Lentsoe la Jehova Lea Phela
Lintlha-khōlō Tsa Buka ea Lillo Tsa Jeremia
MOPROFETA JEREMIA o bona ha molaetsa oa kahlolo oo a ’nileng a o bolela ka lilemo tse 40 o phethahala. Moprofeta enoa o ikutloa joang ha a bona motse oo a o ratang o timetsoa? Septuagint ea Segerike selelekeleng sa eona e bua ka tsela e latelang ka buka ea Lillo Tsa Jeremia e re: “Jeremia o ile a lula fatše eaba o llela Jerusalema ka sello sena.” Buka ea Lillo Tsa Jeremia e hlalosang ka ho hlaka bohloko bo boholo boo Jeremia a ileng a bo utloa, e ngotsoe ka 607 B.C.E. nakong eo moprofeta enoa a neng a ntse a hopola hantle ho thibelloa ha Jerusalema ka likhoeli tse 18 ho ileng ha lateloa ke ho chesoa ha eona. (Jeremia 52:3-5, 12-14) Ha ho motse o mong historing o kileng oa lleloa ka mantsoe a amang maikutlo le a utloisang bohloko joaloka ona.
Buka ea Lillo Tsa Jeremia ke pokello ea lithoko tse hlano. Tsa pele tse ’nè ke koli-ea-malla; ea bohlano ke kōpo e matla, kapa thapelo. Lipina tsa pele tse ’nè ke litemana tse latellanang ho ea ka mokhoa o tsamaisanang le litlhaku tse 22 tsa alfabeta ea Seheberu. Le hoja pina ea bohlano e e-na le litemana tse 22 tse tsamaisanang le palo ea litlhaku tsa alfabeta ea Seheberu, eona ha ea hlophisoa ka tatellano ea litlhaku tsa alfabeta.—Lillo Tsa Jeremia 5:1.
“MAHLO A KA A FELILE KE MEOKHO”
“Motse o neng o tletse batho o lutse o ’notši hakaakang! O neng o e-na le baahi ba bangata har’a lichaba o tšoana le mohlolohali hakaakang! Oo e neng e le khosatsana har’a liprofinse o fetohile o etsang mosebetsi o qobelloang hakaakang!” Ke kamoo lillo tsa moprofeta Jeremia mabapi le Jerusalema li qalang kateng. Ha moprofeta enoa a bolela lebaka la tlokotsi ena o re: “Jehova o e tliselitse mesarelo ka lebaka la litlōlo tsa eona tse ngata.”—Lillo Tsa Jeremia 1:1, 5.
Jerusalema e mothofalitsoeng joalokaha eka ke mohlolohali ea shoeletsoeng ke monna le bana, ea botsa: “Na ho na le bohloko leha e le bofe bo tšoanang le bohloko ba ka?” E rapela Molimo tjena malebana le lira tsa eona: “E se eka bobe bohle ba tsona bo ka tla ka pel’a hao, ’me u sebetsane le bona ka thata, feela joalokaha u ile ua sebetsana le ’na ka thata ka lebaka la litlōlo tsohle tsa ka. Etsoe mefehelo ea ka e mengata, ’me pelo ea ka ea kula.”—Lillo Tsa Jeremia 1:12, 22.
A saretsoe haholo, Jeremia o re: “Ka ho tuka ke bohale [Jehova] o pomme lenaka le leng le le leng la Iseraele. O khutlisitse letsoho la hae le letona ka pel’a sera; ’me ho Jakobo o ntse a tuka joaloka mollo o tukang o chesitseng ka hohle.” Ha moprofeta enoa a bontša kamoo a hlomohileng haholo kateng, o re: “Mahlo a ka a felile ke meokho. Mala a ka a lubehile. Sebete sa ka se tšolletsoe fatše.” Esita le batho ba fetang ka tsela ba ile ba makala, ba re: “Na ona ke motse oo ba neng ba ee ba re ka oona, ‘Ke botle bo phethahetseng, thabo e khaphatsehang bakeng sa lefatše lohle’?”—Lillo Tsa Jeremia 2:3, 11, 15.
Lipotso Tsa Mangolo Lia Arajoa:
1:15—Jehova ‘o ne a hataketse sehatelo sa veine sa morali oa Juda oa moroetsana’ joang? Ha Bababylona ba ne ba timetsa motse ona o neng o hlalosoa e le moroetsana, ba ile ba tšolla mali a mangata hoo ketso ena e neng e tšoana le ho hatakeloa ha morara ka sehatelong sa veine. Jehova o ile a bolela sena esale pele ’me o ile a se lumella hore se etsahale, kahoo ho ka thoe o ne a “hataketse sehatelo sa veine.”
