“Lenyalo a le ke le Hlomphehe Har’a Batho Bohle”
“Lenyalo a le ke le hlomphehe har’a batho bohle, le liphate li hloke litšila; hobane Molimo o tla ahlola babōki le bafebi.”—BA-HEBERU 13:4.
1. Ke eng seo batho ba bangata ba ithutileng sona mabapi le lenyalo le atlehileng?
BATHO ba limillione, esita le mehleng ena ea ha tlhalo e etsoa ntle le mabaka, ba thabela ho ba le manyalo a tšoarellang. Ba fumane mokhoa oa ho atleha, ho sa tsotellehe botho bo sa tšoaneng le semelo se sa tšoaneng. Manyalo a joalo a fumaneha har’a Lipaki tsa Jehova. Hangata banyalani bana baa lumela hore ba kile ba ba le linako tse monate le tse bohloko, esita le ho ba le mabaka a ho koma-koma ka e mong. Leha ho le joalo, ba ithutile ho mamella mathata a fokolang a lenyalo le ho boloka sekepe sa bona sa lenyalo tseleng e nepahetseng. Ba thusitsoe ke eng?—Ba-Kolosse 3:13.
2. (a) Ke litšusumetso life tse ntle tse bolokang lenyalo? (b) Ke litšusumetso life tse ka senyang lenyalo? (Bona lebokose leqepheng 14.)
2 Litlhaloso tse entsoeng ke ba bang bao manyalo a bona a Bokreste e leng a thabileng le a tšoareletseng li totobatsa taba. Monna e mong ea bileng lenyalong ka lilemo tse 16 o itse: “Neng le neng ha ho hlaha bothata, re leka ka matla ho mamela maikutlo a e mong.” Sena se totobatsa lintho tse ling tse tiisang manyalo a mangata—puisano e phuthulohileng, e etsoang ho sa patoe letho. Mosali ea nyetsoeng ka lilemo tse 31, o itse: “Ho tšoarana ka matsoho le ho etsa lintho tse tšehisang ho boloka lerato la rōna, e ’nile ea ba ntho e tlang pele.” Le ena ke tšobotsi e ’ngoe ea puisano. Balekane ba bang ba nyalaneng ka lilemo tse ka bang 40, ba ile ba hatisa bohlokoa ba ho etsa metlae, ho khona ho itšeha le ho tšehana. Ba boetse ba bolela hore ho ile ha thusa ha e mong a bona litšobotsi tse ntle le tse mpe tsa e mong empa a ’montša lerato le tšepahalang. Monna o ile a bua ka ho ikemisetsa ho lumela liphoso le ho kōpa tšoarelo. Moo ho nang le moea oa ho inehela, lenyalo le tla tenyetseha ho amohela tokiso ho e-na le ho khaoha.—Ba-Filippi 2:1-4; 4:5, Kingdom Interlinear.
Boemo bo Fetohang
3, 4. Ke liphetoho life tsa maikutlo tse teng mabapi le ho tšepahala lenyalong? Na u ka fana ka mehlala?
3 Lilemong tse mashome a ’maloa tse fetileng, lefatšeng lohle, maikutlo a ’nile a fetoha mabapi le ho tšepahala lenyalong. Banyalani ba bang ba lumela hore ha ho letho le phoso ka ho ratana le motho e mong, e leng lentsoe la kajeno le befofatsang bofebe, haholo-holo haeba molekane e mong a tseba ka hona a bile a ho amohela.
4 Molebeli e mong oa Mokreste o ile a bolela sena ka boemo bona: “Qetellong lefatše le lahlile boiteko leha e le bofe bo tiileng ba ho phela ka melao ea boitšoaro. Boitšoaro bo hloekileng bo nkoa bo siiloe ke nako.” Likhalala tsa lipolotiki, tsa lipapali, le boithabiso li tlōla litekanyetso tsa Bibele tsa boitšoaro pepeneneng, ’me batho ba joalo ba ntse ba nkoa e le bahlomphehi. Ha ho nyeliso e bakoang ke phoso kapa litšila tsa mofuta leha e le ofe tsa boitšoaro. Ke ka seoelo bohloeki le botšepehi li nkoang e le tsa bohlokoa har’a barui le barutehi. Joale, motheong oa hore ‘molaea khosi oa itaea,’ batho ba bangata ba latela mohlala oa bona ’me ba buella seo Molimo a se nyatsang. Ho joalokaha Pauluse a boletse: “Ba timeletsoe ke kutlo eohle, ba ineetse bohlola, ba tle ba etse manyala ’ohle ka takatso e se nang ho kholoa.”—Ba-Efese 4:19; Liproverbia 17:15; Ba-Roma 1:24-28; 1 Ba-Korinthe 5:11.
