Rapela ’Mōpi, Eseng Pōpo
“Ke Jehova Molimo oa hao eo u tlamehang ho mo rapela, ’me u tlameha ho nehelana ka tšebeletso e halalelang ho eena feela.”—LUKA 4:8, “NW.”
1. Polelo “ho rapela” e hlalosoa joang, ’me borapeli ba ’nete bo lokela ho nehelanoa joang?
BUKENG e ’ngoe e hlalosang mantsoe, polelo “ho rapela” e hlalosoa ka tsela ena: “Ho talima ka hlompho e khōlō, esita le e tlōlisang, tlotliso, kapa boinehelo.”a Ke mang ea lokelang ho fuoa borapeli bo joalo? Jesu Kreste o itse: “U tlameha ho rata Jehova Molimo oa hao ka pelo eohle ea hao le ka moea oohle oa hao le ka monahano oohle oa hao.” (Mattheu 22:37, NW) Hape, ha a tšepisoa ho fuoa mebuso eohle ea lefatše haeba a ne a ka etsetsa Satane “ketso ea borapeli” e le ’ngoe feela, Jesu o ile a hana, a phatlalatsa: “Ke Jehova Molimo oa hao eo u tlamehang ho mo rapela, ’me u tlameha ho nehelana ka tšebeletso e halalelang ho eena feela.” (Luka 4:7, 8, NW) Ho ea ka mantsoe a Jesu le liketso tsa hae, ho hlakile hore ke Jehova Molimo feela ea lokelang ho rapeloa. Borapeli bona bo akarelletsa “tšebeletso e halalelang,” hobane “tumelo, ha e se na mesebetsi, e shoele.”—Jakobo 2:26.
2. Ke hobane’ng ha ho nepahetse hore ho rapeloe ’Mōpi feela?
2 Ho rapela Jehova joalo ho loketse hobane ke eena ’Musi ea Phahameng oa bokahohle kaofela, ’Mōpi oa maholimo a hlollang le lefatše le mefuta eohle ea bophelo e ho lona. A le boemong boo, ke eena feela eo batho ba lokelang ho mo talima ka “hlompho e khōlō, esita le e tlōlisang, tlotliso, kapa boinehelo.” Bibele e re: “Morena, u loketsoe ke ho neoa khanya, le hlompho, le matla; hobane u hlolile lintho kaofela, ’me ke ka ho rata ha hao li leng teng, li bileng li bōpiloe.” (Tšenolo 4:11) Ka sebele, ha ho motho feela tjee, ha ho ntho e phelang kapa e sa pheleng, ea ka lokeloang ke “hlompho, tlotliso, kapa boinehelo.” Ke Jehova feela ea tšoaneloang ke “boinehelo bo khethehileng.”—Exoda 20:3-6, NW.
Ho Potlakile ka ho Khethehileng
3. Ke hobane’ng ha ho potlakile ka ho khethehileng hore re rapele Molimo?
3 Kaha re phela nakong ea kahlolo, hona joale ho potlakile ka ho khethehileng hore re rapele Molimo ka nepo. Ho ntse ho reroa liphello tsa ka ho sa feleng. Lentsoe la Molimo la boprofeta le re bolella hore ‘mehleng ena ea qetello’ ea tsamaiso ea lintho e teng, Kreste Jesu o tlile ka khanya ea leholimo “mangeloi a e-na le eena kaofela.” Ka morero ofe? Jesu ka boeena o boletse morero oo esale pele, a re: “Lichaba tsohle li tla bokelloa pel’a hae; ’me o tla khetha ba bang ho ba bang, joale ka molisa ha a khetha linku ho lipōli.” Linku li tla ea “bophelong bo sa feleng.” Lipōli li tla ea “bohlokong [“timetsong,” NW] bo sa feleng.”—2 Timothea 3:1-5; Mattheu 25:31, 32, 46.
4. (a) Ke joang Pauluse a tsebahatsang ba tla timetsoa ka ho sa feleng bofelong ba lefatše lee? (b) Bao ba tla fumana bophelo bo sa feleng ba bontša boikutlo bofe?
