බයිබල් පොත් අංකය 44—ක්‍රියා

ලේඛකයා: ලූක්

ලියූ ස්ථානය: රෝමය

ලිවීම සම්පූර්ණ කළේ: පො.යු. 61දී පමණ

ආවරණය කළ කාලය: පො.යු. 33-61 පමණ දක්වා

යේසුගේ ස්වර්ගාරෝහණය සිදු වූ කාලය දක්වා යේසුගේ මෙන්ම ඔහුගේ අනුගාමිකයන්ගේ ජීවිතය, ක්‍රියාකාරකම් හා දේවසේවය ආවරණය කරමින් ලූක් දේවානුභාවය ලත් ශුද්ධ ලියවිල්ලේ 42වන පොතෙහි වාර්තාවක් සපයයි. ප්‍රේරිතයන්ගේ ක්‍රියා යනුවෙන් හඳුන්වන ශුද්ධ ලියවිලිවලට අයත් 44වන පොතෙහි සඳහන් ඓතිහාසික වාර්තාව, ශුද්ධාත්මයේ ක්‍රියාකාරිත්වයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සභාව ස්ථාපිත කිරීම විස්තර කරමින් මුල් ක්‍රිස්තියානි ධර්මයේ ඉතිහාසය අඛණ්ඩව ඉදිරියට ගෙන යයි. එමෙන්ම මුලින්ම යුදෙව්වන් අතරද, පසුව සියලුම ජාතීන්ට අයත් ජනයාටද සාක්ෂිදැරීම පුළුල් කිරීම එහි විස්තර කෙරේ. මුල් පරිච්ඡේද 1-12හි අඩංගු වන තොරතුරුවලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් පේතෘස්ගේ ක්‍රියාකාරකම් ආවරණය කරන අතර, ඉතිරි පරිච්ඡේද 16හි පරිච්ඡේද 13-28 පාවුල්ගේ ක්‍රියාකාරකම් ආවරණය කෙරේ. ලූක් පාවුල් සමඟ සමීප ඇසුරක් පවත්වා තිබූ අතර, පාවුල් තම සංචාරයන් බොහොමයකදී ඔහු කැටුව ගියේය.

² මෙම පොත මගින් තෙයෝපිලස්ව අමතා තිබේ. “අති උත්තමවූ” යනුවෙන් ඔහුට යොමු දක්වන බැවින් ඔහු යම් නිලයක් දැරුවා විය හැක; නැතහොත් එය හුදෙක් ඉතා උසස් කොට සැලකීමේ ප්‍රකාශයක් විය හැක. (ලූක් 1:1) මෙම වාර්තාව ක්‍රිස්තියානි සභාව ස්ථාපිත කිරීම හා එහි වර්ධනය පිළිබඳ නිවැරදි ඓතිහාසික වාර්තාවක් සපයයි. යේසුගේ නැවත නැඟිටීමෙන් පසුව ඔහු තම ගෝලයන් ඉදිරියෙහි පෙනී සිටීමත් සමඟ ආරම්භ වීමෙන් අනතුරුව, එය මුළු කාලය ආසන්න වශයෙන් අවුරුදු 28ක් ආවරණය කරමින් පො.යු. 33 සිට 61 පමණ කාලය දක්වා සිදු වූ වැදගත් සිද්ධීන් වාර්තා කරයි.

³ ක්‍රියා පොත ලිවීම සම්බන්ධයෙන් පුරාණ කාලයේ පටන්ම ලූක් සුවිශේෂයේ ලේඛකයාව ගෞරවයට පාත්‍ර වී තිබේ. එම පොත් දෙක මගින්ම තෙයෝපිලස්ව අමතනු ලබයි. තම සුවිශේෂයේ අවසානයේ සඳහන් සිද්ධීන් ක්‍රියා පොතේ ආරම්භක වගන්තිවල යළි සඳහන් කිරීමෙන්, ලූක් එකම කතුවරයාගේ කෘති වශයෙන් මෙම වාර්තා දෙක එකිනෙකට සම්බන්ධ කරයි. ලූක් ක්‍රියා පොත සම්පූර්ණ කිරීම පො.යු. 61දී පමණ සිදු කළ බව පෙනෙන්ට තිබේ; ඇතැම්විට ප්‍රේරිත පාවුල් සමඟ ඇසුරු කරමින් රෝමයේ ගත කළ අවුරුදු දෙකක කාලය අවසානයේදී විය හැක. එම වසර දක්වා සිදු වූ සිද්ධීන් එහි වාර්තා වන බැවින්, ඊට කලින් එය අවසන් වූවායයි සිතිය නොහැකි අතර, කායිසර්ට ඉදිරිපත් කළ පාවුල්ගේ අභියාචනයට තීන්දුවක් සපයා නොතිබීමෙන්ද ඇඟවෙන්නේ, මෙය එම වසරේදී පමණ සම්පූර්ණ වූ බවය.

