Na Kannete re Phela “Matsatsing a ho Qetela?”

HO NA le mefuta e ’meli ea liketsahalo e re thusang ho khetholla seo Bibele e reng ke matsatsi a ho qetela. Mangolo a bolela esale pele ka liketsahalo tse tla etsahala nakong ea “qetello ea tsamaiso ea lintho.” (Matheu 24:3) Bibele e boetse e bua ka ho fetoha ha maikutlo le liketso tsa batho ba phelang “matsatsing a ho qetela.”—2 Timothea 3:1.

Liketsahalo tsa lefatše hammoho le boitšoaro le mekhoa ea batho li bontša hore re phela matsatsing a ho qetela le hore haufinyane ’Muso oa Molimo o tla tlisetsa batho ba ratang Molimo litlhohonolofatso tsa ka ho sa feleng. Re qala ka ho hlahloba litšobotsi tse tharo tseo Jesu a itseng li tla tšoaea matsatsi a ho qetela.

“Tšimoloho ea Bohloko ba Mahlomola”

Jesu o itse: “Sechaba se tla tsohela sechaba matla le ’muso o tla tsohela ’muso matla, ’me ho tla ba le likhaello tsa lijo le litšisinyeho tsa lefatše sebakeng se seng ka mor’a se seng.” O ile a phaella ka ho re: “Lintho tsena tsohle ke tšimoloho ea bohloko ba mahlomola.” (Matheu 24:7, 8) A re hlahlobeng “lintho tsena” ka bonngoe.

Lilemong tse lekholo tse fetileng ho ile ha bolaoa matšoele a batho lintoeng le likhohlanong tsa merabe. Tlaleho ea litsebi ea Worldwatch Institute e bontša hore “palo ea batho ba ileng ba bolaoa lekholong la [bo20] la lilemo e feta hararo palo ea batho ba ileng ba bolaoa lintoeng tsohle ho tloha lekholong la pele la lilemo AD ho fihlela ka 1899.” Jonathan Glover, bukeng ea hae e bitsoang Humanity—A Moral History of the Twentieth Century oa ngola: “Ho hakanngoa hore pakeng tsa 1900 le 1989 ho bolailoe batho ba limilione tse 86 ntoeng. . . . Palo ea batho ba bolailoeng ntoeng lekholong lena la bo20 la lilemo e phahame haholo hoo e ke keng ea hlalosoa. Ho bolela hore na ka kakaretso ho shoele batho ba bakae ha ho lumellane le se hlileng se etsahetseng, kaha hoo e ka bang batho ba babeli ho ba bararo (ba limilione tse 58) ba bolailoe lintoeng tse peli tsa lefatše. Empa, haeba palo ea batho ba bolailoeng e ne e ka aro-aroloa, ho ne ho tla tšoana le hore ka lilemo tse mashome a robong, letsatsi le leng le le leng ntoa e bolaile batho ba ka bang 2 500, e leng batho ba fetang 100 ka hora.” Na u ka inahanela hore na batho ba limilione ba ile ba sareloa le ho utloa bohloko hakaakang ka lebaka la ho shoeloa ke beng ka bona le metsoalle!

Le hoja lefatše le hlahisa lijo tse ngata, litšobotsi tse tšoaeang matsatsi a ho qetela li akarelletsa likhaello tsa lijo. Bafuputsi ba re lilemong tse 30 tse fetileng, tlhahiso ea lijo e eketsehile haholo ho feta palo ea baahi. Leha ho le joalo, likarolong tse khōlō tsa lefatše ho na le khaello ea lijo kahobane batho ba bangata ba se na sebaka se lekaneng seo ba ka lemang lijo ho sona kapa ba se na chelete e lekaneng ea ho reka lijo. Linaheng tse ntseng li hōla moruong, batho ba limilione tse sekete ba phela ka chelete e etsang dolara (ea United States) e le ’ngoe kapa e ka tlaase ho moo ka letsatsi. Batho ba ka bang limilione tse 780 ho bana, ba robala ba itsosa. Ho ea ka Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo, selemo le selemo, ho haella ha phepo e nepahetseng ke lebaka le ka sehloohong le etsang hore bana ba fetang limilione tse hlano ba shoe.

