Bacha Baa Botsa

Nka Sebetsana Joang le Leeme?

“Moen’a ka o monyenyane ho ’na ka lilemo tse peli ’me o fuoa tlhokomelo eohle. . . . Ha ho bonahale ho lokile.”—Rebecca.a

HA NGOAN’ENO a fuoa tlhokomelo e ngata, u ka ’na ua ikutloa u qheletsoe thōko. ’Me haeba u e-na le ngoan’eno ea nang le bokhoni bo hlaheletseng, ea thulanang le mathata a tebileng, kapa ea nang le lithahasello kapa botho bo tšoanang le ba batsoali ba hao, u ka ’na ua tlameha ho loana ka thata hore le uena u fuoe tlhokomelo e itseng! Ha u ntse u nahana ka seo, u ka ’na ua utloa bohloko ’me ua halefa ho feta.b

Leha ho le joalo, Bibele ea lemosa: “Tšoenyeha‚ empa u se ke ua etsa sebe. U lose pelong ea hao‚ bolaong ba hao‚ ’me u khutse.” (Pesaleme ea 4:4, NW) Ha u khopehile ’me u halefile, u ka ’na ua bua kapa ua etsa ntho e ’ngoe eo mohlomong hamorao u ka ’nang ua ikoahlaela eona. Hopola kamoo Kaine a ileng a halefa kateng ha moen’ae Abele, a amoheleha ho Molimo. Molimo o ile a mo lemosa: “Sebe se laletse monyako, ’me litakatso tsa sona li lebile ho uena, u mpe u se buse.” (Genese 4:3-16) Kaine o ile a hlōleha ho busa maikutlo a hae, ’me ho ile ha fella ka tlokotsi!

Ke ’nete hore e ka ’na eaba ha u mothating oa ho ba ’molai joaloka Kaine. Leha ho le joalo, leeme le ka hlohlelletsa maikutlo a mabe. Kahoo, e ka ’na eaba likotsi li laletse monyako oa hao! Tse ling tsa tsona ke life? ’Me u ka li busa joang boemong boo?

Laola Leleme la Hao!

Ha Beth a ne a le lilemo li 13, o ne a nahana hore batsoali ba hae ba rata moen’ae le hore eena baa mo sekisetsa. Oa hopola: “’Na le ’Mè re ne re lula re tjolietsana, empa seo ha sea ka sa thusa ka letho. Ke ne ke sa mo mamele ha a bua, ’me le eena o ne a sa ’mamele ha ke bua, kahoo ha ho letho le neng le finyelloa.” Mohlomong le uena u hlokometse hore ho tjolietsana ho mpa ho mpefatsa boemo bo seng bo ntse bo mpefetse. Baefese 4:31 e re: “Lehloeo le nang le lonya le bohale le khalefo le ho tleroha le puo e nyefolang a li tlosoe tsohle ho lōna hammoho le bobe bohle.”

Ha ho hlokahale hore u tlerohe e le hore u fetise maikutlo a hao. Maemong a mangata katamelo e bonolo e sebetsa hamolemo. Liproverbia 25:15 e re: “Morena o hloloa ka sebete, ’me leleme le bonolo le roba masapo.” Kahoo, haeba ho bonahala batsoali ba hao ba le phoso ka ho ba leeme, se ke ua ba qosa ka ho ba tjolietsa. Emela nako e loketseng, ebe u bua le bona ka tsela e bonolo, e nang le tlhompho.—Bapisa le Liproverbia 15:23.

Haeba u lebisa tlhokomelo ea hao mefokolong ea batsoali ba hao kapa u ba nyatsa ka hore ba “hloka toka,” u tla etsa feela hore ba ikhule kapa ba ikemele ho feta. Ho e-na le hoo lebisa tlhokomelo tseleng eo liketso tsa bona li u ammeng ka eona. (‘Ho hlile ho nkutloisa bohloko ha le ntlhokomoloha.’) Ba ka ’na ba susumelletseha ho nahana ka ho teba ka maikutlo a hao. Hape, e-ba ea ‘potlakang mabapi le ho utloa.’ (Jakobo 1:19) Mohlomong e ka ’na eaba batsoali ba hao ba na le mabaka a utloahalang a ho fa ngoan’eno tlhokomelo e eketsehileng. Mohlomong o na le mathata ao u sa a hlokomeleng.

