Jehova o Putsa Tumelo le Sebete

“Molimo oa rōna, oo re o sebeletsang, o na le matla a ho re lokolla seboping sa mollo o bohale, ’me o fela o tla re lokolla letsohong la hao, morena.”—DANIELE 3:17.

 1. Ke thuto efe e laeang e ileng ea totobatsoa sehloohong se fetileng, ’me ke hobane’ng ha ho hlahloba liketsahalo tseo hape ho le molemo?

JEHOVA MOLIMO, Morena oa Bokahohle, o rutile babusi ba lefatše lithuto tsa bohlokoa tse laeang mabapi le bophahamo ba hae. Sehloohong se fetileng, re bone kamoo hona e bileng ’nete kateng liketsahalong tse tlalehiloeng likhaolong tsa pele tse tšeletseng tsa buka ea Daniele. Litlaleho tsona tsena joale li ka hlahlobjoa hape ho bona hore na re ka ithuta eng ho tsona tumellanong le mantsoe a bululetsoeng a moapostola Pauluse: “Taba tsohle tse ngoliloeng pele, li ngoliloe ho re ruta, hore, ka ho mamella le ka ho tšelisoa ke Mangolo, re tle re be le tšepo.”—Ba-Roma 15:4.

2, 3. Ke bo-mang ba neng ba le har’a ba ileng ba nkoa e le batlamuoa ke Morena Nebukadnezare, ’me re ka fihlela qeto efe ka se boleloang ke mabitso a bona?

² E ne e le ka selemo sa 617 B.C.E., nakong ea puso e khutšoanyane ea Jojakine, mora oa Morena Jojakime, ha Morena Nebukadnezare a laela hore ba bang ba bacha ba molemo le ba bohlale ka ho fetisisa ba Bajode ba isoe Babylona. Har’a bana e ne e le Daniele, Hanania, Mishaele, le Azaria.—Daniele 1:3, 4, 6.

³ Ha ho ahloloa ka se boleloang ke mabitso a bona, ho totobetse haholo hore ho sa tsotellehe maemo a khopo a neng a atile Juda ka nako eo, bacha bana ba bane ba Baheberu ba ne ba e-na le batsoali ba tšabang Molimo. “Daniele” e bolela “Moahloli Oa Ka Ke Molimo.” Lebitso la Hanania le bolela “Jehova o Bontšitse Mohau; Jehova o Bile Mosa.” Lebitso la Mishaele e ka ’na eaba le bolela “Ke Mang Ea Kang Molimo?” kapa “Ke Mang eo e leng oa Molimo?” Lebitso la Azaria le bolela “Jehova O Thusitse.” Ha ho pelaelo hore mabitso a bona e ne e le tšusumetso ho bona hore ba tšepahale ho Molimo o le mong oa ’nete. Sebakeng sa mabitso ana, Bakalde ba ile ba rea bacha bana ba bane ba Baheberu Beltsatsare, Shadrake, Meshake le AbedeNego. Ha e le hantle, e le makhoba ’musong osele, ba ne ba se na boikhethelo ba hore na bahapi ba bona ba ba bitsa ka mabitso afe.—Daniele 1:7.

Tumelo le Sebete li Beoa Tekong

 4. Ke eng se bontšang hore Jehova o ne a batla hore batho ba hae ba nke ka botebo melao ea hae e amanang le liphoofolo tse hloekileng le tse sa hloekang?

⁴ Batsoali ba bona ba tšabang Molimo ha baa ka ba nea Baheberu bana ba bane motheo o motle bophelong feela ka mabitso ao ba ileng ba ba rea ’ona empa ba tlameha e be hape ba ile ba boela ba ba hōlisa ka thata-thata tumellanong le Molao oa Moshe, ho akarelletsa likarolo tsa oona tsa lijo. Jehova Molimo ka boeena o ne a nka tsena e le tsa bohlokoa hoo e bileng kamor’a ho thathamisa lithibelo tse ngata tse tšoanang a ileng a re: “Halalelang ke hona, hobane kea halalela.”—Levitike 11:44, 45.

