බයිබල් පොත් අංකය 42—ලූක්
ලේඛකයා: ලූක්
ලියූ ස්ථානය: කායිසාරිය
ලිවීම සම්පූර්ණ කළේ: පො.යු. 56 පමණ- 58 දක්වා
ආවරණය කළ කාලය: පො.යු.පෙ. 3-පො.යු. 33
ලූක්ගේ සුවිශේෂය, තීක්ෂ්ණ බුද්ධියක් හා කාරුණික හදවතක් ඇති මිනිසෙකු විසින් ලියනු ලැබූ අතර, දෙවිගේ ආත්මයේ මඟ පෙන්වීම සමඟ මෙම ගුණාංගවල කදිම සම්මිශ්රණයේ ප්රතිඵලය වී ඇත්තේ, නිවැරදි මෙන්ම උණුසුම් හා හැඟීම් දනවන සිතුවිලිවලින් පිරි වාර්තාවකි. ආරම්භක වගන්තිවල ඔහු මෙසේ පවසයි: “මමත් මුල පටන් ක්රමයට සියලු කාරණා හරියාකාර විමසා බලා, ඒ දේ පිළිවෙළින් ඔබට ලියා එවීම සුදුසුයයි සිතුවෙමි.” ඔහුගේ සවිස්තර වූ අතිසුපරීක්ෂාකාරි ඉදිරිපත් කිරීමෙන්, මෙම ප්රකාශය පූර්ණ ලෙස තහවුරු කෙරෙයි.—ලූක් 1:4.
2 මෙම වාර්තාවෙහි කොතැනකවත් ලූක්ගේ නම සඳහන් නොවුවත්, මෙහි ලේඛකයා ඔහු බවට පැරණි මූලාශ්ර එකඟ වේ. මෙම සුවිශේෂයේ ලේඛකයා ලූක් බව මුරෙටෝරියන් කැබැල්ලෙහි (පො.යු. 170 පමණ) දක්වා තිබෙන අතර, අයිරීනියස් හා ඇලෙක්සැන්ඩ්රියාවේ ක්ලෙමන්ට් වැනි දෙවන සියවසේ විසූ ලේඛකයන් විසින් පිළිගන්නා ලදි. අභ්යන්තර සාක්ෂිද ප්රබල ලෙස ලූක්ට යොමු දක්වයි. “ලූක් නම් ප්රේමවන්ත වෛද්යාචාරි තැන” යනුවෙන් පාවුල් කොලොස්සි 4:14හි ඔහු ගැන කතා කරන අතර, වෛද්යවරයෙකු වැනි දැනඋගත් මිනිසෙකුගෙන් අපේක්ෂා කළ හැකි පරිදි ඔහුගේ කෘතිය විශාරද ගණයට අයත් වේ. භාෂාව සම්බන්ධයෙන් ඔහු කර තිබෙන මනා තේරීම හා සෙසු සුවිශේෂ ලේඛකයන් තිදෙනාම යොදාගෙන තිබෙනවාටත් වඩා විශාල වන ඔහුගේ පුළුල් වාග් මාලාව මගින්, ඔහුගේ අතිවැදගත් විෂය ඉතා සුපරීක්ෂාකාරිව මෙන්ම පුළුල් දැනුමකින් යුතුව හැසිරවීමට සලස්වයි. අකීකරු පුත්රයා පිළිබඳ ඔහුගේ වාර්තාව, මෙතෙක් ලියා තිබෙන හොඳම කෙටි කතාව ලෙස සමහරු සලකති.
