Lipotso tse Tsoang ho Babali

◼ Na moroetsana oa Mojode Esthere o ile a etsa boitšoaro bo bobe ba likamano tsa botona le botšehali le morena oa Persia e le hore a tle a fumane kamohelo ea hae ’me ka hona a iphumanele melemo?

E ka ’na eaba ba bang ba entse qeto ena ho tsoa tlalehong ea lefatše, empa tlaleho e tšepahalang e ka Bibeleng e hanana le khakanyo ena.

Rahistori oa Mojode Flavius Josephus o fana ka tlaleho ea lefatše ea hore mofumahali oa Persia Vasthi o ile a hana ho hlaha ka pele ho monna oa hae, Assueruse. Ka lebaka leo, morena, eo ka ho hlakileng e neng e le Xerxese I oa lekholong la bohlano la lilemo B.C.E., ka bohale o ile a hlala Vasthi ’me a lumella hore ’musong ka bophara ho etsoe letšolo la ho batla mofumahali e mocha. Baroetsana ba bacha ba batle ba ile ba bokelloa ’moho ’me ba nehoa tlhokomelo ea nako e telele e etsang hore ba be batle.

“Joale, ha [leqhalaha la morena] le hopola hore baroetsana bao ba ne ba fumane tlhokomelo e lekaneng . . . ’me joale ba ne ba se ba loketse ho ea betheng ea morena, le ile la romela a le mong letsatsi le leng le le leng ho ea robala le morena, eo, ka mor’a ho ba le likamano tsa botona le botšehali le eena, hang-hang a neng a mo khutlisetsa ho leqhalaha. Empa ha Esthere a e-tla ho eena, o ile a mo thabela ’me, kahobane a mo ratile, o ile a mo etsa mosali oa hae oa molao ’me a etsa mokete oa bona oa lenyalo.”—Jewish Antiquities, Buka ea XI, 184-202, e fetoletsoeng ke Ralph Marcus, (Buka ea 11, khaolo 6, lirapa 1, 2, e fetoletsoeng ke William Whiston).

Tlaleho ena ea lefatše e ka etsa hore motho a nahane hore baroetsana bao ba ne ba kopanela boitšoarong bo bobe ba likamano tsa botona le botšehali le morena le hore phapang feela tabeng ea Esthere e ne e le hore boitšoaro ba hae bo bobe bo ile ba lebisa lenyalong le ho fetoheng ha hae mofumahali. Leha ho le joalo, Bibele e re fa boitsebiso bo nepahetseng le bo khotsofatsang haholoanyane.

Ka mor’a ho hlalosa tlhokomelo e etsang hore baroetsana ba be batle, Bibele e re: “Moroetsana [ka mong] o na a kena ho morena . . . O na a kena teng ka shoalane; ka hosasa, o na a khutlela tlung ea bobeli ea basali, kalosong ea Shaashagase, tona ea morena, molisa oa lirethe; o na a sa boele a kena ho morena, ha e se ha a na a lakatsoa ke morena, a bile a bitsitsoe ka lebitso la hae.”—Esthere 2:13, 14.

Mangolo a bolela hore Esthere o ile “a nkoa, a isoa tlung ea morena” bakeng sa morero oa nako e telele, oo a neng a o lokiselitsoe o neng o tla etsa hore a be motle: “Esthere a isoa joalo ho morena Assueruse . . . Morena a rata Esthere ho feta basali bohle ba bang, ’me a fumana mohau le kamohelo pel’a hae ho feta baroetsana bohle ba bang; eaba o mo roesa moqhaka oa bofumahali hloohong, ’me a ’mea mofumahali tulong tsa Vasthi.”—Esthere 2:8, 9, 16, 17.

Na u hlokometse ho tsoa tlalehong ea Bibele hore na basali bao ba ne ba isoa hokae ka mor’a ho qeta bosiu le morena? ‘Tlung ea bobeli ea basali, kalosong ea molisa oa lirethe.’ Kahoo ba ne ba se ba fetohile lirethe. Mordekai, mongoli oa buka ea Bibele ea Esthere, e ne e le Moheberu, ’me sechabeng sa habo morao koo, serethe se ne se nkoa e le mosali oa ntloaneng. Molao oa Molimo o ne o lumella hore monna oa Moiseraele a nke mosetsana oa molichaba ea neng a hapuoe ntoeng, ’me o ne a tla fetoha serethe sa hae, kapa mosali oa ntloaneng, ea nang le litokelo le tšireletso ea molao. (Deuteronoma 21:10-17; bapisa le Exoda 21:7-11.) Bana ba neng ba tsoaloa ke serethe se joalo sa molao e ne e le ba molao ’me ba ne ba ka fumana lefa. Bara ba Jakobo ba 12, bo-ntate moholo ba meloko e 12 ea Iseraele, e ne e le bana ba basali ba hae le ba lirethe tsa hae tsa molao.—Genese 30:3-13.

Mokhoa o neng o tloaelehile e ne e le hore ka mor’a hore baroetsana ba be le morena oa Persia, ba ne ba ea tlung ea lirethe. Sena se bontša hore ba ne ba fetoha basali ba hae ba ntloaneng.

Ho thoe’ng ka Esthere? Bibele ha e bolele hore o ile a robala le morena eaba ka hona o fumana kamohelo ea hae. Ha e re bolelle ka ho isoa ha hae tlung ea lirethe, e mpa feela e re: “Esthere a isoa joalo ho morena Assueruse, tlung ea hae ea borena . . . Morena a rata Esthere ho feta basali bohle ba bang.” Hopola hore pejana, ka ntle le ho sekisetsa boemo ba hae bo hlomphehang ba boroetsana ka ho kopanela likamanong tsa botona le botšehali, Esthere o ile a fumana “mohau” oa “Hegai, molisa oa basali.” Ho feta moo: “Esthere o na a fumana mohau ho bohle ba ’monang.” (Esthere 2:8, 9, 15-17) Kahoo, ka ho hlakileng Esthere o ile a khahla morena ’me a hapa tlhompho ea hae, joalokaha a ne a ile a hapa tlhompho ea ba bang.

Re leboha hakaakang ho ba le linnete le temoho tseo Bibele e re fang tsona! Le hoja re le hōle le liketsahalo tseo ka lilemo tse likete, re na le lebaka la ho tšepa hore Esthere o ile a itšoara ka bokhabane ba ’nete le ka tsela e lumellanang le melao-motheo ea bomolimo.