Sura ya 18
Utii wa Kikristo kwa Sheria
1. Ijapokuwa uasi wa sheria unaenea pote, ni mwendo gani ambao wale wanaotii Biblia huufuata?
UASI WA SHERIA unaenea pote katika ulimwengu leo, lakini wale ambao kweli huishi kupatana na Biblia hawausaidii. Wao huweka katika mioyo shauri la Neno la Mungu, linalosema hivi: “Kuzitii serikali na mamlaka kama watawala.”—Tito 3: 1, NW.
2. Ni nia gani kuelekea sheria ambayo ni lazima waabudu wa kweli waiache nyuma?
2 Ni kweli kwamba wengine ambao sasa hufuata ibada ya kweli zamani walishiriki katika mwenendo wa kutokutii sheria. Huenda wameiba vitu vilivyokuwa mali za wengine. Labda wao waliona utii kwa sheria fulani kama wa muhimu wakati walipowaona mapolisi tu. Katika jambo hili labda hawakuwa wabaya zaidi kuliko wengine wengi katika jamii ya watu. Walakini, Biblia ilisema wazo kwao kwamba, ikiwa watachagua ibada ya kweli, ingekuwa lazima wawe na maoni yaliyo tofauti sana juu ya maisha.—Waefeso 4:22-29.
3. (a) Yapasa iwe nia gani ya Mkristo kuelekea serikali za kisiasa? (b) Kwa nini haimpasi Mkristo ajiunge katika ghasia au katika kutokutii sheria ya kiraia ili kuzuia utendaji wa serikali?
3 Akieleza juu ya nia ambayo imempasa Mkristo awe nayo kuelekea serikali za kisiasa, mtume Paulo akasema: “Kila mtu na aitii mamlaka iliyo kuu; kwa maana hakuna mamlaka isiyotoka kwa Mungu.” (Warumi 13:1) Hii haimaanishi kwamba Mungu ndiye aliyesimamisha serikali hizi au kwamba yeye anakubali mwendo wa serikali. Serikali nyingine katika hizo husema waziwazi kwamba hazisadiki katika kuwako kwa Mungu. Walakini, Mungu anaziruhusu kuwako. Hazingeweza kutumia mamlaka hata kidogo ikiwa Mungu hakuruhusu. (Yohana 19:11) Na ikiwa Mungu anaziruhusu kutawala, kwa nini Mkristo ye yote aziingilie katika utawala wao? Hata ikiwa mtu hakubaliani na jambo ambalo serikali inafanya, kwa nini ajiunge katika ghasia au kushiriki katika kutokutii sheria za kiraia kujaribu kuzuia Serikali isitimize kazi yake? Mtu ye yote afanyaye hivyo atajitia mwenyewe matatani, si na serikali ya kilimwengu tu, bali pia na Mungu. Kama Warumi 13:2 husema: “Hivyo amwasiye mwenye mamlaka hushindana na agizo la Mungu; nao washindanao watajipatia hukumu.”
4. (a) Ni faida gani ambazo serikali zinatutayarishia sisi? (b) Ni maoni gani ambayo imewapasa Wakristo wawe nayo kwa habari ya kulipa kodi?
4 Ni jambo jema kuonyesha heshima inayofaa kwa serikali na shukrani kwa utumishi wa faida ambao inafanya. Sisi sote tunayo sababu nzuri kwa kufurahi kwamba serikali ambazo chini yake sisi tunaishi zinatayarisha barabara kwa kutembea, skuli kwa kupata elimu, ulinzi juu ya moto na ukaguzi wa chakula. Korti za sheria na ulinzi juu ya uvunjaji wa sheria pia ni vyenye thamani kubwa. Katika haya na katika mambo mengine “mamlaka [zilizo] kuu” zinajionyesha zenyewe kuwa “wahudumu wa Mungu,” zikitoa utumishi unaowafaidi watu wake. Kwa hiyo wakati tunapoombwa kulipa kwa utumishi huu wote wa watu wote kwa njia ya kodi, tutafanya vema kukumbuka andiko lisemalo hivi: “Kwa hiyo ni lazima kutii, si kwa sababu ya ile ghadhabu [katika kuwaadhibu wahalifu wa sheria] tu, ila na kwa sababu ya dhamiri. Kwa sababu hiyo tena mwalipa kodi; kwa kuwa wao ni wahudumu wa Mungu, wakidumu katika kazi iyo hiyo. Wapeni wote haki zao; mtu wa kodi, kodi; mtu wa ushuru, ushuru.”—Warumi 13:5-7.
5. (a) Je! utii wa Kikristo kwa mamlaka za kisiasa hauna mpaka? (b) Yesu alionyeshaje kwamba ziko sehemu mbili za kuangalia?