Ho thoe’ng ka litšisinyeho tsa lefatše tse boletsoeng esale pele? Ho ea ka Phuputso ea Thuto ea Mafika ea United States, ho tloha ka 1990 feela, selemo le selemo ho bile le karolelano ea litšisinyeho tsa lefatše tse 17, tse matla hoo li neng li ka senya mehaho. Ka karolelano, selemo le selemo ho bile le litšisinyeho tsa lefatše tse matla hoo li neng li ka heletsa mehaho ka ho feletseng. Mohloli o mong o re: “Litšisinyeho tsa lefatše li bolaile batho ba likete tse makholo lilemong tse 100 tse fetileng.” Lebaka le leng la sena ke hobane ho tloha ka 1914 batho ba bangata ba se ba lula libakeng tse atisang ho ba le tšisinyeho ea lefatše.

Liketsahalo Tse Ling Tsa Bohlokoa

Jesu o itse: ‘Ho tla ba le mafu a seoa sebakeng se seng ka mor’a se seng.’ (Luka 21:11) Kajeno saense ea tsa meriana e hatetse pele haholo ho feta leha e le neng pele. Leha ho le joalo, maloetse a macha le a khale a ntse a tsoela pele ho hlokofatsa moloko oa batho. Tokomane ea Lekhotla la Sechaba la Mahlale la United States e re: “Maloetse a tsebahalang a 20—a akarelletsang lefuba (TB), malaria le k’holera—a boile sekoele kapa a qalile ho ama libaka tse ngata, haholo-holo ho tloha ka 1973, hangata a khutla a se a le kotsi haholo a bile a hana litlhare. Ho tloha ka 1973 ho ile ha sibolloa bonyane likokoana-hloko tse se nang pheko tse 30 tse neng li sa tsejoe, tse akarelletsang HIV, Ebola, lefu la sebete la mofuta oa C le vaerase ea Nipah.” Ho ea ka tlaleho ea Mokhatlo oa Sefapano se Sefubelu ea la 28 June, 2000, selemo pele ho moo, palo ea batho ba shoeleng ka lebaka la mafu a tšoaetsanoang e ile ea phahama ka makhetlo a 160 ho feta palo ea ba shoeleng likoluoeng tsa tlhaho.

Tšobotsi e ’ngoe e hlokomelehang ea matsatsi a ho qetela ke “ho eketseha ha tlōlo ea molao.” (Matheu 24:12) Libakeng tse ngata ho pota lefatše kajeno, batho ba notlela menyako ea matlo a bona ’me ba ikutloa ba sa sireletseha ha ba tsamaea mebileng bosiu. Ho thoe’ng ka tšilafalo eo re e bonang ea moea, metsi le mobu, eo hangata e etsahalang ka lebaka la bobolu? Sena le sona se phethahatsa seo Bibele e se boletseng esale pele. Buka ea Tšenolo e bua ka nako e behiloeng ea Molimo ea ho “felisa ba senyang lefatše.”—Tšenolo 11:18.

Seo Batho ba Matsatsing a ho Qetela ba Leng Sona

Ka kōpo phetla Bibele ea hao ho 2 Timothea 3:1-5 ’me u e bale. Moapostola Pauluse oa ngola: “Matsatsing a ho qetela ho tla ba le linako tse mahlonoko tseo ho leng thata ho sebetsana le tsona.” Joale o tsoela pele ho thathamisa litšobotsi tse 20 tse neng li tla khetholla batho ba sa pheleng ka melao-motheo ea Molimo. Na u hlokometse tse ling tsa litšobotsi tsee ho batho ba phelang tikolohong ea heno? Hlokomela se boletsoeng morao tjena mabapi le batho ba mehleng ena.

Ke “baithati.” (2 Timothea 3:2) “[Batho] ba tsitlella ho iketsetsa borata ho feta leha e le neng pele. [Ba] iketsa melimo, ’me ba batla ho tšoaroa joalo.”—Financial Times, koranta ea Engelane.

‘Ba rata chelete.’ (2 Timothea 3:2) “Morao tjena moea oa boithati oa ho rata lintho tse bonahalang o bile matla haholo ho feta moea oa boikokobetso. Haeba u sa nkoe u le morui sechabeng bophelo ba hao ha bo na morero.”—Jakarta Post, koranta ea Indonesia.

‘Ha ba mamele batsoali.’ (2 Timothea 3:2) “Batsoali baa tsieleha ha ba bona ngoana oa bona ea lilemo li ’nè a ntse a ba laela hore ba etse hona le hoane joalokaha eka ke [Morena oa Lefora] Louis XIV kapa ha ba bona ngoana oa bona ea lilemo li robeli a ntse a hoeletsa a re, ‘Ke le hloile!’”—American Educator, makasine ea United States.

