Sura 5
Ni Ibada ya Nani Anayoikubali Mungu?
1. Yule mwanamke Msamaria alitaka kujua nini juu ya ibada?
JE, UMEPATA kujiuliza wakati wowote, ‘Ni ibada ya nani anayoikubali Mungu?’ Huenda mwanamke fulani alifikiria swali la jinsi hiyo aliposema na Yesu Kristo karibu na Mlima Gerizimu katika Samaria. Akielekeza uangalifu kwenye tofauti iliyokuwako kati ya ibada ya Wasamaria na ile ya Wayahudi, huyo mwanamke alisema hivi: “Baba zetu waliabudu katika mlima huu, nanyi husema ya kwamba huko Yerusalemu ni mahali patupasapo kuabudia.” (Yohana 4:20) Je, Yesu alimwambia huyo mwanamke Msamaria kwamba Mungu anakubali namna zote za ibada? Au, alisema kwamba mambo hususa yanatakiwa ili kumpendeza Mungu?
2. Yesu alisema nini kwa kumjibu yule mwanamke Msamaria?
2 Jibu la Yesu la kushtua lilikuwa: “Saa inakuja ambayo hamtamwabudu Baba katika mlima huu, wala kule Yerusalemu.” (Yohana 4:21) Kwa muda mrefu Wasamaria walikuwa wamemhofu Yehova na walikuwa wameabudu miungu mingine juu ya Mlima Gerizimu. (2 Wafalme 17:33) Sasa Yesu Kristo alisema kwamba wala mahali hapo wala Yerusalemu pasingekuwa pa maana katika ibada ya kweli.
ABUDU KWA ROHO NA KWELI
3. (a) Sababu gani Wasamaria kwa kweli hawakumjua Mungu? (b) Wayahudi waaminifu na wengine wangeweza kujaje kumjua Mungu?
3 Yesu aliendelea kumwambia huyo mwanamke Msamaria hivi: “Ninyi mnaabudu msichokijua; sisi tunaabudu tukijuacho; kwa kuwa wokovu watoka kwa Wayahudi.” (Yohana 4:22) Wasamaria walikuwa na mawazo bandia ya kidini nao walikubali tu vile vitabu vitano vya kwanza vya Biblia kuwa vyenye kupuliziwa—navyo vikiwa tu katika maandishi yao wenyewe yaliyosahihishwa yaliyoitwa Pentateuki ya Kisamaria. Kwa hiyo, wao kwa kweli hawakumjua Mungu. Hata hivyo, Wayahudi walikuwa wamekabidhiwa ujuzi wa Kimaandiko. (Warumi 3:1, 2) Maandiko yaliwapa Wayahudi waaminifu na wowote wengine ambao wangesikiliza, yale waliyohitaji ili kumjua Mungu.
4. Kulingana na Yesu, Wayahudi na Wasamaria pia wangehitaji kufanya nini ikiwa ibada yao ingekuwa yenye kukubalika kwa Mungu?
4 Kwa kweli, Yesu alionyesha kwamba Wayahudi na Wasamaria pia wangelazimika kurekebisha njia yao ya ibada ili kumpendeza Mungu. Alisema hivi: “Saa inakuja, nayo sasa ipo, ambayo waabuduo halisi watamwabudu Baba katika roho na kweli. Kwa maana Baba awatafuta watu kama hao wamwabudu. Mungu ni Roho, nao wamwabuduo yeye imewapasa kumwabudu katika roho na kweli.” (Yohana 4:23, 24) Tunahitaji kumwabudu Mungu “katika roho,” tukichochewa na mioyo iliyojaa imani na upendo. Yawezekana kumwabudu Mungu ‘katika kweli’ kwa kujifunza Neno lake, Biblia, na kwa kumwabudu kulingana na kweli yake iliyofunuliwa. Je, una hamu ya kufanya hivyo?
5. (a) Ni nini maana ya “ibada”? (b) Ni lazima tufanye nini ikiwa tunataka Mungu akubali ibada yetu?