⁴ ක්‍රියා පොත, පිළිගත් ශුද්ධ ලියවිලි ග්‍රන්ථ සමූහයට අයත් බව ඉපැරණි කාලයේ සිට බයිබල් විශාරදයන් විසින් පිළිගන්නා ලදි. මෙම පොතේ ඇතැම් කොටස් ග්‍රීක් ශුද්ධ ලියවිල්ලේ දැනට පවතින පැරණිතම විශේෂයෙන්ම, පො.යු. තුන්වන හෝ හතරවන සියවස්වලට අයත් මිචිගන් අංක 1571 (p³⁸) සහ තුන්වන සියවසට අයත් චෙස්ට’ බෙට් අංක 1 (p⁴⁵) යන පැපිරස් අත්පිටපත් සමහරක දක්නට තිබේ. දේවානුභාවය ලත් ශුද්ධ ලියවිලිවලට අයත් සෙසු පොත් සමඟ ක්‍රියා පොතද බෙදාහරිමින් තිබූ බැවින්, එය මුල් කාලයේ සිටම එහි නාමාවලියේ කොටස් වූ බව එම අත්පිටපත් දෙකෙන් ඇඟවෙයි. ලූක්ගේ සුවිශේෂයේ විශේෂ ලක්ෂණයක් වන විශිෂ්ට නිරවද්‍යතාව අප දැනටමත් දැක තිබෙන අතර, එම නිරවද්‍යතාවම ක්‍රියා පොතේ ඔහුගේ ලේඛන ශෛලියෙන් පිළිබිඹු කෙරෙයි. සර් විලියම් එම්. රැම්සේ ක්‍රියා පොතේ ලේඛකයාව “පළමු ශ්‍රේණියේ ඉතිහාසඥයන් අතරට” වර්ගීකරණය කරන අතර, මෙයින් අදහස් කරන දෙය ඔහු මෙසේ පවසමින් පැහැදිලි කරයි: “ශ්‍රේෂ්ඨ ඉතිහාසඥයෙකු තුළ තිබිය යුතු මුල්ම මෙන්ම අත්‍යවශ්‍යම ගුණාංගය වන්නේ සත්‍යයයි. ඔහු පවසන දෙය විශ්වාස කළ හැකි දෙයක් විය යුතුයි.”a