4 Moapostola Pauluse o ile a ngola ka “mohla Morena Jesu a bonahalang a e-tsoa leholimong, le mangeloi a matla a hae, ka mollo o tukang, ho iphetetsa ho ba sa tsebeng Molimo, le ho ba sa utloeng Evangeli ea Jesu Kreste, Morena oa rōna. Bao ba tla otloa ka tšenyeho e sa feleng.” (2 Ba-Thessalonika 1:7-9) Ka hona, timetso e sa feleng ke phello e tla fumanoa ke batho ba manganga, ba seka lipōli ba sa batleng ho tseba ka merero ea Molimo kapa ba hanang ho nka khato ha ba e-na le monyetla. Empa “bophelo bo sa feleng” ke phello e tla fumanoa ke batho ba ikokobelitseng, ba seka linku ba batlang ho tseba ka Jehova, ba mamelang litaelo tsa hae, le bao ka mor’a moo ba ikokobeletsang thato ea hae. Bibele e re: “Lefatše lea feta, le eona takatso ea lona; empa ea etsang thato ea Molimo, o hlola ka ho sa feleng.”—1 Johanne 2:17; bona le 2 Petrose 2:12.
5, 6. (a) Motho o tlameha ho etsa joang hore a fumane ’nete ka Jehova le merero ea hae? (b) Ke hobane’ng ha re ka kholiseha hore ba batlang ’nete ba tla fumana ’nete ho sa tsotellehe boemo ba bona bophelong?
5 Batho ba seka linku ba ikemiselitse ho tela nako, matla, le lintho tse bonahalang hore ba batle ’nete. Ba etsa seo Liproverbia 2:1-5 e se bolelang: “Mora oa ka, etlere ha u amohela litaba tsa ka, ’me u ipolokela melao ea me ka ho uena, u e sekehela tsebe, ’me u lebisa pelo ea hao kutloisisong, ke re, ha u ka bitsa masene, ua hoeletsa kutloisiso, ua e batla joale ka silevera, ua e rafa joale ka matlotlo a patiloeng mobung; ke moo u tla tseba ho tšaba Jehova, u fihlele tsebo ea Molimo.”
6 Boikemisetso ba ho batla Jehova ke bona bo arolang batho ba seka linku ho batho ba seka lipōli. “Ekare ha u mo batla, o tla fumanoa ke uena; ha u mpa u mo furalla, o tla u lahla ka ho sa feleng.” (1 Likronike 28:9) Ka hona, ho sa tsotellehe hore na motho ke oa morabe ofe kapa oa sechaba sefe, ho sa tsotellehe hore na o rutehile hakae, hore na o ruile kapa o futsanehile, haeba ka tieo a batla ’nete ea Molimo, o tla e fumana. Boemong ba bona bo phahameng ba leholimo, Kreste le mangeloi a hae ba tla bona hore motho eo ea batlang o fumana ’nete, ho sa tsotellehe hore na motho eo o phela hokae. Ho batla hoo e tla ba ho putsang hakae? Jesu o itse: “’Me bophelo bo sa feleng ke hore ba u tsebe, uena Molimo o ’notši oa ’nete, le Jesu Kreste eo u mo romileng.”—Johanne 17:3; bona le Ezekiele 9:4.
Ho Qoba ho Rapela Sebopuoa
7, 8. (a) Ho rapela batho ho na le kotsi efe? (b) Hlalosa “hlompho e tlōlisang, tlotliso, kapa boinehelo” tseo Maria a talingoang ka tsona.
7 Lefatšeng ka bophara batho ba bangata ba talima batho—ba phelang kapa ba shoeleng—ka “hlompho e tlōlisang, tlotliso, kapa boinehelo.” Le hoja ba ka ’na ba ikutloa hore sena ke karolo ea borapeli ba bona ho Molimo, ha e le hantle se ba khelosa borapeling ba ’nete. Sena se ba bulela tsela ea ho lumela lithuto le ho kenella mekhoeng e khahlanong le thato ea Molimo. Mohlala o mong o totobetseng ke tsela eo Maria, ’m’a Jesu, a talingoang ka eona ke batho ba limillione ba linaha tsa Roma e K’hatholike hammoho le tsa K’hatholike ea Orthodox ea Bochabela.