 5. Khōliso e ntle ea bacha ba bane ba Baheberu e ile ea beoa tekong joang?

⁵ Khōliso ena e ntle ea bacha bana ba bane ba Baheberu e ile ea lekoa ka potlako. Joang? Hobane “morena [o ile] a laela seo ba tlang ho se fuoa ka letsatsi le leng le le leng sa lijo tse hlabosang tsa morena le sa veine e nooang ke eena.” (Daniele 1:5) Ba ne ba tseba hore har’a lintho tse hanetsoeng ke Molao oa Moshe e ne e le lijo tse kang likolobe, lipela, litlhapi tsa mefuta eitseng. Haesita le linama tseo Molao o neng o li lumella li ne li belaetsa lekhotleng la Bababylona, kaha ho ne ho se tsela ea ho tsebisisa hore na e be li ne li ntšitsoe mali ka mokhoa o loketseng. Ntle ho moo, linama tse joalo mohlomong li ne li ile tsa silafatsoa ka litšebeletso tsa bohetene.—Levitike 3:16, 17.

 6. Baheberu ba bane ba ile ba arabela joang tekong eo?

⁶ E be Baheberu ba bane ba ne ba tla etsa joang? Re bala hore Daniele, ’me ntle ho pelaelo le bana ba bang ba bararo, o ile a ikemisetsa pelong ea hae hore a ke ke a itšilafatsa ka lijo tse joalo. Kahoo, a ‘’na a kōpa’ meroho e sa tsoakoang ka letho ho e-na le lijo tse hlabosang tsa morena le metsi ho e-na le veine ea hae. Taba ea hore na ke hofe ho neng ho hlabosa ha ea ka ea kena likelellong tsa bona. Ka sebele ho ne ho hloka tumelo le sebete ho qophella khang ena. Bonneteng, kaha Jehova o ne a thahasella bacha bana ba bane, o ile a bona hore mohlanka e moholo oa lekhotla o ba le mohau ho Daniele. Leha ho le joalo, mohlanka enoa o ne a tšaba ho nea Daniele seo a se kōpang ka lebaka la ho tšaba hore na lijo tse joalo li tla ba le phello efe bophelong ba Daniele. Kahona Daniele a kōpa hore ba lumelloe ho leka lijo tsena ka matsatsi a leshome. O ne a e-na le tumelo e matla ea hore ho utloa Molao oa Molimo ha ho na ho mo nea letsoalo le letle feela empa hape ho ne ho tla ipaka ho le molemo bophelong. Ka baka la boemo ba bona, Baheberu bana ba bane ha ho pelaelo hore ba ile ba lokela ho mamella ho songoa ho hongata.—Daniele 1:8-14; Esaia 48:17, 18.

 7. Baheberu bao ba bane ba ile ba putsoa joang bakeng sa boemo ba bona bo sebete?

⁷ Ho ne ho ile ha hloka tumelo le sebete bakeng sa Baheberu bana ba bane hore ba etse khang ka lijo tsa bona. Empa ba ile ba putsoa hakaakang ka lebaka la ho etsa joalo, hobane qetellong ea matsatsi a leshome, ba ile ba bonahala ba thabile haholoanyane ba bile ba phela hantle haholoanyane ’meleng ho feta ba bang! Jehova o ne a ba nea tsebo, kutloisiso le bohlale, hoo ha ba hlaha ka pel’a morena qetellong ea nako ea koetliso ea bona ea lilemo tse tharo, morena a ileng a ba fumana “ba fetisa ba-bohlale bohle le linohe tse leng teng ’musong oa hae oohle haleshome.”—Daniele 1:20.

