Bua Puo e Hloekileng U Tle U Phele ka ho sa Feleng!
“Batlang Jehova, . . . batlang ho loka, le batle boikokobetso; ekaba [“mohlomong,” “BPN”] le ka tšoha le patoa tsatsing la bohale ba Jehova.”—SOFONIA 2:3.
1. (a) Liithuti li sebelisa mekhoa efe ho ithuta puo esele? (b) Ke hobane’ng ha u lokela ho bua puo e hloekileng?
LIITHUTI li ka ithuta puo e ncha li sebelisa mokhoa oa ho e ngola kapa li sebelisa mokhoa oa ho e bua. Ka mokhoa oa ho ngola puo, hangata li sebelisa libuka tsa ho ithuta ’me li ithuta melao ea puo. Ka mokhoa oa ho bua puo, li etsisa melumo le mekhoa ea ho bōpa mantsoe eo tichere ea tsona e e sebelisang ha e bua. Mekhoa ena ka bobeli e-ea sebelisoa ha ho ithutoa “puo e hloekileng.” ’Me ke habohlokoa hore re ithute puo ena haeba re batla ho “patoa tsatsing la bohale ba Jehova.”—Sofonia 2:1-3; 3:8, 9, NW.
2. Ke joang re ka ithutang se ka ’nang sa bitsoa melao ea puo e hloekileng?
2 Buka e ka sehloohong e sebelisoang ha ho ithutoa puo e hloekileng ke Bibele. Ho ithuta eona ka matla le likhatiso tse theiloeng Bibeleng ho ka u ruta se ka ’nang sa bitsoa melao ea puo bakeng sa puo e hloekileng. Thuto ea lehae ea Bibele e khannoang ke e mong oa Lipaki tsa Jehova ke motheo o molemo. Ho ba seng ba inehetse ho Molimo, ho ithuta Mangolo ka mehla le ka matla ke habohlokoa. Empa na ho hlile ho na le litsela tse sebetsang tsa ho ithuta puo e hloekileng? ’Me ho e bua ho tlisa melemo efe?
Kamoo U ka Ithutang Puo e Hloekileng
3. Tsela e ’ngoe ea ho ithuta puo e hloekileng ke efe?
3 Tsela e ’ngoe ea ho ithuta puo e hloekileng ke ho amahanya linnete tseo u ithutang tsona le lintlha tseo u seng u ntse u li tseba, feela joalokaha seithuti sa puo se ka ’na sa amahanya melao e sa tšoaneng ea puo mohato ka mohato. Ka mohlala, mohlomong ka nako e ’ngoe u ne u tseba hore Jesu Kreste ke Mora oa Molimo, empa u ne u tseba ho fokolang ka mesebetsi ea hae. Ho tloha nakong eo, mohlomong ho ithuta Bibele ho u rutile hore hona joale Kreste o busa e le Morena oa leholimo le hore nakong ea Puso ea hae ea Lilemo tse Sekete, batho ba utloang ba tla phahamisetsoa phethehong. (Tšenolo 20:5, 6) E, ho amahanya likhopolo tse ncha le tseo u seng u ntse u li tseba ho u thusa hore u ntlafatse kutloisiso ea hao ea puo e hloekileng.
4. (a) Tsela e ’ngoe ea ho ithuta ‘melao’ ea puo e hloekileng ke efe, ’me ke tlaleho efe ea Bibele e sebelisoang ho bontša see? (b) Ho ile ha etsahala eng ha Gideone le banna ba 300 ba nang le eena ba nka khato? (c) Tlaleho ea Gideone e ruta thuto efe?
