“Nimeyatia Maneno Yangu Katika Kinywa Chako”

1, 2. Kwa nini unaweza kuwa na hakika kwamba ujumbe ulio katika Biblia ni kwa faida yako?

“YUKO rafiki anayeshikamana na mtu kwa ukaribu zaidi kuliko ndugu.” (Met. 18:24) Umewahi kuwa na rafiki kama huyo? Rafiki wa kweli ni mwaminifu. Anapokuambia jambo zuri au kukueleza atakachofanya, unamwamini. Akikuambia kwamba unahitaji kufanya marekebisho fulani, utakubaliana naye na kuchukua hatua inayofaa. Una hakika kwamba anakutakia mema, hata anapokushauri. Anataka upate mafanikio, nawe pia unamtakia vivyo hivyo ili urafiki wenu udumu.

² Kwa kweli, wanaume ambao Mungu aliwatumia kuandika Biblia ni marafiki wa aina hiyo. Yote wanayosema ni ya kweli na ni kwa faida yako. Waisraeli wa kale walipaswa kuwaona hivyo “wanadamu [ambao] walisema yaliyotoka kwa Mungu kama walivyoongozwa na roho takatifu.” (2 Pet. 1:20, 21) Mungu alimtumia nabii Yeremia kuandika kitabu kikubwa zaidi cha unabii kinachoitwa Yeremia. Nabii huyo aliandika pia kitabu cha Maombolezo, na vitabu vingine viwili vya Biblia.

3, 4. Watu fulani wana maoni gani kuhusu kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo, lakini kwa nini maoni hayo si sahihi?

³ Hata hivyo, huenda umeona kwamba wasomaji fulani wa Biblia huona kana kwamba kitabu cha Yeremia ‘hakiwahusu.’ Wanakiona kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo kuwa maonyo makali na matabiri yenye kuogopesha.a Hata hivyo, je, hivyo ndivyo tunavyopaswa kuviona vitabu hivyo?

⁴ Ni kweli kwamba Yeremia aliandika maonyo na mashauri ya moja kwa moja, hata hivyo, nyakati nyingine rafiki hulazimika kufanya hivyo pia. Kwa mfano, mitume wa Yesu walipoonyesha mtazamo usiofaa, hakunyamaza, bali aliwarekebisha waziwazi. (Marko 9:33-37) Hata hivyo, ujumbe wake ulikuwa wenye kutia moyo, naye aliwaonyesha jinsi wanavyoweza kupata kibali cha Mungu na furaha ya wakati ujao. (Mt. 5:3-10, 43-45) Ndivyo pia na vitabu vya Yeremia ambavyo ni sehemu ya “andiko lote” lenye faida kwa “kunyoosha mambo.” (2 Tim. 3:16) Yeremia alieleza waziwazi jinsi Yehova anavyowaona watu wanaodai kumtumikia, lakini ambao kwa sababu ya njia zao mbaya wanastahili adhabu. Hata hivyo, Yeremia na Maombolezo vina ujumbe wenye tumaini na vinaonyesha jinsi tunavyoweza kupata baraka za wakati ujao. Pia, Yeremia aliandika unabii mbalimbali kuhusu utendaji wa Mungu, nasi leo tunahusika moja kwa moja. Isitoshe, katika vitabu hivyo viwili utaona taarifa mbalimbali zenye kutia moyo.—Soma Yeremia 31:13, 33; 33:10, 11; Maombolezo 3:22, 23.

 5. Tunaweza kufaidika jinsi gani kutokana na mambo ambayo Yeremia aliandika?

⁵ Kuna uhusiano mkubwa kati ya mambo ambayo Yeremia aliandika na furaha yetu tukiwa kati ya watu wa Mungu na pia matumaini yetu ya wakati ujao. Kwa mfano, masimulizi yake yanaweza kutusaidia kuimarisha undugu wetu na kutumia shauri hili la mtume Paulo: “Akina ndugu, endeleeni kushangilia, kurekebishwa upya, kufarijiwa, kufikiri kwa upatano, kuishi kwa amani; na Mungu wa upendo na wa amani atakuwa pamoja nanyi.” (2 Kor. 13:11) Pia, masimulizi ya Yeremia yanahusiana moja kwa moja na ujumbe tunaohubiri. Ijapokuwa kuwa tunawaambia watu kuhusu siku za mwisho na kuwaonya juu ya mwisho wa mfumo huu wa mambo, ujumbe wetu ni wenye kutia moyo na unawapa watu tumaini. Isitoshe, mambo ambayo Yeremia aliandika ni muhimu sana katika maisha yetu ya kila siku. Leo, hali zetu zinalingana sana na maisha ya Yeremia na mambo aliyoandika. Fikiria malezi na mgawo wa nabii huyo aliyeambiwa na Mungu hivi: “Tazama, nimeyatia maneno yangu katika kinywa chako.”—Yer. 1:9.

