufa. Mwacitsandzo, iye aonekera kuna nsoka wa anyakupfundzace panango akupiringana 500, mbaapanga toera ‘acite anyakupfundza.’ (Mat. 28:19, 20; 1 Akor. 15:6) Ninga nsolo wa mpingo, Yezu apitiriza kupasa pitsogolero anyakupfundzace pidabwerera iye kudzulu. Mwacitsandzo, cifupi na caka 96 pakumala kubalwa kwa Kristu, iye apanga mpostolo Juwau kuti awangise na kuphedza Akristu akudzodzwa.—Akol. 1:18; Apok. 1:1.

6-7. (a) Tinagumana kupi mphangwa zidapfundzisa Yezu? (b) Tinapangiza tani kuti tisabvera mwambo wa Kristu?

⁶ Tinagumana kupi mphangwa zidapfundzisa Yezu? Pinthu pizinji pidacita na pidalonga Yezu pikhali iye pa dziko yapantsi pisagumanika m’Maevanjelyu manai. Mbwenye mabukhu anango onsene a Malemba Acigrego Acikristu asatiphedza toera kudziwa mwadidi manyerezero a Yezu. Mabukhu anewa alembwa na amuna adatsogolerwa na nzimu wakucena akuti akhali na “manyerezero a Kristu.”—1 Akor. 2:16.

⁷ Tisapfundzanji: Pidapfundzisa Yezu pisatiphedza m’makhundu onsene a umaso wathu. Natenepa mwambo wa Kristu usafunika kutitsogolera mu pyonsene pinacita ife panyumba, kubasa, kuxikola na mu mpingo. Ife tinapfundza mwambo unoyu tingaleri Malemba Acigrego Acikristu mbatinyerezera mwadidi pinaleri ife. Natenepa, tingatowezera pitsogolero, matongero na midida inagumanika m’malemba anewa tinapangiza kuti tisabvera mwambo wa Kristu. Tingabvera mwambo unoyu, tinapangiza kuti tisabvera Mulungu wathu waufuni, Yahova, wakuti ndi kukhabuluka pyonsene pikhapfundzisa Yezu.—Juw. 8:28.

 8. Thangwi yanji Kristu akhazikisa mwambo?

⁸ Nyumba yakumangwa mwadidi ndi ire inakumbirwa mwadidi toera ale anafuna kukhalamo akhale akutsidzikizika. Munjira ibodzi ene, mwambo wadidi usafunika kukhala na thangwi yadidi toera ukhazikiswe kuti ale anaubvera akhale akutsidzikizika. Ufuni ndi udacitisa Kristu kukhazikisa mwambo. Thangwi yanji tisalonga tenepo?

9-10. Ndi pitsandzo pipi pinapangiza kuti Yezu akhakulumizwa na ufuni, ifembo tinantowezera tani?

⁹ Cakutoma, pyonsene pikhacita Yezu pikhakulumizwa na ufuni. Kukoma ntima na kubvera anango ntsisi ndi cipangizo ca ufuni. Thangwi ya ntsisi, Yezu apfundzisa anthu azinji, awangisa atenda, adyesa ale akhali na njala, pontho alamusa anyakufa. (Mat. 14:14; 15:32-38; Marko 6:34; Luka 7:11-15) Ngakhale Yezu akhaphatisira ndzidzi wace na mphambvu zace toera kucita pyenepi, mbwenye iye akhali dzololo toera kuikha pifuno pya anango pa mbuto yakutoma. Kusiyapo pyenepi, cinthu cakufunika kakamwe cidacita Yezu ndi kupereka umaso wace toera kupulumusa anthu.—Juw. 15:13.

¹⁰ Tisapfundzanji: Ife tinatowezera Yezu tingaikha pifuno pya anango pa mbuto yakutoma. Pontho tinantowezera tingabvera ntsisi anthu a ncisa cathu. Tingabvera anango ntsisi mbitiamwazira mphangwa zadidi na kuapfundzisa, tisapangiza kuti tisabvera mwambo wa Kristu.