 8. Sena se fana ka thuto efe e laeang bakeng sa bahlanka ba Jehova kajeno?

⁸ Ho sena ho na le thuto e laeang bakeng sa bahlanka bohle ba Jehova Molimo kajeno. Bacha bao ba Baheberu ba ne ba ka ’na ba bea lebaka la hore lithibelo tsa lijo tsa Molao oa Moshe e ne e se tsa bohlokoa hakaalo, bonyane ha li bapisoa le Melao e Leshome kapa melao e amanang le mahlabelo kapa mekete ea selemo le selemo. Empa ha ho joalo, Baheberu bao ba tšepahalang ba ne ba amehile ka ho phelela litšobotsi tsohle tsa Molao oa Molimo. Hona ho hopotsa ka molao-motheo oo Jesu a ileng a o bolela, joalokaha o tlalehiloe ho Luka 16:10: “Ea leng khabane ho tse nyenyane, le ho tse kholo o tla ba khabane; ’me ea sa lokang ho tse nyenyane, a ke ke a loka le ho tse kholo.”—Bapisa Mattheu 23:23.

 9. Lipaki tse ling li bontšitse tumelo e tšoanang joang kajeno?

⁹ Ka makhetlo a mangata Lipaki tsa Jehova li bontša tumelo e tšoanang le sebete se tšoanang, joaloka tabeng ea ho kōpa beng ba bona nako ea ho ba sieo mosebetsing bakeng sa ho ea kopanong ea setereke. ’Me nako le nako, ba ’ne ba etsetsoe tokisetso e sa tloaelehang. Lipaki tse batlang ho kenela bopula-maliboho kapa ho ba bo-pula-maliboho ba thusang li ’nile tsa qophella takatso ea tsona bakeng sa mosebetsi o sa nkeng letsatsi lohle ’me nako le nako li ’nile tsa neoa tokelo ena.

10. Ho see ho na le thuto efe e laeang bakeng sa batsoali bohle ba Lipaki?

¹⁰ Batsoali ba tšabang Molimo ba kajeno ba ka ithuta thuto e ntle hakaakang e laeang koetlisong e totobetseng ea bacha baa ba bane ba Baheberu! Ha batsoali ba Bakreste ba hlile ba hopotse lithahasello tsa moea tsa bana ba bona pelong, ba tla etelletsa tsena ka pele bophelong ba bona, tumellanong le Mattheu 6:33. Joale ba ka lebella hore bana ba bona ba tla khona ho hanela meleko le likhatello tsa methaka le matichere a sekolo tsa ho keteka matsatsi a tsoalo kapa matsatsi a phomolo kapa ho tlōla melao-motheo ea Mangolo ka litsela tse ling tse itseng. Batsoali bana ba tšabang Molimo kahoo ba paka hore Liproverbia 22:6 ke ’nete.

Ho Hlalosa Toro ea Nebukadnezare Ntle ho Tšabo

11. Rōna kajeno re ka latela joang mehlala ea Daniele le metsoalle ea hae e meraro?

¹¹ Khaolo ea bobeli ea Daniele e re nea mohlala o mong oa tumelo le sebete. Ha Daniele a utloa taelo ea morena ea ho timetsa banna bohle ba bohlale ba Babylona ka lebaka la hobane ba ne ba sitoa ho mo bolella toro ea hae le tlhaloso ea eona, na Daniele le metsoalle ea hae e meraro ba ile ba thothomela ke tšabo? Le hanyenyane! Ho e-na le hoo, ka tumelo e phahameng ea hore Jehova o ne a tla mo nea boitsebiso boo morena a bo batlang, Daniele o ile a hlaha ka pel’a morena eo ’me a kōpa nako ea ho fana ka karabo. Kōpo ena e ile ea amoheloa. Eaba Daniele le metsoalle ea hae e meraro ba etsa thapelo e tiileng ka taba ena. Jehova o ile a putsa tumelo ea bona ka ho fana ka boitsebiso bo hlokahalang. Hang ka morao ho moo, Daniele o ile a etsa thapelo e tlohang botebong ba pelo ea teboho ho Jehova. (Daniele 2:23) Ho hlalosa ha Daniele toro ea khaolo ea 4 ho ile ha hloka hore a bolelle Morena Nebukadnezare hore o ne a tla qeta lilemo tse supileng a phela e le sebatana le liphoofolo tsa naha. Hona ho ne ho hloka tumelo le sebete tsa mofuta oo batho ba Molimo ba lokelang ho li bontša kajeno ha ba bolela molaetsa o matla oa boiphetetso ba Oona khahlanong le lefatše la Satane.

