Jubile ea Jehova—Nako ea Hore re Thabe
“Le tla halaletsa joalo selemo sa mashome a mahlano, ’me le tla tumisa tokoloho naheng ea lōna ho baahi ba eona kaofela; e tla ba Jubile ho lōna . . . E tla khetheha ho lōna; . . . ’me le tla aha naheng ea lōna ka boiketlo.”—LEVITIKE 25:10-12, 18.
1. Ke mantsoe afe a hlahang Tšepeng ea Tokoloho, ’me mantsoe ao a qotsitsoe hokae?
HO SA tsotellehe hore na u phela kae, mohlomong u kile ua utloa ho buuoa ka Tšepe ea Tokoloho e tsebisahalang, e Philadelphia, Pennsylvania, U.S.A. The World Book Encyclopedia e re tšepe ena “e ile ea letsoa ka la 8 Phupu, 1776, le litšepe tse ling tsa likereke, ho tsebahatsa hore ho amohetsoe Phatlalatso ea Boipuso. Mantsoe a ho eona, ‘Tumisa Tokoloho naheng ea lōna ho baahi ba eona kaofela,’ a tsoa Bibeleng (Levitike 25:10).”
2. U ikutloa joang ka tebello ea tokoloho, empa ke mathata afe ao e ka ’nang ea a hlahisa?
2 Tokoloho e ntse e ipiletsa haholo, na ha ho joalo? Mohlomong u ka thabela ho lebella tokoloho ea ’nete—maikutlong a bohata, khatellong kapa tlatlapong ea lipolotiki, liphellong tse tepeletsang tsa botsofali le ho kula, tse fellang ka lefu. Haeba ho joalo, ho na le lebaka le letle la hore u thabe, ’me ho tla ba le lebaka le leholoanyane haufi. U ka ’na ua botsa, ‘ho ka ba joalo joang?’ U ka ’na ua botsa, hobane ha ho ’muso o seng o fane ka bolokolohi bo feletseng, ’me bahlalefi kapa lingaka li sitoa ho thibela botsofali, ho kula le lefu le qetellang. Empa, rea pheta, ho na le motheo oa hore u thabele tokoloho ea ’nete. Ho utloisisa hore na joang, nahana ka boitsebiso ba bohlokoa bo ka u amang—hona joale le kamoso.
3. Jubile e ne e le eng, ’me ho ne ho etsahala’ng selemong seo?
3 Lirapa tse qotsitsoeng ka holimo li sebelisa lentsoe “Jubile.” Jubile e ne e le nako eo ka eona naha ea Iseraele e neng e boloka Sabbatha ea selemo sohle. E ne e latela letoto la lilemo tse supileng tsa Lisabbatha tsa temo tse neng li nka lilemo tse 49 kaofela. Selemo sa bo50, sa Jubile, e ne e le tlhoro ea letoto lena la ho bolokoa ha Sabbatha bakeng sa naha eo Jehova a neng a e file batho ba hae, ho phethahatsa tšepiso e neng e etselitsoe ntate-moholo oa bona Abrahama, “motsoalle oa Molimo.” (Jakobo 2:23; Esaia 41:8) Ka letsatsi la Jubile, ho ne ho tumisoa tokoloho naheng eohle. Hona ho ne ho bolela bolokolohi bakeng sa Baiseraele bohle ba neng ba ithekisitse bohlankeng ka lebaka la melato. Tšobotsi e ’ngoe ea Jubile e ne e le hore masimo oohle a lefa a neng a rekisitsoe (mohlomong ka lebaka la maemo a mabe a lichelete) a ne a khutlisoa.—Levitike 25:1-54.
