Lintlha tsa Bibele tsa Sehlooho Liproverbia 1:1–31:31

Tšaba Jehova ’Me U Tla Thaba

“Qalo ea bohlale ke ho tšaba Jehova.” (Liproverbia 9:10) Hoo ho bontšoa hantle hakaakang ho Liproverbia! Buka ena ea Bibele, e qetiloeng ho ngoloa hoo e ka bang ka 716 B.C.E., e re thusa hore re bontše bohlale, ho sebelisa tsebo ka nepo. Ela hloko lipolelo tsena tse bohlale ’me u tla thaba.

Mamela Bohlale

Bala Liproverbia 1:1–2:22. “Ho tšaba Jehova” ke oona ’moko oa tsebo. Haeba re amohela taeo, re ke ke ra ikopanya le baetsalibe ho etseng phoso. Ho ba tšabang Jehova, o ba fa bohlale bo ba sireletsang ho bafosi.

◆ 1:7—“Ho tšaba Jehova” ke eng?

Ke tlhompho e tletseng boikokobetso le e tebileng, le tšabo e hahang ea ho tšaba ho mo koatisa hobane re ananela mosa oa hae o lerato le molemo oa hae. “Ho tšaba Jehova” ho bolela ho lumela hore ke Moahloli ea Phahameng le ea Matla ’Ohle, ea nang le tokelo le matla a ho tlisa kotlo kapa lefu holim’a ba sa mo utloeng. Ho boetse ho bolela ho sebeletsa Molimo ka botšepehi, re mo tšepa ka ho feletseng, ’me re hloea se sebe mahlong a hae.—Pesaleme ea 2:11; 115:11; Liproverbia 8:13.

◆ 2:7, NW—Botšepehi ke eng?

Mantsoe a Seheberu a amanang le botšepehi a na le motso o bolelang ntho “kaofela” kapa e “feletseng.” Hangata a bontša boitšoaro bo botle le ho loka. “Ba tsamaeang ka botšepehi” ha ba thekesele boinehelong ho Jehova. Bakeng sa “ba lokileng” joalo ke “thebe” e sireletsang hobane ba bontša bohlale ba ’nete ’me ba lumellana le litekanyetso tsa hae tse lokileng.

Thuto ho Rōna: Haeba re tšaba Jehova, re tla amohela taeo eo a fanang ka eona ka Lentsoe la hae le mokhatlo oa hae o hlophisitsoeng. Ho hlōleha ho etsa joalo ho tla re bea sehlopheng sa “maoatla,” baetsalibe ba se nang Molimo. Kahoo a re amoheleng taeo ea hae e lerato.—Liproverbia 1:7; Ba-Heberu 12:6.

Nka Bohlale e le Ba Bohlokoa

Bala Liproverbia 3:1–4:27. Thabo e thabeloa ke ba nkelang bohlale holimo. Tsela ea bona e tšoana le leseli le ntseng le eketsa ho khanya, empa ba tlameha ho sireletsa pelo.

◆ 4:18—“Tsela ea ba lokileng” e eketsa ho khanya joang?

Khanya ea letsatsi e chaba ho tloha ka meso ho fihlela “motšehare o moholo.” Ka ho tšoanang, leseli la moea le ntse le khanya haholoanyane bakeng sa batho ba Jehova ha nako e ntse e e-ea. Ha re ntse re atamela haholoanyane liketsahalong, kutloisiso ea rōna ka ho phethahala ha merero ea Jehova e hlaka haholoanyane. Boprofeta ba bomolimo boa re bulehela ha moea o halalelang oa Molimo o bo khantša, le ha bo phethahala liketsahalong tsa lefatše kapa liphihlelong tsa batho ba Jehova. Kahoo ‘tsela ea bona e eketsa ho khanya.’

Thuto ho Rōna: Ho bontša bohlale ba ’nete le ho phela ka litaelo tsa bomolimo ho tla re sireletsa khahlanong le ho phehella tsela ea booatla e ka ’nang ea isa lefung la kapele. Ka mohlala, ba hlokomolohang litaelo tsa Molimo khahlanong le boitšoaro bo bobe ba ho kopanela liphate ba ka ’na ba tšoaroa ke mafu a tšoaetsanoang ka ho kopanela liphate a ka fellang ka lefu la pele ho nako. Kahoo a re itšoareng tumellanong le tse hlokoang ke Molimo, hobane joale bohlale e tla ba “sefate sa bophelo” tabeng ea rōna.—Liproverbia 3:18.