⁵ නිවැරදි වාර්තාකරණය සම්බන්ධයෙන් ලූක්ගේ ලියවිලි මොන තරම් විශිෂ්ට මට්ටමක තිබෙනවාද යන්න පැහැදිලි කරමින්, පළමු ලෝක සංග්‍රාමයේදී මධ්‍යධරණි මුහුදේ යාත්‍රා කළ බ්‍රිතාන්‍යයට අයත් කුඩා යුධ නැව් කණ්ඩායමක අණ දෙන නිලධාරියාව සිටි එඩ්වින් ස්මිත්, 1947 මාර්තු මාසයේ පළ වූ ද ර’ඩ’ නමැති සඟරාවේ ලියූ දෙය අපි මෙසේ උපුටා දක්වමු: “අතීතයේ නාවික යාත්‍රා පදවනු ලැබුවේ නවීන කාලවල තිබෙන ඒවා මෙන් අවරය මත සරනේරු මගින් සවි කර තිබෙන තනි සුක්කානමකින් නොව, නමුත් අවරයේ එක් පැත්තක එක බැගින් පිහිටන සේ සවි කර තිබූ විශාල හබල් නැතහොත් අවල දෙකකින්ය; ඒනිසා සා. ලූක් ඒවා බහුවචනයෙන් සඳහන් කර ඇත. [ක්‍රියා 27:40] . . . සා. ලූක් විසින් වාර්තා කර තිබෙන ආකාරයට, මෙම නැව සුන්දර වරායෙන් පිටත් වීමේ සිට මෙලීතය නම් වෙරළ තෙක් ගමන් කිරීම දක්වා එහි චලනයන් සම්බන්ධයෙන් කර තිබෙන සෑම ප්‍රකාශයක්ම ඉතාමත් නිවැරදි මෙන්ම සෑහීමකට පත් විය හැකි තත්වයක තිබෙන බව බාහිර මෙන්ම ස්වාධීන සාක්ෂි මගින් තහවුරු වී තිබේ; එමෙන්ම මෙම නැව මුහුදේ තිබූ කාලය සම්බන්ධයෙන් ඔහු කර තිබෙන ප්‍රකාශයන්, ආවරණය කර තිබෙන දුර ප්‍රමාණයට අනුරූප වෙයි; එමෙන්ම අවසානයේදී පැමිණි ස්ථානය සම්බන්ධයෙන් කරන ඔහුගේ විස්තරය හරියටම කියනවා නම් එම ස්ථානයට සමානය. මේ සෑම දෙයකින්ම පැහැදිලි වන්නේ, විස්තර කර තිබෙන පරිදි ඇත්තෙන්ම ලූක් මෙම ගමන ගිය බවය; එපමණක්ද නොව, උපරිම මට්ටමකින් විශ්වාස තැබිය හැකි නිරීක්ෂණ හා ප්‍රකාශයන් සපයන මිනිසෙකු වශයෙන් ඔහු තමාවම දක්වා තිබේ.”b

⁶ ලූක්ගේ වාර්තාවේ නිරවද්‍යතාව පුරාවිද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් මගින්ද තහවුරු කෙරේ. උදාහරණයක් වශයෙන්, එපීසයේදී කළ කැණීම් මගින් අර්තෙමිස්ගේ දේවාලය මෙන්ම ප්‍රේරිත පාවුල්ට එරෙහිව එපීසවරුන් කෝලාහලයක් ඇති කළ පැරණි නෘත්‍ය ශාලාවද සොයාගෙන ඇත. (ක්‍රියා 19:27-41) තෙසලෝනිකයේ නිලධාරින්ට අදාළ කරද්දී, “නුවර මුලාදෑනීන්” යන පදවි නාමය ලූක් භාවිත කර තිබීම නිවැරදිබව තහවුරු කෙරෙන ශිලාලේඛන සොයාගෙන තිබෙනවා. (17:6, 8) මෙලීතයේ “ප්‍රධානියා” වශයෙන් පබ්ලියස්ට යොමු දැක්වීමේදීද ලූක් නිවැරදි බව මෙලීතියානු ශිලාලේඛන දෙකක දැක්වේ.—28:7.c

⁷ තවදුරටත්, ලූක් විසින් වාර්තා කර තිබෙන පරිදි පේතෘස්, ස්තේපන්, කොර්නේලියස්, තෙර්තුලස්, පාවුල් හා වෙනත් අය ඉදිරිපත් කළ විවිධාකාර කතා සියල්ලක්ම ශෛලියෙන් හා රචනයෙන් වෙනස් වේ. විවිධ ශ්‍රාවකයන් ඉදිරියෙහි ඉදිරිපත් කළ පාවුල්ගේ කතාවලදී පවා අවස්ථාවට ගැළපෙන පරිදි ශෛලිය වෙනස් කර ඇත. මෙයින් ඇඟවෙන්නේ, ලූක් තමා විසින්ම සවන් දුන් දේවල් හෝ ඇසින් දුටු වෙනත් සාක්ෂිකරුවන් ඔහුට වාර්තා කළ දේවල් හෝ පමණක් වාර්තා කළ බවය. ලූක් ප්‍රබන්ධ ලේඛකයෙකු නොවීය.

