Shetani Ibilisi

Tunaweza kujuaje kama kweli kuna mtu huyo wa roho?

Biblia ndiyo chanzo kikuu cha uthibitisho. Humo anaitwa kwa jina mara nyingi (Shetani mara 52, Ibilisi mara 33). Pia ushahidi wa kuwako kwa Shetani unaotoka kwa mtu aliyejionea kwa macho umeandikwa humo. Shahidi huyo aliyemwona kwa macho ni nani? Yesu Kristo, aliyeishi mbinguni kabla ya kuja duniani, mara nyingi alisema kumhusu mwovu huyo kwa kumtaja jina.—Luka 22:31; 10:18; Mt. 25:41.

Yale ambayo Biblia inasema kumhusu Shetani Ibilisi yanapatana na akili. Uovu ambao wanadamu kwa ujumla wanapata haulingani na nia mbovu ya wale wanaousababisha. Maelezo ya Biblia kuhusu mwanzo wa Shetani na matendo yake yanaonyesha wazi kwa nini, ijapokuwa wengi wanatamani kuishi kwa amani, wanadamu wamesumbuliwa na chuki, jeuri, na vita kwa maelfu ya miaka na kwa nini hayo yamefikia kiwango kinachotisha kuwaangamiza wanadamu wote.

Ikiwa kweli hakuna Ibilisi, kukubali mambo ambayo Biblia inasema kumhusu hakungemletea mtu faida inayodumu. Hata hivyo, mara nyingi watu ambao zamani walishiriki katika mambo ya uchawi au walioshiriki katika vikundi vya kuwasiliana na pepo wanasema kwamba wakati huo walitaabishwa sana kwa sababu ya kusikia “sauti” kutoka kwa vitu visivyoonekana, “walipagawa” na watu wenye kupita uwezo wa wanadamu, n.k. Walipata kitulizo cha kweli wakati walipojifunza yale ambayo Biblia inasema kuhusu Shetani na roho wake waovu, wakatumia shauri la Biblia linalowaagiza watu waache mazoea ya kuwasiliana na pepo, nao wakatafuta msaada wa Yehova kupitia sala.—Ona ukurasa wa 140-145, chini ya kichwa “Kuwasiliana na Pepo.”

Kuamini kwamba Shetani yuko hakumaanishi kukubali wazo la kwamba yeye ana pembe, mkia uliochongoka, na uma mkubwa na kwamba anawachoma watu motoni. Biblia haisemi kwamba Shetani yuko hivyo. Hiyo ni kazi ya wachoraji wa zamani waliofuata mifano ya Pan, ambaye ni mungu katika hekaya za Wagiriki, na maandishi yanayoitwa Inferno yaliyoandikwa na mshairi Mwitaliano, Dante Alighieri. Badala ya kufundisha kwamba watu wanachomwa motoni, Biblia inasema waziwazi kwamba “wafu, hawajui lolote kamwe.”—Mhu. 9:5.

Je, Shetani ni uovu tu ulio ndani ya watu?

Andiko la Ayubu 1:6-12 na 2:1-7 husema kuhusu mazungumzo kati ya Yehova Mungu na Shetani. Ikiwa Shetani angekuwa uovu ulio ndani ya mtu, basi katika kisa hiki ingemaanisha uovu huo umo ndani ya Yehova. Lakini hayo hayapatani hata kidogo na yale ambayo Biblia inatuambia kumhusu Yehova, kwamba “ndani yake hamna ukosefu wowote wa uadilifu.” (Zab. 92:15; Ufu. 4:8) Inastahili kuangaliwa kwamba maandishi ya Kiebrania yanatumia neno has·Sa·tanʹ (yule Shetani) katika masimulizi yaliyo katika Ayubu, kuonyesha kwamba anayezungumziwa ni yule mpinzani mkuu wa Mungu.—Ona pia Zekaria 3:1, 2, kielezi-chini katika chapa ya Marejeo ya NW.