Litsela tsa ho Bontša Bohlale

Bala Liproverbia 5:1–9:18. Ke ho bontša bohlale ho qoba boitšoaro bo bobe le ho ‘thabela mosali oa bocha ba hao.’ Ho qotsitsoe lintho tse supileng tseo e leng manyala ho Jehova, hape ho fanoe ka litemoso bakeng sa ho thetsoa ke mosali oa letekatsi. Bohlale bo mothofalitsoeng ke “motlatsi” oa Molimo. ’Me “ho tšaba Jehova ke qalo ea bohlale.”

◆ 6:1-5—Na keletso ee e hanana le moea oa ho fana?

Maele ana ha a hanele ho fana, le hoja a eletsa khahlanong le ho itšunyatšunya litšebelisanong tsa khoebo tsa ba bang, haholo-holo batho basele. Baiseraele ba ne ba lokela ho thusa ngoan’abo bona ea ‘fumanehileng.’ (Levitike 25:35-38) Empa ba bang ba ne ba ameha mekhoeng ea khoebo e belaetsang ’me ba kholisa ba bang hore ba ba sireletse ka lichelete ka ho ba tšepisa ho lefa batho bao ba ba kolotang haeba ho hlokahala. Haeba motho a oela tsielehong e joalo, mohlomong ka boikhohomoso, keletso e bohlale e ne e le ho itokolla ntle ho tieho.—Liproverbia 11:15.

◆ 8:22-31—Na hoo e mpa e le tlhaloso ea bohlale feela?

Che, hobane bohlale esale e le tšobotsi eo Molimo o sa feleng o nang le eona. (Jobo 12:13) Leha ho le joalo, mona ho thoe bohlale bo ile ba ‘boptjoa’ ’me e ne e le “motlatsi oa [Jehova]” ha ho boptjoa lefatše. Ho khetholla bohlale bo mothofalitsoeng e le Mora oa Molimo ho tšoanela ’nete ea hore ‘matlotlo kaofela a bohlale le a tsebo a patiloe ka ho eena.’—Ba-Kolosse 1:15, 16; 2:3.

Thuto ho Rōna: Ka ho bolela “mahlabelo a teboho” le “likano,” mosali ea boitšoaro bo bobe oa Liproverbia khaolo ea 7 e ka ’na eaba o ne a hlahisa hore o ne a sa haelloe ke tsebo ea moea. Mahlabelo a teboho a ne a etsoa ka nama, phoofo, oli le veine. (Levitike 19:5, 6; 22:21; Numere 15:8-10) Kahoo o ne a bontša hore ho na le lijo tse ngata le lino tse ngata lapeng ha hae, ’me “mohlankana e mong ea hlokang kutloisiso” o ne a tla ba le nako e monate moo. Ena ke tsela eo ka eona motho ea susumelitsoeng ka ho fosahetseng a isoang boitšoarong bo bobe. Ke habohlokoa hakaakang ho ela hloko temoso ee le ho qoba sebe se joalo khahlanong le Molimo!—Genese 39:7-12.

Lipapiso tse Nahantšang

Bala Liproverbia 10:1–15:33. Maele a Salomone a qala haholo ka ho bapisa metheo ea bohlokoa. Ho hatisoa “ho tšaba Jehova.”—10:27; 14:26, 27; 15:16, 33.

◆ 10:25—Ke hobane’ng ha ho buuoa ka “setsokotsane”?

Ka ho hloka motheo melao-metheong e lokileng, ba khopo ba tšoana le meaho e sa tiang e oang lifefong tse matla. Empa ba lokileng ba tsitsitse hobane monahano oa bona o theiloe ka ho tiileng melao-metheong ea bomolimo. Joaloka ntlo e nang le motheo o motle, ha ba oele tlas’a khatello.—Mattheu 7:24-27.

◆ 11:22—Mosali o ne a ka tšoana le lesale la nko nkong ea kolobe joang?

Lesale la nko la gauda le neng le kenngoa lehlakoreng la nko kapa le neng le kenngoa mohaleng oa nko le ne le fana ka maikutlo a hore ea le roetseng e ne e le motho ea hlabolohileng. Empa Baiseraele ba ne ba nka likolobe li le litšila ’me li nyonyeha. Kahoo mosali ea motle empa a hloka kelello o tšoana le lesale la nko la gauda le sa tšoaneleheng le nkong ea kolobe.