8 Ho khumameloa liemahale le litšoantšo tse ferefiloeng tsa Maria ka boikutlo ba borapeli, ’me thutong ea molao ea kereke, o bitsoa “Moroetsana Maria Theotokos.” Lentsoe the·o·toʹkos le bolela “ea tsoetseng Molimo” kapa “’m’a Molimo.” New Catholic Encyclopedia e re: “Maria ke ’m’a Molimo. . . . Haeba Maria hase ’m’a Molimo hantle, joale Kreste hase Molimo oa ’nete esita le motho oa ’nete.” Ka hona, e le karolo ea thuto ea ’ona ea Boraro-bo-bong, malumeli ana a ruta hore Jesu e ne e le Molimo o Matla ’Ohle o le sebopehong sa motho, e leng ho etsang Maria “’m’a Molimo.” Mohloli oona oo o phaella ka hore ho inehela ho Maria ho akarelletsa: “(1) hlompho ea borapeli, kapa ho hlokomela ka tsela ea borapeli ho hlompheha ha Moroetsana ea halalelang ’M’a Molimo; (2) ho kōpa, kapa ho ipiletsa ho Mofumahali oa rōna hore a kenelle joaloka ’m’a le mofumahali; . . . le lithapelo tsa boinotšing [ho Maria].”
9. Na Bibele e ruta hore Maria e ne e le “’m’a Molimo”?
9 Leha ho le joalo, lentsoe the·o·toʹkos ha le hlahe Mangolong a bululetsoeng. ’Me ha ho kae kapa kae moo Bibele e reng Maria e ne e le “’m’a Molimo.” Jesu ha aa ka a ruta seo, leha e le bona Bakreste ba lekholong la pele la lilemo. Ho feta moo, Bibele e bontša ka ho hlakileng hore Jesu e ne e se Molimo o Matla ’Ohle o le sebopehong sa motho empa e ne e le Mor’a Molimo.b Ka sebele, ha Maria a tsebisoa ke lengeloi hore o ne a tla beleha mora, o ile a bolelloa: “Moea o Halalelang o tla theohela holim’a hao, ’me matla a Ea holimo-limo a tla u khurumetsa; ka baka leo, ho halalelang ho tla tsoaloa ke uena ho tla bitsoa Mor’a Molimo.” (Luka 1:35) Kahoo Jesu e ne e le Mor’a Molimo, eseng Molimo ka booona o le sebopehong sa motho. Kahoo, Maria e ne e le ’m’a Mor’a Molimo Jesu, eseng ’m’a Molimo o leng sebopehong sa motho. Ke ka lebaka leo ho seng mohla Jesu kapa barutuoa ba hae ba kileng ba bitsa Maria “’m’a Molimo.”
10, 11. (a) Ke mehlala efe e bontšang kamoo Jesu a neng a talima ’m’ae kateng? (b) Baapostola ba Jesu le barutuoa ba hae ba ne ba talima ’m’ae joang?
10 Tsela eo Jesu a neng a talima ’m’ae ka eona e bontša boemo ba hae ha a bapisoa le eena. Ha a le moketeng oa lenyalo Kana, tlaleho ea Bibele ea re bolella: “’Me veine ea fela. Eaba ’m’a Jesu o re ho eena: Ha ba na veine. Jesu a re ho eena: Mosali, taba ea ka le uena ke efe?” Mona Phetolelo ea Douay ea Roma e K’hatholike e baleha tjena: “Mosali, hoo ke eng ho ’na le ho uena?” (Johanne 2:3, 4) Ketsahalong e ’ngoe, motho e mong o ile a re ho eena: “Ho lehlohonolo popelo e u emereng, le matsoèlè ao u a antseng.” Oo e ne e le monyetla o motle oa hore Jesu a fe ’m’ae tlotliso e khethehileng le ho bontša hore ba bang ba lokela ho etsa se tšoanang. Ho e-na le hoo, Jesu o ile a re: “E, empa haholo ho lehlohonolo ba utloang lentsoe la Molimo, ’me ba le boloka.”—Luka 11:27, 28.
