Tokisetso ea Jehova e Lerato ea Lelapa
“Ka baka la sena ke koba mangole a ka ho Ntate, eo lelapa le leng le le leng le leholimong le lefatšeng le bitsoang ka eena.”—BA-EFESE 3:14, 15, NW.
1, 2. (a) Jehova o entse lelapa ka morero ofe? (b) Kajeno lelapa le lokela ho ba le karolo efe tokisetsong ea Jehova?
JEHOVA o entse lelapa. Ka lona, o entse ho fetang feela ho khotsofatsa tlhoko ea batho ea ho fumana bolekane, tšehetso, kapa botsoalle bo haufi-ufi. (Genese 2:18) Lelapa e ne e le mokhoa oo ka ’ona morero o khanyang oa Molimo oa ho tlatsa lefatše o neng o tla phethahatsoa ka ’ona. O ile a bolella banyalani ba pele: “Ngatafalang, le ate, le tlale lefatšeng, le rene holim’a lona.” (Genese 1:28) Tikoloho ea lelapa e mofuthu le e susumetsang khōlo e ne e tla ipaka e le molemo bakeng sa bana ba bangata ba neng ba tla tsoaloa ke Adama le Eva le ke leloko la bona.
2 Leha ho le joalo, banyalani bao ba pele ba ile ba khetha tsela ea ho se bontše kutlo—e ileng ea ba le liphello tse senyang bakeng sa bona le bana ba bona. (Ba-Roma 5:12) Ka hona, kajeno bophelo ba lelapa bo fapane le kamoo Molimo a neng a batla hore bo be ka teng. Ho ntse ho le joalo, lelapa le ntse le tsoela pele ho ba le sebaka sa bohlokoa tokisetsong ea Jehova, le sebeletsa e le karolo ea bohlokoa ea mokhatlo oa Bokreste. Ha re bue sena ka baka la ho se ananele mosebetsi o motle o etsoang ke Bakreste ba bangata ba seng lenyalong ba har’a rōna. Ho e-na le hoo, re hlokomela tlatsetso e khōlō eo le malapa a e etsang bophelong bo botle ba moea ba mokhatlo o hlophisitsoeng oa Bokreste ka kakaretso. Malapa a matla a etsa liphutheho tse matla. Leha ho le joalo, lelapa la hao le ka tsoella joang har’a likhatello tsa kajeno? E le ho arabela, a re hlahlobeng seo Bibele e se bolelang mabapi le tokisetso ea lelapa.
Lelapa Linakong Tsa Bibele
3. Monna le mosali ba ne ba phetha likarolo life lelapeng la bapatriareka?
3 Adama le Eva ba ile ba nyelisa tokisetso ea Molimo ea bohlooho. Empa banna ba tumelo, ba kang Noe, Abrahama, Isaaka, Jakobo, le Jobo, ka nepo ba ile ba phetha boikarabelo ba bona joaloka lihlooho tsa malapa. (Ba-Heberu 7:4) Lelapa la bapatriareka le ne le tšoana le ’muso o monyenyane, ntate a sebeletsa joaloka moeta-pele oa bolumeli, morupeli, le moahloli. (Genese 8:20; 18:19) Basali le bona ba ne ba na le karolo ea bohlokoa, ba sa sebeletse e le makhoba empa e le baokameli bao e leng bathusi ka lapeng.
4. Bophelo ba lelapa bo ile ba fetoha joang tlas’a Molao oa Moshe, empa batsoali ba ile ba tsoela pele ho phetha karolo efe?
