Re U Lome Tsebe?
Ho na le bopaki bofe ntle le bo ka Bibeleng bo bontšang hore Jesu o fela a kile a phela?
▪ Lingoli tse ngata tse phetseng lilemong tse ’maloa ka mor’a mehla ea Jesu li buile ka ho toba ka eena. E mong oa tsona ke Cornelius Tacitus, ea ileng a tlaleha histori ea Roma nakong eo e neng e busoa ke baemphera. Mabapi le mollo o ileng oa chesa motse oa Roma ka 64 C.E., Tacitus o bolela hore ho ne ho e-na le menyenyetsi ea hore Moephera Nero o ne a ikarabella koluoeng eo. Tacitus o re Nero o ile a leka ho beha sehlopha sa batho ba neng ba bitsoa Bakreste molato. Tacitus o re: “Kreste, eo sehlopha seo se reheletsoeng ka eena, o ile a bolaoa matsohong a ’musisi Ponse Pilato pusong ea Tiberius.”—Annals, XV, 44.
Rahistori oa Mojuda Flavius Josephus le eena o ngotse ka Jesu. Ha a hlalosa se ileng sa etsahala pakeng tsa lefu la ’musisi oa Moroma oa Judea, Festus, hoo e ka bang ka 62 C.E., le ha ho hlomamisoa mohlahlami oa hae, Albinus, Josephus o re Moprista ea Phahameng Ananase (Anase) “o ile a tšoara seboka le baahloli ba Sanhedrine eaba o ba tlisetsa monna ea bitsoang Jakobo, e leng moena oa Jesu ea neng a bitsoa Kreste, hammoho le ba bang.”—Jewish Antiquities, XX, 200 (ix, 1).
Ke hobane’ng ha Jesu a ne a bitsoa Kreste?
▪ Tlaleho ea Likosepele e bontša hore ha lengeloi Gabriele le ne le tlile ho Maria ho mo bolella hore o tla ima, le ile la re o lokela ho reha mora eo oa hae Jesu. (Luka 1:31) Lebitso lena e ne e le le tloaelehileng ho Bajuda mehleng eo ea Bibele. Rahistori oa Mojuda Josephus o ile a ngola ka batho ba 12 ba neng ba rehiloe lebitso leo, ntle le bao ho buuoang ka bona ka Mangolong. Mora oa Maria o ne a bitsoa “Monazaretha,” e leng ntho e neng e mo khetholla e le Jesu oa Nazaretha. (Mareka 10:47) Hape o ile a tsebahala e le “Kreste,” kapa Jesu Kreste. (Matheu 16:16) Hoo ho bolela’ng?
Lentsoe “Kreste” le tsoa ho la Segerike Khri·stosʹ, le bolelang ntho e le ’ngoe le la Seheberu Ma·shiʹach (Mesia). Mantsoe ao ka bobeli a bolela “Motlotsuoa.” Lentsoe lena le ile la sebelisoa ka tsela e nepahetseng bathong ba bang pele ho Jesu. Ka mohlala, Moshe, Arone le Morena Davida kaofela ba ile ba bitsoa batlotsuoa, e leng ho bolelang hore Molimo o ne a ba khethile hore ba be boemong ba boikarabelo le ba bolaoli. (Levitike 4:3; 8:12; 2 Samuele 22:51; Baheberu 11:24-26) Jesu, e leng Mesia eo ho buuoeng ka eena esale pele, e ne e le moemeli oa Jehova ea ikhethang. Kahoo, ke ka nepo Jesu a ileng a bitsoa “Kreste, Mora oa Molimo ea phelang.”—Matheu 16:16; Daniele 9:25.
[Setšoantšo se leqepheng la 15]
Setšoantšo se takiloeng sa Flavius Josephus