6, 7. Tunajua jinsi gani kwamba Mungu alipendezwa na Yeremia, naye alizaliwa katika mazingira gani?

⁶ Mume na mke wanapotazamia kupata mtoto, mara nyingi wao hufikiria sana maisha ambayo mwana au binti yao atakuwa nayo. Atakuwa mtu wa aina gani? Atakuwa na mapendezi, kazi na mafanikio gani? Haikosi wazazi wako waliyafikiria mambo hayo pia. Bila shaka wazazi wa Yeremia walimhangaikia pia. Hata hivyo, kisa chake ni cha pekee. Kwa nini? Muumba wa ulimwengu alipendezwa hasa na maisha na utendaji wa Yeremia.—Soma Yeremia 1:5.

⁷ Hata kabla ya Yeremia kuzaliwa, Mungu alijua jinsi ambavyo maisha yake yangekuwa. Alipendezwa kwa njia ya pekee na mvulana huyo ambaye angezaliwa katika familia ya kikuhani iliyokuwa ikiishi upande wa kaskazini wa Yerusalemu. Wakati huo, katikati ya karne ya saba K.W.K., kulikuwa na taabu katika taifa la Yuda kwa sababu ya utawala mbaya wa Mfalme Manase. (Ona ukurasa wa 19.) Katika kipindi cha utawala wake wa miaka 55, Manase alifanya yaliyo mabaya machoni pa Yehova. Baadaye, mwana wake, Amoni, akawa vivyo hivyo. (2 Fal. 21:1-9, 19-26) Hata hivyo, wakati wa utawala wa mfalme wa Yuda aliyefuata kulikuwa na mabadiliko makubwa. Mfalme Yosia alimtafuta Yehova. Kufikia mwaka wa 18 wa utawala wake, Yosia alikuwa ameondolea mbali ibada ya sanamu. Lazima hilo liliwafurahisha wazazi wa Yeremia. Mungu alimpa utume mwana wao wakati wa utawala wa Yosia.—2 Nya. 34:3-8.

 8. Yeremia alipewa utume gani, naye aliitikiaje?

⁸ Hatujui Yeremia alikuwa na umri gani Mungu alipomwambia: “Nilikufanya uwe nabii kwa mataifa.” Huenda alikuwa na umri wa miaka 25 hivi, umri ambao kuhani angeweza kuanza kutumikia. (Hes. 8:24) Vyovyote vile, Yeremia alisema: “Ole wangu, Ee Bwana Mwenye Enzi Kuu Yehova! Tazama, mimi hakika sijui jinsi ya kusema, kwa sababu mimi ni mvulana tu.” (Yer. 1:6) Alisita, labda akijiona kuwa mdogo mno au kwamba hastahili kutekeleza utume huo mzito kutia ndani kuzungumza mbele ya watu, kama makuhani walivyopaswa kufanya.

9, 10. Yeremia alianza mgawo wake katika hali gani, hata hivyo, ni nini kilichoufanya mgawo wake uwe mgumu baadaye?

⁹ Yeremia alipata mgawo wake wakati ambapo Mfalme Yosia alikuwa akiondolea mbali ibada yenye kuchukiza ya uwongo na kuendeleza ibada safi. Iwe kulikuwa na ushirikiano kati ya Yeremia na Yosia au hapana, ni wazi kwamba kipindi hicho hakikuwa kibaya kwa nabii wa kweli. Nahumu na Sefania pia walikuwa manabii katika Yuda mapema wakati wa utawala wa Yosia.b Hulda pia alikuwa nabii wakati huo, hata hivyo alitabiri mambo mabaya ambayo yangetokea. Unabii huo ulitimia katika siku za Yeremia. (2 Fal. 22:14) Nyakati nyingine rafiki zake, kama vile Ebed-meleki na Baruku, walilazimika kumwokoa Yeremia asife au kuumizwa na adui zake wenye hasira.

¹⁰ Ungeonaje ikiwa Mungu angekupa mgawo wa pekee wa kutangaza ujumbe mzito? (Soma Yeremia 1:10.) Fikiria moja kati ya mambo ambayo Yeremia alipaswa kutangaza. Mwaka wa 609 K.W.K., majeshi ya Babiloni yalikuwa yakikaribia Yerusalemu. Mfalme Sedekia alitafuta kupata ujumbe wenye kufariji kutoka kwa Mungu kupitia Yeremia. Hata hivyo, sivyo ilivyokuwa.—Soma Yeremia 21:4-7, 10.