5. (a) Maikutlo a Molimo ke afe ka bofebe? (b) Tšebeliso ea lentsoe “bohlola” ka Bibeleng e kopanyeletsa eng?
5 Litekanyetso tsa Molimo ha lia fetoha. Maikutlo a hae ke hore ho ba le likamano tsa botona le botšehali le motho eo u sa nyalanang le eena ke bohlola. ’Me ho se tšepahale lenyalong ke bofebe.a Moapostola Pauluse o ile a bolela ka ho hlakileng: “Ana ha le tsebe hoba ba khopo ha ba ka ke ba rua lefa la ’muso oa Molimo na? Le se ke la lahleha: Ha e le ba litšila, ha e le ba rapelang litšoantšo, ha e le babōki le bafebi, leha e le basodoma . . . ba ke ke ba rua lefa la ’muso oa Molimo. ’Me ke seo ba bang ho lōna le neng le le sona; empa le hlatsoitsoe, empa le halalelitsoe, empa le beiloe ba lokileng ka lebitso la Morena Jesu, le ka moea oa Molimo oa rōna.”—1 Ba-Korinthe 6:9-11.
6. Re ka fumana khothatso efe mantsoeng a Pauluse ho 1 Ba-Korinthe 6:9-11?
6 Ntlha e khothatsang temaneng ena ke polelo ea Pauluse, “’Me ke seo ba bang ho lōna le neng le le sona; empa le hlatsoitsoe.” E, ba bangata bao nakong e fetileng ba ileng ba kenella “khaphatsehong eo ea bohlola” ea lefatše ba hlaphohetsoe, ba amohetse Kreste le sehlabelo sa hae, ’me ba hlatsoitsoe. Ba ikhethetse ho thabisa Molimo ka ho phela bophelo ba boitšoaro bo botle ’me sena se entse hore ba thabe haholoanyane.—1 Petrose 4:3, 4.
7. Ke ho se tšoane hofe ho hlahisoang ke tsela eo “boitšoaro bo bobe” bo utloisisoang ka eona, ’me pono ea Bibele ke efe?
7 Ka lehlakoreng le leng, seo lefatše la kajeno le se hlalosang e le boitšoaro bo bobe se bebofalitsoe haholo hoo se sa tšoaneleng pono ea Molimo. Buka e hlalosang mantsoe e hlalosa “boitšoaro bo bobe” e le “se khahlanong le litekanyetso tse behiloeng tsa se nepahetseng le se fosahetseng boitšoarong.” Kajeno “litekanyetso tse behiloeng tsa se nepahetseng le se fosahetseng boitšoarong,” tse buellang likamano tsa botona le botšehali pele ho lenyalo le likamano tsa botona le botšehali le motho eo eseng molekane oa motho oa lenyalo haesita le bosodoma, ke seo Bibele e se nyatsang e le boitšoaro bo bobe. E, ho ea ka pono ea litaba ea Bibele, boitšoaro bo bobe ke tlōlo e tšabehang ea molao oa Molimo oa boitšoaro.—Exoda 20:14, 17; 1 Ba-Korinthe 6:18.