‘Ho Tima Matla a Mollo’

12, 13. Khaolo ea 3 ea Daniele e pheta teko efe e neng e talimane le metsoalle e meraro ea Daniele?

¹² Daniele khaolo ea 3 e fana ka e ’ngoe ea liketsahalo tse hlahelletseng ka ho fetisisa tsa tlaleho ea Bibele tse bontšang kamoo Jehova a ileng a putsa tumelo e hlollang le sebete se hlollang tsa bahlanka ba bararo ba Baheberu. Nahana pono ena. Bahlomphehi bohle ba Babylona ba khobokane lehoatateng la Dura. Ka pel’a bona ho eme setšoantšo sa gauda se ka bang bophahamo ba limithara tse 27 le bophara ba limithara tse 2,7. Ho ipiletsa maikutlong a bona, morena o na le sehlopha sa liletsa. Ha ho utloahala ’mino, ba khobokaneng ba lokela ‘ho khumama ’me ba rapele setšoantšo sa khauta seo Nebukadnesare a se emisitseng. ’Me leha e ka ba mang ea sa khumameng, a sa rapele, o tla akheloa seboping sa mollo o bohale.’—Daniele 3:5, 6.

¹³ Ha ho pelaelo: Ho hana ho utloa taelo eo ho ne ho hloka tumelo e matla le sebete se matla. Empa kaha ba ile ba ‘tšepahala ho tse nyenyane’ hoo ho ile ha ba lokisetsa ‘ho tšepahala ho tse kholo.’ ’Nete ea hore boemo ba bona bo ne bo ka ’na ba bea Bajode ba bang kotsing, e ne e se eona taba. Ba ne ba ke ke ba khumamela le ho rapela setšoantšo seo. Ho hana ha bona ho totobetseng ho ile ha hlokomeloa ke ba bang ba metsoalle ea bona e tletseng mohono, e sa kang ea senya nako ho tlalehela morena sena.

14. Nebukadnezare o ile a arabela joang ha ba hana ho khumama, ’me ba ile ba arabela qeto ea hae joang?

¹⁴ Ka ‘ho khoboheloa le ka bohale bo tukang,’ Nebukadnezare a laela hore Baheberu bana ba bararo ba tlisoe ho eena. Potso ea hae, “Na ka sebele?” (NW) e bontša hore o ne a sa utloisise ho hang hore ba ka hana ho khumamela le ho rapela setšoantšo sena sa gauda. O ne a utloisisa ho ba nea monyetla o mong, empa haeba ba ntse ba hana, ba ne ba tla lahleloa ka seboping se tukang sa mollo. Morena ea ikhohomosang oa Babylona a re: “Molimo ke ofe o tlang ho le lokolla letsohong la ka?” Ka sebete sa ’nete le tumelo ea ’nete ho Jehova, Baheberu ba bararo ka tlhompho ba arabela morena: “Ha rea tšoanela ho u arabela letho tabeng ena. Bona, Molimo oa rōna, oo re o sebeletsang, o na le matla a ho re lokolla seboping sa mollo o bohale, ’me o fela o tla re lokolla letsohong la hao, morena. Leha ho se joalo, u tsebe, morena, hobane re ke ke ra sebeletsa melimo ea hao, re ke ke ra khumamela setšoantšo sa khauta seo u se emisitseng.”—Daniele 3:13-18.

15. Nebukadnezare o ile a nka bohato bofe?

¹⁵ Haeba Nebukadnezare a ne a halefile pele, joale o ne a tuka ke bohale, hobane re bala hore “sefahleho sa hae [se ile] sa hloenyetsa” Baheberu bao ba bararo. (Daniele 3:19) Ho ileng ha bontša khalefo ea hae ke taelo ea hae ea hore sebopi se besoe hasupa ho feta mehleng. Eaba banna ba bang ba itseng ba matla ba lebotho la hae ba nka Baheberu bana ba bararo ’me ba ba akhela ka seboping sa mollo o tukang. Malakabe a ne a le bohale hoo a ileng a bolaea banna bana ba neng ba phetha mosebetsi ona.

