Bontša Hore U Ikemiselitse ho Leta!
“Ke tla [bontša hore ke ikemiselitse ho] letela Molimo oa poloko ea ka. Molimo oa ka o tla nkutloa.”—MIKEA 7:7, NW.
1, 2. (a) Boikutlo bo fosahetseng bo ile ba lematsa Baiseraele joang lefeelleng? (b) Ho ka etsahala eng ho Mokreste ea sa hlaoleleng boikutlo bo loketseng?
LINTHO tse ngata bophelong li ka talingoa ka kholiseho kapa ka lekhonono, ho itšetlehile ka boikutlo ba rōna. Ha Baiseraele ba ne ba le lefeelleng, ba ile ba etsetsoa tokisetso ea mohlolo ea manna. Ba ka be ba ile ba thalatsa mahlo naheng e omileng eaba ba leboha Jehova ka botebo ka ho ba fa lijo. Hoo ho ka be ho ile ha bonahatsa boikutlo bo botle. Ho e-na le hoo, ba ile ba hopola matletsetletse a lijo tsa Egepeta ’me ba belaela ka hore manna ha a hlabose. Boikutlo boo e ne e le bo bobe hakaakang!—Numere 11:4-6.
2 Ka tsela e tšoanang, kajeno boikutlo ba Mokreste bo ka etsa hore lintho li bonahale li hlasimolla kapa li nyahamisa. Ntle ho boikutlo bo loketseng, Mokreste a ka felloa ke thabo habonolo, ’me hoo e ka ba ntho e tebileng hobane, joalokaha Nehemia a boletse: “Thabo ea Jehova ke matla a [rōna].” (Nehemia 8:10) Boikutlo bo botle, ba thabo, bo re thusa ho lula re le matla ’me bo hōlisa khotso le bonngoe ka phuthehong.—Baroma 15:13; Bafilippi 1:25.
3. Boikutlo bo loketseng bo ile ba thusa Jeremia joang mehleng e thata?
3 Ho sa tsotellehe hore Jeremia o ne a phela mehleng e thata, o ne a bonahatsa boikutlo bo botle. Esita leha a bona masetla-pelo a ho oa ha Jerusalema ka 607 B.C.E., o ne a ntse a bona ho hong ho hotle. Jehova o ne a sa tl’o lebala Baiseraele, ’me sechaba se ne se tla pholoha. Jeremia o ile a ngola tjena bukeng ea Lillo tsa Jeremia: “Ke liketso tsa mosa o lerato oa Jehova hore ebe ha rea fela, hobane ka sebele mehauhelo ea hae e ke ke ea fela. E mecha hoseng ho hong le ho hong. Botšepehi ba hao bo bongata.” (Lillo tsa Jeremia 3:22, 23, NW) Ho theosa le histori, bahlanka ba Molimo ba maemong a thata ka ho fetisisa ba ’nile ba batla ho lula ba e-na le boikutlo bo botle, esita le ba thabo.—2 Bakorinthe 7:4; 1 Bathesalonika 1:6; Jakobo 1:2.
4. Jesu o ile a boloka boikutlo bofe, ’me bo ile ba mo thusa joang?
4 Lilemo tse 600 ka mor’a lefu la Jeremia, Jesu o ile a thusoa ho mamella ka lebaka la boikutlo bo botle ba hae. Rea bala: “Ka lebaka la thabo e neng e behiloe ka pel’a [Jesu] o ile a mamella thupa ea tlhokofatso, a sa natse lihlong, ’me o lutse ka letsohong le letona la terone ea Molimo.” (Baheberu 12:2) Ho sa tsotellehe khanyetso kapa mahloriso tseo Jesu a neng a lokela ho tobana le tsona—esita le bohloko ba thupa ea tlhokofatso—o ile a tsepamisa kelello ea hae ‘thabong e neng e behiloe ka pel’a hae.’ Thabo eo e ne e le tokelo ea ho tlosa qoso bobusing ba Jehova le ho halaletsa lebitso la hae hammoho le tebello ea hore ka moso a tlisetse moloko oa batho o mamelang khapukhapu ea mahlohonolo.
Ithute ho Bontša Hore U Ikemiselitse ho Leta
5. Ke boemo bofe ba sebele boo ho bona ho ikemisetsa ho leta ho tla re thusa ho lula re bona lintho kamoo li leng kateng e le kann ete?