2:1—‘Botle ba Iseraele bo ile ba lahleloa fatše ho tloha leholimong ho ea lefatšeng’ joang? Kaha “maholimo a phahametse lefatše,” ka linako tse ling ho kokobetsoa ha lintho tse phahameng ho emeloa ke ho ‘lahleloa ha tsona fatše ho tloha leholimong ho ea lefatšeng.’ “Botle ba Iseraele”—khanya ea eona le matla a eona tseo e neng e e-na le tsona ha tlhohonolofatso ea Jehova e ne e sa ntse e le ho eona—bo ile ba lahleloa fatše ha Jerusalema e ne e timetsoa le ha Juda e ne e etsoa lesupi.—Esaia 55:9.
2:1, 6—‘Setuloana sa maoto’ sa Jehova le “lephephe” la hae ke eng? Mopesaleme o ile a bina a re: “A re keneng ka tabernakeleng ea hae e khōlō; a re inameng setuloaneng sa hae sa maoto.” (Pesaleme ea 132:7) Kahoo, ‘setuloana sa maoto’ seo ho buuoang ka sona ho Lillo Tsa Jeremia 2:1 ke ntlo ea Jehova ea borapeli, kapa tempele ea hae. Bababylona ‘ba ile ba chesa ntlo ea Jehova’ joalokaha eka ke lephephe, kapa motlotloane feela tjee, ka serapeng.—Jeremia 52:12, 13.
2:16, 17—Na temana ea 16 ha ea lokela ho qala ka tlhaku ea Seheberu ayin ’me ea 17 e qale ka pe ho latela alfabeta ea Seheberu? Hangata ha bangoli ba bululetsoeng ba ne ba qapa lithoko ka mokhoa ona, ba ne ba latela tatellano ea litlhaku tsa alfabeta. Leha ho le joalo, ba ne ba sa latele mokhoa ona haeba o ne o etsa hore seo ba se ngotseng se utloahale e se sa tlhaho. Moko-taba e ne e le eona ntho ea bohlokoa ka ho fetisisa ho feta ho khomarela mokhoa oa ho ngola o neng o etselitsoe feela ho thusa motho ho hopola taba. Ho fapanngoa ha litlhaku tseo tse peli ho boetse ho sebelisitsoe pineng ea 3 le ea 4 ea Lillo Tsa Jeremia.—Lillo Tsa Jeremia 3:46, 49; 4:16, 17.
2:17—Ke “polelo” efe e khethehileng eo Jehova a ileng a e phethahatsa mabapi le Jerusalema? Kamoo ho bonahalang kateng, mona ho buuoa ka Levitike 26:17, e reng: “Ke tla le tjamela, ’me ka sebele le tla hlōloa ka pel’a lira tsa lōna; ba le hloileng ba tla le hatakela, ’me le tla baleha ho se ea le lelekisang.”
Seo re Ithutang Sona:
1:1-9. Jerusalema e lla haholo bosiu, ’me meokho ea eona e marameng a eona. Liheke tsa eona ke lesupi, ’me baprista ba eona baa feheloa. Baroetsana ba eona ba saretsoe, ’me eona ka boeona e bohlokong. Hobane’ng? Hobane Jerusalema e entse sebe se totobetseng. Ho se hloeke ha eona ho liaparong tsa eona. Sebe hase tlise thabo; empa se tlisa meokho, ho feheloa, masoabi le bohloko.
1:18. Ha Jehova a otla bafosi, kamehla o bontša toka le ho loka.
2:20. Baiseraele ba ile ba lemosoa hore haeba ba ne ba sa mamele lentsoe la Jehova, ba ne ba tla hlaheloa ke bomalimabe, bo neng bo akarelletsa ho ja ‘nama ea bara ba bona le ea barali ba bona.’ (Deuteronoma 28:15, 45, 53) Ka sebele ke booatla ho khetha tsela ea ho se mamele Molimo!
“U SE KE UA PATA TSEBE EA HAO BAKENG SA PHOMOLO EA KA”
Ho Lillo Tsa Jeremia khaolo ea 3, sechaba sa Iseraele se bitsoa “monna ea shahlileng.” Ho sa tsotellehe mahlomola a hae, monna enoa oa bina: “Jehova o molemo ho ea mo tšepang, ho moea o ntseng o mo batla.” Ha monna enoa a rapela Molimo oa ’nete, oa kōpa: “U utloe lentsoe la ka. U se ke ua pata tsebe ea hao bakeng sa phomolo ea ka, bakeng sa mohoo oa ka o kōpang thuso.” Ha a kōpa Jehova hore a ele hloko nyeliso ea sera, o re: “Jehova, u tla khutlisetsa tšoaro ho bona, ho ea ka mosebetsi oa matsoho a bona.”—Lillo Tsa Jeremia 3:1, 25, 56, 64.