11-12. (a) Ninji cinapangiza kuti Yahova asatitsalakana kakamwe? (b) Tinatowezera tani ufuni wa Yahova?

¹¹ Caciwiri, Yezu apangiza ufuni wa Babace. Pikhamwaza iye mphangwa, Yezu apangiza kuti Yahova asatsalakana kakamwe atumiki ace. Pontho Yezu apfundzisa kuti ife tonsene ndife akufunika kakamwe kuna Babathu wakudzulu. (Mat. 10:31) Nyakudawa angatcunyuka mbabwerera mu mpingo, Yahova asatsandzaya kakamwe. (Luka 15:7, 10) Yahova apangiza kuti asatifuna mudapereka iye Mwanace ninga ntsembe toera kutipulumusa.—Juw. 3:16.

¹² Tisapfundzanji: Tinatowezera tani ufuni wa Yahova? (Aef. 5:1, 2) Ife tisafunika kuona abale na alongo athu kuti ndi akufunika kakamwe, pontho tisafunika kukhala akutsandzaya tingaona ‘bira yakutayika’ mbibwerera kuna Yahova. (Masal. 119:176) Ife tinapangiza kuti tisafuna abale na alongo athu tingaphatisira ndzidzi wathu na mphambvu zathu toera kuaphedza, makamaka mu ndzidzi unafuna iwo ciphedzo. (1 Juw. 3:17) Tingatsalakana anango mwaufuni, tinapangiza kuti tisabvera mwambo wa Kristu.

13-14. (a) Mwakubverana na Juwau 13:34, 35, ndi matongero api adatipasa Yezu, pontho thangwi yanji matongero anewa ndi mapswa? (b) Tinapangiza tani kuti tisabvera matongero mapswa?

¹³ Cacitatu, Yezu apanga anyakupfundzace kuti akhale na ufuni wakuti usaikha pifuno pya anango pa mbuto yakutoma. (Lerini Juwau 13:34, 35.) Nakuti Mwambo wa Mose ukhadalonga kale kuti tisafunika kufuna anango, thangwi yanji matongero anewa akhali mapswa? Matongero anewa akhali mapswa thangwi Yezu alonga pya ntundu unango wa ufuni wakuti nee ukhadalongwa mu Mwambo Mose: Kufuna anango ninga mudatifunira Yezu. Pyenepi pisaphataniza kuikha pifuno pya anango pa mbuto yakutoma. Ife tisafunika kufuna kakamwe abale na alongo athu kupiringana munafunira ife manungo athu. Tisafunikambo kuafuna ngakhale kupereka umaso wathu thangwi ya iwo, ninga pidacita Yezu.

¹⁴ Tisapfundzanji: Tinapangiza tani kuti tisabvera matongero anewa mapswa? Tinapangiza kuti tisabvera matongero mapswa, tingawangisira toera kuphedza abale na alongo athu. Ife tisafunika kucita pinakwanisa ife toera kuaphedza, tayu basi mu pinthu pikulu, ninga kupereka umaso wathu thangwi ya iwo, mbwenye tinakwanisambo kuaphedza mu pinthu ping’ono. Mwacitsandzo, tingaphedza m’bale peno mulongo wakugwesera toera agumanike pa misonkhano, tingacita pinthu pinango toera kukomeresa m’bale peno mulongo, tingaphatisira ntsiku zathu za ferya toera kuphedza ale adagwerwa na cidengwa, tinapangiza kuti tisabvera mwambo wa Kristu. Tingacita pyenepi, tinaphedzera toera anthu onsene mu mpingo apibve kuti ndi akufunika.

15-17. (a) Yezu apangiza tani kuti akhacita pinthu mwaulungami? (b) Tinatowezera tani Yezu?

¹⁵ Bhibhlya ingaphatisira fala yakuti “ulungami” isalonga pya kucita pinthu pinakomeresa Mulungu, pontho tisafunika kucita pyenepi mwakusowa tsankhulo. Thangwi yanji tisalonga kuti mwambo wa Kristu usacitisa ulungami?