16. Tumelo ea Baheberu ba bararo e ile ea putsoa joang?

¹⁶ Empa morena o ile a makala hakaakang ha a sa bone banna ba bararo feela empa a bona ba bane ba tsamaea har’a mollo ba sa tsoa kotsi ho hang! Ha morena a laela hore Baheberu ba bararo ba tsoe, a fumana hore le moriri oa lihlooho tsa bona o ne o sa tlaboha ’me le lephoka la mosi le ne le sa utloahale liaparong tsa bona. Jehova o ne a putsitse tumelo ea bona le sebete sa bona hakaakang! Ha ho pelaelo hore mohlala oa bona ke oo moapostola Pauluse a neng a o hopotse ha a thathamisa har’a leru le leholo la lipaki ba ileng ‘ba tima matla a mollo.’ (Ba-Heberu 11:34) E bile mohlala o motle hakaakang bakeng sa bahlanka bohle ba Jehova ho tloha ka nako eo!

17. Ke mehlala efe e metle e tšoanang eo re nang le eona kajeno?

¹⁷ Kajeno, bahlanka ba Jehova ha baa talimana le tšoso ea sebopi sa sebele sa mollo o tukang. Empa ho na le ba bangata haholo bao botšepehi ba bona bo ’nileng ba lekoa ka matla tabeng ea ho bontša tlhompho ea borapeli bakeng sa liemahale tsa naha. Ba bang botšepehi ba bona bo ile ba lekoa tabeng ea ho reka likarete tsa mokha oa lipolotiki kapa ho kenela mabotho a sesole. Jehova o bolokile batho bohle ba joalo, a ba nolofaletsa ho hlōla ka katleho phephetso ea botšepehi ba bona bo sa sisinyeheng ’me kahoo ba paka Diabolose a le leshano ’me Jehova e le Molimo oa ’nete.

Mohlala o Mong oa Tumelo le Sebete

18. Belshatsare o ile a bontša nyeliso joang bakeng sa Jehova, Molimo oa Bajode, joalokaha ho tlalehiloe ho Daniele khaolo ea 5, litemana 3, 4?

¹⁸ Mohlala o mong hape oa tumelo le sebete o tlalehiloe bukeng ea Daniele, khaolo ea 5. Belshatsare, morena oa Babylona, o ne a thabela mokete o moholo o nyelisang le mahosana a hae a sekete, le linyatsi tsa hae le lirethe tsa hae. Ka tšohanyetso, mongolo o makatsang oa hlaha leboteng. Mongolo ona o ile oa ferekanya morena hoo manonyeletso a letheka la hae a ileng a khoehla ’me mangole a hae a otlana. Hape, Daniele, mohlanka oa Molimo oa ’nete, o ile a bitsoa ho tla hlalosa hobane banna bohle ba bohlale ba Babylona ba ne ba tsielehile.

