Efikasna zaštita

SVEMIR je opasno područje puno smrtonosnog zračenja i meteorita. Pa ipak, naša plava planeta se relativno bezbedno kreće kroz ovu galaktičku „streljanu“. Kako je to moguće? Tajna je u njenoj zadivljujućoj zaštiti — moćnom magnetnom polju i atmosferi koja ima poseban sastav.

Zemljino magnetno polje nastaje duboko unutar naše planete i proteže se daleko u svemir, gde formira nevidljiv zaštitni omotač zvani magnetosfera (gornja slika desno). Taj omotač nas štiti od snažnog kosmičkog zračenja i opasnosti koje nastaju usled Sunčeve aktivnosti. Neke od njih su solarni vetar, to jest neprestano strujanje elektrona i drugih čestica koje Sunce ispušta; eksplozije na Suncu, koje za nekoliko minuta oslobode količinu energije poput eksplozije milijardi hidrogenskih bombi, i izbacivanje koronalne mase pri kom se iz Sunčeve korone u svemir izbacuju milijarde tona materije. Eksplozije na Suncu i izbacivanje koronalne mase prouzrokuju pojavu blistave polarne svetlosti (donja slika desno) koja je vidljiva u gornjim slojevima atmosfere, u blizini Zemljinih magnetnih polova.

Zemljina atmosfera pruža dodatnu zaštitu. Gornji sloj atmosfere zvani stratosfera sadrži ozon, oblik kiseonika koji apsorbuje do 99 posto ultraljubičastog zračenja iz svemira. Tako ozonski omotač štiti od opasnog zračenja mnoge životne oblike, uključujući ljude i plankton. Zanimljivo je da količina ozona u stratosferi nije uvek ista, već je direktno proporcionalna jačini ultraljubičastog zračenja, zbog čega je ozonski omotač prilagodljiva, efikasna zaštita.

Atmosfera nas takođe štiti od neprestane kiše miliona meteorita, od kojih su neki tek sitne čestice, a drugi velike stene. Na sreću, ogromna većina njih sagori u atmosferi, ostavljajući blistave tragove zvane meteori.

Zemljini zaštitni omotači ne sprečavaju prolazak zračenja koje je neophodno za život, kao što su toplota i vidljiva svetlost. Atmosfera čak pomaže da se toplota ravnomerno rasporedi širom planete, a noću služi kao prekrivač, usporavajući gubitak toplote.

Čudesna atmosfera i magnetno polje naše planete još uvek nisu u potpunosti objašnjeni. Isto se može reći za još jednu pojavu na Zemlji — obilje vode u tečnom stanju.