Andiko la Luka 4:1-13 husema kwamba Ibilisi alijaribu kumshawishi Yesu atende aliyotaka. Masimulizi hayo yanaeleza maneno ambayo Ibilisi alisema na majibu ambayo Yesu alitoa. Je, Yesu alikuwa akishawishiwa na uovu uliokuwa ndani yake mwenyewe? Maoni hayo hayapatani na jinsi Biblia inavyosema kwamba Yesu hakuwa na dhambi. (Ebr. 7:26; 1 Pet. 2:22) Ijapokuwa katika Yohana 6:70 neno la Kigiriki di·aʹbo·losʹ linatumiwa kueleza sifa mbaya ambayo ilikuwa imesitawi katika Yuda Iskariote, katika Luka 4:3 jina hili ho di·aʹbo·losʹ (yule Ibilisi) limetumiwa, nalo linamaanisha mtu halisi.

Je, kumlaumu Ibilisi ni njia tu inayotumiwa kujaribu kuepuka daraka kwa ajili ya hali mbaya?

Watu fulani humlaumu Ibilisi kwa yale ambayo wao wenyewe wanafanya. Hata hivyo, Biblia inaonyesha kwamba mara nyingi wanadamu wanachukua sehemu kubwa ya lawama kwa ubaya wanaopata, iwe ni mikononi mwa wanadamu wengine au kutokana na mwenendo wao wenyewe. (Mhu. 8:9; Gal. 6:7) Ingawa hivyo, Biblia inatujulisha kuhusu hila na kuwako kwa adui huyo anayepita uwezo wa mwanadamu ambaye amewaletea wanadamu huzuni nyingi sana. Inaonyesha jinsi tunavyoweza kutoka chini ya uongozi wake.

Shetani alitoka wapi?

Kazi zote za Yehova ni kamilifu; yeye siye mwanzilishi wa ukosefu wa uadilifu; kwa hiyo hakumuumba yeyote akiwa mwovu. (Kum. 32:4; Zab. 5:4) Yule aliyekuja kuwa Shetani hapo mwanzoni alikuwa mwana mkamilifu wa kiroho wa Mungu. Aliposema kwamba Ibilisi “hakusimama imara katika kweli,” Yesu alionyesha kwamba wakati mmoja huyo alikuwa “katika kweli.” (Yoh. 8:44) Lakini, kama walivyo viumbe wote wa Mungu wenye akili, mwana huyo wa kiroho alipewa uhuru wa kuchagua. Alitumia vibaya uhuru wake wa kuchagua, akaruhusu maoni ya kujitafutia umashuhuri yasitawi moyoni mwake, akaanza kutamani ibada iliyokuwa ya Mungu peke yake, na kwa hiyo akamshawishi Adamu na Hawa wamsikilize yeye kuliko kumtii Mungu. Basi kupitia matendo yake, yeye mwenyewe akajifanya Shetani, jina linalomaanisha “mpinzani.”—Yak. 1:14, 15; ona pia ukurasa wa 55, chini ya kichwa “Dhambi.”

Kwa nini Mungu hakumharibu Shetani mara moja baada ya yeye kuasi?

Shetani alizusha masuala mazito: (1) Uadilifu na uhalali wa enzi kuu ya Yehova. Je, Yehova alikuwa akiwanyima wanadamu uhuru ambao ungewaongezea furaha? Je, uwezo wa wanadamu wa kusimamia mambo yao kwa mafanikio na uhai wao kweli ulitegemea kumtii Mungu? Je, Yehova alikuwa mdanganyifu kwa kutoa sheria iliyosema kwamba kutotii kungewafanya wafe? (Mwa. 2:16, 17; 3:3-5) Basi, kweli Yehova alikuwa na haki ya kutawala? (2) Utimilifu wa viumbe wenye akili kwa Yehova. Kwa kuwapotosha Adamu na Hawa swali hili lilitokezwa: Je, watumishi wa Yehova kweli wanamtii kwa sababu ya upendo au labda wote wangemwacha Mungu na kufuata mwongozo wa Shetani? Suala hilo la mwisho lilisitawishwa zaidi na Shetani katika siku za Ayubu. (Mwa. 3:6; Ayu. 1:8-11; 2:3-5; ona pia Luka 22:31.) Masuala hayo hayangetatuliwa kwa kuwaua tu waasi hao.