Phutheho ea Bokreste ea Ameha
8. Boitšoaro bo bobe bo ka ama ba leng ka phuthehong ea Bokreste joang?
8 Kajeno boitšoaro bo bobe ba likamano tsa botona le botšehali bo atile hoo bo ka tlisang khatello esita le ho ba ka phuthehong ea Bokreste. Bo ka ba susumetsa ka mananeo a TV a atileng, a hlephisang boitšoaro, li-video, le libuka tsa bootsoa. Le hoja ho ka ameha karolo e nyenyane ea Bakreste, re tlameha ho hlokomela hore palo e khōlō ea batho ba khaoloang har’a Lipaki tsa Jehova ka lebaka la boitšoaro bo sa bontšeng pako bo sa tšoaneleng Mokreste e amana le mofuta o itseng oa boitšoaro bo bobe ba likamano tsa botona le botšehali. Ha re talima taba lehlakoreng le letle, batho ba khaotsoeng ba etsang palo e khōlō qetellong ba hlokomela liphoso tsa bona, ba qalisa tseleng e hloekileng ea bophelo, ’me ka mor’a nako ba busetsoa ka phuthehong.—Bapisa le Luka 15:11-32.
9. Satane o sebelisa ba sa itebelang joang?
9 Ha ho pelaelo hore Satane o rabaka joaloka tau e purumang, o loketse ho metsa ba sa itebelang. Maqiti a hae, kapa “liketso tsa maqiti a bolotsana,” li tšoasa Bakreste ba bangata ba sa itebelang selemo le selemo. Moea o lulang o le teng oa lefatše la hae ke oa boithati, oa menyaka, le takatso ea boitšoaro bo bobe. O khotsofatsa litakatso tsa nama. O khahlanong le boitšoaro.—Ba-Efese 2:1, 2, NW; 6:11, 12, NW mongolong o botlaaseng ba leqephe; 1 Petrose 5:8.
10. Ke bo-mang ba pepesehetseng teko, hona hobane’ng?
10 Ka phuthehong ke bo-mang ba ka pepesetsoang liteko tsa boitšoaro bo bobe? Bakreste ba bangata, ebang ke baholo ba phutheho, balebeli ba tsamaeang, basebeletsi ba Bethele, bo-pula-maliboho ba bolelang ka lihora tse ngata khoeli ka ’ngoe, batsoali ba tšoarehileng ka ho hōlisa bana, kapa bacha ba tobaneng le khatello ea lithaka. Teko e etsoang nameng e hlahela bohle. Khoheli ea likamano tsa botona le botšehali e ka phahama ho sa lebelloa. Ke ka hona Pauluse a neng a ka ngola: “Ea lekanyang hore o sa eme, a ke a iponele hore a se ke a oa. Ha le e-so ho ka le hlaheloa ke moleko o sa lekaneng motho.” Hoa soabisa hore, Bakreste ba bang ba leng boemong ba boikarabelo ba inehetse lerabeng lena la boitšoaro bo bobe.—1 Ba-Korinthe 10:12, 13.
Ho Hoheloa le ho Chachehisoa
11-13. Maemo a mang a lebisitseng boitšoarong bo bobe ke afe?
11 Ke liteko le maemo afe tse hulelang ba bang tseleng e booatla ea bofebe le bohlola? Li ngata ebile li rarahane ’me li ka fapana ho ea ka linaha kapa mekhoa ea bophelo. Leha ho le joalo, ho na le maemo a mang a motheo a hlahellang ka holimo linaheng tse ngata. Ka mohlala, ho tlalehoa hore ba bang ba bile le meketjana eo ho eona lino tse tahang li neng li fumaneha habonolo. Ba bang ba ile ba hoheloa ke ’mino o litšila oa lefatše le tantši e tsosang takatso. Libakeng tse ling tsa Afrika, ho na le banna ba ruileng—ba sa lumelang—ba nyetseng sethepu; basali ba bang ba ile ba lekoa hore ba batle tšireletseho ea moruo ka hore e be basali ba sethepu le hoja ho etsa joalo ho ne ho akareletsa le boitšoaro bo bobe ba likamano tsa botona le botšehali. Libakeng tse ling banna ba Bakreste ba tlohetse malapa a bona ho ea sebetsa limmaeneng kapa libakeng tse ling. Joale botšepehi ba bona bo behoa tekong e khōlō kapa bo lekoa ka litsela tseo ho neng ho ke ke ha ba joalo ha ba khutletse hae malapeng a bona.