5 Haeba re hlaolela boikutlo ba kelello bo kang ba Jesu, re ke ke ra lahleheloa ke thabo ea Jehova le haeba e se kamehla lintho li etsahalang ka mokhoa oo re o lebeletseng le ka nako eo re e lebeletseng. Moprofeta Mikea o ile a re: “Ha e le ’na, ke tla ’ne ke lebelle Jehova. Ke tla [bontša hore ke ikemiselitse ho] letela Molimo oa poloko ea ka.” (Mikea 7:7, NW; Lillo tsa Jeremia 3:21, NW) Le rōna re ka bontša hore re ikemiselitse ho leta. Joang? Ka litsela tse ngata. Ka mohlala, re ka ’na ra ikutloa hore mora e mong oabo rōna ea ikarabellang o entse phoso le hore ho hlokahala hore e lokisoe ka potlako. Ha re ikemiselitse ho leta re tla ba le nako ea ho ipotsa, ‘Na o ne a hlile a fositse, kapa ke ’na ea phoso? Haeba o ne a fositse, na ebe mohlomong Jehova o tloheletse liketsahalo tseo hobane a ikutloa hore motho eo o tla ntlafatsa le hore mehato e matla ea khalemelo ha e hlokahale?’
6. Ho ikemisetsa ho leta ho tla thusa joang motho ea nang le bothata boo a loanang le bona?
6 Ho hlokahala hore motho a ikemisetse ho leta haeba a e-na le bothata kapa a loana le bofokoli bo itseng. A re re mohlomong re kōpa thuso ea Jehova, empa bothata bo ntse bo tsoela pele. Ho tla etsahala’ng? Re lokela ho tsoela pele ho etsa sohle se matleng a rōna ho rarolla bothata boo ebe re beha tumelo mantsoeng ana a Jesu: “Tsoelang pele ho ’na le kōpa, ’me le tla fuoa; tsoelang pele ho ’na le batla, ’me le tla fumana; tsoelang pele ho ’na le kokota, ’me le tla buleloa.” (Luka 11:9) U se phetse ho rapela, ’me u letele Jehova. Ka nako e tšoanetseng le ka tsela ea hae, Jehova o tla araba lithapelo tsa hao.—1 Bathesalonika 5:17.
7. Ho ikemisetsa ho leta ho tla re thusa ka tsela efe tseleng eo ka eona re talimang kutloisiso e ntlafalitsoeng ea Bibele e tlang hanyane ka hanyane?
7 Ha boprofeta ba Bibele bo ntse bo phethahala, kutloisiso ea rōna ea Mangolo e ntse e ntlafatsoa. Leha ho le joalo, ka linako tse ling re ka ’na ra nahana hore tlhakiso ea ntho e itseng ea lieha. Haeba e sa tle ka nako eo re ratang ha e ka tla ka eona, na re ikemisetsa ho leta? Hopola, Jehova o ile a bona ho loketse ho senola ‘sephiri se halalelang sa Kreste’ hanyane ka hanyane nakong ea lilemo tse ka bang 4 000. (Baefese 3:3-6) Kahoo, na re na le lebaka leha e le lefe la ho fela pelo? Na re na le pelaelo ea hore “lekhoba le tšepahalang le le masene” ha lea khetheloa ho fa batho ba Jehova “lijo tsa bona ka nako e tšoanetseng”? (Matheu 24:45) Ke hobane’ng ha re ka ikamoha thabo ea bomolimo hobane feela re sa utloisise ntho e ’ngoe le e ’ngoe ka ho feletseng? Hopola, Jehova o etsa qeto ea hore na o tla senola ‘makunutu’ a hae neng hona joang.—Amose 3:7, NW.
8. Ho se fele pelo ha Jehova ho bonahetse ho le molemo joang ho ba bangata?
8 Ba bang ba ka ’na ba nyahama hobane ba ikutloa hore ka mor’a lilemo tse telele tsa ho tšepahala tšebeletsong, mohlomong ba ka shoa pele ba bona “letsatsi la Jehova le leholo, le tšabehang.” (Joele 2:30, 31) Ho ntse ho le joalo, ba ka tiea moko ha ba talima taba ena ka lehlakoreng le fanang ka tšepo. Petrose o ile a eletsa: “Le nke ho se fele pelo ha Morena oa rōna e le poloko.” (2 Petrose 3:15) Ho se fele pelo ha Jehova ho file ba bang hape ba limilione ba lokileng monyetla oa ho ithuta ’nete. Na hoo hase ho babatsehang? Ho feta moo, ha Jehova a ntse a bontša ho se fele pelo ho eketsehileng, re ba le nako e eketsehileng ea hore ‘re ’ne re sebeletse poloko ea rōna ka tšabo le thothomelo.’—Bafilippi 2:12; 2 Petrose 3:11, 12.