11 Litšupiso tse joalo li bontša hore Jesu o ne a le seli hore a se fe Maria boinehelo kapa tlotliso e sa lokelang kapa ho ’mitsa ka tlotla leha e le efe e khethehileng. Ha aa ka a lumella kamano ea bona hore e mo susumetse. ’Me baapostola le barutuoa ba ile ba latela mohlala oa hae, hobane ha ho kae kapa kae mengolong ea bona e bululetsoeng moo Maria a fuoang tlotliso, tlotla, kapa tšusumetso leha e le efe e sa lokelang. Le hoja ba ne ba mo hlompha joaloka ’m’a Jesu, ha baa ka ba feta moo. Ka sebele ha ho mohla ba kileng ba ’mitsa “’m’a Molimo.” Ba ne ba tseba hore Jesu e ne e se Molimo o Matla ’Ohle o le sebopehong sa motho ’me, ka hona, Maria e ne e ke ke ea e-ba ’m’a Molimo, e leng boemo bo seng bo le hōle haholo le seo Lentsoe la Molimo le se lumellang bakeng sa Maria.
Ho Rapela ’Mè eo e Bileng e Leng Molimotsana
12. Ke hokae ’me ke neng moo khopolo ea hore Maria ke “’m’a Molimo” e ileng ea hlaha teng?
12 Joale, khopolo ee e simolohile hokae? E ile ea kenella butle-butle Bokreste-’mōtoaneng ba bokoenehi lekholong la boraro le la bone la lilemo la Mehla e Tloaelehileng ea rōna. Ho bile joalo haholo-holo ka mor’a selemo sa 325 C.E. ha Seboka sa Nicaea se amohela thuto eo e seng ea Mangolo ea hore Kreste e ne e le Molimo. Hang ha khopolo eo e fosahetseng e amoheloa, ho ile ha e-ba bobebe ho ruta hore Maria ke “’m’a Molimo.” Mabapi le sena, The New Encyclopædia Britannica e bolela hore: “Tlotla [‘’m’a Molimo’] e bonahala e hlahile tšebelisong ea boinehelo, mohlomong Alexandria, neng-neng lekholong la boraro le la bone la lilemo . . . Qetellong ea lekholo la bone la lilemo, Theotokos e ne e se e atlehile ho itlhoma likarolong tse fapaneng tsa kereke.” New Catholic Encyclopedia e bolela hore thuto eo e ile ea amoheloa ka molao “ho tloha Sebokeng sa Efese ka 431.”
13. E ka ’na eaba ke eng e susumellelitseng Seboka sa Efese ka 431 C.E. hore se phatlalatse ka molao hore Maria ke “’m’a Molimo”?
13 Ho thahasellisang ke sebaka seo seboka seo se neng se tšoaretsoe ho sona le lebaka la seo. Buka The Cult of the Mother-Goddess, ea E. O. James, e bolela hore: “Seboka sa Efese se ile sa tšoareloa kerekeng ea Theotokos ka 431. Moo, ho feta kae kapa kae, motseng o neng o tumme hampe ka ho inehela ho Artemise, kapa Diana kamoo Baroma ba neng ba ’mitsa kateng, moo ho neng ho boleloa hore seemahale sa hae se theohile leholimong, tlas’a moriti oa tempele e khōlō e neng e nehetsoe ho Magna Mater [’Mè e Moholo] ho tloha ka 330 B.C. le eo ho latela neano, e neng e e-na le sebaka seo Maria a lulang ho sona ka nakoana, ha ho kamoo tlotla ‘ea tsoetseng Molimo’ e neng e ke ke ea phahamisoa kateng.”