¹⁶ Cakutoma, onani kuti pidacita Yezu pyapangiza tani ulungami. Pikhali iye pa dziko yapantsi, atsogoleri auphemberi Waciyuda akhaida anthu akuti nee akhali Ayuda, akhaapwaza, pontho nee akhalemedza akazi. Mbwenye Yezu akhali wakusiyana kakamwe na iwo. Iye atawira anthu akuti nee akhali Ayuda toera akhale anyakupfundzace. (Mat. 8:5-10, 13) Iye akhamwaza mphangwa kuna anthu onsene, akupfuma na akutcerenga. (Mat. 11:5; Luka 19:2, 9) Cipo iye akhatsalakana akazi munjira yakuipa peno mwaukali. M’mbuto mwace, iye akhaatsalakana munjira yadidi na yacilemedzo, ngakhale ale akhaoniwa ninga akupwazika.—Luka 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Tisapfundzanji: Ife tinatowezera Yezu tingatsalakana anango mwakusowa tsankhulo mbitimwaza mphangwa kuna onsene anafuna kudziwa undimomwene, mwakukhonda tsalakana dziko yawo peno uphemberi wawo. Amuna Acikristu anatowezera citsandzo cace angatsalakana akazi mwacilemedzo. Tingacita pyenepi, tinapangiza kuti tikubvera mwambo wa Kristu.

18-19. Yezu apfundzisanji thangwi yaulungami, pontho ife tisapfundzanji?

¹⁸ Caciwiri, onani kuti Yezu apfundzisanji thangwi yaulungami. Iye apfundzisa midida yakuti mbidaphedza anyakupfundzace toera atsalakane anango mwaulungami. Mwacitsandzo, nyerezerani n’dida wakucitira anango pyonsene pinafuna ife kuti iwo aticitire. (Mat. 7:12) Ife tonsene tisafuna kutsalakanwa mwaulungami. Natenepa tisafunikambo kutsalakana anango munjira ibodzi ene. Tingacita pyenepi, panango iwo anatitsalakanambo mwaulungami. Mphapo ndiye tani khala tatsalakanwa mwakusowa ulungami? Yezu apfundzisambo anyakupfundzace kuti Yahova “asapangiza kupirira kwace kuna anthu ace adasankhulwa akuti asalira kuna iye masiku na masikati.” (Luka 18:6, 7) Mwandimomwene ineyi ndi pikiro. Mulungu wathu waulungami asaona nyatwa zinatamba ife mu ntsiku zino zakumalisa, pontho mu ndzidzi wakuthema iye anadzabweresa ulungami pa dziko yonsene.—2 Ates. 1:6.

¹⁹ Tisapfundzanji: Tingatowezera midida idatipfundzisa Yezu, tinatsalakana anango munjira yaulungami. Pontho tingatsalakanwa mwakusowa ulungami mu dziko ino ya Sathani, tisafunika kukhala na cinyindiro cakuti Yahova anadzabweresa ulungami pa dziko yonsene.

20-21. (a) Kodi ale ali na cidzo asafunika kutsalakana tani anango? (b) Kodi mamuna anapangiza tani ufuni wandimomwene kuna nkazace, pontho baba asafunika kutsalakana tani anace?

²⁰ Mwakubverana na mwambo wa Kristu, kodi ale ali na cidzo asafunika kutsalakana tani anango? Nakuti mwambo wakhazikiswa thangwi ya ufuni, ale ali na cidzo asafunika kutsalakana anango mwaufuni. Iwo asafunika kukumbuka kuti Kristu asafuna kuti tipangize ufuni mu pyonsene pinacita ife.