4. Jubile e ne e tumisoa neng, hona joang?
4 Ka boitsebiso boo ba bohlokoa, u ka ananela hore na ke hobane’ng ha Jubile e ne e le selemo sa ho thabela tokoloho. E ne e phatlalatsoa ka ho letsa terompeta ka Letsatsi la Lipheko.a Joalokaha Moshe a ngotse ho Levitike 25:9, 10: “U tla letsa terompeta e mantsoe a phepa ka khoeli ea bosupa, ka letsatsi la leshome la khoeli; ka letsatsi la lipheko, le tla letsa literompeta naheng eohle ea lōna. Le tla halaletsa joalo selemo sa mashome a mahlano, ’me le tla tumisa tokoloho naheng ea lōna ho baahi ba eona kaofela; e tla ba Jubile ho lōna. E mong le e mong oa lōna o tla khutlela lefeng la hae, e mong le e mong a khutlele mofuteng oa hae.” Ka 1473 B.C.E., Joshua a etella Baiseraele pele ho tšela Nōka ea Jordane ho kena Lefatšeng la Pallo, moo ba neng ba tla boloka Jubile.
Ho Tumisoa Bolokolohi ba Pele
5. Ke litšobotsi life tsa tokoloho le tsa Jubile tseo ho tla buisanoa ka tsona?
5 Hona ho seng ho boletsoe ho ka ’na ha ipaka e le histori ea boholo-holo e sa amaneng le bophelo ba rōna hakaalo, haholo haeba re se bana ba Bajode. Leha ho le joalo, Jesu Kreste o re file lebaka le utloahalang la ho lebella Jubile e kholoanyane. Hona ke motheo oa hore re nyakallele tokoloho, kapa bolokolohi. Hore re tle re ananele lebaka la sena, ho hlokahala hore re bone kamoo Jesu a faneng ka tokoloho ka litsela tse peli lekholong la pele la lilemo. Joale re tla nahana kamoo litsela tseo li lumellanang le tokoloho ea mefuta e ’meli bophelong ba rōna. Empa e le tokoloho e kholoanyane le e re fang lebaka le leholoanyane la ho thaba.
6, 7. (a) Esaia 61:1-7 e profetile liphetoho life tse babatsehang? (b) Jesu o bontšitse joang hore ho ne ho phethahatsoa boprofeta ba Esaia?
6 Le hoja ho sa buuoe ka ho toba ka selemo sa Jubile sa boholo-holo, ho Esaia 61:1-7 ho boletsoe ka boprofeta tokoloho ea mofuta o mong e neng e tla tla: “Moea oa Morena Jehova o lutse ho ’na, hobane Jehova o ntlotsitse hore ke tle ke bolelle ba malimabe taba tse molemo; o nthomile ho folisa ba robehileng lipelo, ho bolella ba tlamiloeng tokoloho, le ho tsebisa ba teronkong ho buloa ha eona; ho bolela ngoaha oa mehauhelo ea Jehova, le letsatsi la liphetetso tsa Molimo oa rōna; ho tšelisa ba llang kaofela, . . . ’me ba tla ’ne ba thabe ka ho sa feleng.” Empa boprofeta boo bo ne bo tla phethahala joang hona neng?
7 Kamorao ho mokete oa Paseka ka selemo sa 30 C.E., Jesu Kreste o ile a kena synagogeng ka letsatsi la Sabbatha. Mono a bala karolo e ’ngoe ea boprofeta ba Esaia ’me a itšebelisetsa eona. Karolo e ’ngoe ea Luka 4:16-21 e re: “Ha a phutholotse buka, a fihlela sebaka moo ho ngoliloeng, ho thoe: Moea oa Morena o ho ’na, kahobane o ntlotsitse; o nthomile ho bolella mafutsana Evangeli, ho folisa ba pelo tse bohloko, ho bolella ba holehiloeng hore ba tla lokolloa, le ba foufetseng hore ba tla boela ba bone, ho nea ba hlorisoang sebaka sa ho ikela, le ho bolela selemo sa Morena se molemo. . . . Eaba o qala ho ba bolella, a re: Kajeno, lengolo leo le etsahetse, le ikutloela.”
8. (a) Ke tokoloho efe ea pele eo Jesu a faneng ka eona? (b) Hona ho bontšoa joang ho Johanne 9:1-34?