14. Histori e netefatsa joang hore thuto ee e simolohile bohedeneng?
14 Kahoo feela joaloka tabeng ea Boraro-bo-bong, thuto ea “’m’a Molimo” ke thuto ea bohedene e kentsoeng lekokong la tumelo ea Bokreste. E ne e tumme malumeling a bohedene makholo a lilemo pele ho Kreste. The New Encyclopædia Britannica tlas’a sehlooho “’mè eo e bileng e leng molimotsana” e re: “Leha e le ofe oa melimo e metšehali le lintho tse tšoantšetsang matla a bosali a ho hlahisa ntho e ncha, tsoalo, kemolo, kopano ea botona le botšehali, khōliso, le mehato ea khōlo. Lentsoe leo le ne le boetse le sebelisoa bakeng sa lintho tse fapa-fapaneng joaloka ho bitsoang Melimotsana ea Roma ea Botle le Lerato ea Mehleng eo ho neng ho etsoa lintho ka Lejoe le Moroetsana Maria. . . . Ha ho sechaba se sa kang sa sebelisa tšoantšetso e itseng ea basali ho tšoantša melimo ea sona. . . . Ke mosireletsi le mofepi oa ngoana ea halalelang le oa batho bohle, ha ho atolosoa taba.” Ka hona, moprista oa K’hatholike Andrew Greely bukeng ea hae The Making of the Popes 1978 o re: “Ho tšoantšetsoa ha Maria ho hokahanya Bokreste ka ho toba le malumeli [a bohedene] a boholo-holo a ea bo-’mè bao e neng e bile e le melimotsana.”
Borapeli bo sa Nepahalang
15. (a) Ho ile ha hlaha eng Bokreste-’mōtoaneng mabapi le Maria? (b) Ho latela Bibele, ke mang feela eo e ka bang ’muelli pakeng tsa Molimo le rōna?
15 Ho bolela hore Maria e ne e le “’m’a Molimo” ho mo hloesetsa boemong boo ho bona batho ba neng ba tla sekamela ho mo rapela, ’me seo ke sona se ’nileng sa etsahala ka makholo a lilemo. Batho ba makholo a limillione linaheng tse ngata ba ’nile ba mo rapela kapa ba rapela ka eena ’me ba fana ka boinehelo ba borapeli ho liemahale le litšoantšo tsa hae tse ferefiloeng. Le hoja litsebi tsa thuto ea bolumeli li ka ’na tsa leka ho emela sena ka ho bolela hore ho hlompha Maria ka tsela ea borapeli joalo e mpa feela e le tsela e sa tobang ea ho rapela Molimo, hase tsela eo Molimo o ho talimang ka eona. “Hobane Molimo o mong feela, le ’Muelli mahareng a Molimo le batho o mong, e leng Jesu Kreste motho.” (1 Timothea 2:5; 1 Johanne 2:1, 2) Jesu ka boeena o itse: “Ke ’na tsela, le ’nete, le bophelo; ha ho motho ea ka tlang ho Ntate, ha e se ka ’na.”—Johanne 14:6.
16. Petrose le Johanne ba hlakisitse joang hore ke Jehova feela ea lokelang ho rapeloa?
16 Ho fa Maria boinehelo ka ho toba kapa ka tsela e sa tobang, ho mo rapela, ho khumamela liemahale le litšoantšo tsa hae tse ferefiloeng, ke ho rapela pōpo ho fapana le ’Mōpi. Ke ho rapela litšoantšo, ’me Bakreste ba laeloa hore ba “tšabe tšebeletso ea litšoantšo.” (1 Ba-Korinthe 10:14) Ha Molichaba Kornele a khumamela moapostola Petrose ka hlompho ea borapeli, hlokomela se ileng sa etsahala: “Eare ha Petrose a kena, Kornele a mo khahlanyetsa, a itihela maotong a hae, a mo khumamela. Empa Petrose a mo tsosa, a re: Tsoha; le ’na ke motho feela.” (Liketso 10:25, 26) Ho khumamela motho ka tsela ea borapeli ho ne ho sa nepahala, ’me Petrose o ne a ke ke a ho amohela. Hape, ka mor’a ho amohela pono ho lengeloi, moapostola Johanne oa tlaleha: “Ka itihela ho khumama maotong a lengeloi le mpontšitseng ntho tseo. Empa la re ho ’na: Se etse hoo; hobane ke molekane oa hao oa tšebeletso, le oa banab’eno ba baprofeta, le oa ba bolokang lipolelo tsa buka ena. Khumamela Molimo.” (Tšenolo 22:8, 9) Haeba esita le lengeloi la Molimo le sa lokela ho rapeloa, hoo ha hoa lokela hakaakang ho batho kapa liemahale tsa bona!