3 ලූක් වෛද්යමය යෙදුම් නැතහොත් ක්රිස්තියානි ග්රීක් ලියවිලිවල අනික් ලේඛකයන් (භාවිත කර ඇත්නම්) සමානාකාරයෙන් භාවිත කර නැති වෛද්යමය අර්ථයක් මුසු කළ වචන 300කට වැඩි ප්රමාණයක් භාවිත කරයි.a උදාහරණයක් හැටියට, ලාදුරු රෝගය ගැන කතා කරන විට, ලූක් සෙසු ලේඛකයන් මෙන් සැමවිටම එකම යෙදුම භාවිත නොකරයි. ලාදුරු කීමෙන් ඔවුන්ට අදහස් වූයේ ලාදුරු රෝගය වුවත්, ලූක් “කුෂ්ඨයෙන් [ලාදුරු රෝගයෙන්, NW] පිරුණු මනුෂ්යයෙ[කු]” ගැන කතා කරන විට සඳහන් කළාක් මෙන්, වෛද්යවරයෙකුට ලාදුරු රෝගයේ හඳුනාගත හැකි එකිනෙකට වෙනස් වූ විවිධ අවස්ථා ඇත. ලාසරුස් “වණවලින් ගැවසී[ගෙන]” සිටි බව ඔහු පවසයි. පේතෘස්ගේ නැන්දණියට “බලවත් උණ රෝගයක්” වැළඳී තිබූ බව වෙනත් කිසිම සුවිශේෂ ලේඛකයෙකු නොපවසයි. (ඇල අකුරු අපගේය.) (5:12; 16:20; 4:38) පේතෘස් උත්තම පූජකයාගේ දාසයාගේ කන කපා දැමීම ගැන සෙසු ලේඛකයන් තිදෙනාම අපට පැවසුවත්, යේසු ඔහුව සුව කළා කියා අපට පවසන්නේ ලූක් පමණි. (22:51) ස්ත්රියකව විස්තර කරද්දී, ඇය “දසඅට අවුරුද්දක් දුර්වලකමේ ආත්මයක් ඇතිවූ, කොයි ප්රකාරයකින්වත් කෙලින් වෙන්ට බැරි ස්ත්රි[යක]” ලෙස දැක්වීම වෛද්යවරයෙකුගෙන් අපේක්ෂා කළ හැක්කකි. තවද සමාරියෙක් විසින් මනුෂ්යයෙකුට “ඔහුගේ තුවාලවලට තෙල්ද මුද්රිකපානයද වත්කොට තුවාල බැඳ” ප්රථමාධාර සැපයීම සම්බන්ධයෙන් එතරම් සවිස්තර වාර්තාවක් කරන්න යන්නේ, “ලූක් නම් ප්රේමවන්ත වෛද්යාචාරි තැන” මිස වෙන කවුද?—13:11; 10:34.
4 ලූක් සිය සුවිශේෂය ලිව්වේ කවදාද? ක්රියා පොතේ ලේඛකයා (ලූක්) කලින්ම “ප්රථම පොත,” එනම් සුවිශේෂය රචනා කළ බව ක්රියා 1:2හි අඟවයි. ක්රියා පොත පො.යු. 61දී පමණ සම්පූර්ණ කරනු ලැබීමට ඉඩ කඩ තිබූ අතර, එම කාලයේදී කායිසර්ට තම අභියාචනය ඉදිරිපත් කිරීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි පාවුල් සමඟ ලූක් රෝමයේ සිටියේය. එමනිසා මෙම සුවිශේෂ වාර්තාව ලූක් විසින් ලියන්න ඇත්තේ පො.යු. 56-58 පමණ, එනම් පාවුල්ගේ තුන්වන මිෂනාරි ගමන අවසානයේදී පිලිප්පියේ සිට පාවුල් සමඟ ඔහු ආපසු පැමිණීමෙන් පසුව හා තමාගේ අභියාචනය ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා රෝමයට ගෙනයනු ලැබීමට කලින් පාවුල් කායිසාරියේ වසර දෙකක් සිරගත වී සිටි කාලයේදී විය හැක. ලූක් පලස්තීනයේ සිටි නිසා, මේ කාලපරිච්ඡේදයේදී යේසුගේ ජීවිතය හා දේවසේවය සම්බන්ධයෙන් “මුල පටන් ක්රමයට සියලු කාරණා හරියාකාර විමසා [බැලීමට]” හැකි සුදුසු තත්වයක ඔහු සිටියේය. මෙසේ, ලූක්ගේ වාර්තාව මාර්ක්ගේ සුවිශේෂයට කලින් ලියූ බව පෙනෙයි.