5 Yesu alikazia kwamba Mungu anataka ibada ya kweli. Hilo laonyesha kwamba kuna namna za ibada ambazo hazikubaliki kwa Yehova. Kumwabudu Mungu kunamaanisha kumpa heshima yenye kicho na kumtolea utumishi mtakatifu. Ikiwa ungetaka kumwonyesha heshima mtawala fulani mwenye nguvu, yaelekea ungekuwa na hamu ya kumtumikia na kufanya yale ambayo yangempendeza. Basi, kwa hakika sisi tunataka kumpendeza Mungu. Badala ya kusema tu, ‘Dini yangu yanifaa mimi,’ tunahitaji basi kuhakikisha kwamba ibada yetu inatimiza matakwa ya Mungu.
KUYAFANYA MAPENZI YA BABA
6, 7. Sababu gani Yesu hatambui wengine wanaodai kuwa wanafunzi wake?
6 Acheni tusome Mathayo 7:21-23 na tuone ikiwa tunaweza kutambua jambo la maana linaloamua kama namna zote za ibada zinakubalika kwa Mungu. Yesu alisema hivi: “Si kila mtu aniambiaye, Bwana, Bwana, atakayeingia katika ufalme wa mbinguni; bali ni yeye afanyaye mapenzi ya Baba yangu aliye mbinguni. Wengi wataniambia siku ile, Bwana, Bwana, hatukufanya unabii kwa jina lako, na kwa jina lako kutoa pepo [viumbe wa roho walio waovu], na kwa jina lako kufanya miujiza mingi? Ndipo nitawaambia dhahiri, Sikuwajua ninyi kamwe; ondokeni kwangu, ninyi mtendao maovu.”
7 Kumkiri Yesu Kristo kuwa Bwana ni muhimu katika ibada ya kweli. Lakini jambo fulani lingekosekana katika ibada ya wengi wa wale wanaodai kuwa wanafunzi wa Yesu. Yeye alisema kwamba wengine wangefanya “miujiza mingi,” kama vile maponyo yaliyodhaniwa kuwa ya kimuujiza. Hata hivyo, wangeshindwa kufanya lile ambalo Yesu alisema ni la muhimu. Wasingekuwa wakifanya “mapenzi ya Baba [yake].” Ikiwa tunataka kumpendeza Mungu, ni lazima tujifunze mapenzi ya Baba ni nini na kisha tuyafanye.
UJUZI SAHIHI—NI ULINZI
8. Nini linalotakiwa ikiwa tutafanya mapenzi ya Mungu, na ni lazima tuepuke maoni gani ya kimakosa?
8 Kufanya mapenzi ya Mungu kunataka ujuzi sahihi juu ya Yehova Mungu na pia Yesu Kristo. Ujuzi huo huongoza kwenye uhai udumuo milele. Basi, kwa hakika sisi sote tungetaka kuchukua kwa uzito lile jambo la kupata ujuzi sahihi kutoka katika Neno la Mungu, Biblia. Watu fulani husema kwamba hakuna uhitaji wa kuhangaika maadamu tuna moyo mweupe na ni wenye bidii katika ibada yetu. Wengine nao hudai, ‘Usipojua mengi, mengi hayatatazamiwa kwako.’ Hata hivyo, Biblia hututia moyo tuongeze ujuzi juu ya Mungu na makusudi yake.—Waefeso 4:13; Wafilipi 1:9; Wakolosai 1:9.
9. Ujuzi sahihi unatulindaje, na sababu gani tunahitaji ulinzi wa jinsi hiyo?
9 Ujuzi huo ni ulinzi dhidi ya kuchafuliwa kwa ibada yetu. Mtume Paulo alisema juu ya kiumbe fulani wa roho anayejifanya kuwa “malaika wa nuru.” (2 Wakorintho 11:14) Akiwa amejifanya hivyo, kiumbe huyo wa roho—Shetani—anajaribu kutuongoza vibaya ili tufanye mambo yanayopingana na mapenzi ya Mungu. Viumbe wengine wa roho wanaoshirikiana na Shetani wamekuwa pia wakichafua ibada ya watu, kwani Paulo alisema hivi: “Vitu vile wavitoavyo sadaka wavitoa kwa mashetani, wala si kwa Mungu.” (1 Wakorintho 10:20) Yaelekea, wengi wamefikiri walikuwa wakiabudu kwa njia iliyo sawa, ingawa hawakuwa wakifanya yale ambayo Mungu alitaka. Walikuwa wakiongozwa vibaya katika ibada bandia isiyo safi. Baadaye tutajifunza zaidi juu ya Shetani na roho waovu, lakini hawa maadui wa Mungu wamekuwa kwa hakika wakichafua ibada ya wanadamu.