8 Litaba tse molemo tseo Jesu a li boletseng li fane ka tokoloho ea moea ho Bajode ba li amohetseng. Ka hore mahlo a bona a tutubolleloe seo borapeli ba ’nete bo hlileng bo se bolelang bo bileng bo se hlokang, ba ile ba lokolloa mekhoeng e mengata e fosahetseng. (Mattheu 5:21-28) Bolokolohi bona e ne e le ba bohlokoa haholoanyane ho feta lipheko tsa ’meleng tseo Jesu a ileng a li etsa. Kahoo, le hoja Jesu a ile a tutubolla mahlo a motho ea tsoetsoeng e le sefofu, monna eo o ile a fumana molemo o tšoarellang haholoanyane ka hore a lemohe hore Jesu ke moprofeta ea tsoang ho Molimo. Bolokolohi bo bocha ba monna eo bo ne bo fapana le boemo ba baeta-pele ba bolumeli ba neng ba tlamiloe ke lineano tsa bona le litumelo tse fosahetseng. (Johanne 9:1-34; Deuteronoma 18:18; Mattheu 15:1-20) Leha ho le joalo hona e ne e le bolokolohi ba pele feela kapa ba selelekela. Le hona lekholong la pele la lilemo, Jesu o ne a tla thusa ka tokoloho ea mofuta o mong e neng e lekana le Jubile Iseraeleng ea boholo-holo. Ke hobane’ng ha qeto eo e le e utloahalang?
9. Le bakeng sa ba lokolotsoeng moeeng, ho ne ho ntse ho saletse bohlanka bofe?
9 Jesu O ile a re ho monna eo e neng e le sefofu pele ho moo: “Ke tlile lefatšeng lena ho etsa kahlolo ea hore ba sa boneng ba bone, ’me ba bonang ba fetohe lifofu.” Joale a re ho Bafarisi: “Hojane le lifofu, le ka be le se na sebe; empa joale le re: Rea bona; sebe sa lōna se sala ke hona.” (Johanne 9:35-41) E, sebe se isang lefung e ne e sa ntsane e le bothata bo boholo, joalokaha ho le joalo hona joale. (Ba-Roma 5:12) Bajode, ho akarelletsa baapostola, ba ileng ba rua molemo tokolohong ea pele, tokoloho ea moea eo Jesu a faneng ka eona, e ’nile ea e-ba batho ba sa phethahalang. E ’nile ea e-ba makhoba a sebe le lefu le tsoaloang ke sebe. Na Jesu o ne a ka fetola hoo? Na o ne a ka ho etsa? ’Me haeba ho joalo, o ne a tla ho etsa neng?
10. Jesu o tšepisitse hore o ne a tla lokisetsa bolokolohi bofe bo eketsehileng?
10 Pejana, Jesu o ne a itse: “Ekare ha le tiisetsa lentsoeng la ka, le tla ba barutuoa ba ka ka ’nete, le tla tseba ’nete, ’me ’nete e tla le lokolla. ” Bamameli ba hae ba Bajode ba arabela: “Re leloko la Abrahama, ha re e-so ho be bahlanka ba motho le ka mohla o le mong; u bolela joang, ha u re: Le tla lokolloa?” Jesu a arabela: “Ka ’nete-nete ke re ho lōna: E mong le e mong ea etsang sebe, ke mohlanka oa sebe. Mohlanka a ke ke a ’na a lula hae ka mehla; empa mora ke eena ea lulang teng ka mehla.” (Johanne 8:31-36) Ka baka leo, ho ba ngoana ea tsoetsoeng ke Abrahama ho ne ho ke ke ha lokolla Bajode bohlankeng ba sebe. Jesu o buile ka polelo ena e tsebisahalang mabapi le bolokolohi ho hlokomelisa ka ho hong ho neng ho e-tla le ho neng ho tla phahamela phihlelo ea Baiseraele ka Jubile efe kapa efe.