‘Ha ba tšepahale.’ (2 Timothea 3:2) “Boikemisetso ba banna ba bangata ba ho siea balekane ba bona le bana mohlomong ke eona ntho e le ’ngoe e ka sehloohong e bontšang kamoo boitšoaro ba batho bo fetohileng kateng [lilemong tse 40 tse fetileng].”—Wilson Quarterly, makasine ea United States.

‘Ha ba na lerato la tlhaho.’ (2 Timothea 3:3) “Pefo ea ka lapeng e se e le eona ntho e khōlō bophelong ba letsatsi le letsatsi ba batho ba bangata lefatšeng ka bophara.”—Journal of the American Medical Association, makasine ea United States.

‘Ba hloka boitšoaro.’ (2 Timothea 3:3) “Litaba tse ngata tse hlahang lihloohong tsa likoranta hoseng ho hong le ho hong li bua ka batho ba hlokang boitšoaro, ba sa khomareleng melao-motheo ea boitšoaro le ba sa utloeleng batho ba bang bohloko le ba sa ikutloeleng bohloko. . . . Haeba re tsoela pele ho rata ho ba mabifi re le sechaba ho tšoana le kamoo ho leng kateng hona joale, haufinyane re tla fetoha sechaba se se nang boitšoaro ho hang.”—Bangkok Post, koranta ea Thailand.

“Ba bohale bo tšosang.” (2 Timothea 3:3) “Bohale bo se nang kelello le bo sa laoleheng [bo] bonahala mebileng, ka ho hlekefetsoa ha litho tsa lelapa, . . . le ka pefo e se nang mabaka le e sa hlokahaleng eo hangata e tsamaeang le tlōlo ea molao. Pefo e etsahalla batho ba sa hlokomela ba bile ba sa lebella ’me e ba siea ba shoele maikutlo ba bile ba sa sireletseha.”—Business Day, koranta ea Afrika Boroa.

‘Ba rata menyaka ho e-na le ho rata Molimo.’ (2 Timothea 3:4) “Bolokolohi litabeng tsa ho kopanela liphate bo fetohile letšolo le khahlanong le boitšoaro, ’me ntho e loantšoang ke boitšoaro ba Bokreste.”—Boundless, makasine ea Inthanete.

‘Ba na le ponahalo ea boinehelo ba bomolimo empa ba se na ’nete matleng a bona.’ (2 Timothea 3:5) “[Mosali eo e kileng ea e-ba letekatse Netherlands] o ile a lumela hore balumeli ke bona ba hlileng ba leng khahlanong le taba ea hore [botekatse] bo lumelloe ka molao. O ile a khefutsa ho se ho kae, eaba o bua a ntse a bososela hore ha e ne e sa le letekatse, ho ne ho e-na le baruti ba ’maloa ba neng ba e-tla ho eena kamehla. O ile a tšeha eaba o re: ‘Kamehla matekatse a bolela hore a eteloa haholo ke batho ba balumeli.’”—National Catholic Reporter, koranta ea United States.

Ke Eng se Larileng ka Pele?

Kajeno lefatše le tletse matšoenyeho feela joalokaha Bibele e ile ea bolela esale pele. Leha ho le joalo, boprofeta bo mabapi le ‘pontšo ea ho ba teng ha [Kreste] le ea qetello ea tsamaiso ea lintho’ bo bua ka tšobotsi e ’ngoe ea bohlokoa. Jesu o itse: “Litaba tsena tse molemo tsa ’muso li tla boleloa lefatšeng lohle leo ho ahiloeng ho lona hore e be bopaki ho lichaba tsohle.” (Matheu 24:3, 14) Litaba tse molemo tsa ’Muso oa Molimo li ntse li boleloa linaheng tse fetang 230. Batho ba ka holimo ho limilione tse tšeletseng ba tsoang “lichabeng tsohle le melokong eohle le bathong bohle le malemeng ’ohle” ba kopanela ka mafolofolo mosebetsing oa ho bolela ka ’Muso. (Tšenolo 7:9) Ke eng seo ba se finyelletseng ka mosebetsi oa bona o mafolofolo? Ba finyeletse sena: Batho ba utloisisa seo molaetsa oa ’Muso o leng sona, seo o tla se etsa le kamoo motho e mong le e mong ea phelang lefatšeng a ka fumanang litlhohonolofatso tsa oona kateng. Ka sebele, ‘tsebo ea ’nete e fumaneha ka bongata nakong ea bofelo.’—Daniele 12:4.