Si kwamba Mungu alihitaji kujithibitishia mwenyewe jambo lolote. Lakini ili masuala hayo yasiharibu tena kamwe amani na hali njema ya ulimwengu, Yehova ameruhusu wakati wa kutosha ili yasuluhishwe pasipo shaka yoyote. Kufa kwa Adamu na Hawa kulionekana wazi baada ya muda fulani. (Mwa. 5:5) Lakini mengi zaidi yalihusika. Kwa hiyo, Mungu amemruhusu Shetani na pia wanadamu wajaribu kila aina ya serikali yao wenyewe. Hakuna serikali yoyote ambayo imeleta furaha yenye kudumu. Mungu amewaacha wanadamu wafikie upeo katika kufuatilia mitindo ya maisha inayopuuza viwango Vyake vya uadilifu. Matokeo yanaonekana wazi. Kama Biblia inavyosema kikweli: “Mwanadamu anayetembea hana uwezo wa kuongoza hatua yake.” (Yer. 10:23) Wakati uleule Mungu amewapa watumishi wake nafasi ya kuthibitisha ushikamanifu wao kwake kwa matendo yao ya kumtii kwa upendo, nao wamefanya hivyo ijapokuwa vishawishi na mateso yanayochochewa na Shetani. Yehova anawasihi watumishi wake, akisema: “Uwe na hekima, mwanangu, na kuufanya moyo wangu ushangilie, ili nipate kumjibu anayenidhihaki.” (Met. 27:11) Wale wanaoshika uaminifu wanapata faida kubwa sasa nao wana tazamio la kupata uzima mkamilifu wa milele. Watatumia uzima huo kufanya mapenzi ya Yehova, ambaye wanapenda kikweli utu na njia zake.

Shetani ana ushawishi kadiri gani katika ulimwengu wa leo?

Yesu Kristo alimtaja kuwa “mtawala wa ulimwengu,” yule ambaye wanadamu kwa ujumla wanamtii kwa kufuata mahimizo yake ya kupuuza matakwa ya Mungu. (Yoh. 14:30; Efe. 2:2) Pia Biblia humwita “mungu wa mfumo huu wa mambo,” ambaye anaheshimiwa kwa mazoea ya kidini ya watu wanaoambatana na mfumo huu wa mambo.—2 Kor. 4:4; 1 Kor. 10:20.

Wakati alipokuwa akijaribu kumshawishi Yesu Kristo, Ibilisi “[alimleta] juu na kumwonyesha mara moja falme zote za dunia inayokaliwa; naye Ibilisi akamwambia: ‘Hakika nitakupa mamlaka yote hii na utukufu wake, kwa sababu nimepewa, na yeyote ninayetaka mimi humpa. Kwa hiyo, ukifanya tendo la ibada mbele yangu, yote itakuwa yako.’” (Luka 4:5-7) Andiko la Ufunuo 13:1, 2 huonyesha kwamba Shetani anaupa mfumo wa utawala wa kisiasa duniani kote ‘nguvu, kiti cha ufalme na mamlaka.’ Andiko la Danieli 10:13, 20 hufunua kwamba Shetani amekuwa na wakuu ambao ni roho waovu juu ya falme kubwa za dunia. Andiko la Waefeso 6:12 linasema hao hufanyiza ‘serikali, mamlaka, watawala wa ulimwengu wa giza hili, majeshi ya roho waovu katika mahali pa kimbingu.’

Si ajabu kwamba andiko la 1 Yohana 5:19 linasema: “Ulimwengu mzima unakaa katika nguvu za yule mwovu.” Lakini uwezo wake ni wa kipindi kifupi cha wakati nao umeruhusiwa tu na Yehova, ambaye ni Mungu Mweza-Yote.

Shetani ataruhusiwa kuwapotosha wanadamu mpaka wakati gani?

Ili kupata uthibitisho kwamba tunaishi katika siku za mwisho za mfumo mbovu wa mambo wa Shetani, ona ukurasa wa 397-400, chini ya kichwa “Vipindi vya Wakati,” na vilevile ona kichwa “Siku za Mwisho.”