Ho Qaleha Jubile ea Bokreste
11. Ke hobane’ng ha thahasello ea rōna Jubileng ea Bokreste e tobisoa selemong sa 33 C.E.?
11 Bajode ba ne ba sa bone hore Jubile ea selekane sa Molao oa Moshe e ne e tšoantšetsa Jubile e kholoanyane. (Ba-Kolosse 2:17; Ba-Efese 2:14, 15) Jubile ena ea Bakreste e akarelletsa “’nete” e ka lokollang batho—’nete eo e likoloha ho Mora, Jesu Kreste. (Johanne 1:17) Jubile ee e kholoanyane e neng e ka lokolla sebeng le liphellong tsa sona e qalile ho ketekoa neng? E bile selemo ka 33 C.E., ka letsatsi la Pentekonta. Hona ho etsahetse matsatsi a leshome hoba Jesu a nyolohele leholimong ho hlahisa bohlokoa ba sehlabelo sa hae ho Jehova Molimo.—Ba-Heberu 9:24-28.
12, 13. Ho etsahetse eng kamorao ho lefu la Jesu e ileng ea phakisa ea tlisetsa barutuoa ba hae phihlelo e ikhethang?
12 Pele ho Jesu, ha ho sebopuoa sa motho se neng se ile sa tsosoa lefung hore se ’ne se phele ka ho sa feleng. (Ba-Roma 6:9-11) Ho e-na le hoo, bohle ba ile ba robala lefung ’me ba ne ba tla ’ne ba be borokong boo ho fihlela ka nako e tšoanelang ea tsoho ea lelapa la motho. Ka tsoho ea hae ka matla a Molimo, Jesu Kreste a fetoha eo Mangolo a bululetsoeng a mo bitsang, “thakangoaha ea ba robetseng [lefung].”—1 Ba-Korinthe 15:20.
13 Matsatsi a mashome a mahlano hoba a tsohe, ho bile le bopaki ba hore Jesu Kreste ea tsositsoeng o nyolohetse maholimong ’me o kene moo Jehova Molimo a leng teng ka molemo oa sehlabelo sa hae sa botho se phethahetseng le hore o se sebelisitse molemong oa batho. Hona ho etsahetse ka letsatsi la Pentekonta 33 C.E. Kutlong ea litaelo tse tsoang ho Jesu, barutuoa ba ka bang 120 ba bokana Jerusalema. Joale Kreste a tšollela moea o halalelang holim’a barutuoa bana, phethahatsong ea Joele 2:28, 29. Maleme a kang mollo a leketla lihloohong ho bona, ’me ba qala ho bua lipuo tseo ba neng ba sa li tsebe. (Liketso 2:16-21, 33) Hona e ne e le bopaki ba hore Jesu Kreste ea tsositsoeng o nyolohetse maholimong ’me o kene moo Molimo o leng teng ka bohlokoa ba sehlabelo sa hae sa botho se phethahetseng se tla sebelisoa molemong oa batho.
14. (a) Boemo ba barutuoa ba Kreste e ne e le bofe mabapi le lilekane? (b) Selekane se secha se ne se akarelletsa tlhohonolofatso efe e ikhethang?
14 Liphello e bile life bakeng sa barutuoa bao? Ka lehlakoreng le leng, ba ile ba lokolloa selekaneng sa Molao oa Moshe, seo Molimo o neng o se entse le sechaba sa Iseraele oa tlhaho empa seo joale o neng o se hlakotse, o se khokhothela thupeng ea tlhokofatso ea Jesu. (Ba-Kolosse 2:13, 14; Ba-Galata 3:13) Selekane seo se ile sa phahameloa ke selekane se secha, se sa etsoang le sechaba sa Iseraele oa tlhaho, empa se entsoe le “sechaba” se secha sa Iseraele oa moea. (Ba-Heberu 8:6-13; Ba-Galata 6:16) Selekane sena se secha, se profetiloeng ho Jeremia 31:31-34, se lokiselitsoe ka mokena-lipakeng e moholoanyane ho feta moprofeta Moshe oa boholo-holo. Ka lebaka la ho thahasella tokoloho, re lokela ho hlokomela ka ho khethehileng tšobotsi e le ’ngoe ea selekane sena se secha. Moapostola Pauluse o hlokomelisitse ka sena, a ngola: “Selekane ke sena seo ke tla se etsa le bona ka mora’ litšiu tseo, . . . Ha nka ke ka hlola ke sa hopola libe tsa bona le litlōlo tsa bona.”—Ba-Heberu 10:16-18.