4 Ha Iseraele e fetoha sechaba ka 1513 B.C.E., molao oa lelapa o ile oa ba ka tlaase ho Molao oa sechaba o neng o fanoe ke Moshe. (Exoda 24:3-8) Joale matla a ho etsa qeto, ho kopanyelletsa le litabeng tse amang bophelo kapa lefu, a ne a fuoe baahloli ba khethiloeng. (Exoda 18:13-26) Tsamaiso ea boprista ea Balevi e ile ea sebetsana le litšobotsi tsa mahlabelo tsa borapeli. (Levitike 1:2-5) Leha ho le joalo, ntate o ile a tsoela pele ho phetha karolo ea bohlokoa. Moshe o ile a khothatsa bo-ntate: “Litaelo tseo ke u laelang tsona kajeno, li be pelong ea hao; U tlo u li rute bana ba hao, ’me u bue ka tsona, ha u ea robala, leha u tsoha.” (Deuteronoma 6:6, 7) Bo-’mè ba ne ba na le tšusumetso e khōlō. Liproverbia 1:8 e laela bacha hore: “Mora oa ka, mamela thuto ea ntat’ao, u se ke ua furalla taeo ea ’m’ao.” E, ka hare ho tokisetso ea matla a monna oa hae, mosali oa Moheberu o ne a ka etsa—a ba a kenya tšebetsong—molao oa lelapa. Bana ba hae ba ne ba tlameha ho mo hlompha esita leha a se a hōlile.—Liproverbia 23:22.
5. Molao oa Moshe o ile oa hlalosa sebaka sa bana tokisetsong ea lelapa joang?
5 Le sebaka sa bana se ne se hlalositsoe ka ho hlaka Molaong oa Molimo. Deuteronoma 5:16 e itse: “Hlonepha ntat’ao le ’m’ao, joale ka ha Jehova, Molimo oa hao, a u laetse, matsatsi a hao a tle a anafale, ’me u be le lehlohonolo lefatšeng leo u le neoang ke Jehova, Molimo oa hao.” Ho se hlomphe batsoali e ne e le tlōlo e tebileng ea molao tlas’a Molao oa Moshe. (Exoda 21:15, 17) Molao o ne o itse: “Ea rohakang ntat’ae, kapa ’m’ae, a bolaoe.” (Levitike 20:9) Ho fetohela batsoali ho ne ho tšoana le ho fetohela Molimo ka boeena.
Karolo ea Banna ba Bakreste
6, 7. Ke hobane’ng ha mantsoe a Pauluse ho Ba-Efese 5:23-29 a ne a bonahala a batla liphetoho ho babali ba lekholo la pele la lilemo?
6 Bokreste bo fane ka boitsebiso bo eketsehileng mabapi le tokisetso ea lelapa, haholo-holo tabeng ea karolo ea monna. Ka ntle ho phutheho ea Bokreste, lekholong la pele la lilemo ho ne ho tloaelehile hore banna ba tšoare basali ba bona ka tsela e thata, e hatellang. Basali ba ne ba haneloa ka litokelo tse loketseng le tlhompho. The Expositor’s Bible e re: “Mogerike ea rutehileng o ne a nyala mosali bakeng sa ho hlahisa bana. Litokelo tsa mosali li ne li sa thibele litakatso tsa monna tsa likamano tsa botona le botšehali. Lerato e ne e se karolo ea tumellano ea lenyalo. . . . Mosali oa lekhoba o ne a se na litokelo. ’Mele oa hae o ne o laoloa ke mong’a hae.”
7 Tikolohong e joalo, Pauluse o ile a ngola mantsoe a Ba-Efese 5:23-29: “Monna ke hloho ea mosali, joale ka ha Kreste le eena e le hloho ea Kereke, ’me ke eena ’Moloki oa ’mele oa hae. . . . Banna, ratang basali ba lōna, joale ka ha Kreste le eena a ratile Kereke, ’me a iteletse lefu ka baka la eona . . . Ke ka mokhoa o joalo banna ba tšoanetseng ho rata basali ba bona joale ka ’mele oa bona. Ea ratang mosali oa hae, eba oa ithata. Hobane ha ho e-so ho be le motho ea kileng a hloea nama ea hae le ka mohla o le mong; empa o ee a e fepe, a e baballe.” Ho babali ba lekholong la pele la lilemo, mantsoe ana a ne a batla liphetoho. The Expositor’s Bible e re: “Ha ho letho Bokresteng le ileng la bonahala e le le sa tloaelehang le le thata, ha le bapisoa le boitšoaro bo hlephileng ba mehleng eo, ho feta pono ea Bokreste ka lenyalo. . . . [E] ile ea hlahisa nako e ncha bakeng sa batho.”