5 Lakini ni kwa kiasi gani utii huu kwa mamlaka za kisiasa hufika? Je! hauna mpaka? Je! utii kwa sheria ya kibinadamu ni wenye muhimu hata zaidi kuliko utii kwa sheria ya Mungu? Hasha! Angalia kwamba katika andiko ambalo limetajwa sasa hivi sababu ya “lazima” kwa utii imesemwa kutia “dhamiri” yako. Hivyo, dhamiri ya mtu haipaswi kudharauliwa, hasa ikiwa dhamiri hiyo imezoezwa na Neno la Mungu. Yesu Kristo alionyesha kwamba ziko sehemu mbili za kuangalia. Akionyesha kwamba ilifaa kulipa kodi kwa Mtawala wa Kirumi, yeye alisema, “Mpeni Kaisari yaliyo ya Kaisari,” ndipo alipoongeza: “Na yaliyo ya Mungu mpeni Mungu.” (Marko 12:17) Kwa hiyo ni jambo la muhimu kwa kila mmoja wetu kuuchunguza mwendo wake wa maisha kuwa hakika kwamba, zaidi ya yote, yeye hasaidii kutojali kunakoenea pote kwa sheria ya Mungu.—Zaburi 1:1-3.
UTII KWA SHERIA ILIYO KUU KUPITA ZOTE
6. Mitume walifanya nini wakati walipoamriwa kuacha kuhubiri? Basi ni sheria ya nani ambayo walitii kama iliyo kuu kupita zote?
6 Hapakupita muda mrefu baada ya kufa kwa Yesu Kristo, mitume wake walipoitwa kuonyesha walionaje juu ya shauri hili. Waliamriwa na watawala katika Yerusalemu kuacha kuhubiri katika jina la Yesu Kristo. Je! walitii? Je! ikiwa ni wewe ungalifanya hivyo? Kwa uthabiti mitume walijibu: “Imetupasa kumtii Mungu kuliko wanadamu.” (Matendo 5:29; tazama pia 4:18-20. Wao hawakudharau madaraka yao mbele ya sheria ya nchi, lakini wakati kulipotokea kupingana baina ya sheria ya wanadamu na sheria ya Mungu, wao walitambua kwamba sheria ya Mungu ndiyo iliyo kuu kupita zote. Kwa kuona jambo hili, mwanachama mwenye kuheshimiwa wa korti ambayo mbele yake walionekana kwa hekima aliwashauri mahakimu wenzake wasiwaingilie Wakristo hawa, ili wao kama maafisa wa serikali wasije wakawa wenye kupigana na Mungu.—Matendo 5:33-39.
7. (a) Mungu alisema nini katika siku za Musa juu ya kufanya tendo la ibada mbele ya sanamu? (b) Ni aina gani ya vitu vya ibada ambavyo wanadamu wamefanya? (c) Wakati sheria ya kilimwengu inapotaka matendo ya ibada mbele ya sanamu au mfano, Wakristo watafanya vema kuangalia mfano wa nani?
7 Si amri za Mungu juu ya kuhubiri tu zenye muhimu. Yako mambo mengine pia. Akikazia mojawapo za amri hizo, Yehova alisema kwa watu wake katika siku za Musa: “Haikupasi ujifanyie wewe mwenyewe sanamu ya kuchonga wala umbo mfano wa cho chote kilicho katika mbingu juu wala kilicho duniani chinichini wala kilicho majini chini ya dunia. Haikupasi uvipigie magoti wala kushawishwa kuvitumikia, kwa sababu mimi Yehova Mungu wako ni Mungu mwenye kutaka ibada ya pekee.” (Kutoka 20:4, 5,NW) Walakini, vitu vingi vya ibada vimefanywa na wanadamu. Baadhi ya vitu hivyo vimefanyizwa kwa madini au miti. Vingine vimefanyizwa kwa nguo, vikiwa na umbo lenye kuonyesha kitu fulani kilichomo mbinguni au duniani kilichoshonwa au kupakwa rangi juu yavyo. Mara nyingine matendo ya ibada ambayo hufanywa mbele ya vitu hivi yamekuwa ya kujitolea, bali mara nyingine yametakiwa na sheria ya kilimwengu. Je! jambo hili hufanya tofauti? Ikiwa sheria ya kilimwengu hutaka matendo fulani ya ibada kufanywa mbele ya sanamu au mfano, je! jambo hili humwondolea kila mtu wajibu wa kutii sheria ya Mungu juu ya shauri hili? Waabudu waaminifu wa Yehova katika wilaya ya Babeli hawakuona hivyo. Biblia hutuambia sisi kwamba vijana Wakiebrania watatu, Shadraka, Meshaki na Abednego, walikataa kushiriki katika sherehe iliyoamriwa na mfalme. Kwa nini? Kwa sababu ilitia ndani ibada, na ibada yao ilikuwa ya Yehova peke yake. Mungu alikubali jambo walilofanya. Lakini mfalme wa Babeli alionaje kama matokeo ya jambo hili? Kwanza alighadhibika vikali. Lakini, baadaye, akaona kwamba Yehova Mungu ndiye aliyekuwa na madaraka katika jambo hili. Akijua kwamba hawakuwa hatari kwa Serikali, akatoa amri kulinda uhuru wao. (Danieli 3:1-30) Je! wewe huwezi kusifu uaminifu wao kwa Mungu? Je! nawe wataka kuwa thabiti kama wao walivyokuwa katika kutoa ibada ya pekee kwa Mungu?