◆ 14:14, NW—Motho ea hlokang tumelo o khotsofetse joang?

“Motho ea se nang tumelo pelong” o khotsofetse ke tsela ea hae ea bophelo ea lintho tse bonahalang. (Pesaleme ea 144:11-15a) Ho etsa se nepahetseng mahlong a Molimo ha ho na molemo ho eena, ’me ha a nahane ka ho ikarabella ho Jehova. (1 Petrose 4:3-5) Empa “motho ea lokileng” o hana mekhoa ea motho ea se nang tumelo ’me o khotsofatsoa ke “litholoana tsa mesebetsi ea hae.” O boloka lithahasello tsa moea pele, o khomarela litekanyetso tsa Molimo, o na le thabo e khōlōhali ea ho Mo sebeletsa, ’me o khotsofatsoa ke mahlohonolo a bomolimo.—Pesaleme ea 144:15b.

◆ 15:23—‘Re ka thaba joang ka ho araba ha molomo oa rōna’?

Hona ho ka etsahala haeba keletso ea rōna e mameloa ’me e hlahisa litholoana tse ntle. Empa hore re tle re thuse motho e mong, re tlameha ho mamela ka hloko, re kale lintlha tse tlatsetsang bothateng ba hae, ebe re thea keletso ea rōna Bibeleng. Polelo e joalo, “ha e boletsoe ka ho tšoaneleha, e monate hakakang!”

Thuto ho Rōna: “Ea leoatla” ka bohale o arabela ka potlako ha a rohakoa kapa ‘a hlompholloa,’ ‘hona letsatsing leo.’ Empa “ea masene”—motho ea bohlale—o rapella moea oa Molimo e le hore a ka sebelisa boitšoaro ’me a latela Lentsoe la Hae. (Liproverbia 12:16) Ka ho etsa sena, re ka qoba likhohlano tse tsoelang pele tse ka fellang ka ho ba kotsi maikutlong kapa ’meleng ho rōna kapa ho ba bang.

Maele a Nang le Lipapiso

Bala Liproverbia 16:1–24:34. Lipolelo tsena tse bohlale tsa Salomone li fana ka tataiso haholo-holo ka menahano e tšoanang. Ho boetse ho hatisoa “ho tšaba Jehova.”—16:6; 19:23; 22:4; 23:17; 24:21.

◆ 17:19, NW—Monyako o phahameng o na le phoso hokae?

Ba neng ba sa etse hore menyako ea matlo a bona le mabala a bona li be tlaase ba ne ba le kotsing ea hore batho ba palameng lipere ba kene ’me ba nke liphahlo tsa bona. Maele ana a ka boetse a sebelisetsoa molomo e le monyako o phahamiselitsoeng holimo ka puo e tala le ea boithoriso. Puo e joalo e khothaletsa likhang ’me e qetella e isitse koluoeng.

◆ 19:17—Ke hobane’ng ha ho thusa ba fumanehileng ho tšoana le ho alima Jehova?

Bafumanehi ke ba Molimo, ’me seo re ba etsang sona ho nkoa se entsoe ho oona. (Liproverbia 14:31) Haeba lerato le ho fana li re susumelletsa ho bontša bafumanehi mohau kapa ho fa mafutsana limpho, re sa lebelle hore ba khutlise, Jehova o nka ho fana ho joalo e le ho mo alima kahoo a lefa ka mohau le mahlohonolo.—Luka 14:12-14.

◆ 20:1—Veine ke “mosomi” joang?

Veine e ka etsa hore ea inehelang ho eona a itšoare ka tsela e somang le e mabifi. Kaha ho noa haholo ho hlahisa liphello tse mpe joalo, Bakreste ba tlameha ho ho qoba.—1 Timothea 3:2, 3, 8; 1 Ba-Korinthe 6:9, 10; Liproverbia 23:20, 21.

◆ 23:27—Ke joang letekatse e leng “lemena” le “mokoti”?

Joalokaha liphoofolo li ne li tšoasoa ‘mameneng a tebileng’ a neng a chekoa ke litsomi, ho joalo le ka basebeletsuoa ba letekatse ba tšoasoa boitšoarong bo bobe. “Mosali osele” (NW) o bolela seotsoa, ha ho pelaelo hobane matekatse a mangata Iseraeleng e ne e le basele. Ho kha metsi ‘mokoting o patisaneng’ ho ne ho akarelletsa mathata hobane linkho tsa letsopa li ne li pshatleha habonolo mahlakoreng. Ka ho tšoanang, ba sebelisanang le liotsoa ba ne ba ka ’na ba e-ba le tsietsi ea kelello kapa ea ’mele.—Liproverbia 7:21-27.