8, 9. Ke boikutlo bofe bo seng botle boo banna ba nang le bona ka basali, hona ke hobane’ng ha ho le bohlokoa hore banna ba Bakreste ba hanele maikutlo a joalo?
8 Keletso ea Bibele bakeng sa banna e ntse e tlisa liphetoho le kajeno. Ho sa tsotellehe se buuoang ka tokoloho ea basali, banna ba bangata ba ntse ba nka basali e le lisebelisoa feela tsa ho khotsofatsa takatso ea likamano tsa botona le botšehali. Kaha banna ba bangata ba lumela tšomo ea hore ha e le hantle basali ba thabela ho hatelloa, ho laoloa, kapa ho tšoaroa ka thata, ba hlekefetsa basali ba bona nameng le maikutlong. E tla ba ho soabisang hakaakang hore monna oa Mokreste a khelosoe ke monahano oa lefatše le ho hlekefetsa mosali oa hae! Mosali e mong oa Mokreste o re: “Monna oa ka e ne e le mohlanka ea sebeletsang ’me a nehelana ka lipuo tsa phatlalatsa.” Leha ho le joalo, o senola hore, “Ke ne ke le mohlaseluoa oa ho otloa ha basali.” Ho hlakile hore liketso tse joalo ha li tumellanong le tokisetso ea Molimo. Monna eo e ne e le mokhelo; ho ne ho hlokahala hore a batle thuso ea ho laola bohale ba hae haeba a ne a batla ho fumana kamohelo ea Molimo.—Ba-Galata 5:19-21.
9 Banna ba laeloa ke Molimo hore ba rate basali ba bona joaloka ’mele ea bona. Ho hana ho etsa joalo ke ho fetohela tokisetso ea Molimo ’me ho ka sitisa kamano ea motho le Molimo. Mantsoe a moapostola Petrose a hlakile: “Lōna banna, tsoelang pele ho phela le [basali ba lōna] ka mokhoa o tšoanang ho latela tsebo, le ba fe tlhompho joaloka lijana tse fokolang, . . . e le hore lithapelo tsa lōna li tle li se ke tsa sitisoa.” (1 Petrose 3:7, NW) Ho tšoara mosali ka tsela e thata ho ka boetse ha ba le phello e senyang moeeng le nameng ho bana.
10. Tse ling tsa litsela tseo ka tsona banna ba ka sebelisang bohlooho ka mokhoa o tšoanang le oa Kreste ke life?
10 Banna, malapa a lōna a tla tlōkoma tlas’a bohlooho ba lōna haeba le bo sebelisa ka tsela e kang ea Kreste. Ha ho mohla Kreste a neng a le thata kapa a hlekefetsa. Ho fapana le hoo, o ne a ka re: “Ithuteng ho ’na, hobane ke na le botho bo bonolo le pelo e ikokobelitseng, ’me le tla fumana khatholoho bakeng sa liphefumolohi tsa lōna.” (Mattheu 11:29, NW) Na lelapa la hao le ka bua se tšoanang ka uena? Kreste o ne a tšoara barutuoa ba hae joaloka metsoalle ’me a ba tšepa. (Johanne 15:15) Na u bontša mosali oa hao tlhompho e joalo? Bibele e itse ka “mosali ea khabane”: “Pelo ea monna oa hae ea mo tšepa.” (Liproverbia 31:10, 11) Sena se bolela ho mo neha tokoloho ea ho ikhethela, u sa mo khine ka lithibelo tse sa hlokahaleng. Ho feta moo, Jesu o ile a khothalletsa barutuoa ba hae hore ba ntše maikutlo a bona. (Mattheu 9:28; 16:13-15) Na u etsa se tšoanang ho mosali oa hao? Kapa u nka ho se lumellane ho utloahalang e le ho phephetsa matla a hao? Ka ho nahanela maikutlo a mosali oa hao ho e-na le ho iphapanyetsa ’ona, ha e le hantle u etsa hore a hlomphe bohlooho ba hao.