8. (a) Serikali ya Kirumi ilitaka nini kwa raia zake, na kwa nini Wakristo wa kwanza walikataa? (b) Je! Wakristo hawa walikuwa wakionyesha kutokuheshimu?
8 Swali ili hili la maana kuhusu ibada lilikabili Wakristo waliokuwa wakiishi katika Milki ya Kirumi. Serikali ilitaka kwamba kila mtu achome uvumba kwa mtawala kama ushuhuda wa utii. Wakristo hawangeweza kufanya jambo hili, ijapokuwa walizitii sheria nyingine. Walijua kwamba ibada ilitiwa ndani, kwamba tendo lilifanywa kwa kuheshimu mfano au mtu. (Mathayo 4:10) Justin Martyr, aliyeishi katika karne ya pili, alisema maoni ya Wakristo hawa, akisema: “Tunatoa ibada kwa Mungu peke yake, lakini katika mambo mengine kwa furaha tunawatumikieni ninyi [watawala wa kisiasa], tukiwakiri ninyi kuwa wafalme na watawala wa wanadamu.” Mara nyingi Wakristo hawa hawakueleweka sawasawa, lakini jambo ambalo walifanya kweli halikuonyesha kutokuheshimu, sivyo? Wala halikuwafanya kuwa hatari kwa Warumi wengine. Kama vile gavana wa Kirumi Pliny Younger alivyoripoti katika barua kwa Mtawala Trajan, wao walikataa kufanya tendo la udanganyifu wala wivi wala uzinifu. Wao walikuwa ni watu ambao mtu ye yote angependa kuwa nao kama majirani, na ilikuwa ni dini yao iliyowafanya kuwa hivyo.
9. Zaidi ya ibada yetu, ni jambo gani linginelo ambalo tunawiwa na Mungu?
9 Kuongeza kwa ibada yetu, liko jambo fulani linginelo tunalowiwa na Mungu. Mtume wa Yesu Kristo alielekeza kwenye jambo hili wakati aliposema: “Mungu aliyeufanya ulimwengu na vitu vyote vilivyomo ndiye anayewapa wote uzima.” (Matendo 17:24, 25) Hapana mmoja wa sisi ambaye angekuwa hai kama haikuwa kwa sababu ya Mungu. Yeye ndiye Chanzo cha uzima. (Zaburi 36:9) Lakini tunafanya nini na uzima ambao yeye ameturuhusu sisi tujifurahishe?
10. Jinsi gani Maandiko hutusaidia sisi kuepuka kumchukiza Mungu kwa njia ambayo tunatumia maisha zetu?
10 Wakristo wa kweli wanatambua kwamba, ili kujifurahisha kibali cha Mungu, ni lazima waepuke kutumia maisha zao katika matendo ambayo yatawaweka katika upinzani na Mungu. Hivyo wao huepuka mwendo wa jamii hizo za watu ambao Biblia husimulia kama wameandikiwa kuharibiwa na mfishaji wa Mungu wakati taratibu hii mbovu inapokoma. (Ufunuo 19:17-21) Wao huthamini kwamba hukumu ya Yehova ni ya kweli na ya haki. Tena wao hufuatisha maisha zao sasa kupatana na mapenzi yake. Wao wanajua sana kwamba huenda jambo hili litaleta juu yao kutokubaliwa, hata mateso, kutoka kwa wale ambao mapendezi yao peke yake yamo katika taratibu hii ya mambo iliyopo. Lakini, kwa imani kamili kwamba njia ya Mungu ni haki, wao hutukuza sheria yake na ibada yake, wakiviweka vitu hivi katika mahali pa kwanza katika maisha zao. (Mika 4:1-3) Kwa kumwiga Mwana wa Mungu mwenyewe, Yesu Kristo, wao hutumia maisha zao, si kwa shughuli za kichoyo wala kwa mapenzi ya wanadamu wenye choyo, bali kupatana na mapenzi ya Mungu. (1 Wakorintho 7:23; 1 Petro 4:1, 2) Kwa kufanya hivyo, wao kweli humrudishia Mungu yaliyo yake.
11. Utii kwa sheria utaongozaje maisha zetu?
11 Je! wewe wataka kuwa na kibali cha Mungu? Ikiwa ndivyo, utii kwa sheria utakuwa jambo zito katika maisha yako. Utakuongoza wewe kuwa na staha inayofaa kwa jirani zako na mali zao. Utakufanya we-we kuwa mwenye heshima kwa maafisa wa serikali. Lakini, zaidi ya yote, utakufanya wewe kuleta maisha yako katika upatano kamili na maamuzi ya sheria ya Yehova Mungu, Mpaji wa Sheria aliye mkubwa kupita wote.