⁸ ලූක්ගේ පෞද්ගලික ජීවිතය පිළිබඳ තොරතුරු නොදන්නා තරම්ය. ලූක් ප්‍රේරිතයෙකු නොවූවත්, ප්‍රේරිතයන් සමඟ ඇසුරු කළේය. (ලූක් 1:1-4) ප්‍රේරිත පාවුල් අවස්ථා තුනකදී නමින් ලූක්ව සඳහන් කරයි. (කොලො. 4:10, 14; 2 තිමෝ. 4:11; පිලෙ. 24) ඔහු අවුරුදු කිහිපයක් පුරා පාවුල් සමඟ නිතර ඇසුරු කළ සහයකයෙකු ලෙස කටයුතු කළ අතර, පාවුල් ඔහුව හැඳින්වූයේ, “ප්‍රේමවන්ත වෛද්‍යාචාරි තැන” කියාය. පාවුල් තම දෙවන මිෂනාරි ගමනේ යෙදී සිටි කාලයේදී ලූක් ඔහු සමඟ ත්‍රෝවසයේ සිටි බවත්, පාවුල් අවුරුදු කිහිපයකට පසුව නැවත පැමිණෙන තෙක් ඔහු පිලිප්පියේ නතර වී සිටින්ට ඇති බවත්, පසුව ඔහු පාවුල් සමඟ නැවත එක් වී නඩු විභාගය සඳහා පාවුල් රෝමයට ගමන් කරද්දී ඔහුව කැටුව ගිය බවත් අඟවන වාර්තාවේ “ඔවුන්” හා “අපි” යන යෙදුම් මාරුවෙන් මාරුවට යොදාගැනීමක් දක්නට ඇත.—ක්‍රියා 16:8, 10; 17:1; 20:4-6; 28:16.

ප්‍රයෝජනවත් වීමට හේතු

³² හෙබ්‍රෙව් ශුද්ධ ලියවිල්ලේ විශ්වසනීයභාවය හා දේවානුභාවය තහවුරු කරමින් ක්‍රියා පොත සුවිශේෂ වාර්තාවලට සාක්ෂි එක් කරයි. පෙන්තකොස්ත දවස ආසන්නව තිබියදී, පේතෘස් ‘යූදස් ගැන ශුද්ධාත්මය දාවිත්ගේ මුඛයෙන් කියූ’ බව පවසමින් අනාවැකි දෙකක ඉටුවීම් ගෙනහැර දැක්වුයේය. (ක්‍රියා 1:16, 20; ගීතා. 69:25; 109:8) පෙන්තකොස්ත දිනයේදී එක්රැස්ව සිටි විස්මයට පත් සමූහයා අනාවැකියේ ඉටුවීමට සාක්ෂිදරමින් සිටි බවද පේතෘස් පැවසීය: “මේ වනාහි අනාගතවක්තෘවූ යෝවෙල් කරණකොටගෙන කියනලද කාරණයය.”—ක්‍රියා 2:16-21; යෝවෙල් 2:28-32; ගීතාවලිය 16:8-11 සහ ගීතා. 110:1 සමඟ ක්‍රියා 2:25-28, 34, 35ද සසඳන්න.

³³ දේවමාලිගාවෙන් පිටත සිටි තවත් සමූහයකට ඒත්තුගැන්වීම සඳහා පේතෘස් මුලින්ම මෝසෙස් පැවසූ වදන්ද අනතුරුව මෙසේ පවසමින්ද හෙබ්‍රෙව් ශුද්ධ ලියවිලි නැවතත් ගෙනහැර දැක්වූයේය: “සාමුවෙල් පටන් ඊට පසු පැමිණි යම් පමණ අනාගතවක්තෘහු කථාකළෝද, ඒ සියල්ලෝම මේ දවස් ගැන කථාකළෝය.” පසුව, පේතෘස් ඔවුන් ප්‍රතික්ෂේප කළ ගල වන යේසුස් “කොනේ ප්‍රධාන ගල” බවට පත් වූ බව යුදෙව් මන්ත්‍රණ සභාව ඉදිරිපිට පැහැදිලි කරමින් ගීතාවලිය 118:22 උපුටා දැක්වූයේය. (ක්‍රියා 3:22-24; 4:11) යෙසායා 53:7, 8හි සඳහන් අනාවැකිය ඉටු වී තිබූ ආකාරය පිලිප් එතියෝපීය නපුංසකයාට පැහැදිලි කළ අතර, එයින් අවබෝධය ලැබූ මේ තැනැත්තා නිහතමානීව බව්තීස්ම වීමට ඉල්ලා සිටියේය. (8:28-35) එසේම, යේසු ගැන කොර්නේලියස්ට කතා කරමින් පේතෘස් මෙසේ සාක්ෂි දුන්නේය: “සියලු අනාගතවක්තෘවරු [ඔහු] ගැන සාක්ෂිදෙති.” (10:43) චර්මච්ඡේදනය පිළිබඳ කාරණය විවාදයට ලක් වෙමින් තිබූ අවස්ථාවේදී, යාකොබ් මෙසේ පැවසීමෙන් තම තීරණයට අනුබල දුන්නේය: “අනාගතවක්තෘවරුන්ගේ වචන ඊට එකඟය.” (15:15-18) එම අධිකාරිත්වයන් මතම ප්‍රේරිත පාවුල් රඳා සිටියේය. (26:22; 28:23, 25-27) ගෝලයන් මෙන්ම දේවවචනයේ කොටසක් වශයෙන් හෙබ්‍රෙව් ශුද්ධ ලියවිලිවලට සවන් දුන් ඔවුන්ගේ ශ්‍රාවකයන් විසින් කැමැත්තෙන්ම පිළිගැනීම හා සම්බන්ධ පැහැදිලි සාක්ෂිය, එම ලියවිලි දේවානුභාවය ලත් ඒවා බවට සහතිකයකි.