4 Tsela e ’ngoe ea ho ithuta ‘melao’ ea puo e hloekileng ke ho etsa setšoantšo sa liketsahalo tsa Bibele ka kelellong. Ha re etsa mohlala: Leka ho ‘bona le ho utloa’ tlaleho e tlalehiloeng ho Baahloli 7:15-23. Bona! Moahloli oa Moiseraele Gideone o arotse mabotho a hae hore e be mekhahlelo e meraro e nang le banna ba lekholo mokhahlelo ka mong. Ba le lefifing, ba theoha Thabeng ea Gilboa ba khutsitse ’me ba lika-liketsa liahelo tsa Bamediane ba robetseng. Na banna bana ba 300 ba hlometse hantle? Che, ha baa hlomela ka mokhoa oa ntoa. Ba ne ba tla itšehisa ka tsela e phoqang ka mabotho ao a ikhohomosang! Monna e mong le e mong o nkile terompeta feela, nkho e khōlō ea metsi, le serumula se ka har’a nkho. Empa mamela! Ha ho fanoa ka pontšo, banna ba lekholo ba nang le Gideone ba letsa literompeta tsa bona ’me ba pshatla linkho tsa bona tsa metsi. Le ba bang ba 200 ba etsa se tšoanang. Ha kaofela ba phahamisetsa lirumula tse tukang holimo, u ba utloa ba hoeletsa: “Sabole ea Jehova le ea Gideone!” Sena se tšosa Bamediane haholo! Ba tsoa ka litenteng tsa bona ba jajatheha, ’me ba tona mahlo a bona a tletseng boroko ke ho tšaba malakabe a tlōlang a hlahisang libōpeho tsa liriti le ho tsosa tšabo ea litumela-khoela. Ha Bamediane ba qala ho baleha, banna ba nang le Gideone ba tsoela pele ho letsa literompeta tsa bona, ’me Jehova o etsa hore lira tsa bona li loane e le tsona. Eo ke thuto e matla hakaakang ea puo e hloekileng! Molimo o ka lopolla batho ba oona o sa sebelise lebotho la sesole la batho. Ho feta moo, “Jehova a ke ke a lahla sechaba sa hae, ka baka la lebitso la hae le leholo.”—1 Samuele 12:22.
5. Liboka tsa Bokreste li ka re thusa ho hloekisa puo ea rōna joang?
5 Ha liithuti li rutoa puo esele ka ho sebelisa mokhoa oa ho bua puo eo, li leka ho pheta ka nepo melumo le mekhoa ea ho bōpa mantsoe e etsoang ke tichere. Ho na le menyetla e metle hakaakang ea ho bua puo e hloekileng libokeng tsa Bokreste! Moo re utloa ha ba bang ba itlhalosa ka puo eo ea ’nete ea Mangolo, ’me rōna ka borōna re ka ba le tokelo ea ho fana ka litlhaloso. Na re tšaba hore mohlomong re tloha re bua ntho e fosahetseng? Ha rea lokela ho ameha haholo ka hoo, hobane phoso e lokisitsoeng ka mosa ke moholo ea tsamaisang seboka se kang sa Thuto ea beke le beke ea Molula-Qhooa e ka hloekisa puo ea rōna. Ka hona, e-ba teng le ho nka karolo ka ho fana ka litlhaloso libokeng tsa Bokreste ka mehla.—Ba-Heberu 10:24, 25.
Ho Hloekisoa ha Litšila
6. Ke hobane’ng ha ho e-na le phapang e kaale-kaale pakeng tsa Lipaki tsa Jehova le mekhatlo ea bolumeli ea Bokreste-’mōtoana?
6 Ba bolelang morero oa Jehova le ba phatlalatsang ’Muso oa hae oa leholimo ba bua puo e hloekileng e le Lipaki tsa hae. Ba tsebahatsa lebitso la hae ’me ba mo sebeletsa “mahetla a bapile,” kapa ka tumellano e le ’ngoe. (Sofonia 3:9, NW) Le hoja malumeli a Bokreste-’mōtoana a na le Bibele, ha a bue puo e hloekileng kapa ho bitsa lebitso la Molimo ka tumelo. (Joele 2:32) Ha a na molaetsa o lumellanang o theiloeng Mangolong. Hobane’ng? Hobane a etelletsa lineano tsa bolumeli pele, lifilosofi tsa lefatše, le maqhaama a lipolotiki ho feta Lentsoe la Molimo. Merero, litebello, le mekhoa ea ’ona ke ea lefatše lena le khopo.