Kitulizo kutoka katika uvutano mwovu wa Shetani kinafafanuliwa kwa njia hii ya mfano: “Nikamwona malaika akishuka kutoka mbinguni mwenye ufunguo wa abiso na mnyororo mkubwa mkononi mwake. Naye akamkamata yule joka mkubwa, yule nyoka wa zamani, ambaye ni Ibilisi na Shetani, na kumfunga kwa miaka elfu. Naye akamtupa ndani ya abiso na kuifunga na kuitia muhuri juu yake, ili asipotoshe mataifa tena mpaka ile miaka elfu itakapokwisha. Baada ya mambo hayo yeye atafunguliwa kwa muda kidogo.” (Ufu. 20:1-3) Halafu nini? “Ibilisi aliyekuwa akiwapotosha alitupwa ndani ya lile ziwa la moto na kiberiti.” (Ufu. 20:10) Hilo linamaanisha nini? Andiko la Ufunuo 21:8 linajibu hivi: “Hili linamaanisha kifo cha pili.” Atatoweka milele!

Je, Shetani kutupwa katika “abiso” humaanisha kwamba atafungiwa kwa miaka 1,000 katika dunia iliyo ukiwa ambayo haina mtu ambaye yeye atamshawishi?

Watu fulani hurejezea andiko la Ufunuo 20:3 (lililonukuliwa hapo juu) ili kuunga mkono wazo hilo. Wao husema kwamba “abiso,” au “shimo pasipo mwisho” (ZSB), huwakilisha dunia ikiwa katika hali ya ukiwa. Je, hiyo ni kweli? Andiko la Ufunuo 12:7-9, 12, (ZSB) huonyesha kwamba wakati fulani kabla ya kutupwa kwake katika abiso, Shetani ‘anatupwa’ kutoka mbinguni kuja duniani, ambako anawaletea wanadamu ole nyingi. Kwa hiyo, wakati andiko la Ufunuo 20:3 (ZSB) linaposema kwamba Shetani ‘anatupwa katika shimo pasipo mwisho,’ hakika haachwi tu mahali alipo tayari—akiwa bila kuonekana lakini akiwa amefungiwa katika ujirani wa dunia. Yeye anaondolewa na kupelekwa mbali kutoka hapo, ili “asipate kudanganya mataifa tena, hata ile miaka elfu itimie.” Ona kwamba andiko la Ufunuo 20:3 linasema kwamba, mwishoni mwa ile miaka elfu, si mataifa yanayofunguliwa kutoka katika abiso, bali ni Shetani. Shetani atakapofunguliwa, watu ambao hapo zamani walifanyiza mataifa hayo watakuwa tayari wapo.

Nyakati nyingine, andiko la Isaya 24:1-6 na Yeremia 4:23-29 (UV) hutumiwa kuunga mkono imani hiyo. Maandiko hayo yanasema hivi: “Tazama, BWANA ameifanya dunia kuwa tupu, aifanya ukiwa . . . dunia hii itafanywa tupu kabisa, na kuharibiwa kabisa; maana BWANA amenena neno hilo.” “Naliiangalia nchi, na tazama, ilikuwa ukiwa . . . Nikaangalia, na tazama, hapakuwa na mtu hata mmoja . . . Maana BWANA asema hivi, Nchi yote itakuwa ukiwa . . . Kila mji umeachwa, hapana hata mtu mmoja akaaye ndani yake.” Unabii huo unamaanisha nini? Ulitimizwa mara ya kwanza juu ya Yerusalemu na nchi ya Yuda. Katika kutekeleza hukumu yake, Yehova aliwaruhusu Wababiloni waishambulie nchi hiyo. Mwishowe yote iliachwa ukiwa, bila kitu. (Ona Yeremia 36:29.) Lakini Mungu wakati huo hakuwaondoa watu katika dunia yote, wala hatafanya hivyo sasa. (Ona ukurasa wa 69-72, chini ya kichwa “Dunia,” pia kichwa “Mbingu.”) Hata hivyo, ataifanya ukiwa kabisa sehemu ya kisasa inayofananishwa na Yerusalemu lisilo na uaminifu, yaani, Jumuiya ya Wakristo, ambayo kwa mwenendo wake usio mtakatifu inalishutumu jina la Mungu, na sehemu nyingine zote za tengenezo la Shetani linaloonekana.

Badala ya kuwa ukiwa kabisa, wakati wa Utawala wa Miaka Elfu wa Kristo, na wakati Shetani atakapokuwa katika abiso, dunia yote itakuwa paradiso. (Ona “Paradiso.”)