³⁴ ක්‍රිස්තියානි සභාව ස්ථාපිත කළ ආකාරය හා ශුද්ධාත්මයේ බලය යටතේ එය වර්ධනය වූ ආකාරය පැහැදිලි කිරීමේදී ක්‍රියා පොත බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනවත් වේ. මෙම චමත්කාරජනක වාර්තාව පුරාම, වර්ධනය හා සම්බන්ධ දෙවිගේ ආශීර්වාද, මුල් ක්‍රිස්තියානීන්ගේ නිර්භීතකම හා ප්‍රීතිය, පීඩා ඉදිරියෙහි ඔවුන්ගේ ප්‍රතිපත්ති පාවා නොදෙන ස්ථාවරත්වය හා විදේශීය සේවයට ඇතුල් වී මකිදෝනියට යන ලෙස කළ ඉල්ලීමට පාවුල්ගේ ප්‍රතිචාරයෙන් නිදර්ශනය කොට දැක්වෙන පරිදි සේවය කිරීම සඳහා වූ ඔවුන්ගේ කැමැත්ත අපි නිරීක්ෂණය කරන්නෙමු. (4:13, 31; 15:3; 5:28, 29; 8:4; 13:2-4; 16:9, 10) අද දින ක්‍රිස්තියානි සභාව තුළ කිසිම වෙනසක් නැත; මන්ද ශුද්ධාත්මයේ මඟ පෙන්වීම යටතේ “[දෙවිගේ] බලවත් ක්‍රියා” ගැන කතා කරද්දී, එය ප්‍රේමයෙන්, එකමුතුකමින් හා පොදුවේ උනන්දුව දක්වන කාරණා සමඟ බැඳී පවතින බැවිනි.—2:11, 17, 45; 4:34, 35; 11:27-30; 12:25.

³⁵ දේවරාජ්‍යය ප්‍රචාරය කිරීම හා සම්බන්ධ ක්‍රිස්තියානි ක්‍රියාකාරකම් ඉටු කළ යුතු ආකාරය ක්‍රියා පොත පැහැදිලි කරයි. මෙසේ පවසමින් පාවුල්ම ආදර්ශයක් විය: “ප්‍රයෝජනවත්වූ කිසි දෙයක් ප්‍රකාශකිරීමෙන් නොවැලකී, ප්‍රසිද්ධයෙන්ද ගෙයින් ගෙටද නුඹලාට [ඉගැන්වුවෙමි].” ඔහු තවදුරටත් මෙසේ පවසයි: “මම නුඹලාට සම්පූර්ණ ලෙස සාක්ෂිදැරුවෙමි.” [NW] ‘සම්පූර්ණ ලෙස සාක්ෂිදැරීම’ හා සම්බන්ධ මෙම තේමාව, මුළු පොත පුරාම අපේ අවධානය හසු කරගන්න අතර, එය අවසාන ඡේදවලදී කාවදිනසුලු අයුරින් ඉදිරියට ඇදෙයි; සිර බැඳුම් යටතේදී පවා දේශනා කිරීම හා ඉගැන්වීම සඳහා පාවුල්ට තිබූ හෘද-පූර්ණ භක්තියට අවසාන ඡේදවල දැක්වෙන මෙම වදන් සාක්ෂිදරයි: “ඔහු උදය පටන් සවස දක්වා [දෙවිගේ] රාජ්‍යය ගැන ඔවුන්ට [සම්පූර්ණ ලෙස, NW] සාක්ෂිදෙමින්, [යේසු] ගැන ඔවුන් පහදන පිණිස මෝසෙස්ගේ ව්‍යවස්ථාවෙන් හා අනාගතවක්තෘවරුන්ගේ පොත්වලින් කාරණා තේරුම්කරදුන්නේය.” අපේ රාජ්‍ය ක්‍රියාකාරකම්වලදී අප සැමවිටම අවංක කැපවීමකින් යුතුව කටයුතු කෙරෙත්වා!—20:20, 21; 28:23; 2:40; 5:42; 26:22.