7. Ho bontšoa phapang efe pakeng tsa Lipaki tsa Jehova le malumeli a bohata ho 1 Johanne 4:4-6?
7 Bokreste-’mōtoana—ha e le hantle, ’muso oa lefatše oa bolumeli ba bohata kaofela—ha bo bue puo e tšoanang le e buuoang ke Lipaki tsa Jehova. Ka ho thahasellisang, moapostola Johanne o ile a ngolla ba buang puo e hloekileng tjena: “Le tsoa ho Molimo, ’me le ba hlōtse; hobane ea leng ho lōna o fetisa ka boholo ea leng lefatšeng. Bona ke ba lefatše; ke ka baka leo ba bolelang tsa lefatše, ’me lefatše lea ba utloa. Rōna, re ba Molimo; ea tsebang Molimo oa re utloa; eo e seng oa Molimo ha a re utloe.” (1 Johanne 4:4-6) Bahlanka ba Jehova ba hlōtse baruti ba bohata hobane Molimo, o leng kamanong le batho ba oona, ‘o moholo ho feta [Diabolose, ea] leng kamanong le lefatše,’ mokhatlo oa batho ba sa lokang. Kaha bakoenehi “ke ba lefatše” ’me ba na le moea oa lona o khopo, ‘ba bua se tsoang lefatšeng ’me lefatše lea ba mamela.’ Empa batho ba kang linku ba mamela batho ba tsoang ho Molimo, ba hlokomela hore batho ba Jehova ba bua puo e hloekileng ea ’nete ea Bibele e fanoang ka mokhatlo oa hae o hlophisitsoeng.
8. Motho ea hlokang molao o hlalosoa joang?
8 Ho ile ha boleloa esale pele hore bokoenehi bo tla ba teng, ’me ‘sephiri sa ho hloka molao’ se ne se se se ntse se sebetsa lekholong la pele la lilemo C.E. Ka mor’a nako, banna ba ileng ba amohela—kapa ba nka—boikarabelo ba ho ruta ka phuthehong ba ne ba ruta lithuto tse ngata tsa bohata. Puo ea bona e ne e sa hloeka ho hang. Kahoo ho ile ha hlaha “motho ea hlokang molao” ea entsoeng ka lihlopha tse ngata tse sa tšoaneng, baruti ba Bokreste-’mōtoana, ba khomaretseng lineano tsa bolumeli ba bohata, filosofi ea lefatše, le lithuto tseo eseng tsa Mangolo.—2 Ba-Thessalonika 2:3, 7, NW.
Puo e Hloekileng e Utloahala Lefatšeng ka Bophara
9. Ke liphetoho life tsa bolumeli tse neng li le teng lekholong la bo19 la lilemo?
9 Ke sehlotšoana sa batho ba tšabang Molimo feela ‘se loanelang tumelo e fuoeng bahalaleli.’ (Juda 3) Ke hokae moo balumeli ba joalo ba neng ba tla fumanoa teng? Ka makholo a lilemo, bolumeli ba bohata bo ne bo bolokile batho ba bangata lefifing la moea, empa Molimo o tsebile bao ba seng bakae bao o neng o ba amohela. (2 Timothea 2:19) ’Me hape, har’a liphetoho tsa khoebo, tsa mesebetsi e meholo, le tsa sechaba tsa lekholong la bo19 la lilemo, ho ile ha phahama mantsoe a ileng a hlaha a fapane le babele e tloaelehileng ea pherekano ea bolumeli ba bohata. Lihlotšoana li ile tsa leka ho bala lipontšo tsa linako le ho bolela esale pele ho tla ha Jesu ka lekhetlo la bobeli, empa hase bona kaofela ba neng ba bua puo e hloekileng.
10. Ke sehlopha sefe se neng se bolela “ho tla ka lekhetlo la bobeli” seo Molimo o ileng oa se khetha hore se bue puo e hloekileng, hona ke hobane’ng ha ho hlakile hore letsoho la Jehova le ’nile la ba le sona?
10 Leha ho le joalo, ka 1879 ho ile ha hlaka hore na ke lentsoe la bo-mang le bolelang “ho tla ka lekhetlo la bobeli” le neng le khethiloe ke Jehova hore le bue puo e hloekileng e le Lipaki tsa hae. Ka nako eo sehlotšoana sa thuto ea Bibele se neng se etelletsoe pele ke Charles Taze Russell se ne se kopanela Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A. Se ne se kholisehile hore ho tla ha Jesu ka lekhetlo la bobeli ho ne ho tla qalisa ho ba teng ha hae a sa bonahale, hore nako ea mahlomola a lefatše e ne e larile ka pele, le hore mahlomola ana a ne a tla lateloa ke Puso ea Kreste ea Lilemo tse Sekete e neng e tla tsosolosa Paradeise ea lefatšeng, hammoho le ho tlisa bophelo bo sa feleng ho batho ba utloang. Ka July 1879 Liithuti tsena tsa Bibele li ile tsa qala ho hatisa makasine oo hona joale o tsejoang e le Molula-Qhooa. Ho ile ha abjoa likopi tse 6 000 feela tsa tokollo ena ea pele. Empa “letsoho la Jehova” le ne le e-na le Lipaki tseo, hobane hona joale makasine ona o hatisoa ka lipuo tse 111, ka kakaretso ea limakasine tse ka bang 15 000 000 tse hatisoang bakeng sa tokollo ka ’ngoe.—Bapisa le Liketso 11:19-21.