Jeremia o ntša maikutlo a hae ka liphello tse tšosang tsa ho thibelloa ha Jerusalema ka likhoeli tse 18 ’me oa lla: “Kotlo bakeng sa phoso ea morali oa batho ba heso le eona e khōlō ho feta kotlo bakeng sa sebe sa Sodoma, e ileng ea lihuoa joalokaha eka ke ka motsotsoana, le eo ho seng matsoho a ileng a retelehela ho eona ho thusa.” Jeremia o tsoela pele: “Ba bolailoeng ka sabole ba bile molemo ho feta ba bolailoeng ke tlala, hobane baa tepella, ba hlabiloe ka lebaka la khaello ea se hlahisoang naheng e sabaletseng.”—Lillo Tsa Jeremia 4:6, 9.
Thoko ea bohlano e hlalosa hore baahi ba Jerusalema baa bua. Ba re: “Jehova, hopola se etsahetseng ho rōna. U talime ’me u bone nyeliso ea rōna.” Ha ba ntse ba pheta mahlomola a bona, baa kōpa: “Ha e le uena, Jehova, u tla lula ho isa nakong e sa lekanyetsoang. Terone ea hao e teng ho tloha molokong o mong ka mor’a o mong. Re khutlisetse ho uena, Jehova, ’me re tla khutla hang-hang. Re tlisetse matsatsi a macha joaloka khale.”—Lillo Tsa Jeremia 5:1, 19, 21.
Lipotso Tsa Mangolo Lia Arajoa:
3:16—Polelo e reng: “O etsa hore meno a ka a robehe ka lehlohlojane” e bolela’ng? Buka e ’ngoe e re: “Ha Bajuda ba ne ba le tseleng ba e-ea botlamuoeng, ba ile ba lokela ho phehela bohobe ba bona ka mekotjaneng e chekiloeng fatše, ka hona bohobe ba bona bo ne bo e-na le lehlohlojane.” Motho ea jang bohobe boo o ne a ka ’na a khephola meno a hae.
4:3, 10—Ke hobane’ng ha Jeremia a bapisa “morali oa batho ba [habo]” le “limpshe lefeelleng”? Jobo 39:16 e re mpshe “e tšoara malinyane a eona a matona ka thata, joalokaha eka hase a eona.” Ka mohlala, ha mpshe e tšehali e qeta ho qhotsa mahe, e tsamaea le limpshe tse ling ’me e tona eona e nka boikarabelo ba ho hlokomela malinyane. Ho etsahala’ng ha li bona kotsi? Mpshe e tona le e tšehali lia baleha li tloha sehlaheng, li sia malinyane a tsona. Ha Bababylona ba ne ba thibelletse Jerusalema, motse oo o ile oa apareloa ke tlala ea bo-ja-likata hoo bo-’mè bao ka tloaelo ba ka beng ba ile ba bontša qenehelo ba ileng ba e-ba sehlōhō ho bana ba bona, joaloka limpshe lefeelleng. Sena se ne se fapane haholo le tlhokomelo e lerato ea ’mè e bontšoang ke liphokojoe.
5:7—Na Jehova o jarisa batho molato ka lebaka la liphoso tsa baholo-holo ba bona? Che, Jehova ha a otle batho ka ho toba ka lebaka la libe tsa baholo-holo ba bona. Bibele e re: “E mong le e mong oa rōna o tla ikarabella ho Molimo.” (Baroma 14:12) Leha ho le joalo, liphello tsa liphoso li ka lula li le teng eaba li utluoa ke meloko e latelang. Ka mohlala, ho kopanela ha Baiseraele ba boholo-holo borapeling ba litšoantšo ho ile ha thatafaletsa meloko e latelang ea Baiseraele ho khomarela tsela ea ho loka.—Exoda 20:5.
Seo re Ithutang Sona:
3:8, 43, 44. Ha Jerusalema e ne e oeloa ke tlokotsi, Jehova o ile a hana ho mamela baahi ba motse ona ha ba ne ba hooa ho kōpa thuso. Hobane’ng? Hobane batho ba ne ba sa mamele, ebile ba ne ba sa bake. Haeba re batla hore Jehova a arabe lithapelo tsa rōna, re lokela ho mo mamela.—Liproverbia 28:9.