11. (a) Bo-ntate ba ka hlokomela litlhoko tsa moea tsa bana ba bona joang? (b) Ke hobane’ng ha baholo le bahlanka ba sebeletsang ba tlameha ho beha mohlala o motle oa ho hlokomela malapa a bona?
11 Haeba u ntate, u boetse u tlameha ho etella pele ho hlokomeleng litlhoko tsa moea, tsa maikutlo, le tsa nama tsa bana ba hao. Sena se akarelletsa ho ba le kemiso e ntle bakeng sa lelapa la hao: ho sebetsa le lona tšebeletsong ea tšimo, ho khanna thuto ea lehae ea Bibele, ho buisana ka temana ea letsatsi. Ka ho thahasellisang, Bibele e bontša hore moholo kapa mohlanka ea sebeletsang o lokela ho ba “ea busang ntlo ea hae hantle.” Banna ba sebeletsang maemong ana ba lokela ho ba lihlooho tsa malapa tse behang mohlala o motle. Le hoja ba ka jara boikarabelo bo boima ba phutheho, ba tlameha ho fa malapa a bona sebaka sa pele. Pauluse o bontšitse lebaka la sena: “Hobane motho ha a sa tsebe ho busa ntlo ea hae, a ka lisa kereke ea Molimo joang?”—1 Timothea 3:4, 5, 12.
Basali ba Bakreste ba Tšehetsang
12. Mosali o phetha karolo efe tokisetsong ea Bokreste?
12 Na u mosali oa Mokreste? Joale u tlameha ho phetha karolo ea bohlokoa tokisetsong ea lelapa. Basali ba Bakreste ba khothalletsoa “ho rata banna ba bona, le ho rata bana, ho phela ka kelello, le ho hloeka, le ho itulela mahae a bona; e be basali ba molemo, ba utloang banna ba bona, hore lentsoe la Molimo le se ke la nyefoloa.” (Tite 2:4, 5) Ka hona u lokela ho loanela ho ba ’mè oa lelapa ea behang mohlala o motle, u boloke lehae le hloekileng le le thabisang bakeng sa lelapa la hao. Ka linako tse ling mosebetsi oa lapeng o ka tena, empa hase hore oa nyenyefatsa kapa hase oa bohlokoa. Joaloka mosali, u “okamela ntlo” ’me u ka thabela tokoloho ea ho ikhethela tabeng ena. (1 Timothea 5:14, NW) Ka mohlala “mosali ea khabane,” o ne a reka thepa ea ntlo, a hoeba ka ho reka masimo, esita le ho etsa chelete ka ho ba le khoebo e nyenyane. Ha ho makatse ha monna oa hae a ile a mo rorisa! (Liproverbia, khaolo 31) Ka ho tloaelehileng, mesebetsi e joalo e ne e etsoa tlas’a tataiso eo monna oa hae a neng a fana ka eona joaloka hlooho.
13. (a) Ke hobane’ng ha basali ba bang ba ka thatafalloa ke ho bontša boikokobetso? (b) Ke hobane’ng ha ho le molemo hore basali ba Bakreste ba ikokobelletse banna ba bona?
13 Leha ho le joalo, ha se ka mehla ho ikokobelletsa monna ho leng bobebe. Hase banna bohle ba lokeloang ke hlompho le ba e fumanang. ’Me ho ka etsahala hore ua ipabola tabeng ea ho boloka lichelete, ho rera, kapa ho hlophisa lintho. U ka ’na ua ba le mosebetsi oa boipheliso ’me ua etsa tlatsetso e khōlō cheleteng ea lelapa. Kapa mohlomong u ile ua utloa bohloko ka tsela e itseng ka baka la ho hatelloa ke banna nakong e fetileng ’me u ho fumana ho le thata ho ikokobelletsa monna. Leha ho le joalo, ho bontša “tlhompho e tebileng,” kapa “tšabo,” ho monna oa hao ho bontša ho hlompha ha hao bohlooho ba Molimo. (Ba-Efese 5:33, Kingdom Interlinear; 1 Ba-Korinthe 11:3) Boikokobetso bo boetse ke ba bohlokoa katlehong ea lelapa la hao; bo u thusa ho qoba ho beha lenyalo la lōna tlas’a likhatello tse sa hlokahaleng.