Thuto ho Rōna: “Paki ea leshano” e bontša ho hlompholla Molimo ’me e ne e ka bolaoa ka tlas’a Molao. Kahoo e ka “timela” e timetsoa ke batho kapa Jehova. (Liproverbia 21:28; Deuteronoma 5:20; 19:16-21; bapisa Liketso 5:1-11.) Empa “motho ea mamelang” ka hloko o bua feela ha a kholisehile ka seo a se utloileng. Bopaki ba hae bo ema ‘ka ho sa feleng,’ e seng bo lahloe hamorao e le ba leshano. Ho feta moo, o ne a sa bolaoe e le paki ea leshano. Ba pakang nyeoeng ea lekhotla har’a Lipaki tsa Jehova ba lokela ho mamela ka hloko e le hore ba ka khona ho fana ka boitsebiso bo nepahetseng, hobane bopaki bo sa nepahalang kapa ba bohata e ka ba bo senyang moeeng.

Lipapiso tse Thusang

Bala Liproverbia 25:1–29:27. Maele a Salomone a ngotsoeng ke banna ba Morena Ezekiase a ruta haholo ka lipapiso. Har’a lintho tse ling, ho khothaletsoa ho itšetleha ka Jehova.

◆ 26:6—Ke hobane’ng ha ho bapisoa le ‘motho ea ikhaolang maoto’?

Motho ea ikhaolang maoto o ne a tla ikholofatsa, feela joaloka motho ea sebelisang “lehlanya” a ka itšenyetsa lithahasello. Mosebetsi o tšepetsoeng motho ea sethoto o tla hlōleha. Joale ke bohlale bo bokaakang ho ‘leka banna ho bona hore na baa tšoaneleha’ pele ba buelloa bakeng sa boikarabelo ba phutheho!—1 Timothea 3:10.

◆ 27:17—Sefahleho se ‘leotsoa’ joang?

Joalokaha sekotoana sa tšepe se ka sebelisoa ho leotsa lehare le entsoeng ka tšepe e tšoanang, motho e mong a ka ’na a atleha ho leotsa boemo ba bohlale le ba moea ba motho e mong. Haeba masoabi le ho kopana le batho ba se nang kutloelo bohloko li re tepeletsa, ponahalo ea molumeli ’moho le uena e nang le kutloelo bohloko le khothatso ea Mangolo e ka ba e hlasimollang haholo. Rea khothala, ’me re hlasimolloa ke tšepo e ncha bakeng sa bohato boo bo nchafalitsoeng.—Liproverbia 13:12.

◆ 28:5—“Litaba tsohle” li akarelletsa eng?

Ba etsang lintho tse mpe ba foufetse moeeng. (Liproverbia 4:14-17; 2 Ba-Korinthe 4:4) Ha ba “utloisise se lokileng” kapa kahlolo ho latela litekanyetso tsa Molimo. Kahoo ba ke ke ba ahlola litaba ka nepo le ho etsa liqeto tse nepahetseng. Empa “ba batlang Jehova” ka thapelo le ho ithuta Lentsoe la hae “ba utloisisa litaba tsohle” tse hlokahalang ho mo sebeletsa ka ho amohelehang.—Ba-Efese 5:15-17.

◆ 29:8—Basomi ba “butsoella mollo motseng” joang?

Basomi ba sa hlompheng ba boholong ba potlakela ho bua. Kahoo ba butsoela mollo oa khang ’me ba butsoela malakabe hoo baahi ba motse oohle ba chang. Empa batho ba bohlale “ba tima bohale,” ba bua ka bonolo le ka mokhoa o nang le kelello, ba thethefatsa malakabe a bohale ’me ba phahamisa khotso.