11, 12. Ba buang puo e hloekileng ba utloisisa linnete life tse ling tsa Mangolo?
11 Ka Bibele le likhatiso tsa Lipaki tsa Jehova, ’me haholo-holo ka ho bolela ha Bakreste bana litaba tse molemo ka cheseho, puo e hloekileng e fetohile e tsejoang lefatšeng ka bophara. ’Me ba e buang ba thabela melemo e meholo hakaakang! Ho fapana le ho bolela hore ‘Molimo ke Molimo, Kreste ke Molimo, le Moea o Halalelang ke Molimo’ ka puo ea sephiri ea Boraro-bo-bong, li lumellana le Bibele hore Jehova ke Ea Phahameng ka ho Fetisisa, Jesu Kreste joaloka ea tlaasana ke Mora oa Hae, ’me moea o halalelang ke matla a hlollang a Molimo a sebetsang. (Genese 1:2; Pesaleme ea 83:18, NW; Mattheu 3:16, 17) Batho ba buang puo e hloekileng baa tseba hore motho ha aa ka a iphetola ho tloha mofuteng o tlaasana oa bophelo empa o bōpiloe ke Molimo o lerato. (Genese 1:27; 2:7) Ba hlokomela hore sephefumolohi se khaotsa ho phela ha se e-shoa—e leng ’nete e felisang tšabo ea bafu. (Moeklesia 9:5, 10; Ezekiele 18:4) Lihele li utloisisoa e le lebitla le tloaelehileng la batho, eseng sebaka sa tlhokofatso ea mollo se sebelisoang ke molimo o itseng o khopo. (Jobo 14:13) Hape, baa tseba hore tsoho ke tšepo ea bafu e fanoeng ke Molimo.—Johanne 5:28, 29; 11:25; Liketso 24:15.
12 Ba buang puo e hloekileng ba bontša tlhompho bakeng sa mali le bophelo. (Genese 9:3, 4; Liketso 15:28, 29) Baa hlokomela hore bophelo ba Kreste ha a sa le lefatšeng ke theko ea topollo e ileng ea lefshoa bakeng sa batho ba utloang. (Mattheu 20:28; 1 Johanne 2:1, 2) Le ka mohla ha ba rapele “bahalaleli,” kaha baa tseba hore lithapelo tsa bona li tlameha ho lebisoa ho Jehova Molimo ka Jesu Kreste. (Johanne 14:6, 13, 14) Kaha Lentsoe la Molimo le nyatsa borapeli ba litšoantšo, ha ba sebelise litšoantšo borapeling ba bona. (Exoda 20:4-6; 1 Ba-Korinthe 10:14) ’Me ba qoba likotsi tsa ho sebelisana le bademona hobane ba hana tšebelisano le meea, eo le eona e nyatsoang ke Bibele.—Deuteronoma 18:10-12; Ba-Galata 5:19-21.
13. Ke hobane’ng ha ba buang puo e hloekileng ba sa tsieleha?
13 Bahlanka ba Jehova, ba buang puo e hloekileng, ha baa tsieleha hore na ba hokae kemisong ea nako. Jehova o ba rutile hore ba “nakong ea bofelo,” hammoho le ho beng teng ha Jesu e le moea o sa bonahaleng o khanyang. (Daniele 12:4; Mattheu 24:3-14; 2 Timothea 3:1-5; 1 Petrose 3:18) Kreste, a tšehelitsoe ke makhotla a matla a leholimo, haufinyane o tla kalla ho ea ntoeng hore a lihe kahlolo ea Molimo khahlanong le tsamaiso ena ea lintho. (Daniele 2:44; Tšenolo 16:14, 16; 18:1-8; 19:11-21) E, ba buang puo e hloekileng ba tšoarehile ka ho bolela litaba tse molemo tsa hore haufinyane ’Muso oa Molimo tlas’a Kreste o tla tlisa mahlohonolo a maholo ho batho bohle ba utloang lefatšeng la paradeise. (Esaia 9:6, 7; Daniele 7:13, 14; Mattheu 6:9, 10; 24:14; Luka 23:43) Re buile ho hongata, empa re sa ōkōtse ka holimo feela! Ka sebele, puo e hloekileng ke puo e enneng ka ho fetisisa le ea bohlokoa ka ho fetisisa lefatšeng!