14. Mosali a ka etsa’ng haeba a sa lumellane le qeto e entsoeng ke monna oa hae?
14 Leha ho le joalo, na see se bolela hore u tlameha ho thōla leha u ikutloa hore monna oa hao o etsa qeto e seng molemong oa lithahasello tsa lelapa? Eseng joalo. Mosali oa Abrahama Sara ha a ka a thōla ha a hlokomela ntho e neng e ka ba kotsi katlehong ea mora oa hae, Isaaka. (Genese 21:8-10) Ka ho tšoanang, u ka ’na ua ikutloa u tlameha ho ntša maikutlo a hao ka linako tse ling. Haeba sena se etsoa ka tsela e bontšang hlompho ka “motsotso o tšoanelang,” monna oa Mokreste ea tšabang Molimo o tla mamela. (Liproverbia 25:11) Empa haeba tlhahiso ea hao e sa lateloe ’me ho sa tlōloa molao-motheo oa Bibele ka ho tebileng, na ho ba khahlanong le thato ea monna oa hao e ke ke ea ba ho kotsi ho uena? Hopola, “mosali ea bohlale o haha ntlo ea hae, empa ea se nang kutlo o e qhaqha ka matsoho a hae.” (Liproverbia 14:1) Tsela e ’ngoe ea ho haha ntlo ea hao ke ho tšehetsa bohlooho ba monna oa hao, u babatse seo a se finyelletseng ’me u sebetsane le liphoso tsa hae ka tsela e khutsitseng u sa lumelle hore u halefe.
15. Mosali a ka kopanela ho laeeng le ho koetliseng bana ba hae ka litsela life?
15 Tsela e ’ngoe ea ho haha ntlo ea hao ke ka ho kopanela ho faneng ka taeo le ho koetlisa bana ba lōna. Ka mohlala, u ka phetha karolo ea hao ea ho etsa hore thuto ea lelapa ea Bibele e be ea ka mehla le e hahang. “Matsoho a hao u se a phuthe” ha ho tluoa tabeng ea ho abelana linnete tsa Molimo le bana ba hao ha monyetla o mong le o mong o hlaha—ha le le leetong kapa leha u il’o reka le bona. (Moeklesia 11:6, BPN) Ba thuse hore ba lokisetse likarabo tsa bona libokeng le likarolo tsa bona Sekolong sa Tšebeletso sa Puso ea Molimo. Hlokomela metsoalle ea bona. (1 Ba-Korinthe 15:33) Ha ho tluoa tabeng ea litekanyetso le taeo ea bomolimo, etsa hore bana ba hao ba tsebe hore uena le monna oa hao le kopane. U se ke ua ba lumella hore ba le qabanye e le hore ba ka khona ho fumana seo ba se batlang.
16. (a) Ke mohlala ofe oa Bibele o sebeletsang ho khothatsa batsoali ba se nang balekane le ba nyalaneng le batho ba sa lumelang? (b) Ke joang ba bang ka phuthehong ba ka thusang ba joalo?
16 Haeba u motsoali ea se nang molekane kapa u na le molekane ea sa lumelang, ho tla hlokahala hore u etelle pele litabeng tsa moea. Sena se ka ba boima ’me ka linako tse ling se ka nyahamisa. Empa u se ke ua khaotsa ho etsa boiteko. ’Mè oa Timothea, Eunice, o ile a atleha ho mo ruta Mangolo a halalelang ho tloha “bonyenyaneng,” ho sa tsotellehe hore o ne a nyetsoe ke motho ea sa lumelang. (2 Timothea 1:5; 3:15) ’Me ba bangata har’a rōna ba thabela katleho e tšoanang. Haeba u hloka thuso tabeng ena, u ka etsa hore baholo ba tsebe litlhoko tsa hao. Ba ka ’na ba khona ho lokisetsa hore motho e mong a u thuse hore u tle libokeng le ho tsoela tšebeletsong ea tšimo. Ba ka ’na ba khothalletsa ba bang ho kopanyelletsa lelapa la hao ha ba intša ka mokhoa oa ho ikhatholla kapa ba na le ’moka oa boithabiso. Kapa ba ka lokisetsa hore mohoeletsi ea nang le phihlelo a u thuse ho qalisa thuto ea lelapa.