9. Haeba ho e-na le se re sitisang tšebeletsong ea Jehova, ho ikemisetsa ho leta ho tla re thusa joang ho mamella boemo?
9 Ho ikemisetsa ho leta ho re thusa hore re se ke ra nyahama ha khanyetso, ho kula, ho hōla, kapa mathata a mang li re sitisa tšebeletsong ea ’Muso. Jehova o lebeletse hore re mo sebeletse ka pelo eohle. (Baroma 12:1) Leha ho le joalo, Mora oa Molimo, ea ‘utloelang ea malimabe le mohloki bohloko,’ ha a batle se fetang seo re ka se khonang; hoa tšoana le ka Jehova. (Pesaleme ea 72:13) Kahoo, re khothalletsoa ho etsa seo re ka se khonang, ho leta re sa fele pelo ho fihlela maemo a fetoha—ebang ke tsamaisong ena ea lintho kapa ho e tlang ho tla. Hopola: “Molimo hase ea sa lokang hoo a ka lebalang mosebetsi oa lōna le lerato leo le ileng la le bontša bakeng sa lebitso la hae, ka hore le sebelelitse bahalaleli ’me le tsoela pele ho sebeletsa.”—Baheberu 6:10.
10. Motho ea ikemiselitseng ho leta a ka qoba tšobotsi efe eo e seng ea bomolimo? Hlalosa.
10 Ho ikemisetsa ho leta ho boetse ho re thusa ho qoba ho iketelletsa pele. Ba bang ba ileng ba fetoha bakoenehi ba ne ba sa ikemisetsa ho leta. Mohlomong ba ile ba ikutloa hore ho hlokahala tokiso, ebang e ne e le kutloisisong ea Bibele kapa litabeng tsa tlhophiso. Empa ba ile ba hlōleha ho lumela hore moea oa Jehova o susumelletsa lekhoba le tšepahalang le le masene ho etsa litokiso ka nako ea Hae e loketseng, eseng ha re ikutloa hore hoa hlokahala. Litokiso leha e le life li lokela ho lumellana le thato ea Jehova, eseng maikutlo a rōna. Bakoenehi ba lumella hore boikutlo ba ho iketelletsa pele bo sothe monahano oa bona ebe boa ba khopa. Empa haeba ba ne ba ithutile ho ba le boikutlo ba kelello ba Kreste, ba ka be ba bolokile thabo ea bona ’me ba lula har’a batho ba Jehova.—Bafilippi 2:5-8.
11. Re ka sebelisa hamolemo joang nako eo re e qetang re letile, re latela mohlala oa mang?
11 Ha e le hantle, ha motho a ikemiselitse hore o tla tsoela pele a letile, hoo ha ho bolele ho ba botsoa kapa ho nama maoto. Ho na le lintho tseo re lokelang ho li etsa. Ka mohlala, ho hlokahala hore re tšoarehe ka ho ithuta Bibele ’me kahoo re bontše thahasello e matla linthong tsa moea, e kang e bontšitsoeng ke baprofeta ba tšepahalang hammoho le mangeloi. Ha Petrose a bua ka thahasello e joalo, o re: “Malebana le poloko eona ena ho botsisisa ka ho khothala le ho batlisisa ka hloko ho ile ha etsoa ke baprofeta . . . Mangeloi a lakatsa ho nyarela ka hare ho lintho tsona tsena.” (1 Petrose 1:10-12) Hase feela hore ho ithuta ke tlamo, empa ho joalo le ka ho ba teng libokeng kamehla le ho rapela kamehla. (Jakobo 4:8) Ba bontšang hore ba ela hloko litlhoko tsa bona tsa moea ka ho ja lijo tsa moea kamehla le ka ho kopanela le Bakreste-’moho le bona, ba bontša hore ba amohetse boikutlo ba kelello ba Kreste.—Matheu 5:3.