5 ප්රේරිතයන් දොළොස්දෙනාගෙන් කෙනෙකු නොවීමත්, පෙනෙන විදිහට යේසුගේ මරණය තෙක් ඇදහිලිවන්තයෙකු නොවීමත් හේතුවෙන්, ලූක් තම සුවිශේෂයෙහි වාර්තා කරන සිදුවීම් සියල්ලක්ම ඇසින් දුටු සාක්ෂිකරුවෙකු නොවූ බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. කෙසේවෙතත්, ඔහු පාවුල් සමඟ මිෂනාරි ක්ෂේත්රයේදී කිට්ටුවෙන් ඇසුරු කළේය. (2 තිමෝ. 4:11; පිලෙ. 24) එමනිසා අපේක්ෂා කළ හැකි පරිදි, ස්වාමීන්ගේ සන්ධ්යා භෝජනය සම්බන්ධයෙන් ලූක් 22:19, 20 සහ 1 කොරින්ති 11:23-25 දැක්වෙන ඔවුන්ගේ වාර්තා දෙක සැසඳීමෙන් දැකගත හැකි වන්නාක් මෙන්, පාවුල්ගේ බලපෑම ඇති බවට සාක්ෂි ඔහුගේ ලේඛනයෙන් දිස් වේ. තවත් තොරතුරු මූලාශ්රයක් හැටියට, ලූක් මතෙව්ගේ සුවිශේෂයට යොමු දැක්වූවා විය හැක. ‘සියලු කාරණා හරියාකාරව විමසා බැලීමේදී,’ ඒ වන විට ජීවත් වෙමින් සිටි ගෝලයන් හා ඇතැම්විට යේසුගේ මව වූ මරියා වැනි යේසුගේ ජීවිතයේ අද්දුටු සිද්ධීන් පිළිබඳව ඇසින් දුටු සාක්ෂිකරුවන් බොහෝදෙනෙකුව ඔහු පෞද්ගලිකව හමු වී තොරතුරු දැනගත්තා විය හැක. විශ්වාසදායක තොරතුරු එක්රැස් කිරීමේදී, ඔහුගේ අතින් කිසිවක් ගිලිහී නොගිය බවට අපට නිසැක විය හැක.
6 සුවිශේෂ ලේඛකයන් එකිනෙකාගේ කතා වස්තු නිකම්ම පුන පුනා නොකියන බවත්, ඔවුන් ලියන්නේ හුදෙක් මෙම අතිවැදගත් බයිබල් වාර්තාව සඳහා සාක්ෂිකරුවන් කිහිපදෙනෙකු සැපයීම සඳහා නොවන බවත් සුවිශේෂ වාර්තා සතර පරීක්ෂා කිරීමේදී පැහැදිලි වේ. ලූක්ගේ වාර්තාව ඔහුටම ආවේණික වූ ක්රමයක් අනුව හැඩගස්වා තිබේ. ඔහුගේ සුවිශේෂයෙන් සියයට 59ක් ඔහුටම ආවේණිකය. ඔහු අඩුම තරමින් නිශ්චිත ප්රාතිහාර්යයන් හයක්ද, ඒ ගණන මෙන් දෙගුණයකට වඩා වැඩි අනික් සුවිශේෂ වාර්තාවල සඳහන් වී නැති උපමා සංඛ්යාවක්ද වාර්තා කරන අතර, ඔහුගේ සුවිශේෂයෙන් තුනෙන් එකක් විස්තර දැක්වීමට සහ තුනෙන් දෙකක් කතා කළ දෙයට යොමු කරයි; සුවිශේෂ සතරින් දිගම එක ඔහුගේ සුවිශේෂයයි. මතෙව් මූලිකවම ලිව්වේ යුදෙව්වරුන් සඳහා වන අතර, මාර්ක් ලිව්වේ යුදෙව් නොවන පාඨකයන්ට, විශේෂයෙන්ම රෝමවරුන් සඳහායි. ලූක්ගේ සුවිශේෂයෙන් “අති උත්තමවූ තියෝපිලස්” අමතා තිබෙන අතර, ඔහු මගින් වෙනත් අයට, එනම් යුදෙව්වන්ට හා යුදෙව් නොවන්නන්ට අමතා තිබේ. (ලූක් 1:1, 3, 4) ඔහුගේ වාර්තාවට විශ්වනීය ආකර්ෂණයක් ලබා දීම සඳහා මතෙව් විශේෂයෙන්ම යුදෙව්වරුන් සඳහා ලිවීමේදී කළාක් මෙන් ආබ්රහම් දක්වා පමණක් නොව, නමුත් ‘දෙවිගේ පුත්රයා වන ආදම්’ දක්වාම යේසුගේ පෙළපත අනාවරණය කරයි. යේසු “ජාතීන්ට එළිදරව් කිරීමට ආලෝකයක්” සපයන මාධ්යයක් වන බවට වූ සිමියොන්ගේ අනාවැකිමය වදන් පිළිබඳව ඔහු විශේෂයෙන් සඳහන් කරන අතර, “සියලු මනුෂ්යයෝ [දෙවිගේ] ගැළවීම දකින්නෝය” කියා පවසයි.—3:38; 2:29-32; 3:5.