Empa ho thoe’ng haeba u e-na le tšekamelo ea ho halefa ka potlako le ho phasoloha ha u halefile? Liproverbia 25:28 e bapisa “motho ea hlōloang ke ho busa pelo ea hae” le motse “o se nang lerako”; ho bonolo hore a hlōloe ke likhopolo tsa hae tse sa phethahalang. Ka lehlakoreng le leng, bokhoni ba ho laola maikutlo a hao ke letšoao la matla a sebele! (Liproverbia 16:32) Joale, ke hobane’ng ha u sa eme ho fihlela u kokobela pele u hlahisa maikutlo a hao, mohlomong esita le ho ema ho fihlela letsatsing le hlahlamang? U ka ’na ua fumana hape ho le molemo ho ba thōkoana le boemo boo, mohlomong u ka otlolla maoto kapa ua etsa boikoetliso bo itseng ba ’mele. (Liproverbia 17:14) Ka ho laola leleme la hao ka linako tsohle, u ka qoba ho bua ntho e ’ngoe e kotsi kapa e booatla.—Liproverbia 10:19; 13:3; 17:27.

Ho se Mamele ho Ipatileng

Leraba le leng le lokelang ho qojoa ke la ho se mamele. Marie ea lilemo li 16 o ile a hlokomela hore khaitseli ea hae e monyenyane ho ne ho se mohla a khalemeloang ha a ferekanya thuto ea lelapa ea Bibele. A tšoentsoe ke sena se bonahalang e le leeme, o ile a “teraeka,” a hana ho kopanela thutong. Na u kile ua sebelisa ho thōla kapa ua etsa qeto ea ho ba lejela-thōko ha u nahana hore ntho e ’ngoe e itseng ha e ee ka toka?

Haeba ho joalo, hlokomela hore maqiti a joalo a khahlanong le taelo ea Bibele ea hore u hlomphe le ho mamela batsoali ba hao. (Baefese 6:1, 2) Ho feta moo, ho se mamele ho fokolisa kamano ea hao le batsoali ba hao. Ho molemo hore u tšohle mathata a hao le batsoali ba hao. Liproverbia 24:26 e bontša hore “ea arabang ka mantsoe a khabane” o fumana tlhompho ea ba bang. Ha Marie a tšohla bothata le ’mè oa hae, ba ile ba utloisisana, ’me lintho li ile tsa qala ho ntlafala.

Kotsi ea ho Itšehla Thajana

Tsela e ’ngoe e kotsi ea ho sebetsana le leeme ke ho ikhula lelapeng leno kapa ho batla tlhokomelo ea ba sa lumelang. Sena ke se ileng sa etsahalla Cassandra: “Ke ile ka ikarola ho lelapa leso ’me ka retelehela metsoalleng ea lefatše eo ke neng ke e-na le eona sekolong. Ke ne ke bile ke e-na le bahlankana, ’me batsoali ba ka ba ne ba sa tsebe. Ke ile ka tepella haholo maikutlong ’me ka ba le letsoalo le molato ke ho tseba hore ha ke etse ntho e lokileng. Ke ne ke batla ho lokisa boemo boo, empa ke ne ke sa fumane tsela eo nka bolellang batsoali ba ka ka eona.”

Ho kotsi ho itšehla thajana lapeng le ho balumeli-’moho le uena—haholo-holo ha u khopehile ’me u sa nahane ka ho hlaka. Liproverbia 18:1 ea lemosa: “Motho ea ikhethang ho ba bang o batla ho ikhahlisa eena a ’notši; khalefong ea hae o soma tsohle tsa bohlale.” Haeba u fumana ho le thata ho atamela batsoali ba hao hona joale, batla motsoalle oa Mokreste ea tšoanang le ea hlalositsoeng ho Liproverbia 17:17: “Motsoalle [“oa ’nete,” NW] oa motho o mo rata ka mehla; e ba ngoan’abo tlokotsing ea hae.” Hangata ‘motsoalle ea joalo oa ’nete’ o fumaneha habonolo har’a litho tse hōlileng tsebong tsa phutheho.