15. Ke hobane’ng ha re ka re ka Pentekonta ea 33 C.E. ho ile ha qaleha Jubile ea Bokreste bakeng sa batlotsuoa? (Ba-Roma 6:6, 16-18)
15 Jesu o ne a supa tokolohong ena sebeng ha a re: “Ekare ha Mora a le lokolla e tla ba le lokolotsoe ka sebele.” (Johanne 8:36) Nahana—bolokolohi sebeng bo fumanehang motheong oa sehlabelo sa Kreste! Ho tloha ka letsatsi la Pentekonta, Molimo o boletse ba lumelang e le ba lokileng ’me oa inkela bona e le bara ba moea ba lebelletseng ho busa le Kreste leholimong. Pauluse oa hlalosa: “Hobane ha lea ka la neoa moea oa bohlanka, hore tšabo e boele e be teng, le mpa le neiloe Moea oa ba beoang bana, . . . ’Me ha re le bana, re majalefa: majalefa a Molimo, le majalefa hammoho le Kreste.” (Ba-Roma 8:15-17) Ha ho pelaelo hore Jubile ea Bokreste e ne e qalile bakeng sa Bakreste ba tlotsitsoeng.
16. Ke mahlohonolo afe a eketsehileng le litebello tse eketsehileng tse neng li ameha bakeng sa ba ketekang Jubile ea Bokreste?
16 Ka hona ka letsatsi leo la Pentekonta ka selemo sa 33 C.E., ho ile ha tsoaloa sechaba se secha sa Iseraele oa moea. Se ne se entsoe ka batho ba neng ba tšoaretsoe libe tsa bona motheong oa mali a sehlabelo sa Kreste. (Ba-Roma 5:1, 2; Ba-Efese 1:7) Ke bafe ho rōna ba ka latolang hore litho tseo tsa pele tsa Iseraele oa moea tse nketsoeng selekaneng se secha li ile tsa latsoa tokoloho e tsotehang ka hore li tšoareloe libe? Molimo o ile oa li etsa ‘moloko o khethiloeng, le baprista le marena, le mofuta o halalelang, le sechaba se ruiloeng, ba tle ba bolele lithoko tsa ea ba bitsitseng lefifing ho ba kenya leseling la hae le hlollang.’ (1 Petrose 2:9) Ke ’nete, ’mele ea bona ea nama e ne e ntse e sa phethahala ’me ba ne ba tla ’ne ba shoe ka nako ea teng. Empa, kaha joale Molimo o ne o ba boletse ba lokile ’me o inketse bona hore e be bara ba moea, lefu la bona la nama e ne e mpa e le feela “ho falla [‘ho lokoloha,’ NW]” ho neng ho ba lumella ho kena ‘’musong oa leholimo’ oa Kreste.—2 Timothea 4:6, 18.
17, 18. Ke hobane’ng ha tokoloho ea Jubile ea Bokreste e ne e le ea bohlokoa haholoanyane ho feta bolokolohi ba pele boo Jesu a ileng a bo tumisa?
17 Bohato ba pele kapa ba selelekela ba ho lokolla Bajode ba lumetseng maikutlong a fosahetseng le mekhoeng e fosahetseng e ne e le ba bohlokoa haholo. Leha ho le joalo, re bone hore Jesu o ile a tlōla meeli ea tokoloho eo ea moea. Ho tloha ka Pentekonta ea 33 C.E. o lopolotse “molaong oa sebe le lefu” batho ba lumelang. (Ba-Roma 8:1, 2) Kahoo ha qaleha Jubile ea Bokreste bakeng sa Bakreste ba tlotsitsoeng. Hona ka sebele e ne e le tokoloho ea bohlokoa haholoanyane, hobane e ne e akarelletsa tebello ea bophelo leholimong e le majalefa le Kreste.