19. Ke eng e neng e khahla ha Daniele a hlalosa mongolo o leboteng?

¹⁹ Ho ema a le mong har’ a tikoloho eo e mahali-hali le e tletseng bora ha hoa ka ha tšosa Daniele kapa hona ho mo etsa hore a bebofatse molaetsa oa hae kapa ho lahleheloa ke pono ea tseko. A eme a otlolohile ’me a khobile matšoafo, ka lentsoe le hlakileng le nang le seriti, a fana ka bopaki bo buang ka Molimo oa hae. A sa khotsofalla feela ho hlalosa mongolo, Daniele o ile a hopotsa morena hore Jehova Molimo o ne a ile a kokobetsa ntat’ae-moholo ka ho mo etsa hore a phele joaloka phoofolo ea naha ho fihlela a hlokomela hore Molimo Ea Holimo-limo ke ’Musi ’musong oa batho. Daniele a bolella Belshatsare, ‘le hoja u tsebile sena sohle, ha ua ka ua ikokobetsa empa u nyelisitse lijana tsa tempele ea Jehova le ho rorisa melimo ea khauta, ea silefera, ea koporo, ea tšepe, ea mahong le ea majoe e sa boneng, e sa utloeng le e sa tsebeng letho. Empa Molimo oo litsela tsohle tsa hao li leng letsohong la oona, ha ua ka ua o tlotlisa. Ka baka leo, taelo ena e tsoile ho oona. U lekantsoe sekaleng ’me u fumanoe u le bobebe, ’me ’muso oa hao o arotsoe ’me o neiloe Bamede le Bapersia.’ E, Daniele o ile a boela a bea mohlala o babatsehang oa tumelo le sebete bakeng sa bahlanka ba Molimo kajeno.—Daniele 5:22-28.

20. Nakong ea puso ea Dariuse, ke mohlala ofe hape oa tumelo e matla o ileng oa beoa ke Daniele?

²⁰ Ha re e-tla khaolong ea 6 ea Daniele, re na le mohlala o le mong hape o motle oa tumelo le sebete. Morena Dariuse joale e ne e le ’musi ’me a etsa Daniele e mong oa babusi ba bararo ba ka sehloohong ba ’muso oa hae. Ba bang, ka ho honohela Daniele, ba phehella morena hore a etse molao oo ka matsatsi a 30 ho seng ea ka rapelang mang kapa mang haese morena. Ba ile ba hlokomela hore hona e ne e le tsela feela ea ho fumana seo ba ka nģosang Daniele ka sona. O ile a hlokomoloha molao oo ’me a tsoela pele ho rapela kamoreng ea hae e marulelong a butse fensetere ea hae, a shebile Jerusalema. Ha a fumanoa a le molato oa ho tlōla taelo ea morena, Daniele o ile a ahloleloa ho akheloa ka lemeneng la litau tumellanong le kahlolo e neng e hlalositsoe ke molao oo. Molimo oa boela oa putsa Daniele bakeng sa tumelo ea hae le sebete sa hae. Joang? Joalokaha Ba-Heberu 11:33 e bolela, Jehova o ile ‘a thiba melomo ea litau.’

21. Ka lebaka la mehlala e metle ea tumelo le sebete e tlalehiloeng likhaolong tsa pele tse tšeletseng tsa buka ea Daniele , boikemisetso bo tiileng ba rōna e lokela ho ba bofe?

²¹ Daniele likhaolo 1 ho ea ho 6 e pheta liketsahalo tse matlafatsang tumelo hakaakang! Jehova Molimo o ile a putsa hakaakang ba bontšitseng tumelo le sebete! Ka lehlakoreng le leng, hona ho etsahetse ka hore ba phahamisoe ’me ka lehlakoreng le leng, ka hore ba latsoe topollo ea mohlolo. Kannete, re ka fumana matšeliso le tšepo liphihlelong tsa lipaki tsena tse tšepahalang ha re talimane le liteko. E, lintho tsena li ngotsoe ka morero oona ona! Ka baka leo, e se eka rōna, re ka ikemisetsa ho ba baetsisi ba batle ba tumelo e joalo le sebete se joalo.—Ba-Roma 15:4; Ba-Heberu 6:12.

Lipotso Tsa Tlhahlobo

◻ Mabitso a bacha ba bane ba Baheberu a fana ka maikutlo afe ka khōliso ea bona?

◻ Ho hlōla ha Baheberu teko e mabapi le lijo ho na le thuto efe e laeang bakeng sa rōna?

◻ Botšepehi bo sa sisinyeheng ba bahlanka ba Jehova kajeno bo ’nile ba lekoa joang joaloka ba Baheberu ba bararo?

◻ Daniele o ile a bontša tumelo le sebete joang ha a pakela Belshatsare?

[Setšoantšo se leqepheng la 17]

Daniele le metsoalle ea hae e meraro ba ile ba ithuta ho hana