7 ඔහුගේ වාර්තා මැනවින් සකස් කරගැනීමෙන් හා නිවැරදිව ඉදිරිපත් කිරීමෙන් තමා විශිෂ්ට වෘත්තාන්ත රචකයෙක් බව ලූක් තම ලේඛනය පුරාම සනාථ වීමට සලස්වයි. ලූක්ගේ ලේඛනයෙහි නිවැරදි බව හා සත්යය බව යන ගුණාංගයන් එහි විශ්වසනීයභාවයට ප්රබල සාක්ෂියක් වේ. නෛතික ලේඛකයෙක් වරක් මෙසේ නිරීක්ෂණය කළේය: “‘ප්රකාශයක කාලය සහ ස්ථානය දැක්විය යුතුයි’ යනුවෙන් හොඳ අභියාචනයක් පිළිබඳව නීතිඥයන් වන අපි ඉගෙනගන්නා මුල්ම නීති උල්ලංගනය කරමින්, ප්රේම කථා, ප්රබන්ධ කථා සහ බොරු සාක්ෂි පත්ර සම්බන්ධ සිද්ධීන් යම් දුර ඈත ස්ථානයක හා අනියත කාලයක තැබීමට වගබලා ගත්තද, බයිබල් කතා වස්තු, සම්බන්ධ දේවල දිනය හා ස්ථානය ඉතා නිවැරදිව අපට සපයනවා.”b මෙය සනාථ කිරීමක් වශයෙන් ඔහු ලූක් 3:1, 2 උපුටා දක්වයි: “පොන්තියුස් පිලාත් යුදයේ ආණ්ඩුකාරයාවද, හෙරොද් ගලීලයට අධිපතියාවද, ඔහුගේ සහෝදරවූ පිලිප් ඉතුරයටත් ත්රකොනිතිස් නම්ලත් පළාතටත් අධිපතියාවද, ලූසානියස් අබිලේනියට අධිපතියාවද, අන්නස් සහ කායාඵස් උත්තම පූජකයෝවද සිටි කාලයෙහි, තිබේරියස් කායිසර් රාජ්යයට පැමිණි පසළොස්වෙනි අවුරුද්දෙහි, [දෙවිගේ] වචනය වනයෙහිදී සෙකරියස්ගේ පුත්රවූ යොහන් වෙතට පැමිණියේය.” කාලය හෝ ස්ථානය සම්බන්ධයෙන් මෙහි කිසිම අවිනිශ්චිතකමක් නැති වුණත්, යොහන්ගේ දේවසේවය ආරම්භ කළ කාලය හා එමගින් යේසුගේ දේවසේවයද ආරම්භ කළ කාලය තහවුරු කරගැනීමට අපට හැකි වන පරිදි, ලූක් රාජ්ය නිලධාරීන් සත්දෙනෙකුට නොඅඩු පිරිසකගේ නම් සඳහන් කරයි.
8 ලූක් 2:1, 2හි සඳහන් මෙම වදන් ඔහු පවසන විට, යේසුගේ උපත සිදු වූ කාලය තහවුරු කරගැනීම සඳහා කරුණු දෙකක් ලූක් අපට සපයයි: “ඒ දවස්වලදී මුළු ලෝකයාගේ ලේඛනයක් සෑදීමට කායිසර් අගොස්තුස් කෙරෙන් නියෝගයක් නිකුත්ව ගියේය. මේ වනාහි කිරේනියස් සිරියායේ ආණ්ඩුකාරයාව සිටියදී කළ පළමුවෙනි ලේඛනයයි.” මෙය සිදු වූයේ, යෝසෙප් සහ මරියා ලියාපදිංචි වීම සඳහා බෙත්ලෙහෙමට ගිය කාලයේදීය. ඔවුන් එහි සිටියදී යේසුගේ උපත සිදු විය.c මෙසේ පවසන ටීකාකරුවා සමඟ අපට එකඟ වීමට සිදු වන බව නියතය: “ලූක්ට සෑමවිටකම පරිපූර්ණ නිරවද්යතාවක් අත් කරගැනීමට හැකිවීම, ඔහුගේ ඓතිහාසික අවබෝධය තහවුරු කිරීමට ඉවහල් වන බෙහෙවින් කැපීපෙනෙන පරීක්ෂණවලින් එකකි.”d “මුල පටන් ක්රමයට සියලු කාරණා හරියාකාර විමසා බලා” යනුවෙන් සඳහන් ලූක්ගේ ප්රකාශය යුක්තිසහගත එකක් වශයෙන් අපි පිළිගත යුත්තෙමු.