U lokela ho iphumanela tsebo ena. Nahana ka se tla etsahala ha litaba tse molemo li se li boletsoe ka tsela e khotsofatsang Jehova. Jesu o itse: “Joale e [tla] ba hona bofelo bo tla tla.” (Matheu 24:14) Nako e tla be e fihlile ea hore Molimo a felise bokhopo bohle lefatšeng. Liproverbia 2:22 e re: “Ha e le ba khopo, ba tla felisoa lefatšeng; ha e le ba bolotsana, ba tla tlosoa ho lona.” Ho tla etsahala’ng ka Satane le bademona ba hae? Ba tla liheloa ka mohohlong, moo ba ke keng ba hlola ba khelosa lichaba. (Tšenolo 20:1-3) Joale “ba lokileng . . . [le] ba sa tšoauoeng phoso ke bona ba tla sala” lefatšeng. ’Me ba tla thabela litlhohonolofatso tse babatsehang tsa ’Muso.—Liproverbia 2:21; Tšenolo 21:3-5.

U ka Etsa’ng?

Ha ho pelaelo hore tsamaiso ea Satane e haufi le ho fela. Ba hlokomolohang bopaki ba hore re phela matsatsing a ho qetela ba tla tsometsoa ha bofelo bo fihla. (Matheu 24:37-39; 1 Bathesalonika 5:2) Ka hona, Jesu o ile a re ho batho ba neng ba mo mametse: “Ikeleng hloko hore le ka mohla lipelo tsa lōna li se ke tsa imeloa ke ho ja ho tlōla le ho noa haholo le matšoenyeho a bophelo, ’me ka tšohanyetso letsatsi leo la e-ba holim’a lōna hang-hang joaloka leraba. Etsoe le tla tla holim’a bohle ba lulang holim’a lefatše lohle. Joale, le lule le falimehile ka nako eohle le etsa thapeli e le hore le ka atleha ho phonyoha lintho tsena tsohle tse reretsoeng hore li etsahale, le ho ema ka pel’a Mor’a motho.”—Luka 21:34-36.

Ke batho feela ba amohelehang ho Mora oa motho, e leng Jesu, ba ka lebellang ho pholoha bofelo ba tsamaiso ena ea lintho. Ho bohlokoa hakaakang ho sebelisa nako ena e setseng hore re iketse ba amohelehang ho Jehova Molimo le ho Jesu Kreste! Ha Jesu a rapela Molimo, o ile a re: “Sena se bolela bophelo bo sa feleng, ho tsoela pele ba rua tsebo ka uena, Molimo a le mong feela oa ’nete, le ka eo u mo romileng, Jesu Kreste.” (Johanne 17:3) Joale, ke bohlale hore u ithute haholoanyane ka Jehova Molimo le ka lintho tseo a li hlokang. Lipaki Tsa Jehova tsa sebakeng sa heno li tla thabela ho u thusa hore u utloisise seo Bibele e se rutang. Re u mema ka mofuthu hore u iteanye le tsona kapa u ngolle bahatisi ba makasine ena.

[Lebokose/Litšoantšo tse leqepheng la 7]

LITŠOBOTSI TSA MATSATSI A HO QETELA

LIKETSAHALO TSE KHŌLŌ:

▪ Lintoa.—Matheu 24:6, 7.

▪ Likhaello tsa lijo.—Matheu 24:7.

▪ Litšisinyeho tsa lefatše.—Matheu 24:7.

▪ Mafu a seoa.—Luka 21:11.

▪ Ho eketseha ha tlōlo ea molao.—Matheu 24:12.

▪ Ho senngoa ha lefatše.—Tšenolo 11:18.

BATHO:

▪ Ke baithati.—2 Timothea 3:2.

▪ Ba rata chelete.—2 Timothea 3:2.

▪ Baa ikhohomosa.—2 Timothea 3:2.

▪ Ha ba mamele batsoali.—2 Timothea 3:2.

▪ Ha ba na teboho.—2 Timothea 3:2.

▪ Ha ba tšepahale.—2 Timothea 3:2.

▪ Ha ba na lerato la tlhaho.—2 Timothea 3:3.

▪ Ba hloka boitšoaro.—2 Timothea 3:3.

▪ Ba bohale bo tšosang.—2 Timothea 3:3.

▪ Ba rata menyaka.—2 Timothea 3:4.

▪ Ke baikaketsi litabeng tsa bolumeli.—2 Timothea 3:5.

BARAPELI BA ’NETE:

▪ Ba na le tsebo e ngata.—Daniele 12:4.

▪ Ba bolela litaba tse molemo lefatšeng ka bophara.—Matheu 24:14.

[Tlhaloso ea Moo Setšoantšo se Nkiloeng Teng]

UNITED NATIONS/Photo by F. GRIFFING