12 Linaheng tse emeng hantle moruong ba bang ba oetse lerabeng la Satane ka ho ba babeli le motho oa bong bo fapaneng ka makhetlo a mangata ho se na motho oa boraro—joaloka ho ba ka koloing ka mehla ba le babeli feela le morupeli ha a ithuta ho khanna.b Ho boetse ho hlokahala hore baholo ba etsang maeto a bolisa ba ele hloko hore ba se ke ba ba bang le khaitseli ha ba mo fa keletso. Puisano e ka ama maikutlo ’me ea fella ka boemo bo tla ba tsietsa ka bobeli.—Bapisa le Mareka 6:7; Liketso 15:40.
13 Maemo a boletsoeng ka holimo a entse hore Bakreste ba bang ba se falimehe ’me ba kene liketsong tsa boitšoaro bo bobe. Joalokaha ho ile ha etsahala lekholong la pele la lilemo, ba lumeletse hore ba ‘hoheloe le ho chachehisoa ke takatso eo e leng ea bona,’ e lebisitseng sebeng.—Jakobo 1:14, 15; 1 Ba-Korinthe 5:1; Ba-Galata 5:19-21.
14. Ke hobane’ng ha boithati e le tšusumetso e poteletseng tabeng ea bofebe?
14 Ho hlahloba ka hloko liketsahalo tsa ho khaola ho bontša hore boitšoaro bo bobe bo na le litšusumetso tse tšoanang. Liketsahalong tse joalo ho na le mofuta o itseng oa boithati. Ke hobane’ng ha re bolela joalo? Hobane liketsong tsa bofebe, motho kapa batho ba se nang molato ba tla utloisoa bohloko. E ka ba molekane oa molao. Ka ho tiisehileng e tla ba bana, haeba ba le teng, hobane haeba bofebe bo fella ka tlhalo, bana, ba lakatsang tšireletseho ea lehae le kopaneng, ba utloa bohloko haholo. Mofebi o nahanetse monyaka oa hae le melemo e eang ho eena. Sena ke boithati.—Ba-Filippi 2:1-4.
15. Mabaka a mang a lebisitseng bofebeng ke afe?
15 Hangata bofebe hase ketso ea tšohanyetso ea bofokoli. Ho bile le ho senyeha butle-butle, esita le ho sa hlokomeleheng lenyalong ka bolona. Mohlomong puisano e fetohile ntho e etsoang ho phetha molao kapa ha e khatholle. Mohlomong ba khothatsana ka mokhoa o fokolang haholo. Mohlomong e mong o ile a hlōleha ho bontša kananelo bakeng sa e mong. Mohlomong banyalani ha baa ka ba khotsofatsana ka nako e itseng tabeng ea likamano tsa botona le botšehali. Ka sebele ha ho etsoa bofebe, ho bile le ho fokola ha kamano le Molimo. Jehova ha a sa nkoa ka ho hlakileng e le Molimo o phelang o amehang ka mehopolo le liketso tsa rōna. Mohlomong kelellong ea mofebi, “Molimo” e ba lentsoe feela le sa reng letho, boleng boo e seng karolo ea bophelo ba letsatsi le letsatsi. Joale ho ba bobebe ho etsa sebe khahlanong le Molimo.—Pesaleme ea 51:3, 4; 1 Ba-Korinthe 7:3-5; Ba-Heberu 4:13; 11:27.
Senotlolo sa ho Hana
16. Mokreste a ka hanela joang teko ea ho se tšepahale?
16 Haeba Mokreste leha e le ofe a ka iphumana a lekoa hore a kene tseleng ea ho se tšepahale, o lokela ho nahanela lintlha life? Tabeng ea pele, o lokela ho nahanela se boleloang ke lerato la Bokreste, le thehiloeng ka tieo melao-motheong ea Bibele. Le ka mohla lerato la nama kapa la maikutlo ha lea lokela ho laola maikutlo a motho ’me le mo susumeletse hore a oele ketsong ea boithati, e tla utloisa ba bang bohloko. Ho e-na le hoo, boemo bo lokela ho talingoa ho tsoa ponong ea Jehova ea litaba. Bo lokela ho talingoa tikolohong ea phutheho le tlotlollo eo boitšoaro bo bobe bo tla e tlisetsa phutheho le lebitso la Jehova. (Pesaleme ea 101:3) Re ka qoba tlokotsi ka ho ba le kelello ea Kreste tabeng le ho nka khato ka ho loketseng. Hopola, lerato le kang la Kreste le se nang boithati le ke ke la fela le ka mohla.—Liproverbia 6:32, 33; Mattheu 22:37-40; 1 Ba-Korinthe 13:5, 8.