Bona Lintho Kamoo li Leng Kateng Kannete
12. (a) Adama le Eva ba ile ba batla tokoloho efe? (b) Phello ea hore moloko oa batho o latele tsela ea Adama le Eva ke efe?
12 Ha Molimo a ne a bōpa batho ba babeli ba pele, o ile a ipolokela tokelo ea ho beha litekanyetso tsa se nepahetseng le se fosahetseng. (Genese 2:16, 17) Adama le Eva ba ile ba batla ho itokolla tataisong ea Molimo, ’me sena se ile sa fella ka seo re se bonang hohle lefatšeng kajeno. Moapostola Pauluse o itse: “Ka motho a le mong sebe se ile sa kena lefatšeng le lefu la kena ka sebe, ’me kahoo lefu la namela ho batho bohle hobane kaofela ba ne ba entse sebe.” (Baroma 5:12) Lilemo tse likete tse tšeletseng tsa histori ea motho ho tloha mehleng ea Adama li bontšitse ’nete ea mantsoe a Jeremia: “Oho! Jehova, kea tseba hobane tsela ea motho ha e matleng a hae, ’me motho ea tsamaeang a ke ke a lokisa lika tsa hae.” (Jeremia 10:23) Ho lumela hore mantsoe a Jeremia ke ’nete hase ho tela. Ke ho bontša hore motho ha a iphapanyetse ’nete. A hlalosa se etsahetseng ka makholo-kholo ana kaofela a lilemo ao ka ’ona ‘motho a busitseng motho ho mo ntša kotsi’ hobane batho ba ’nile ba busa ntle ho Molimo.—Moeklesia 8:9, NW.
13. Ke pono efe ea sebele eo Lipaki tsa Jehova li nang le eona ka seo batho ba ka se finyellang?
13 Ka lebaka la boemo ba moloko oa batho, Lipaki tsa Jehova li lemoha hore ho na le meeli ho se ka finyelloang tsamaisong ea lintho ea hona joale. Boikutlo bo botle bo ka thusa hore re se ke ra felloa ke thabo, empa hase makhona-tsohle. Mathoasong a bo-1950, moruti e mong oa Amerika o ile a hatisa buka e rekoang haholo e bitsoang The Power of Positive Thinking. Buka ena e ile ea bontša hore litšitiso tse ngata li ka hlōloa haeba li ka atameloa ka boikutlo bo botle. Ha ho pelaelo hore ho nahana ka mokhoa o motle hoa rateha. Empa phihlelo e bontša hore tsebo, bokhoni, maruo le lintlha tse ling tse ngata li ka sitisa seo rōna re le batho ka bomong re ka se finyellang. Lefatšeng ka bophara, mathata a maholo haholo hore batho ba ka a rarolla ka katleho—ho sa tsotellehe hore na monahano oa bona o motle hakae!
14. Na Lipaki tsa Jehova li na le boikutlo bo bobe? Hlalosa.
14 Kaha li bona litaba tse joalo kamoo li leng kateng kannete, ka linako tse ling Lipaki tsa Jehova li qosoa ka hore li na le boikutlo bo bobe. Ho e-na le hoo, li chesehela ho bolella batho ka a le Mong feela ea ka ntlafatsang ka ho sa feleng boemo ba motho. Le hona mona li etsisa boikutlo ba kelello ba Kreste. (Baroma 15:2) Li tšoarehile ka ho thusa batho hore ba fumane kamano e ntle le Molimo. Lia tseba hore qetellong, sena se tla finyella molemo o fetisisang.—Matheu 28:19, 20; 1 Timothea 4:16.