³⁶ එපීසයෙහි වැඩිමහල්ලන් සඳහා වූ පාවුල්ගේ අනුශාසනාවෙහි අද දින සිටින අවේක්ෂකයන් සඳහා ප්‍රායෝගික උපදෙස් බොහොමයක් අඩංගු වේ. මොවුන්ව ශුද්ධාත්මය මගින් පත් කර තිබෙන නිසා, ඔවුන් රැළ කෙරෙහි මෘදු මොළොක් ලෙස එඬේරකම් කරමින් හා එය විනාශ කිරීමට මාන බලන හිංසාකාරි වෘකයන්ගෙන් රැළ ආරක්ෂා කරමින් ‘තමුන් කෙරෙහිද මුළු රැළ කෙරෙහිද අවධානය යොමු කිරීම’ ඉතා වැදගත්. මෙය සැහැල්ලු වගකීමක් නොවෙයි! අවේක්ෂකයන් අවදියෙන් සිටිමින් දෙවිගේ ලබන්ට නොවටිනා තරම් වූ කරුණාවේ වචනය මත තමුන්වම ගොඩනඟාගැනීම අවශ්‍ය වේ. දුර්වල අයට උපකාර කිරීම සඳහා ඔවුන් වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කරන විට, “ගැනීමට වඩා දීමෙන් වැඩි සතුටක් ලැබේ කියා ස්වාමි වූ යේසුම කී වචන සිහියේ තබාගත යුතුය.” [NW]—20:17-35.

³⁷ පාවුල්ගේ වෙනත් අනුශාසනාවන්ද බයිබල් ප්‍රතිපත්තිවල පැහැදිලි අර්ථ දැක්වීමක් සමඟින් ආලෝකය හෙළයි. උදාහරණයක් හැටියට, ඇරියෝපගයේදී ඔහු ස්තෝයිකවරුන්ට හා එපිකුරීයයන්ට ඉදිරිපත් කළ කතාවෙහි සාහිත්‍යමය දේවල් ඇසුරෙන් තර්ක කිරීමක් අඩංගු වෙයි. මුලින්ම ඔහු “නාඳුනන දෙවි කෙනෙකුටය” යනුවෙන් පූජාසනය මත තිබූ ලියවිල්ලෙන් උපුටා දක්වන අතර, ස්වර්ගයටත් පොළොවටත් ස්වාමීව සිටින, එක් මිනිසෙකුගෙන් සියලුම මනුෂ්‍ය ජාතීන් සෑදූ එකම සැබෑ දෙවි, “අප එකිනෙකාට නුදුරුව සිටින” බව පැහැදිලි කිරීම සඳහා ඔහු එය තමාගේ තර්කය වශයෙන් යොදාගනියි. ඔවුන් රන්, රිදී හෝ ගල්වලින් සෑදුණු අප්‍රාණික පිළිමවලින් බිහි වූ බව සිතීම මොන තරම් හාස්‍ය උපදවන දෙයක්ද යන්න පැහැදිලි කරමින් “අපි [ඔහුගේ] දරුවෝය” කියා ඔවුන්ගේ කවියන්ගේ වදන් ඔහු උපුටා දක්වයි. මෙසේ පාවුල් උපායදක්ෂ ලෙස ජීවමාන දෙවිගේ පරමාධිපත්‍යය තහවුරු කරයි. ඔහු නැවත නැඟිටීම පිළිබඳ විවාදාත්මක විෂය මතු කරන්නේ, ඔහුගේ අවසන් වචනවලදී පමණි; එහිදී පවා ඔහු නමින් ක්‍රිස්තුස් ගැන සඳහන් නොකරයි. ඔහු එකම සැබෑ දෙවිගේ උත්තරීතර පරමාධිපත්‍යය හා සම්බන්ධ ඔහුගේ මූලික කරුණ පැහැදිලිව ඉදිරිපත් කළ අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සමහරු ඇදහිලිවන්තයන් බවට පත් වූහ.—17:22-34.