17. Re na le mehlala efe e hahang ea botšepehi?
17 Senotlolo sa ho hana ke hore motho a matlafatse tumelo ea hae le pono ea hae tšepong e tlang. Sena se bolela ho boloka pelong mehlala e hlaheletseng ea botšepehi e siiloeng ke banna le basali ba khale, le Jesu ka boeena. Pauluse o ile a ngola: “Kahoo, kaha re pota-potiloe ke leru le leholo joalo la lipaki, le rōna a re lahleng boima bohle le sebe se re tšoasang habonolo, ’me a re matheng ka mamello peisong e behiloeng ka pel’a rōna, re ntse re talimile ka hloko ho Moemeli e Moholo le Mophethahatsi oa tumelo ea rōna, Jesu. O ile a mamella thupa ea tlhokofatso, ho nyelisoa ho hlabisang lihlong, ka baka la thabo e neng e behiloe ka pel’a hae, ’me o lutse ka letsohong le letona la terone ea Molimo. Ka sebele, nahanisisang ka hloko ea mameletseng puo e hanyetsang joalo ea baetsalibe ka baka la lithahasello tsa bona, le tle le se ke la khathala ’me la nyahama liphefumolohing tsa lōna.” (Ba-Heberu 12:1-3, NW) Ho e-na le ho tebisa sekepe sa lenyalo, motho ea bohlale o tla nahana ka litsela tsa ho lokisa tšenyo leha e ka ba efe e le ho se boloka, ka hona a qoba boeki le ho se tšepahale.—Jobo 24:15.
18. (a) Ke hobane’ng ha boeki e se lentsoe le thata haholo bakeng sa ho hlalosa bofebe? (b) Molimo o nka ho phetha likano joang?
18 Na boeki, boo e leng bohlaba-phio, ke lentsoe le thata haholo bakeng sa boitšoaro bo bobe? Bohlaba-phio ke ho eka tšepo kapa kholiseho eo ba bang ba nang le eona ka uena. Ka sebele kano ea lenyalo e kopanyeletsa ho ba le tšepo le ho etsa tšepiso ea ho rata le ho baballa, ho bata kapa ho chesa, ho le monate kapa ho le hobe. Ho kopanyeletsa seo ba bangata ba se nkang se fetiloe ke linako tseo re phelang ho tsona—tiiso eo motho a e etsang kanong ea lenyalo. Ho senya tšepo eo ke ho etsa mofuta o itseng oa bohlaba-phio ho molekane oa hao. Pono ea Molimo ka likano e boletsoe ka ho hlakileng ka Bibeleng: “Ha u ikanela Molimo ka kano, se liehe ho e phetha; hobane ha o khahloe ke maoatla. Phetha kano ee u e entseng.”—Moeklesia 5:4.
19. Satane o nyakalla ha Paki e hlōleha ha ho bapisoa le eng?
19 Ha ho pelaelo ka sena. Joalokaha ho na le nyakallo e khōlō leholimong ha ho bolokeha moetsalibe a le mong, ho boetse ho ba le nyakallo e khōlō lefatšeng har’a makhotla a Satane, a bonahalang le a sa bonahaleng, ha e mong oa Lipaki tsa Jehova a hlōleha ho boloka botšepehi.—Luka 15:7; Tšenolo 12:12.
Liteko Tse Tloaelehileng ho Bohle
20. Re ka hanela teko joang? (2 Petrose 2:9, 10)
20 Na ho na le maemo ao ho ’ona boitšoaro bo bobe bo ke keng ba qojoa? Na nama le Satane li matla hoo Bakreste ba ke keng ba li hanela ’me ba boloka botšepehi? Pauluse o fana ka tšepiso ka mantsoe ana: “Molimo oa tšepeha, o ke ke oa lumela hore le hlaheloe ke moleko o ka le sitang; empa moleko ha o le teng, o tla le etsetsa le sebaka sa ho tsoa ho oona, le tle le tsebe ho o jara.” Lefatšeng la kajeno re ke ke ra khona ho qoba teko ka ho feletseng, empa ka ho ea ho Molimo ka thapelo, ka sebele re ka mamella ’me ra hlōla teko leha e le efe.—1 Ba-Korinthe 10:13.