9 හෙබ්රෙව් ශුද්ධ ලියවිලිවල සඳහන් අනාවැකි යේසුස් ක්රිස්තුස් තුළ නිවැරදිව ඉටු වූ ආකාරයද ලූක් පෙන්වා දෙයි. මේ පිළිබඳව ඔහු යේසුගේ දේවානුභාවය ලත් සාක්ෂි උපුටා දක්වයි. (24:27, 44) තවදුරටත්, ඔහු අනාගත සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් යේසුම පැවසූ අනාවැකි නිවැරදිව වාර්තා කරන අතර, ඒවායින් බොහොමයක් ඒවා හා සම්බන්ධ පුරෝකථනය කළ තොරතුරු සියල්ල සමඟ දැනටමත් විශිෂ්ට ලෙස ඉටු වී තිබේ. උදාහරණයක් හැටියට, හරියටම යේසු පුරෝකථනය කළාක් මෙන්ම, උල් කරන ලද ලී කණුවලින් බලකොටු බැඳ යෙරුසලම වටලා, පො.යු. 70දී භයානක සමූලඝාතනයකින් ජාතිය වනසා දමන ලදි. (ලූක් 19:43, 44; 21:20-24; මතෙ. 24:2) ලී කණු ලබාගැනීම සඳහා ප්රදේශයේ කිලෝමීටර් 16ක් පමණ දුරකට ගස් කොළන් කපා දැමූ බවත්, වටලාගෙන සිටි තාප්පයේ දිග කිලෝමීටර් 7.2ක් වූ බවත්, ස්ත්රීන් හා දරුවන් බොහෝදෙනෙකු සාගතයෙන් මිය ගිය අතර, යුදෙව්වන් 10,00,000කට වැඩිදෙනෙකුගේ ජීවිත අහිමි වූ බවත්, 97,000ක් වහල්භාවයට රැගෙන ගිය බවත්, රෝම හමුදාව විසින් සිදු කරන ලද දේවල් ඇසින් දුටු තැනැත්තෙක් වන ලෞකික ඉතිහාසඥ ෆ්ලේවියස් ජොසීෆස් සාක්ෂි දෙයි. අද දවස දක්වා තිබෙන ටයිටස්ගේ ආරුක්කුව මගින්, යෙරුසලමේ දේවමාලිගාවෙන් ගත් යුද්ධයේ කොල්ලය සමඟ රෝමයේ ජයග්රහණය විචිත්රවත්ව දක්වයි.e ලූක් විසින් වාර්තා කරන ලද දේවානුභාවය ලත් සෙසු අනාවැකිද එලෙසම නිවැරදිව ඉටු වන බවට අපට නිසැක විය හැක.