14. Ba buang puo e hloekileng ba thabela melemo efe e meng?
14 Melemo e thabeloang ke ba buang puo e hloekileng e akarelletsa “khotso ea Molimo” e lebelang lipelo le matla a kelello. (Ba-Filippi 4:6, 7) Ba utloa melao ea Bibele, e tlatsetsang bophelong bo botle, thabo, le khotsofalo e tlisoang ke ho khahlisa Jehova. (1 Ba-Korinthe 6:9, 10) E, hape ba buang puo e hloekileng ba na le tšepo ea bophelo bo sa feleng lefatšeng le lecha le tšepisitsoeng la Molimo.—2 Petrose 3:13.
E Sebelise ho Seng Joalo e Tla U Lahlehela
15. U tla rua molemo joang ka ho tseba puo e hloekileng hantle?
15 Haeba u tla bua puo e hloekileng lefatšeng le lecha, u tlameha ho e tseba hantle hoo e fetohang puo eo u nahanang ka eona. Ha motho a ithuta puo, pele o nahana ka puo ea hae ’me a fetolele mehopolo ea hae puong e ncha. Empa ha a se a tseba puo e ncha hantle, o qala ho nahana ka eona ka ntle le hore a e fetolele. Ka ho tšoanang, ka ho ithuta ka matla, u ka utloisisa puo e hloekileng hamolemo hoo u tla tseba kamoo u lokelang ho sebelisa melao ea Bibele le melao-motheo ea eona ha u rarolla mathata ’me u lule u ntse u le ‘tseleng ea bophelo.’—Pesaleme ea 16:11.
16. Ho ka etsahala eng haeba u sa sebelise puo e hloekileng ka mehla?
16 U tlameha ho sebelisa puo e hloekileng ka mehla, ho seng joalo u tla lahleheloa ke matla a ho tseba ho e bua hantle. Ha re etsa mohlala: Lilemong tse fetileng, ba bang ho rōna re ile ra ithuta puo esele. Mohlomong re sa ntse re hopola mantsoe a mang ka puo eo empa re se re e lebetse hobane re ne re sa e sebelise ka mehla. Ho ka etsahala ntho e tšoanang le ka puo e hloekileng. Haeba re sa e sebelise ka mehla, re ka e lebala, ’me seo se ka ba le liphello tse kotsi moeeng. Ka hona a re e bueng ka mehla libokeng le tšebeletsong ea Bokreste. Mesebetsi ena, hammoho le thuto ea botho, e tla re nolofalletsa ho bua lintho ka nepo re sebelisa puo e hloekileng. ’Me seo ke sa bohlokoa hakaakang!
17. Ke eng se bontšang hore puo e ka boloka bophelo kapa ea baka lefu?
17 Puo e ka boloka bophelo kapa ea baka lefu. Sena se ile sa bonahala nakong ea khohlano e neng e le teng pakeng tsa leloko la Iseraele la Efraime le Moahloli Jafeta oa Gileade. E le hore Bagileade ba ka tseba Baefraime ba neng ba leka ho baleha ka ho tšela Nōka ea Jordane, ba ne ba sebelisa lentsoe “Shibbolethe,” le neng le e-na le molumo o qalang oa “sh.” Banna ba Efraime ba ile ba itšenola ho balebeli ba Bagileade malibohong a Jordane ka ho re “Sibbolethe” ho e-na le ho re “Shibbolethe,” ba ne ba sa bitse molumo o qalang oa lentsoe leo hantle. Ka baka leo, ho ile ha bolaoa Baefraime ba 42 000! (Baahloli 12:5, 6) Ka ho tšoanang, seo baruti ba Bokreste-’mōtoana ba se rutang se ka ’na sa utloahala eka se atamelitse puong e hloekileng ho ba sa tloaelanang hantle le ’nete ea Bibele. Empa ho bua ka tsela e fosahetseng ea bolumeli ho tla ipaka ho le kotsi ka letsatsi la bohale ba Jehova.