³⁸ “මුළු ශුද්ධ ලියවිල්ල” පිළිබඳව අඛණ්ඩ හා උත්සාහවන්ත අධ්‍යයනයක නිරත වීම සඳහා ක්‍රියා පොත දිරිගන්වයි. පාවුල් මුලින්ම බෙරීයයෙහි දේශනා කළ අවස්ථාවේදී, එහි සිටි යුදෙව්වරුන් ‘මේ කාරණා මෙසේද කියා දැනගන්නා පිණිස දවස්පතා ශුද්ධ ලියවිලි සොයමින්, [පරෙස්සමින් පරීක්ෂා කරමින්, NW] සිතේ මුළු කැමැත්තෙන් වචනය පිළිගත්’ නිසා, “බුද්ධිමත් මනසක් ඇති” [NW] අය වශයෙන් ප්‍රශංසා කළේය. (17:11) ඒ කාලයේදී මෙන් අද දිනත්, යෙහෝවා දෙවිගේ ආත්මයෙන් පූර්ණ සභාව සමඟ ඇසුරු කරමින් ශුද්ධ ලියවිලි ඒ හා සමාන ආශාවකින් යුක්තව සෙවීමේ ප්‍රතිඵලය, ස්ථිර විශ්වාසය හා ශක්තිමත් ඇදහිල්ල හා සම්බන්ධ ආශීර්වාද වනු ඇත. යමෙකු දිව්‍ය ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳව පැහැදිලිව වටහාගන්නේ එවන් අධ්‍යයනයක් මගිනි. මෙම ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳව කදිම ප්‍රකාශයක් ක්‍රියා 15:29හි වාර්තා වී තිබේ. මෙහිදී ආත්මික ඉශ්‍රායෙල්වරුන් සඳහා චර්මච්ඡේදනය කිරීම නියමයක් නොවූවත්, පිළිම නමස්කාරය, රුධිරය මෙන්ම වේශ්‍යාකම හා සම්බන්ධ යම් නිශ්චිත තහනම් තිබෙන බව, ප්‍රේරිතවරුන්ගෙන් හා වැඩිමහල් සහෝදරයන්ගෙන් සමන්විත වූ යෙරුසලමෙහි පිහිටි පාලක මණ්ඩලය විසින් දැනුම් දෙන ලදි.

³⁹ මුල් කාලයේ විසූ ගෝලයන් සැබවින්ම දේවානුභාවය ලත් ශුද්ධ ලියවිලි අධ්‍යයනය කළ අතර, අවශ්‍යතාව අනුව ඒවා උපුටා දක්වමින් අදාළ කිරීමට ඔවුන්ට හැකි විය. දරුණු පීඩාවලට මුහුණ දීම සඳහා ඒකාන්ත දැනුම හා දෙවිගේ ආත්මය මගින් ඔවුන්ව ශක්තිමත් කරනු ලැබීය. පේතෘස් සහ යොහන් විරුද්ධවාදිකම් එල්ල කළ පාලකයන්ට නිර්භීතව මෙසේ පවසද්දී, ඔවුහු සියලුම ඇදහිලිවන්ත ක්‍රිස්තියානීන් සඳහා ආදර්ශයක් තැබූහ: “[දෙවිට] ඇහුම්කන්දීමට වඩා නුඹලාට ඇහුම්කන්දීම [දෙවි] ඉදිරියෙහි හරිද කියා නුඹලාම විනිශ්චයකරන්න. මක්නිසාද අප ඇසූ දුටු දේ ගැන කථා නොකර සිටින්ට අපට නුපුළුවන.” යේසුගේ නාමයෙන් දිගටම ඉගැන්වීම නතර කර දමන්න කියා ‘තදින්ම ආඥා කළ’ යුදෙව් මන්ත්‍රණ සභාව ඉදිරියට ඔවුන්ව නැවතත් ගෙනෙනු ලැබූ අවස්ථාවේදී, ඔවුහු ඉතාමත් පැහැදිලිව මෙසේ පැවසූහ: “පාලකයා වශයෙන් මිනිසුන්ට වඩා දෙවිට අප කීකරු විය යුතුය.” එම පාලකයන්ට කදිම සාක්ෂියක් දැරීම මෙම අභීත සාක්ෂියේ ප්‍රතිඵලය වූ අතර, ප්‍රේරිතවරුන්ව නිදහස් කර හැරීමට මඟ පෑදූ නමස්කාරයේ නිදහස සම්බන්ධයෙන් කළ ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව ප්‍රසිද්ධ ගුරුවරයෙක් වූ ගමාලියෙල්ගේ අනුග්‍රාහාත්මක ප්‍රකාශයට එමගින් මං සැලසීය.—4:19, 20; 5:28, 29, NW, 34, 35, 38, 39.