15. Mosebetsi oa Lipaki tsa Jehova o ntlafatsa batho ka bomong joang?
15 Lipaki tsa Jehova ha li hlokomolohe mathata a sechaba—haholo-holo mekhoa e silafatsang eo e seng ea mangolo—e li pota-potileng. Pele motho ea thahasellang e e-ba e mong oa Lipaki tsa Jehova, o etsa liphetoho, hangata o tlameha ho hlōla lintho tse mpe tse lemalloang tse sa khahliseng Molimo. (1 Bakorinthe 6:9-11) Kahoo Lipaki tsa Jehova li thusitse ba nang le tsebe ho hlōla botahoa, ho lemalla lithethefatsi, boitšoaro bo bobe le ho lemalla ho becha. Batho ba fetohileng joalo ba ithutile ho hlokomela malapa a bona ka tsela e nang le boikarabelo le e tšepahalang. (1 Timothea 5:8) Ha batho ka bomong le malapa ba thusoa ka tsela ena, mathata aa fokotseha sechabeng—lenane la ba lemaletseng lithethefatsi lea fokotseha, lenane la pefo ea malapeng lea fokotseha, le tse ling tse joalo. Ka hore Lipaki tsa Jehova ka botsona e be baahi ba mamelang molao le ka ho thusa ba bang hore ba ntlafatse bophelo ba bona, li fokotsa moroalo oa mekhatlo eo mosebetsi oa eona e leng ho sebetsana le mathata a sechaba.
16. Ke hobane’ng ha Lipaki tsa Jehova li sa amehe mekhatlong ea ho fetola lefatše?
16 Kahoo, na Lipaki tsa Jehova li fetotse moea oa boitšoaro oa lefatše? Ha e le hantle, lilemong tse leshome tse fetileng, palo ea Lipaki tse mafolofolo e eketsehile ho tloha ka tlaasenyana ho tse 3 800 000 ho ea ho tse ka bang 6 000 000. Ke keketseho ea ba ka bang 2 200 000, bao ba bangata ba bona ba ileng ba lahla mekhoa e sa lokang ha ba fetoha Bakreste. Bophelo ba ba bangata bo ntlafetse! Leha ho le joalo, palo ena e ntse e le nyenyane haholo ha e bapisoa le ea baahi ba lefatše e ileng ea eketseha ka ba 875 000 000, nakong eona eo! Lipaki tsa Jehova li fumane hore ho thusa batho ba nang le tsebe ke mohloli oa thabo, le hoja li hlokomela hore ke palo e fokolang ea batho e tla nka tsela e isang bophelong. (Matheu 7:13, 14) Ha Lipaki li ntse li letetse hore lefatšeng lohle ho be le liphetoho tse molemo tse ka tlisoang ke Molimo feela, ha li amehe mekhatlong ea ho fetola lefatše, e atisang ho qala ka morero o motle empa e qetella ka pherekano esita le pefo.—2 Petrose 3:13.
17. Jesu o ne a etsa’ng ho thusa ba mo potolohileng, empa ke eng eo a neng a sa e etse?
17 Ka ho nka tsela ena, Lipaki tsa Jehova li bontša hore li tšepa Jehova joalokaha Jesu a ne a mo tšepa ha a ne a le lefatšeng. Khale koana lekholong la pele la lilemo, Jesu o ne a etsa mehlolo ea ho phekola. (Luka 6:17-19) O bile a tsosa bafu. (Luka 7:11-15; 8:49-56) Empa ha aa ka a tlosa bothata ba ho kula kapa ho hlōla sera se bitsoang lefu. O ne a tseba hore e ne e e-s’o be nako ea Molimo. Ka matla a phahameng a motho ea phethahetseng, mohlomong Jesu a ka be a ile a etsa ho hongata ho rarolla mathata a tebileng a lipolotiki le a sechaba. Ho bonahala eka ba bang ba mehleng ea hae ba ne ba batla hore a buse ’me a etse sona seo, empa Jesu o ile a hana. Rea bala: “Ha batho ba bona lipontšo tseo a ileng a li etsa, ba qala ho re: ‘Kannete-nete enoa ke moprofeta ea neng a tla tla lefatšeng.’ Ka hona Jesu, ka ho tseba hore ba tla tloha ba tla ebe baa mo tšoara hore ba mo etse morena, a tloha hape ho ea thabeng a le mong feela.”—Johanne 6:14, 15.
18. (a) Kamehla Jesu o ’nile a bontša joang hore o ikemiselitse ho leta? (b) Mosebetsi oa Jesu o fetohile joang ho tloha ka 1914?