Re Tla Lula Re Kopane
18, 19. Sofonia 3:1-5 ke ea bohlokoa bofe?
18 Ha ho buuoa ka Jerusalema e sa tšepahaleng ea boholo-holo le ’mate oa eona oa kajeno, Bokreste-’mōtoana, ho Sofonia 3:1-5 ho thoe: “Ho malimabe motse o ikhantšang, o litšila, motse o hlorisang! Ha o mamele lentsoe, ha o amohele khalemelo, ha o tšepe Jehova; ha o atamele ho Molimo oa oona. Marena a oona ke litau tse rorang har’a oona; baahloli ba oona ke liphiri tsa phirimana tse sa bolokeleng hosasane letho. Baprofeta ba oona ke baithorisi, banna ba bohata; baprista ba oona ba tlotlolla nģalo e halalelang, ba khopamisa molao. Jehova o lokile ka hare ho oona; ha a etse bokhopo, ka hosasa ho hong le ho hong o ntšetsa kahlolo ea hae leseling, ha a lese ho etsa joalo; empa molotsana ha a tsebe lihlong.” Bohlokoa ba mantsoe ao ke bofe?
19 Jerusalema ea boholo-holo le Bokreste-’mōtoana ba kajeno li ile tsa fetohela Jehova ’me tsa itšilafatsa ka borapeli ba bohata. Liphoso tsa baeta-pele ba tsona li felletse ka khatello. Ho sa tsotellehe litemoso tsa Molimo tse iphetang, ha lia ka tsa mamela le ho atamela haufi le oona. Mahosana a tsona a ’nile a e-ba joaloka litau tse harolang, ka boikhohomoso a hlokomoloha ho loka. Baahloli ba tsona ba harasoantse toka joaloka liphiri tse harolang. Baprista ba tsona ba ‘silafalitse se halalelang ’me ba khopamisitse molao’ oa Molimo. Kahoo haufinyane Jehova o tla ‘phutha lichaba le ho bokella mebuso, a tle a tšollele holim’a eona khalefo ea hae, ho tuka hohle ha bohale ba hae.’—Sofonia 3:8.
20. (a) Motho o tlameha ho etsa eng hore a pholohe letsatsi la bohale ba Jehova? (b) U ka tšepa ho thabela mahlohonolo a ka ho sa feleng a tsoang ho Molimo ka ho etsa joang?
20 Letsatsi la bohale ba Jehova le atamela ka potlako. Ka hona, hore u pholohele lefatšeng le lecha la Molimo, ithute puo e hloekileng le ho e bua ntle ho tieho. Ke ka ho etsa joalo feela u ka sireletsoang tlokotsing ea moea hona joale le tlokotsing ea lefatše lohle e atamelang ka potlako. Lipaki tsa Jehova li bolela letsatsi la bohale ba Molimo le molaetsa o khothatsang oa ’Muso oa oona. Li thaba haholo hore li bue ka khanya ea borena ba oona! (Pesaleme ea 145:10-13) E-ba ea kopantsoeng hammoho le tsona, ’me u ka tšepa ho thabela bophelo bo sa feleng le mahlohonolo a mang a tsoang ho Moqapi oa puo e hloekileng, ’Musi Morena Jehova.
U ne U Tla Arabela Joang?
◻ Litsela tse ling tsa ho ithuta puo e hloekileng ke life?
◻ Ke hobane’ng ha e le habohlokoa ho bua puo e hloekileng?
◻ Ho ka etsahala eng haeba u sa sebelise puo e hloekileng ka mehla?
◻ Ke joang motho a ka pholohang letsatsi la bohale ba Jehova le ho thabela mahlohonolo a ka ho sa feleng?
[Setšoantšo se leqepheng la 16]
Gideone le banna ba nang le eena ba letsa literompeta ’me ba phahamisa lirumula tsa bona
[Setšoantšo se leqepheng la 18]
Ho tloha ka 1879 ho ea pele ho ile ha hlakisoa hore Charles Taze Russell le metsoalle ea hae ba ne ba sebelisoa ke Molimo hore ba ntšetse puo e hloekileng pele
[Litšoantšo tse leqepheng la 20]
Na u kopane hammoho le Lipaki tsa Jehova ha li bua puo e hloekileng?