²¹ Pabanja. Mamuna asafunika kufuna nkazace “ninga pinacita Kristu kuna mpingo.” (Aef. 5:25, 28, 29) Toera kupangiza ufuni ninga udapangiza Kristu, mamuna asafunika kuikha pifuno pya nkazace pa mbuto yakutoma. Kwa amuna anango pyenepi pisaanentsa, panango thangwi mbuto idakulira iwo, anthu nee akhapangiza ntundu unoyu waufuni, pontho nee akhatsalakana anango munjira yadidi. Mbwenye toera kubvera mwambo wa Kristu, iwo asafunika kusiya makhaliro awo akuipa. Mamuna anapangiza ufuni wandimomwene mbaikha pifuno pya nkazace pa mbuto yakutoma, asalemedzwa kakamwe na nkazace. Baba wakuti asafuna kakamwe anace, iye nkhabe kuatsukwalisa na mafala peno na pinthu pinacita iye. (Aef. 4:31) M’mbuto mwace, iye asasimba anace, pontho asapangiza ufuni wakuti usacitisa anapiana kukhala akutsidzikizika. Baba anacita pyenepi, asafuniwa na asalemedzwa kakamwe na anace.

22. Mwakubverana na 1 Pedhru 5:1-3, mbani mwanaciro “mabira,” pontho iwo asafunika kutsalakanwa tani?

²² Mu mpingo. Akulu a mpingo asafunika kukumbuka kuti “mabira” nee ndi awo. (Juw. 10:16; lerini 1 Pedhru 5:1-3.) Mafala akuti “nkumbi wa mabira a Mulungu,” “pamaso pa Mulungu,” na “ale adaperekwa na Mulungu” asakumbusa akulu a mpingo kuti mabira ndi a Yahova. Iye asafuna kuti mabirace atsalakanwe munjira yadidi na yaufuni. (1 Ates. 2:7, 8) Akulu a mpingo anacita mabasa awo mwaufuni, asakhala akutawirika kuna Yahova, pontho abale na alongo mu mpingo asaafuna mbaalemedza.

23-24. (a) Ndi basa ipi iri na akulu a mpingo munthu angacita madawo makulu? (b) Kodi akulu a mpingo asafunika kukumbukanji angatsalakana madawo ninga anewa?

²³ Ndi basa ipi iri na akulu a mpingo munthu angacita madawo makulu? Basa yawo ndi yakusiyana na ikhali na atongi na atsogoleri Aizraeli. Mwambo wa Mose, ukhalonga kuti ale ali na cidzo nee akhafunika kutsalakana basi ene pinthu pyauzimu, mbwenye akhafunikambo kutonga anthu angakhonda kubverana na angacita pinthu pyauphanga. Mbwenye mwambo wa Kristu usalonga kuti basa ya akulu a mpingo ndi kuphedza Akristu anacita madawo toera awangise pontho uxamwali wawo na Yahova. Iwo asadziwa kuti Mulungu apasa atongi a dziko basa yakutonga miseru inango ninga uphanga. Ndiwo anatonga kuti mbani adathema kulipiswa kobiri peno kuikhwa nkaidi.—Aroma 13:1-4.

²⁴ Akulu a mpingo asaphatisiranji toera kuphedza munthu adacita madawo makulu? Iwo asaphatisira Bhibhlya toera kutsalakana madawo anewa. Iwo asakumbuka kuti mwambo wa Kristu wakhazikiswa thangwi yaufuni. Ufuni usacitisa akulu a mpingo kuona kuti anacitanji toera kuphedza ale adacitirwa pinthu pyakuipa mu mpingo. Ufuni usaphedza akulu a mpingo toera kuona khala nyakudawa atcunyukadi peno nkhabe. Pontho ufuni usaphedza akulu a mpingo kuona kuti anaphedza tani nyakudawa toera akhale pontho na uxamwali na Yahova.

25. Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

²⁵ Ife tisapereka takhuta thangwi yakukhala na mwambo wa Kristu. Tingawangisira toera kubvera mwambo unoyu, tinacitisa anthu mu mpingo kupibva kuti ndi akufuniwa, akulemedzwa na akutsidzikizika, maseze tiri mu dziko yakuti “anthu akuipa” akupitiriza basi “kucita pinthu pyakuipa.” (2 Tim. 3:13) Mbwenye nee tisafunika kubwerera nduli. Mphapo mpingo Wacikristu unapangiza tani ulungami wa Mulungu munthu angapita m’mabonde na mwana? Nsolo unatowera unatawira mbvundzo unoyu.