17. Buka ea boitsebiso ea K’hatholike e lumela hore e ka ’na eaba ho hlompha Maria ka tsela ea borapeli ho tlisitse phello efe?
17 Hore boinehelo bo joalo ho Maria bo ka tlisa borapeli bo sa nepahalang ho lumeloa ke The Catholic Encyclopedia. Khatiso ea khale ea buka ena e boletse: “Hore boinehelo bo tloaelehileng ho Moroetsana ea Lehlohonolo bo ne bo atisa ho tsamaea le ho etsa lintho ka ho tlōlisa le ho li sebelisa hampe, hase ho ka latoloang.”
18. Thuto e joalo eo e seng ea Mangolo e ne e ka hlaha mohloling ofe?
18 Thuto e joalo eo e seng ea Mangolo e ne e ka hlaha mohloling ofe? E tlameha e be mohloli o ipatileng ke Mohanyetsi oa Molimo, Satane Diabolose. (Johanne 8:44) Ke hobane’ng ha a ne a ka khothalletsa thuto e joalo? Ho nyenyefatsa le ho nyelisa Morena ’Musi Jehova, ho phahamisa batho, le ho baka pherekano. E khelosa batho borapeling ba ’nete ’me e etsa hore ho fapana le hoo ba talime ho libopuoa bakeng sa ho bolokeha. Ka makholo a lilemo e ile ea boela ea hōlisa matla a baruti holim’a batho ba tlaase, ba neng ba rutoa hore ba tlameha ho ikokobeletsa baeta-pele ba bona ba bolumeli ka ho felletseng hobane ke baruti feela ba nang le tsebo ea thuto ea bolumeli e rarahaneng hakaalo.
19, 20. (a) Ke hobane’ng ha re ka kholiseha hore pele likahlolo tsa Molimo li phethahatsoa, batho ba seka linku ba tla fumana ’nete? (b) Ho tla buisanoa ka lipotso life sehloohong se latelang?
19 Leha ho le joalo, Jesu o boletse esale pele: “Evangeli ena ea ’muso e tla boleloa lefatšeng lohle, e tle e be bopaki ho lichaba tsohle; ’me e tla ba hona bofelo bo hlahang.” (Mattheu 24:14) ’Me Jehova o tšepisa hore ka boboleli ba ’Muso, o tla bokella batho bohle ba seka linku ho ‘ba ruta mekhoa ea hae hore ba tle ba tsamaee litseleng tsa hae.’ (Esaia 2:2-4) Kaha ba bokelloa borapeling bo hloekileng ba Jehova, Jesu o itse ka bona: “Le tla tseba ’nete, ’me ’nete e tla le lokolla.” (Johanne 8:32) Kahoo ba batlang ’nete ba tla e fumana ’me ba tla lokolloa lithutong tsa bohata tsa bolumeli tse thibelang batho ho etsa thato ea ’Mōpi.
20 Ho na le lithuto tse ling tsa bolumeli tse tloaelehileng tse amoheloang le mekhoa e khelositseng batho borapeling ba ’nete ba ’Mōpi, hore ba inehele ho pōpo. Tse ling tsa tsona ke life, ’me li tlisitse phello efe? Borapeli ba ’nete bo akarelletsa eng? Sehlooho se latelang se tla hlahloba lipotso tsena.
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary, 1986.
U ne u Tla Arabela Joang?
◻ Ke joang Jesu a bontšitseng ka ho hlaka hore ke Jehova feela ea lokelang ho rapeloa?
◻ Ke hobane’ng ha hona joale ho potlakile ka ho khethehileng hore re rapele ka nepo?
◻ Ke hobane’ng ha Maria a sa lokela ho fuoa tlotliso e sa lokelang?
◻ Khopolo ea hore Maria ke “’m’a Molimo” e hlahile hokae?
◻ Moapostola Petrose le moapostola Johanne ba hatisitse joang hore ke Jehova feela ea lokelang ho rapeloa?