Cassandra o ile a fumana “motsoalle oa ’nete” nakong eo a neng a mo hloka: “Ha molebeli oa potoloho [mosebeletsi ea tsamaeang] a ne a etetse phutheho ea rōna, batsoali ba ka ba ile ba nkhothalletsa hore ke sebetse le eena. Eena le mosali oa hae e ne e le batho ba ikokobelitseng, ’me ba ile ba bontša thahasello ea sebele ho ’na. Ke ile ka lokoloha ho bua le bona. Ha kea ka ka ba le boikutlo ba hore ba tla nkahlola. Ba ne ba hlokomela hore taba ea hore feela u hōlisitsoe u le Mokreste ha e bolele hore u phethahetse.” Khothatso le likeletso tsa bona tse bontšang khōlo tsebong ke sohle seo Cassandra a neng a se hloka!—Liproverbia 13:20.

Kotsi ea Mohono

Liproverbia 27:4 (BPN) ea lemosa: “Khalefo e sehlōhō, bohale boa tlōkōma, empa mōna o ka engoa ke mang kapele?” Ho honohela le ho shoela ngoana e mong ea ratoang mōna ho lebisitse bacha ba bang liketsong tsa lepotlapotla. Mosali e mong o ile a bolela: “Ha ke sa le ngoana, ke ne ke e-na le moriri o mosootho, o fofa-fofang ’me ngoan’eso o ne a e-na le moriri o mongata o ’mala oa khauta ’me o hōla ho ea fihla thekeng. Ntate o ne a lula a khotsa moriri oa hae. O ne a mo bitsa ‘Rapunzel’ oa hae. Ka le leng bosiu ha a sa robetse, ke ile ka nka sekere sa ’Mè sa masela, ka nanya ho fihla betheng ea hae ’me ka mo kuta moriri o mongata kamoo nka khonang kateng.”—Siblings Without Rivalry, ea Adele Faber le Elaine Mazlish.

Kahoo, hase ho makatsang ha mohono o hlalosoa ka Bibeleng e le o mong oa “mesebetsi ea nama” e mebe. (Bagalata 5:19-21; Baroma 1:28-32) Leha ho le joalo, “tšekamelo ea ho ba mohono” e teng ho rōna bohle. (Jakobo 4:5) Kahoo, haeba u iphumana u rerela ngoan’eno bora, ho etsa hore a bonahale a le mobe, kapa ho mo hlotha masiba ka tsela e itseng, e ka ’na eaba mohono o u “laletse monyako,” o leka ho u laola!

Ke’ng seo u lokelang ho se etsa haeba u iphumana u koetlile maikutlo a kotsi joalo? Pele, leka ho rapela Molimo bakeng sa moea oa hae. Bagalata 5:16 e re: “Le ’ne le tsamaee ka moea ’me ha le na ho phetha takatso ea nama ho hang.” (Bapisa le Tite 3:3-5.) Hape ho nahanisisa ka maikutlo a hao a sebele ka eo ngoan’eno ho ka ’na ha thusa. Na ka sebele u ka bolela hore ha u utloe u e-na le lerato le itseng ho eena—ho sa tsotellehe ho halefa ha hao? Ha e le hantle, Mangolo a re bolella hore “lerato ha le boulele.” (1 Bakorinthe 13:4) Kahoo, u se ke ua lula u nahana ka litšobotsi tse mpe, tse bakang mohono. Leka ho thaba le eo ngoan’eno haeba a fuoa tlhokomelo e khethehileng ke batsoali ba hao.—Bapisa le Baroma 12:15.

Ho buisana le batsoali ba hao le hona ho ka ’na ha ipaka ho le molemo tabeng ena. Haeba ba kholiseha hore ho hlokahala hore u fuoe tlhokomelo e eketsehileng, sena se tla u thusa haholo ho hlōla maikutlo a hao a ho honohela banab’eno. Empa ho thoe’ng haeba lintho li sa ntlafale lapeng ’me leeme le tsoela pele? U se ke ua halefa, ua tleroha, kapa ua fetohela batsoali ba hao. Leka ho boloka boikutlo bo molemo, ba boikokobetso. Haeba ho hlokahala, batla tšehetso ea batho ba hōlileng tsebong ka hare ho phutheho ea Bokreste. Ka holimo ho tsohle, atamela Jehova Molimo. Hopola mantsoe a mopesaleme: “Leha ntate le ’me ba ka ntahla, Jehova o tla nthola.”—Pesaleme ea 27:10.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Setšoantšo se leqepheng la 19]

Ho hlalosa hore u ikutloa u hlokomolohiloe ho ka ’na ha rarolla bothata