11. Kwa nini huenda mgawo wa Yeremia ulionekana kuwa mgumu machoni pake, hata hivyo, alipata utegemezo gani?

¹¹ Hebu wazia ikiwa tungekuwa na jukumu la kuwatangaza shutuma kali na hukumu dhidi ya wafalme waovu, makuhani wafisadi, na manabii wa uwongo. Yeremia hakuwa na budi kufanya hivyo. Hata hivyo, Mungu alimtegemeza Yeremia, naye anatutegemeza sisi pia. (Yer. 1:7-9) Mungu alikuwa na imani na kijana Yeremia, naye alimtia moyo kwa kumwambia: “Leo nimekufanya wewe kuwa jiji lenye ngome na nguzo ya chuma na kuta za shaba juu ya nchi yote, kuwaelekea wafalme wa Yuda, kuwaelekea wakuu wake, kuwaelekea makuhani wake na kuwaelekea watu wa nchi hii. Nao hakika watapigana nawe, lakini hawatakushinda, kwa maana ‘Mimi niko pamoja nawe,’ asema Yehova, ‘ili nikukomboe.’”—Yer. 1:18, 19.

12. Kuna ulinganifu gani kati ya hali zetu na za Yeremia?

¹² Usifikiri kwamba Yeremia alikuwa na uwezo usio wa kawaida. Alikuwa mwanadamu kama sisi. Isitoshe, ingawa Yeremia aliishi zamani, hali alizokumbana nazo ndizo tunazokumbana nazo leo. Kama ilivyokuwa katika siku zake, sisi pia hukutana na watu wa aina mbalimbali katika shughuli zetu za kila siku na tunapokuwa kutanikoni. Tunaweza kujifunza mengi kutoka kwa Yeremia, ambaye sawa na nabii Eliya, alikuwa “mtu mwenye hisia kama zetu.” (Yak. 5:17) Fikiria mambo kadha wa kadha tunayoweza kujifunza.

13, 14. Mambo yaliyompata Yeremia mikononi mwa Pashuri yalimfanya awe na hisia gani ambazo Wakristo fulani huwa nazo? (Ona picha katika ukurasa wa 10.)

¹³ Bila shaka maishani mwako umekuwa na panda shuka nyingi. Ndivyo pia yalivyokuwa maisha ya Yeremia. Pindi moja, Pashuri, kuhani maarufu alimshambulia Yeremia na kuamuru awekwe katika mikatale. Alikaa kwa saa nyingi katika mikatale hiyo yenye kubana miguu, mikono, na shingo. Ulikuwa mkao wenye kuchosha kwelikweli. Mbali na maumivu, alidhihakiwa na wapinzani wake. Unafikiri ungeweza kustahimili ikiwa ungedhihakiwa, au hata kutendwa isivyofaa?—Yer. 20:1-4.

¹⁴ Tunapozingatia hali ya Yeremia, haishangazi kwamba alisema: “Na ilaaniwe ile siku nilipozaliwa! . . . Kwa nini nimetoka ndani ya tumbo la uzazi ili kuona kazi ngumu na huzuni na ili siku zangu zifikie mwisho wake katika aibu tupu?” (Yer. 20:14-18) Bila shaka Yeremia alikuwa amevunjika moyo. Je, umewahi kuvunjika moyo kiasi cha kujiona kwamba hufai, hutimizi chochote au hata hakuna haja ya kuendelea kuisha? Wote ambao wamewahi kuwa katika hali kama hiyo wanaweza kufaidika kwa kuchunguza mambo yaliyompata Yeremia na matokeo yake.

15. Kwa nini ni muhimu kujua kwamba nyakati nyingine hisia za Yeremia zilibadilika ghafula?

¹⁵ Kabla ya maneno ya kukata tamaa tunayosoma katika Yeremia 20:14-18, nabii huyo anazungumza kuhusu kumwimbia na kumsifu Yehova. (Soma Yeremia 20:12, 13.) Je, nyakati nyingine hisia zako hubadilika ghafula? Labda ulikuwa na furaha nyingi, kisha ghafula unashuka moyo. Haikosi sote tunaweza kufaidika kwa kuchanganua mambo yaliyompata Yeremia. Ni wazi kwamba alikuwa na hisia kama zetu. Hivyo basi, tunaweza kufaidika sana kwa kuchunguza maisha na matendo ya mwanamume huyo ambaye Muumba alimtumia sana akiwa msemaji.—2 Nya. 36:12, 21, 22; Ezra 1:1.