Bana ba Nang le Kananelo
17. (a) Bacha ba ka tlatsetsa joang katlehong ea lelapa? (b) Jesu o behile mohlala ofe tabeng ee?
17 Bacha ba Bakreste ba ka tlatsetsa katlehong ea lelapa ka ho latela keletso e ho Ba-Efese 6:1-3: “Bana, utloang batsoali ba lōna Moreneng; hobane ke ntho e lokileng. Hlonepha ntat’ao le ’m’ao—ke oo molao oa pele o nang le pallo—u tle u be le lehlohonolo, ’me u phele halelele lefatšeng.” Ka ho sebelisana ’moho le batsoali ba hao, u bonahatsa tlhompho eo u nang le eona ho Jehova. Jesu Kreste o ne a phethahetse ’me habonolo feela a ka be a behile lebaka la hore ho ne ho ka mo theola seriti ho ikokobelletsa batsoali ba sa phethahalang. Leha ho le joalo, “o na a ba utloa. . . . ’Me Jesu a ’na a hola hlalefong, le boemong, le molemong, pel’a Molimo le batho.”—Luka 2:51, 52.
18, 19. (a) Ho hlompha batsoali ba hao ho bolela eng? (b) Ke joang lehae e ka bang sebaka sa khatholoho?
18 Na le uena ka ho tšoanang ha ua lokela ho hlompha batsoali ba hao? “Tlhompho” mona e bolela ho ikokobeletsa bolaoli bo beiloeng ka tšoanelo. (Bapisa le 1 Petrose 2:17.) Maemong a mangata tlhompho e joalo ea hlokahala esita leha batsoali ba motho ba sa lumela kapa ba hlōleha ho beha mohlala o motle. U lokela ho hlompha batsoali ba hao le ho feta haeba e le Bakreste ba behang mohlala o motle. Hopola hape hore, taeo le tataiso tseo u li fuoang ke batsoali ba hao ha lia etsetsoa ho u behela lithibelo tse sa hlokahaleng. Ho e-na le hoo, li etselitsoe ho u sireletsa e le hore u “tle u phele.”—Liproverbia 7:1, 2, BPN.
19 Ka hona, lelapa ke tokisetso e lerato hakaakang! Ha banna, basali, le bana kaofela ba latela melao ea Molimo ka bophelo ba lelapa, lehae le fetoha sebaka sa khatholoho. Leha ho le joalo, mathata a amang puisano le koetliso ea bana a ka ’na a hlaha. Sehlooho sa rōna se latelang se tšohla kamoo a mang a mathata ana a ka rarolloang ka teng.
Na U Sa Hopola?
◻ Banna, basali, le bana ba tšabang Molimo ba linakong tsa Bibele ba behile mohlala ofe o motle?
◻ Bokreste bo fane ka boitsebiso bo eketsehileng joang tabeng ea karolo ea banna?
◻ Mosali o lokela ho phetha karolo efe lelapeng la Bokreste?
◻ Bacha ba Bakreste ba ka tlatsetsa joang katlehong ea lelapa?
[Setšoantšo se leqepheng la 9]
“Ha ho letho Bokresteng le ileng la bonahala e le le sa tloaelehang le le thata, ha le bapisoa le boitšoaro bo hlephileng ba mehleng eo, ho feta pono ea Bokreste ea lenyalo. . . . [E] ile ea hlahisa nako e ncha bakeng sa batho”
[Setšoantšo se leqepheng la 10]
Banna ba Bakreste ba khothalletsa basali ba bona hore ba ntše maikutlo a bona, ’me ba nahana ka maikutlo ao