⁴⁰ රන් රේඛාවක් මෙන් මුළු බයිබලය පුරාම විහිදී යන ඔහුගේ රාජ්‍යය හා සම්බන්ධ යෙහෝවාගේ තේජාන්විත අරමුණට ක්‍රියා පොතෙහි ඉතා ප්‍රමුඛ තැනක් හිමි වේ. මෙහි ආරම්භයේදීම “[දෙවිගේ] රාජ්‍යය ගැන කාරණා කියමින්” යේසුගේ ස්වර්ගාරෝහණයට කලින් පැවති දවස් 40ක කාලපරිච්ඡේදය පුරා ඔහු ගැන විස්තර කර ඇත. තම ගෝලයන් පොළොවේ දුර ඈත ප්‍රදේශ දක්වා තමාගේ සාක්ෂිකරුවන් විය යුතු බව යේසු ඔවුන්ට පැවසුවේ, රාජ්‍යය යළි පිහිටුවීම සම්බන්ධයෙන් ගෝලයන් ඇසූ ප්‍රශ්නයට උත්තර දීමේදීය. (1:3, 6, 8) යෙරුසලමෙන් පටන්ගත් ගෝලයෝ කිසිවකට යටපත් කර දැමිය නොහැකි නිර්භීතකමක් ඇතුව රාජ්‍යය දේශනා කළහ. පීඩා හේතුවෙන් ස්තේපන්ට ගල් ගසනු ලැබූ අතර, ගෝලයන් බොහෝදෙනෙකුව අලුත් ප්‍රදේශ කරා විසුරුවනු ලැබීය. (7:59, 60) පිලිප් ඉතා සාර්ථක ලෙස සමාරියෙහි ‘දෙවිගේ රාජ්‍යය ගැන ශුභාරංචිය’ ප්‍රකාශ කළ බවත්, පාවුල් සහ ඔහුගේ ආශ්‍රිතයන් ආසියාවෙහි, කොරින්තියෙහි, එපීසයෙහි හා රෝමයෙහි “රාජ්‍යය” ප්‍රචාරය කළ බවත් වාර්තා වේ. යෙහෝවා මත හා ඔහුගේ උසුලනු ලැබීමේ ආත්මය මත නොසැලෙන ලෙස රඳා සිටීම සම්බන්ධයෙන් මෙම මුල් ක්‍රිස්තියානීන් සියලුදෙනාම දිදුලන ආදර්ශයක් තබති. (8:5, 12; 14:5-7, 21, 22; 18:1, 4; 19:1, 8; 20:25; 28:30, 31) ඔවුන්ගේ මැඩලිය නොහැකි ජ්වලිතය හා ධෛර්යය සලකා බැලීමෙන් හා ඔවුන්ගේ ප්‍රයත්නයන්ට යෙහෝවා බහුල ලෙස ආශීර්වාද කළ ආකාරය සැලකිල්ලට ගැනීමෙන්, ‘දෙවිගේ රාජ්‍යය ගැන සම්පූර්ණ සාක්ෂියක් දරමින්’ ඇදහිලිවන්තව සිටීම සඳහා අප තුළත් මවිතකර පෙලඹීමක් ඇති වෙයි.—28:23.

[පාදසටහන්වල]