3:20. Jehova, “Ea Phahameng ka ho Fetisisa holim’a lefatše lohle,” o phahame haholo hoo a lokelang ho theohela boemong bo tlaase e le “hore a talime leholimong le lefatšeng.” (Pesaleme ea 83:18; 113:6) Empa Jeremia o ne a tseba hantle hore Ea Matla ’Ohle o ikemiselitse ho inamela batho ba hae, ke hore, o theohela boemong ba bona e le hore a ba khothatse. Re thaba hakaakang hore ebe Molimo oa ’nete ha a matla ’ohle feela ebile ha a bohlale ka ho feletseng feela empa o boetse o ikokobelitse!
3:21-26, 28-33. Re ka mamella joang esita leha re tobane le mahlomola a fetisisang? Jeremia oa re bolella. Ha rea lokela ho lebala hore Jehova o tletse liketso tse ngata tsa mosa o lerato le hore mehauhelo ea hae e mengata. Hape re lokela ho hopola hore, hore ebe rea phela ke lebaka le utloahalang la hore re se ke ra lahla tšepo le hore re lokela ho se fele pelo le ho letela poloko ea Jehova ka mamello, re sa belaele. Ho feta moo, re lokela ho ‘beha melomo ea [rōna] lerōleng,’ ke hore, re ikokobetse ha re le litekong, re tseba hore Molimo o lumella hore lintho li etsahale ka lebaka le letle.
3:27. Ho tobana le liteko tsa tumelo bocheng ho ka ’na ha bolela hore motho o lokela ho mamella mathata le ho songoa. Empa “ho molemo hore monna ea shahlileng a jare joko bocheng ba hae.” Hobane’ng? Hobane ho ithuta ho jara joko ea mahlomola bocheng ho hlomella motho hore a khone ho sebetsana le mathata ha a se a hōlile.
3:39-42. Ha rea lokela ho ‘inehella lipelaelo’ ha re utloa bohloko ka lebaka la libe tsa rōna. Ho e-na le ho belaela ka hore ebe re kotula litholoana tsa liphoso tsa rōna, “a re batlisiseng litsela tsa rōna ’me re li phenye, ’me re khutleleng ho Jehova.” Re lokela ho baka ’me re lokise litsela tsa rōna.
Tšepa Jehova
Buka ea Bibele ea Lillo Tsa Jeremia e senola kamoo Jehova a ileng a talima Jerusalema le naha ea Juda kateng ka mor’a hore Bababylona ba chese motse le ho etsa naha lesupi. Lipolelo tse bontšang ho lumela sebe tse tlalehiloeng bukeng ena li hlakisa taba ea hore liphoso tsa sechaba ke tsona tse entseng hore Jehova a tlisetse sechaba tlokotsi. Lipina tse bululetsoeng tsa buka ena li boetse li na le mantsoe a bontšang ho tšepa Jehova le takatso ea ho khutlela tseleng e nepahetseng. Le hoja batho ba bangata ba mehleng ea Jeremia ba ne ba sa ikutloe ka tsela ena, empa Jeremia le masala a bakileng bona ba ne ba ikutloa joalo.
Tsela eo Jehova a ileng a kala boemo ba Jerusalema ka eona joalokaha ho boletsoe bukeng ea Lillo Tsa Jeremia e re ruta lithuto tse peli tsa bohlokoa. Ea pele, ho timetsoa ha Jerusalema le ho etsoa lesupi ha Juda ho re khothaletsa hore re mamele Jehova ebile ke temoso ho rōna hore re se ke ra hlokomoloha thato ea Molimo. (1 Bakorinthe 10:11) Thuto ea bobeli ke mohlala oa Jeremia. (Baroma 15:4) Esita le boemong bo neng bo bonahala bo nyahamisa, moprofeta enoa ea neng a saretsoe haholo o ile a batla thuso ho Jehova hore a mo pholose. Ruri ke habohlokoa hore re itšetlehe ka ho feletseng ka Jehova le Lentsoe la hae ’me re mo tšepe!—Baheberu 4:12.
[Litšoantšo tse leqepheng la 9]
Moprofeta Jeremia o ile a bona ha molaetsa oa hae oa kahlolo o phethahala
[Litšoantšo tse leqepheng la 10]
Tumelo ea Lipaki tsena tsa Korea e ile ea lekoa tabeng ea ho se jele paate ha Bokreste