Thuto ho Rōna: Haeba re ikhantša, boikhohomoso bo tla qetella ka hore re kokobetsoe. (Liproverbia 29:23) Motho ea ikhohomosang e ka ’na ea e-ba ea ikakasang, ’me hona ho ka ’na ha isa ho tlontloleheng, ho khothometseheng, le ho oeng. (Liproverbia 11:2; 16:18; 18:12) Molimo o ka ’na oa etsa hore motho ea ikhohomosang a kokobetsoe, a theoleloe tlaase ka tsela e ’ngoe, mohlomong ho isa ntlheng ea ho timetsoa. Motho ea joalo o lakatsa khanya, empa batho ba fumana litsela tsa hae li nyonyeha. Leha ho le joalo, “ea pelo e ikokobetsang o tla [qetella a finyelletse] khanyeng.”

‘Lipolelo tse Matla’

Bala Liproverbia 30:1–31:31. “Lipolelo” tse matla tsa Agure li lumela hore “mantsoe ’ohle a Molimo a hloekile.” Hape ho boletsoe lintho tse babatsehang haholo hore li ka utloisisoa, le tse ling. (30:1-33) “Lipolelo” tse matla tsa Lemuele tse amohetsoeng ho ’mè oa hae li lemosa hore ho noa lino tse tahang ho ka khelosa kahlolo, li khothaletsa hore motho a ahlole ka toka, hape li hlalosa mosali ea khabane.—31:1-31.

◆ 30:15, 16—Bohlokoa ba mehlala ee ke bofe?

E bontša ho se khotsofale ha meharo. Linoamali li ikhorisa ka mali, feela joalokaha batho ba meharo kamehla ba batla chelete e eketsehileng kapa matla. Ka ho tšoanang, ha ho mohla nģalo ea bafu e khotsofalang empa e lula e ahlame hore e ’ne e amohele bafu ba eketsehileng. Pōpelo ea nyopa e ‘llela’ bana. (Genese 30:1) Naha e otliloeng ke komello e noa metsi a pula empa kapele e hlaha e omile hape. ’Me mollo o chesitseng lintho tse akhetsoeng ho oona o hlahisa malakabe a chesang lintho tse ling tse chang habonolo tse haufi. Ho joalo le ka batho ba meharo. Empa ba tataisoang ke bohlale ba bomolimo ha ba susumetsoe ka ho sa feleng ke boithati bo joalo.

◆ 31:6, 7—Ke hobane’ng ha ho fuoa “motho ea pelo e hlomohileng” veine?

Joala bo tahang le veine li bobisa bohloko. Kahoo li ne li tla noesoa “motho ea ea timela,” kapa a ea shoa, kapa ‘ba pelo li hlomohileng’ e le hore ba se ke ba utloa bohloko ba bona le mathata a bona. Moetlo oa boholo-holo oa ho fa likebekoa veine e tahang ho thethefatsa bohloko ba ho bolaoa o ka ’na oa hlalosa lebaka leo masole a Roma a neng a e fa Jesu Kreste nakong ea ha a khokhotheloa. O ile a hana veine e joalo hobane o ne a batla hore a be a ntse a e-na le matla a hae a feletseng nakong eo e lekang ’me kahoo a tšepahala ho Molimo.—Mareka 15:22-24.

◆ 31:15—“Makhabunyane” aa ke bo-mang?

Mona ho boleloa makhabunyane a sebetsang lapeng. A ne a se na lebaka la ho belaela ka ho batla lijo kapa ka mosebetsi oo a o abetsoeng. Mosali ea mahlahahlaha o ne a fa ba ntlo ea hae lijo hape a hlokomela hore makhabunyane ana a jele ’me a na le mesebetsi eo a ka e etsang.

Thuto ho Rōna: Ka ho se phethahale, ka linako tse ling re ka ‘iphahamisa’ ka ho se nang kelello, re leka ho ipatla. Haeba re etsa sena kapa re bua ka bohale, re lokela ho “bea letsoho molomong,” re ithiba mantsoeng a eketsehileng a neng a tla eketsa ho halefisa eo re mo sitetsoeng. Joalokaha lebese le lokela ho fehloa e le hore le tle le etse mafura le nko hore e tle e tsoe mokola e tlameha ho sothoa, khang e hlaha ha batho ba lumella bohale. (Liproverbia 30:32, 33) Mabakeng a joalo, ke ho bohlale hakaakang ho khutsa le ho thibela khathatso e eketsehileng!

Ke melemo e mekaakang eo re ka e fumanang bukeng ea Liproverbia! A re ke re baballeng lipolelo tsena tse bohlale tse phahamisang tšabo e nang le hlompho ea ho tšaba Jehova. Ka sebele ho li sebelisa ho tla re thabisa.