18 Jesu o ile a hana ho ameha lipolotiking kapa mosebetsing o tobaneng feela le ho thusa bahloki hobane o ne a tseba hore nako ea hore a fuoe matla a borena le hore a etse mesebetsi ea ho phekola e mong le e mong kae le kae, e ne e e-s’o fihle. Esita le ka mor’a ho nyolohela leholimong bophelong ba moea ba ho se shoe maholimong, o ne a ikemiselitse hore pele a nka khato a letele nako e behiloeng ke Jehova. (Pesaleme ea 110:1; Liketso 2:34, 35) Leha ho le joalo, ho tloha ha a behoa e le Morena oa ’Muso oa Molimo ka 1914, o tsoile hore a ‘hlōle le ho phetha tlhōlo ea hae.’ (Tšenolo 6:2; 12:10) Re ananela hakaakang ho ipeha tlas’a borena ba hae, ha ba bang ba bolelang hore ke Bakreste ba khetha ho lula ba sa tsebe hore na Bibele e ruta eng ka ’Muso!
Ho Leta—Na ke Mohloli oa Pherekano Kapa oa Thabo?
19. Ho leta ho “babisa pelo” neng, hona ke neng e bang mohloli oa thabo?
19 Solomone o ne a tseba hore ho leta ho ka baka pherekano. O ile a ngola, a re: “Tšepo ha e lieha ho phetheha, e babisa pelo.” (Liproverbia 13:12) Ka sebele, ha motho a tšepile lelea, pelo e ka babisoa ke masoabi. Leha ho le joalo, ho letela liketsahalo tse thabisang—mohlomong lechato, ho hlaha ha ngoana, kapa ho kopana hape le baratuoa ba rōna—ho ka etsa hore re li lebelle ka thabo le pele li etsahala. Thabo eo ea eketseha haeba re sebelisa nako ea ho leta ka bohlale, re tšoareha ka litokisetso tsa ketsahalo eo e tlang.
20. (a) Ke liketsahalo life tse babatsehang tseo re lebeletseng ka kholiseho ho li bona? (b) Re ka fumana thabo joang ha re ntse re letetse hore merero ea Jehova e phethahale?
20 Ha re kholisehile ka ho feletseng hore ha rea lebella lefeela—le haeba re sa tsebe hore na seo re se lebeletseng se tla etsahala neng—ha ho hlokahale hore nako ea ho leta e ‘babise pelo.’ Barapeli ba tšepahalang ba Molimo baa tseba hore Puso ea Lilemo tse Sekete ea Kreste e haufi. Ba kholisehile hore ba tla bona ha lefu le boloetse li fela. Ka cheseho ba lebeletse ka thabo nako eo ka eona ba tla amohela bafu ba libilione, ho akarelletsa le baratuoa ba bona ba shoeleng. (Tšenolo 20:1-3, 6; 21:3, 4) Mehleng ena ea ha ho e-na le bothata lipakeng tsa lintho tse phelang le tikoloho ea tsona, ba thabisoa haholo ke tebello ea ho bona Paradeise e thehoa lefatšeng. (Esaia 35:1, 2, 7) Kahoo, ke bohlale hakaakang hore nako ee ea ho leta e sebelisoe ka bohlale “ka mehla le e-na le ho hongata hoo le ka ho etsang mosebetsing oa Morena”! (1 Bakorinthe 15:58) Tsoela pele ho ja lijo tsa moea. Haha kamano e haufi haholoanyane le Jehova. Batla ba bang bao lipelo tsa bona li ba susumelletsang ho sebeletsa Jehova. Khothatsa balumeli-’moho le uena. Sebelisa ka botlalo nako leha e le efe eo Jehova a sa ntsaneng a e lumeletse. Kahoo, ha ho mohla ho letela Jehova ho tla u “babisa pelo.” Ho e-na le hoo, ho tla u tlatsa thabo!
Na U ka Hlalosa?
• Jesu o ile a bontša joang hore o ikemiselitse ho leta?
• Ke maemong afe moo ho hlokahalang hore Bakreste ba ikemisetse ho leta?
• Ke hobane’ng ha Lipaki tsa Jehova li khotsofaletse ho letela Jehova?
• Ho ka etsoa joang hore ho letela Jehova e be mohloli oa thabo?
[Litšoantšo tse leqepheng la 12]
Jesu o ile a mamella ka lebaka la thabo eo a neng a e boloketsoe
[Setšoantšo se leqepheng la 13]
Esita le ka mor’a tšebeletso ea lilemo tse telele, re ka ’na ra lula re thabile
[Litšoantšo tse leqepheng la 15]
Ba limilione ba ntlafalitse bophelo ba bona ka ho ba Lipaki tsa Jehova