21. Thutong ea rōna e latelang ho tla arabeloa lipotso life?
21 Molimo o tšepisa hore o tla etsa eng ho re thusa hore re mamelle liteko ’me re li hlōle? Re hloka eng ka bomong ho sireletsa manyalo a rōna, malapa a rōna, haesita le botumo bo botle ba lebitso la Jehova le phutheho? Sehlooho sa rōna se latelang se tla tšohla lipotso tseo.
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a “‘Bohlola’ ka kutloisiso e pharaletseng, joalokaha bo sebelisitsoe ho Mattheu 5:32 le 19:9 (NW) ka ho hlakileng bo bolela liketso tse fapa-fapaneng tsa likamano tsa botona le botšehali tseo e seng tsa molao ka ntle ho lenyalo. Porneia [lentsoe la Segerike le sebelisitsoeng litemaneng tsena] e kopanyeletsa tšebeliso e litšila ka ho feteletseng boitšoarong ea (li)setho sa botona kapa botšehali sa bonyane motho a le mong (ebang ke ka tsela ea tlhaho kapa e litšila); hape, e tlameha ho bile le e mong boitšoarong boo bo bobe—motho oa boleng bosele, kapa phoofolo.” (Molula-Qhooa, September 1, 1983, leqephe 30) Bofebe: “Likamano tsa botona le botšehali tse etsoang ka tumellano pakeng tsa motho ea lenyalong le molekane e mong eo e seng monna kapa mosali oa hae oa molao.”—The American Heritage Dictionary of the English Language.
b Ka ho totobetseng, ho ka ba le maemo a loketseng moo moena a ka palamisang khaitseli koloi, ’me maemo a joalo ha a tlameha ho hlalosoa hampe.
Na U sa Hopola?
◻ Tse ling tsa lintho tse ka thusang ho tiisa lenyalo ke life?
◻ Ke hobane’ng ha re lokela ho qoba puo ea lefatše ka molao oa se nepahetseng le se fosahetseng boitšoarong?
◻ Liteko le maemo a ka lebisang boitšoarong bo bobe ke life?
◻ Senotlolo sa sehlooho sa ho hanela sebe ke sefe?
◻ Molimo o re thusa joang linakong tsa teko?
[Lebokose le leqepheng la 14]
LITŠUSUMETSO TSE TLOAELEHILENG MANYALONG A TŠOARELLANG
◻ Ho itšoarella ka matla melao-motheong ea Bibele
◻ Banyalani ka bobeli ba be le kamano e haufi le Jehova
◻ Monna a hlomphe mosali oa hae, maikutlo a hae le seo a se nahanang
◻ Ho ba le puisano e ntle ka mehla
◻ Ho loanela ho batla se khahlisang e mong
◻ Ho etsa metlae; ho khona ho itšeha
◻ Ho lumela liphoso ka bolokolohi; ho tšoarela ka bolokolohi
◻ Ho boloka lerato le ntse le le matla
◻ Ho kopana tabeng ea ho hōlisa le ho laea bana
◻ Ho kopana ka mehla ho rapela Jehova
LITŠUSUMETSO TSE MPE TSE FOKOLISANG LENYALO
◻ Boithati le manganga
◻ Ho hlōleha ho etsa lintho hammoho
◻ Mokhoa o fokolang oa puisano
◻ Ho se tsebe maikutlo a molekane e mong ka ho lekaneng
◻ Tšebeliso e mpe ea chelete
◻ Ho se tšoane tekanyong ea ho sebetsana le bana le/kapa bana ba molekane e mong
◻ Ha monna a sebetsa ho fihlela bosiu kapa a hlokomoloha lelapa bakeng sa mesebetsi e meng
◻ Ho hlōleha ho hlokomela litlhoko tsa lelapa tsa moea
[Setšoantšo se leqepheng la 15]
Ho boloka lenyalo le hlompheha ho tlisa thabo ea nako e telele