16. Ni nani wanaoweza kufaidika kutokana na hali ya useja wa Yeremia?

¹⁶ Kuna kikundi kingine cha watu ambao hali yao inalingana na hali ya Yeremia. Ni nani hao? Mungu alimpa Yeremia amri isiyo ya kawaida na huenda hata yenye kutatanisha: Usifunge ndoa. (Soma Yeremia 16:2.) Kwa nini Yehova alimwambia Yeremia hivyo, na hilo lilimwathiri jinsi gani? Ni jambo gani katika masimulizi haya linaloweza kuwatia moyo ndugu na dada ambao hawana wenzi, iwe kwa kupenda au kutokana na hali? Mbali na hao, je, kuna lolote katika taarifa ambayo Mungu alimwambia Yeremia, ambalo Mashahidi waliofunga ndoa wanapaswa kufikiria kwa uzito? Namna gani ninyi wenzi wa ndoa ambao hamna “wana na mabinti”? Masimulizi ya Yeremia yanaweza kuwasaidia jinsi gani?

17. Tunaweza kujifunza nini kutokana na maneno ya Yeremia 38:20?

¹⁷ Pindi moja Yeremia alimsihi hivi mfalme wa Yudea: “Tafadhali, itii sauti ya Yehova kwa habari ya mambo ninayokuambia, na itakuwa vema kwako, na nafsi yako itaendelea kuishi.” (Yer. 38:20) Masimulizi hayo yanatupa mwongozo mzuri tunaoweza kutumia tunaposhirikiana na wengine, kutia ndani watu ambao hawajaanza kumtumikia Yehova, lakini tunaoweza kuwasaidia. Pia, jinsi Yeremia alivyowatendea watu waliokuwa wakimtii Mungu ni mfano mzuri kwetu leo. Ndiyo, tunaweza kujifunza mengi kutoka kwa Yeremia.

18, 19. Kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo vinaweza kuchanganuliwa kwa njia gani mbalimbali?

¹⁸ Kitabu hiki kitakusaidia kuchunguza na kujifunza kutokana na kitabu cha Biblia cha Yeremia na cha Maombolezo. Jinsi gani? Paulo aliongozwa na roho kuandika: “Andiko lote limeongozwa na roho ya Mungu nalo ni lenye faida kwa kufundisha, kwa kukaripia, kwa kunyoosha mambo, kwa kutia nidhamu katika uadilifu.” (2 Tim. 3:16) Andiko lote linatia ndani vitabu hivyo viwili.

¹⁹ Kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo vinaweza kuchanganuliwa kwa njia mbalimbali. Kwa mfano, mtu anaweza kuvisoma vitabu hivyo viwili mstari kwa mstari ili kuelewa muktadha au maana ya kila mstari. Au anaweza kuchunguza mambo yaliyo katika vitabu hivyo ambayo yanalingana na mambo au matukio ya leo. (Linganisha Yeremia 24:6, 7; 1 Wakorintho 3:6.) Njia nyingine inaweza kuwa kuchunguza matukio ya kihistoria yanayozungumziwa katika vitabu hivyo viwili. (Yer. 39:1-9) Habari hizo ni muhimu ili kufaidika kikamili kutokana na kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo. Sura ya 2, yenye kichwa: “Kutumikia katika ‘Siku za Mwisho,’” itatusaidia kuelewa vizuri hali zilivyokuwa katika siku za Yeremia na jinsi ambavyo Mungu aliongoza mambo.

20. Kitabu hiki kinachanganua kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo jinsi gani?

²⁰ Hata hivyo kusudi la kitabu hiki ni tofauti. Tutakichunguza kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo kama zawadi kutoka kwa Mungu ambazo zitatusaidia kuishi maisha ya Kikristo leo. (Tito 2:12) Tutapata kuona kwamba vitabu hivi viwili vina habari nyingi ambazo zina “faida kwa kufundisha.” Vina ushauri na mifano mizuri itakayotusaidia kuwa na uwezo na vifaa vya kukabiliana na matatizo maishani. Habari hizo ni muhimu kwetu sote, iwe sisi ni waseja, tumefunga ndoa, wazee wa kutaniko, mapainia, wenye madaraka ya familia, wake, au wanafunzi. Katika vitabu hivyo viwili vyilivyoongozwa kwa roho, kila mmoja wetu atapata “vifaa kamili kwa ajili ya kila kazi njema.”—2 Tim. 3:17.

21. Kwa nini uwe na hamu ya kujifunza kitabu hiki?

²¹ Katika kila sura ya kitabu hiki, tafuta mambo unayoweza kutumia. Bila shaka kitabu cha Yeremia na cha Maombolezo vinathibitisha ukweli wa maneno haya ya Paulo: “Mambo yote yaliyoandikwa zamani yaliandikwa ili kutufundisha sisi, ili kupitia uvumilivu wetu na kupitia faraja kutokana na Maandiko tuwe na tumaini.”—Rom. 15:4.