ප්රයෝජනවත් වීමට හේතු
30 “ලූක් විසින් ලියනලද ශුභාරංචිය,” දේවවචනය කෙරෙහි යමෙකුගේ නිසැකකම ගොඩනංවන අතර, සතුරු ලෝකයකින් පැමිණෙන ප්රහාරයන් ඉදිරියෙහි නොසැලී සිටීමට හැකි වන පිණිස, ඔහුගේ ඇදහිල්ල ශක්තිමත් කරයි. හෙබ්රෙව් ශුද්ධ ලියවිලිවල නිවැරදි ඉටුවීම් පිළිබඳ නිදසුන් රාශියක් ලූක් සපයයි. යේසු තම බලපැවරුම කෙළින්ම යෙසායා පොතින් ගෙනහැර දක්වන ආකාරය පෙන්නුම් කර ඇති අතර, ලූක් තමාගේ පොත පුරා මාතෘකාවක් ලෙස මෙය භාවිත කරන බව දක්නට තිබේ. (ලූක් 4:17-19; යෙසා. 61:1, 2) මෙය, යේසු අනාගතවක්තෲන් විසින් පැවසූ දේවලින් උපුටා දැක්වූ අවස්ථාවලින් එකක් විය. යක්ෂයා ඉදිරිපත් කළ පරීක්ෂා තුන ප්රතික්ෂේප කරන අවස්ථාවේදී ව්යවස්ථාවෙන්ද, “ක්රිස්තුස් වනාහි දාවිත්ගේ පුත්රයායි ඔවුන් කියන්නේ කෙසේද?” කියා තම සතුරන්ගෙන් අසන විට ගීතාවලියෙන්ද ඔහු උපුටා දැක්වූවේය. හෙබ්රෙව් ශුද්ධ ලියවිලිවලින් කළ වෙනත් උපුටා දැක්වීම් රාශියක් ලූක්ගේ වාර්තාවේ අඩංගු වේ.—ලූක් 4:4, 8, 12; 20:41-44; ද්වි. 8:3; 6:13, 16; ගීතා. 110:1.
31 සෙකරියා 9:9හි පුරෝකථනය කර තිබුණාක් මෙන්, යේසු කොටළු පැටවෙකු පිට නැඟ යෙරුසලමට ඇතුල් වූ විට, ගීතාවලිය 118:26හි සඳහන් ශුද්ධ ලියවිලි පාඨය ඔහුට අදාළ කරමින් මහත් සමූහයක් ප්රීතියෙන් ඔහුට ප්රශංසා කළහ. (ලූක් 19:35-38) එක් තැනකදී, යේසුගේ නින්දිත මරණය සහ නැවත නැඟිටීම සම්බන්ධයෙන් හෙබ්රෙව් ශුද්ධ ලියවිලි පවසා තිබූ අනාවැකිවල දැක්වෙන කරුණු හයක් ආවරණය කිරීම සඳහා ලූක්ගේ සුවිශේෂයේ පද දෙකක් ප්රමාණවත් වේ. (ලූක් 18:32, 33; ගීතා. 22:7; යෙසා. 50:6; 53:5-7; යෝනා 1:17) අවසානයේදී, තම නැවත නැඟිටීමෙන් පසු, යේසු මුළු හෙබ්රෙව් ශුද්ධ ලියවිල්ලේම වැදගත්කම තම ගෝලයන්ට ප්රබල ලෙස ඒත්තුගැන්වූවේය. “[ඔහු] ඔවුන්ට කිය[න්නේ]: මා ගැන මෝසෙස්ගේ ව්යවස්ථාවෙහිද අනාගතවක්තෘවරුන්ගේ ලියවිලිවලද ගීතිකාවලද ලියනලද සියල්ල සම්පූර්ණ විය යුතුයයි මා නුඹලා සමඟ සිටියදීම නුඹලාට කී වචන මේයයි කී[වේය]. එවිට [ඔහු] ඔවුන්ට ලියවිලි වැටහෙන පිණිස ඔවුන්ගේ සිත් [පැහැදුවේය].” (ලූක් 24:44, 45) ලූක් හා ක්රිස්තියානි ග්රීක් ශුද්ධ ලියවිලිවල සෙසු ලේඛකයන් විසින් ඉතාමත් නිවැරදිව පැහැදිලි කර තිබෙන හෙබ්රෙව් ශුද්ධ ලියවිල්ලේ සඳහන් අනාවැකිවල ඉටුවීම් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමෙන්, යේසුස් ක්රිස්තුස්ගේ මුල් ගෝලයන් මෙන් අපටත් පැහැදිලි ඥානාලෝකයක් හා ශක්තිමත් ඇදහිල්ලක් අත් කරගත හැක.