18 Ho tla fihlela mona re buisane ka litšobotsi tse peli tsa bolokolohi ba Bokreste lekholong la pele la lilemo, tseo ntle ho pelaelo e neng e le motheo oa thabo. ’Me balumeli ba lekholo la pele la lilemo ba ile ba fela ba thaba. (Liketso 13:44-52; 16:34; 1 Ba-Korinthe 13:6; Ba-Filippi 4:4) Hoo e bile ’nete ka ho khethehileng mabapi le karolo ea bona Jubileng ea Bokreste, e ba buletseng tsela ea hore ba amohele mahlohonolo a ka ho sa feleng maholimong.—1 Petrose 1:3-6; 4:13, 14.
19. Ho saletse potso efe bakeng sa Bakreste ba sa tsoaloang ka moea, ’me ke eng se bontšang hore ba tla ba le karolo tokolohong e lokiselitsoeng ke Molimo?
19 Leha ho le joalo, ke hokae moo Bakreste ba bangata ba ’nete kajeno ba kenang teng tabeng ee, kaha ha baa boleloa ba lokile bakeng sa bophelo ’me ba tlotsoa ka moea o halalelang? Ho na le lebaka la Mangolo la ho lebella tokoloho e khōlō molemong oa bona e le karolo ea Jubile ea Bokreste. Hopola Liketso 3:20, 21: “Jesu Kreste, ea boletsoeng pele ho lōna, eo leholimo le tšoanetseng ho ba le eena ho be ho fihle mehla ea tokiso ea lintho tsohle, eo Molimo o e boletseng ka melomo ea baprofeta ba halalelang ba oona bohle, ha e sa le le tšimolohong.” (Bapisa Liketso 17:31.) Ka kutloisiso eona eo, Johanne, moapostola ea tlotsitsoeng ea neng a se a ntse a thabela Jubile ea Bokreste, o ile a ngola tjena ka Jesu Kreste: “Ke eena e leng pheko ea libe tsa rōna; e seng ea tsa rōna feela, empa e le le ea tsa lefatše lohle.” (1 Johanne 2:2) Na hoo ho bolela hore Bakreste ba bangata ba tšepahalang kajeno ba se nang tšepo ea leholimo ba ka thabela bolokolohi ba Bokreste? Na boo bo nakong e tlang feela, kapa na re se re ntse re e-na le lebaka la ho thaba? Re ka fumana hoo ka ho hlahloba litšobotsi tsa tokoloho ea Bokreste le Jubile tse bolelang ho khethehileng bakeng sa barapeli ba ’nete kajeno.
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a Letsatsi la selemo le selemo la Lipheko le ne le tšoaroa ka la 10 Tishri, khoeli eo almanakeng ea Seheberu e lumellanang le Loetse-Mphalane ea rōna.
Maikutlo a Hao ke Afe?
◻ Melemo ea Jubile e ne e le efe Iseraeleng ea boholo-holo?
◻ Jesu o ile a tumisa tokoloho ea pele joang, hona e ne e akarelletsa eng?
◻ Jubile ea Bokreste e qalile neng, ’me motheo oa qeto eo ke ofe?
◻ Ke hobane’ng ha re e-na le lebaka la ho lebella tokoloho e amang Bakreste ba limillione ba sa tlotsoang ka moea?
Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 18]
“Tsela ea ba lokileng e joale ka leseli le khanyang, le ntseng le eketsa ho khanya ho fihlela motšehare o moholo o phethehileng.” (Liproverbia 4:18) Tumellanong le molao-motheo oo, sehlooho sena le se se hlahlamang li fana ka tlhaloso e nakong le e atolositsoeng ea Jubile.
[Setšoantšo se leqepheng la 20]
Jesu o tumisa tokoloho ka 30 C.E.
[Setšoantšo se leqepheng la 23]
Jubile ea Bokreste e qala ka 33 C.E.