10. Ungefanyaje ikiwa mtu fulani angetia sumu kimakusudi katika mtungi wako wa maji, na ujuzi sahihi juu ya Neno la Mungu hutuwezesha kufanya nini?
10 Ikiwa ungejua kwamba mtu fulani alikuwa ametia sumu kimakusudi katika mtungi wako wa maji, je, ungeendelea kunywa maji ya mtungi huo? Kwa hakika, ungechukua hatua ya mara moja ili kupata chanzo cha maji yaliyo salama na safi. Basi, ujuzi sahihi wa Neno la Mungu hutuwezesha kuitambua dini ya kweli na kukataa katakata machafu yanayofanya ibada isikubalike kwa Mungu.
MAFUNDISHO YALIYO MAAGIZO YA WANADAMU
11. Ibada ya Wayahudi wengi ilikuwa na ubaya gani?
11 Yesu alipokuwa duniani, Wayahudi wengi hawakutenda kulingana na ujuzi sahihi juu ya Mungu. Kwa hiyo walipoteza fursa ya kuwa na msimamo safi mbele ya Yehova. Kuhusu hao, Paulo aliandika hivi: “Nawatolea wao ushahidi kwamba wana bidii kwa ajili ya Mungu; lakini si kulingana na ujuzi sahihi.” (Warumi 10:2, NW) Walijiamulia jinsi ya kumwabudu Mungu badala ya kusikiliza yale aliyosema.
12. Ni nini kilichochafua ibada ya Israeli, na tokeo likawa nini?
12 Mwanzoni Waisraeli walifuata dini safi waliyopewa na Mungu, lakini ikachafuliwa na mafundisho na falsafa za wanadamu. (Yeremia 8:8, 9; Malaki 2:8, 9; Luka 11:52) Ingawa viongozi wa kidini Wayahudi walioitwa Mafarisayo walifikiri ibada yao ilikuwa yenye kukubalika kwa Mungu, Yesu aliwaambia hivi: “Isaya alitabiri vema juu yenu ninyi wanafiki, kama ilivyoandikwa, Watu hawa huniheshimu kwa midomo ila mioyo yao iko mbali nami; nao waniabudu bure, wakifundisha mafundisho yaliyo maagizo ya wanadamu.”—Marko 7:6, 7.
13. Twaweza kufanyaje kama vile Mafarisayo walivyofanya?
13 Je, yawezekana kwamba huenda tukafanya kama vile Mafarisayo walivyofanya? Hilo lingewezekana ikiwa tungefuata mapokeo ya kidini tuliyokabidhiwa badala ya kuchunguza yale ambayo Mungu amesema juu ya ibada. Akionya dhidi ya hatari hiyo iliyo halisi sana, Paulo aliandika hivi: “Roho [y]anena waziwazi ya kwamba nyakati za mwisho wengine watajitenga na imani, wakisikiliza roho zidanganyazo, na mafundisho ya mashetani.” (1 Timotheo 4:1) Kwa hiyo haitoshi kudhani tu kwamba ibada yetu inampendeza Mungu. Kama vile yule mwanamke Msamaria aliyekutana na Yesu, huenda tukawa tumeirithi njia yetu ya ibada kutoka kwa wazazi wetu. Lakini tunahitaji kuwa na uhakika kwamba tunafanya mambo yanayokubalika kwa Mungu.
JILINDE DHIDI YA KUMCHUKIZA MUNGU
14, 15. Hata ingawa tuna kiasi fulani cha ujuzi juu ya mapenzi ya Mungu, sababu gani tunahitaji kuwa waangalifu?
14 Tusipokuwa waangalifu, huenda tukafanya jambo lisilokubalika kwa Mungu. Kwa kielelezo, mtume Yohana alianguka miguuni pa malaika ‘ili amwabudu.’ (NW) Lakini malaika huyo akaonya hivi: “Angalia, usifanye hivi; mimi ni mjoli wako na wa ndugu zako walio na ushuhuda wa Yesu. Msujudie [“mwabudu,” NW] Mungu.” (Ufunuo 19:10) Kwa hiyo je, wewe waona uhitaji wa kuhakikisha kwamba ibada yako haijachafuliwa na ibada ya sanamu ya aina yoyote?—1 Wakorintho 10:14.