32 ලූක් සිය වාර්තාව පුරා, තම පාඨකයාව දේවරාජ්යය වෙත යොමු කරවයි. පොත ආරම්භයේ සිටම, එනම් මරියා බිහි කරන දරුවා, “යාකොබ්ගේ වංශය කෙරෙහි සදාකාලේටම රජකම්කර[න්නේය]; [ඔහුගේ] රාජ්යය කෙළවර නොවන්නේය” කියා දේවදූතයා ඈට පැවසූ අවස්ථාවේ සිට, අවසාන පරිච්ඡේද දක්වා, එනම් රාජ්යයේ ගිවිසුමට ප්රේරිතවරුන්ව හවුල් කරවාගැනීම පිළිබඳව යේසු කතා කරන අවස්ථාව වන තෙක්, ලූක් රාජ්යයේ බලාපොරොත්තුව කැපීපෙනෙන්න සලස්වයි. (1:33; 22:28, 29) රාජ්ය දේශනා කිරීමේදී හා මේ වැඩයම කිරීම සඳහා ප්රේරිතයන් 12දෙනාව හා පසුව 70දෙනාව පිටත් කර යැවීමේදී යේසු පෙරමුණ ගැනීම ඔහු පැහැදිලි කරයි. (4:43; 9:1, 2; 10:1, 8, 9) රාජ්යයට ඇතුල් වීම සඳහා එක සිතින් පුදන භක්තිය අවශ්ය කරන බව යේසුගේ මෙම වදන්වලින් අවධාරණය කෙරේ: “මළාවූ අය තමුන්ගේ මළවුන් තැන්පත්කරත්වා; නුඹ ගොස් [දෙවිගේ] රාජ්යය ප්රකාශකරන්න.” තවද “නගුලේ අත තබා ආපසු බලන කිසිවෙක් [දෙවිගේ] රාජ්යයට සුදුසු නැත.”—9:60, 62.
33 ලූක් යාච්ඤාව නමැති විෂය අවධාරණය කරයි. මෙහිදී ඔහුගේ සුවිශේෂය කැපීපෙනෙයි. සෙකරියස් දේවමාලිගාවේ සිටි විට සමූහයා කළ යාච්ඤා, දරුවෙකු සඳහා කළ යාච්ඤාවලට පිළිතුරක් හැටියට යොහන් බව්තීස්ත උපත ලැබීම සහ අනාගතවක්තෘවරියක වූ ආනා දිවා රෑ යාච්ඤා කිරීම පිළිබඳව එහි පැවසෙයි. බව්තීස්ම වන අවස්ථාවේදී යේසු කළ යාච්ඤාවද, 12දෙනා තෝරාගැනීමට කලින් යාච්ඤා කරමින් මුළු රාත්රියක්ම ගත කිරීමද, අන්වෙසක් වීමේදී ඔහු කළ යාච්ඤාවද එහි විස්තර කෙරේ. තමාට යුක්තිය ඉටු කර දෙන තෙක්ම විනිශ්චයකරුවෙකු ඉදිරියෙහි නොකඩවා කන්නලව් කරමින් උත්සාහය අත් නොහළ වැන්දඹුවක පිළිබඳ උපමාවක් යොදාගනිමින් “නොමැළිව නිතර යාච්ඤාකරන්ට” කියා යේසු තම ගෝලයන්ට දැනමුතුකම් දෙයි. යාච්ඤා කරන ආකාරය තමන්ට උගන්වන්න කියා යේසුගෙන් ගෝලයන් කළ ඉල්ලීම හා යේසු ඔලීව කන්දේ යාච්ඤා කරමින් සිටි විට දේවදූතයෙකු ඔහුව ශක්තිමත් කිරීම ගැන පවසන්නේ ලූක් පමණි; එමෙන්ම යේසුගේ අවසාන යාච්ඤාවේ දැක්වෙන මේ වදන් වාර්තා කරන එකම තැනැත්තා ඔහුය: “පියාණෙනි, ඔබගේ අතට මාගේ ආත්මය භාරදෙමි.” (1:10, 13; 2:37; 3:21; 6:12; 9:28, 29; 18:1-8; 11:1; 22:39-46; 23:46) ලූක් තම සුවිශේෂය වාර්තා කළ කාලයේදී මෙන්ම අදත්, යාච්ඤාව දිව්ය කැමැත්ත කරමින් සිටින සියලුදෙනාවම ශක්තිමත් කිරීම සඳහා තිබෙන වැදගත් සැපයුමකි.
34 තියුණු ලෙස දේවල් නිරීක්ෂණය කරන ඔහුගේ මනසද ව්යක්තභාවයද තොරතුරුවලින් ගහන පන්හිඳද සමඟින් ලූක් යේසුගේ ඉගැන්වීම්වලට උණුසුම් මෙන්ම සංවේදී ජීවයක් ලබා දෙයි. දුර්වලවූවන්, හිංසා පීඩාවලට ලක්වූවන් කෙරෙහි යේසු පෙන්වූ ප්රේමය, කරුණාව, දයාව සහ අනුකම්පාව, ලියන්නන්ගේ හා පරිසිවරුන්ගේ උදාසීන, සම්ප්රදායන්ට ගැතිකම් කරන, පටු, වංචාකාරි ආගමික ක්රියාවන්ට වඩා තියුණු වෙනසක් පැහැදිලිව දක්වයි. (4:18; 18:9) යේසු දිළිඳුන්ට, වහලුන්ට, අන්ධයන්ට හා පීඩිතයන්ට නිතරම දිරිගැන්වීම් හා උපකාර සපයයි; මෙසේ “තම පියවර කිට්ටුවෙන් අනුගමනය” කිරීමට උත්සාහ කරමින් සිටින අයට විශිෂ්ට ආදර්ශක් සපයයි.—1 පේතෘ. 2:21.
35 පරිපූර්ණ මෙන්ම පුදුම ක්රියා කරන දෙවිගේ පුත්රයා වන යේසු, ඔහුගේ ගෝලයන් මෙන්ම අවංක හදවත් ඇති සියලුමදෙනා කෙරෙහි ප්රේමනීය සැලකිල්ලක් විදහාපෙන්නුවාක් මෙන් අපද ප්රේමයෙන්, ඔව්, ‘අපේ දෙවිගේ දයාබරකම නිසා’ අපේ දේවසේවය දිගටම කරගෙන යෑමට දැඩි ප්රයත්නයක් දැරිය යුත්තෙමු. (ලූක් 1:77) මේ අරමුණ ඉටු කරගැනීමේදී, “ලූක් විසින් ලියනලද ශුභාරංචිය” ඇත්තෙන්ම ඉමහත් සේ ප්රයෝජනවත් මෙන්ම උපකාරවත් වේ. මෙවන් නිවැරදි, ගොඩනංවනසුලු මෙන්ම දිරිගන්වන වාර්තාවක් ලිවීම සඳහා “ප්රේමවන්ත වෛද්යාචාරි තැන” වන ලූක්ට දේවානුභාවය සැපයීම ගැන සැබවින්ම යෙහෝවාට ස්තුතිවන්ත වීමට අපට හැක. එහි දක්නට තිබෙන්නාක් මෙන් එය “දෙවිගේ ගැළවීමේ මාධ්යය” වන ක්රිස්තුස්ගේ පාලනය යටතේ රාජ්යය මගින් සපයන ගැලවීමට මූලික අවධානය යොමු කරවයි.—කොලො. 4:14; ලූක් 3:5.
[පාදසටහන්වල]
a ද මෙඩිකල් ලැංග්වේජ් ඔෆ් ලූක් (ලූක්ගේ වෛද්යමය භාෂාව), 1954, ඩබ්. කේ. හොබට්, xi-xxviii දක්වා පිටු.
b ඒ ලෝය’ එග්සැමින්ස් ද බයිබල් (නීතිඥයෙක් බයිබලය පරීක්ෂා කරයි) 1943, අයි. එච්. ලින්ටන්, 38වන පිටුව.
c ශුද්ධ ලියවිලි පිළිබඳ තීක්ෂ්ණ බුද්ධිය (ඉංග්රීසියෙන්), කාණ්. 2, 766-7 පිටු.
d මොඩන් ඩිස්කවරි ඇන්ඩ් ද බයිබල් (නවීන සොයාගැනීම් සහ බයිබලය) 1955, ඒ. රෙන්ඩ්ල් ෂෝට්, 211වන පිටුව.
e ද ජුවිෂ් වෝ (යුදෙව් යුද්ධය) V, 491-515, 523 (xii, 1-4); VI, 420 (ix, 3); ශුද්ධ ලියවිලි පිළිබඳ තීක්ෂ්ණ බුද්ධිය (ඉංග්රීසියෙන්) කාණ්. 2, 751-2 පිටුද බලන්න.