15 Wakristo fulani walipoanza kufuata desturi za kidini ambazo hazikumpendeza Mungu, Paulo aliuliza hivi: “Kwa nini kuyarejea tena mafundisho ya kwanza yaliyo manyonge, yenye upungufu, ambayo mnataka kuyatumikia tena? Mnashika siku, na miezi, na nyakati, na miaka. Nawachelea, isiwe labda nimejitaabisha bure kwa ajili yenu.” (Wagalatia 4:8-11) Watu hao mmoja-mmoja walikuwa wamepata ujuzi juu ya Mungu lakini baadaye walikosea kwa kushika desturi za kidini na sikukuu ambazo hazikukubalika kwa Yehova. Kama vile Paulo alivyosema, tunahitaji ‘kuhakiki ni nini impendezayo Bwana.’—Waefeso 5:10.
16. Yohana 17:16 na 1 Petro 4:3 yatusaidiaje kuamua kama sikukuu na desturi humpendeza Mungu?
16 Ni lazima tuhakikishe kwamba tunaepuka sikukuu za kidini na desturi nyinginezo zinazovunja kanuni za Mungu. (1 Wathesalonike 5:21) Kwa mfano, Yesu alisema hivi kwa habari ya wafuasi wake: “Wao si sehemu ya ulimwengu, kama vile mimi si sehemu ya ulimwengu.” (Yohana 17:16, NW) Je, dini yako inahusika katika sherehe na sikukuu zinazovunja ile kanuni ya kutokuwamo kuelekea mambo ya ulimwengu huu? Au nyakati nyingine wafuasi wa dini yako hushiriki katika desturi na sikukuu ambazo huenda zikahusisha mwenendo unaofanana na ule uliofafanuliwa na mtume Petro? Yeye aliandika hivi: “Wakati wa maisha yetu uliopita watosha kwa kutenda mapenzi ya Mataifa; kuenenda katika ufisadi, na tamaa, na ulevi, na karamu za ulafi, na vileo, na ibada ya sanamu isiyo halali.”—1 Petro 4:3.
17. Sababu gani tuepuke jambo lolote linaloonyesha roho ya ulimwengu?
17 Mtume Yohana alikazia uhitaji wa kuepuka mazoea yoyote yanayoonyesha roho ya ulimwengu unaotuzunguka usiomwogopa Mungu. Yohana aliandika hivi: “Msiupende ulimwengu, wala chochote kilicho cha ulimwengu. Mtu anayeupenda ulimwengu, upendo wa Baba hauwezi kuwamo ndani yake. Vitu vyote vya ulimwengu—tamaa mbaya za mwili, vitu wanavyoviona watu na kuvitamani, majivuno yasababishwayo na mali—vyote hivyo havitoki kwa Baba, bali vyatoka kwa ulimwengu. Ulimwengu pamoja na vitu vyake vyote vyenye kutamanika unapita; lakini mtu atendaye atakalo [“afanyaye mapenzi ya,” NW] Mungu, anaishi milele.” (1 Yohana 2:15-17, HNWW) Je, uliona kwamba wale ‘wafanyao mapenzi ya Mungu’ watadumu milele? Ndiyo, tukifanya mapenzi ya Mungu na kuepuka utendaji mbalimbali unaoonyesha roho ya ulimwengu huu, tunaweza kuwa na tumaini la uhai udumuo milele!
FUATA VIWANGO VYA JUU VYA MUNGU
18. Wakorintho wengine walikoseaje juu ya mwenendo, nasi tunapaswa kujifunza nini kutokana na hili?
18 Mungu ataka waabudu wake wawe wale wanaofuata viwango vyake vya juu vya adili. Watu fulani katika Korintho la kale walifikiri kimakosa kwamba Mungu angevumilia mwenendo usio wa adili. Tunaweza kuona jinsi walivyokosea kwa kusoma 1 Wakorintho 6:9, 10. Ikiwa tutamwabudu Mungu kwa njia inayokubalika, ni lazima tumpendeze kwa neno na kwa tendo. Je, namna yako ya ibada inakuwezesha ufanye hivyo?—Mathayo 15:8; 23:1-3.
19. Ibada ya kweli inaathirije jinsi tunavyowatendea wengine?
19 Kushughulika kwetu na watu wengine kunapaswa pia kuonyeshe viwango vya Mungu. Yesu Kristo alitutia moyo tutendee wengine kama vile tungependa wao watutendee, kwani hiyo ni sehemu ya ibada ya kweli. (Mathayo 7:12) Ona yale aliyosema pia juu ya kuonyesha upendo wa kidugu: “Hivyo watu wote watatambua ya kuwa ninyi mmekuwa wanafunzi wangu, mkiwa na upendo ninyi kwa ninyi.” (Yohana 13:35) Ni lazima wanafunzi wa Yesu wapendane na kufanya mema kuelekea waabudu wenzao na wengine.—Wagalatia 6:10.
IBADA YA NAFSI YOTE
20, 21. (a) Mungu anataka ibada ya aina gani? (b) Sababu gani Yehova alikataa katakata ibada ya Israeli katika siku ya Malaki?
20 Moyoni mwako, huenda ukataka kumwabudu Mungu kwa njia inayokubalika. Ikiwa ndivyo, lazima ukubali maoni ya Yehova juu ya ibada. Mwanafunzi Yakobo alikazia kwamba ni maoni ya Mungu yaliyo ya maana, wala si yetu. Yakobo alisema hivi: “Dini iliyo safi, isiyo na taka mbele za Mungu Baba ni hii, Kwenda kuwatazama yatima na wajane katika dhiki yao, na kujilinda na dunia pasipo mawaa.” (Yakobo 1:27) Tukiwa na tamaa ya kumpendeza Mungu, kila mmoja wetu ahitaji kuchunguza ibada yake ili kuhakikisha kwamba haijachafuliwa na mazoea yasiyo ya kumwogopa Mungu au kwamba hatujaacha jambo fulani analoliona kuwa la muhimu.—Yakobo 1:26.
21 Ni ibada safi tu, ya nafsi yote inayompendeza Yehova. (Mathayo 22:37; Wakolosai 3:23) Taifa la Israeli liliposhindwa kumpa Mungu hayo, yeye alisema hivi: “Mwana humheshimu baba yake, na mtumishi humcha bwana wake; basi, kama mimi ni baba yenu, heshima yangu iko wapi? na kama mimi ni bwana wenu, kicho changu ki wapi?” Wao walikuwa wakimchukiza Mungu kwa kumtolea dhabihu ya wanyama walio vipofu, walemavu, na wagonjwa, naye alikataa katakata matendo hayo ya ibada. (Malaki 1:6-8) Yehova anastahili namna ya ibada iliyo safi zaidi naye hukubali tu ujitoaji usiohusisha wengine.—Kutoka 20:5; Mithali 3:9; Ufunuo 4:11.
22. Ikiwa twamtaka Mungu akubali ibada yetu, sisi tutaepuka nini, na tutafanya nini?
22 Inaonekana yule mwanamke Msamaria aliyesema na Yesu alipendezwa na kumwabudu Mungu kwa njia iliyokubalika kimungu. Ikiwa hiyo ndiyo tamaa yetu, tutaepuka mafundisho na mazoea yote yenye kuchafua. (2 Wakorintho 6:14-18) Badala ya hivyo, sisi tutajitahidi sana kupata ujuzi sahihi juu ya Mungu na kufanya mapenzi yake. Tutashikamana kwa ukaribu na matakwa yake kwa ajili ya ibada inayokubalika. (1 Timotheo 2:3, 4) Mashahidi wa Yehova wanajitahidi kufanya hivyo hasa, nao wanakuhimiza kwa uchangamfu ushiriki nao katika kumwabudu Mungu “katika roho na kweli.” (Yohana 4:24) Yesu alisema hivi: “Baba awatafuta watu kama hao wamwabudu.” (Yohana 4:23) Inatumainiwa kwamba wewe ni mtu kama huyo. Kama vile yule mwanamke Msamaria, bila shaka wewe ungependa kuwa na uhai udumuo milele. (Yohana 4:13-15) Lakini unaona watu wakizeeka na kufa. Sura ifuatayo inaeleza ni sababu gani.
TAHINI UJUZI WAKO
Kama vile ionyeshwavyo kwenye Yohana 4:23, 24, Mungu hukubali ibada gani?
Tunaweza kuamuaje kama Mungu hupendezwa na desturi na sikukuu fulani?
Ni nini baadhi ya matakwa kwa ajili ya ibada inayokubalika?
[Picha ya ukurasa mzima katika ukurasa wa 44]