Wewe Una Nia Ya Kusikiliza?

WATU wengi wakifuata shauri zuri linalofuata wanaweza kuepuka huzuni nyingi, “Kila mtu na awe mwepesi wa kusikia, bali si mwepesi wa kusema; wala kukasirika.”​—Yak. 1:19.

Onyo hilo la upole linaloshauri watu wasikilize lilitolewa na mtu aliyejua maana ya kusikiliza na kutosikiliza. Alikuwa ndugu mzazi mmoja na Yesu Kristo. Bila shaka alipokuwa duniani alikua pamoja na Yesu na alizijua sifa zake njema, upendo wake, unyenyekevu na ufahamu wake. Huenda mtu akadhani kwamba Yakobo na ndugu yake Yuda (aliyeandika kitabu cha Biblia cha Yuda) wangalipaswa kuwa kati ya wafuasi na mitume wa kwanza wa Yesu. Lakini sivyo ilivyokuwa.

Mtume Yohana ametuandikia lililotukia karibu miezi sita kabla Yesu hajafa. Aliandika hivi:

“Ndugu zake [Yesu] wakamwambia, Ondoka hapa, uende Uyahudi, wanafunzi wako nao wapate kuzitazama kazi zako unazozifanya. Kwa maana hakuna mtu afanyaye neno kwa siri, naye mwenyewe ataka kujulikana. Ukifanya mambo haya, basi jidhihirishe kwa ulimwengu. Maana hata nduguze hawakumwamini.”​—Yohana 7:3-5.

Inaonekana kwamba baada ya Yesu kufa na kufufuliwa ndipo ndugu za mama mmoja naye walipofikiria tena mambo aliyokuwa amewaambia lakini wakakosa kusikiliza halafu wakakata maneno kwamba alikuwa ndiye Masihi. Lakini walipoteza nafasi na furaha ya kutumikia pamoja na Yesu na kufundishwa naye mwenyewe miaka mitatu na nusu alipokuwa akizihubiri habari njema, kwa sababu ya kutosikiliza. Fadhili zisizostahilika za Yehova na za Yesu mwenyewe ndizo zilizofanya wawe macho mwishowe wakakubaliwa kama wafuasi wa Kristo na kufanywa ndugu zake wa kiroho.

Wewe unasikilizaje, hasa wakati Mungu anaposema nawe kupitia kwa Neno lake? Au wakati mmojawapo wajumbe wake, mwangalizi au ndugu mwingine mwaminifu, anaposema? Je! unathamini mambo unayoambiwa, kuelewa maana na kuyatumia katika maisha yako? Mithali inasema: “Sikiliza mashauri, ukapokee mafundisho, upate kuwa na hekima siku zako za mwisho.” (Mit. 19:20) Naye Mfalme Daudi aliyeadhibiwa vikali aliandika hivi: “Mwenye haki na anipige; itakuwa fadhili: naye anikaripie; yatakuwa mafuta bora, ambayo hayatavunja kichwa changu.”​—Zab. 141:5, Authorized Version.

WAANGALIZI WANAPASWA KUSIKILIZA

Pengine wewe una cheo cha uangalizi. Unasikiliza wengine namna gani? Pengine wewe ni mwangalizi katika kundi la Kikristo au msimamizi au mnyapara wa kazi fulani. Mtu aliye chini yako anapokufikia na shauri, tatizo au ombi fulani, je! unakuwa na kazi nyingi mno usiweze kumsikiliza? Au, unamwondolea mbali mtu huyo kama kwamba hustahili kusikiliza maneno anayotaka kukuambia? Pengine hata unalicheka ombi lake kwa dharau, Au pengine unamfungulia kinywa moja kwa moja na kumwambia “Hapana,” badala ya kuzungumza kirafiki.

Ikiwa wewe unafanya mambo hayo hustahili kabisa kuwa mwangalizi. Huambiliki. Unajitakia yako mwenyewe, tofauti na vile waangalizi wanavyotakiwa wawe katika Tito 1:7, NW: “Yampasa mwangalizi awe bila shtaka kama wakili wa Mungu, si mwenye kujitakia yake mwenyewe.”

Mwangalizi anatakiwa pia awe “mwenye kushikamana sana na neno la uaminifu kwa habari ya ustadi wake wa kufundisha.” (Tito 1:9, NW) Lakini, ikiwa mtu anayekufikia anatoa shauri, tatizo au ombi baya, humfundishi unapomfukuza bila ya kumsikiliza na kutoleana naye mawazo. Kwa kweli, huenda ukamfanya asadiki zaidi kwamba alikuwa haki. Ataelekea kuhuzunika sana asitake kukufikia tena baadaye akiwa na mambo mengine. Huenda hata akaambia wafanya kazi wenzake kwamba hukumwonyesha huruma, kisha wao pia wasitake kukufikia wakati ujao.

Msimamizi anapaswa kujua kwamba “kwa wingi wa washauri huja wokovu.” (Mit. 11:14) Akijua hivyo anaweza kuepuka kufanya makosa mazito. Yehova Mungu Muumba ndiye mtu wa pekee asiyehitaji mtu wa kumshauri. (Isa. 40:13, 14; Rum. 11:33-36) Wewe mwangalizi unaweza kupata faida nyingi kwa kuzungumza na mtu mwingine. Huenda ukapata mawazo mapya. Vilevile, huenda ukapashwa habari za mambo yanayoendelea na kuelezwa maoni ya wanaofanya kazi nawe. Kwa kusikiliza tatizo au ombi, kulichunguza sana pande zote, huenda ukaepuka matatizo makubwa zaidi baadaye.

Musa ndiye aliyewekwa na Mungu awe kiongozi wa watu karibu milioni tatu. Lakini hakujisikia kwamba alikuwa mkubwa sana asiweze kumsikiliza baba-mkwewe Yethro. Musa alishauriwa na Yethro akaweka wanaume fulani wawe wakuu ili yeye mwenyewe asije akawa na mzigo mkubwa wa kufanya maamuzi yote na kuamua magomvi yote.​—Kut. 18:13-26.

Hata Yehova Mungu alimsikiliza Ibrahimu alipomsihi sana. Ibrahimu hakuwa akimshauri Yehova wala kumwongezea maarifa. Yehova alisikiliza ombi la Ibrahimu kwa ajili ya watu wo wote wenye haki ambao wangeweza kupatikana Sodoma. Bila shaka, kwa sababu ya rehema ya Yehova watu wenye haki hawakupaswa kuuawa pamoja na waovu. Lakini inafaa kuangalia kwamba Yehova alimheshimu mtumishi wake kama rafiki na mfanya kazi mwenzake kwa kumsikiliza na kumtimizia ombi lake, kama alivyofanya katika visa vingine vingi, ingawa baadaye ilionekana kwamba Sodoma haikuwa na watu kumi wenye haki.​—Mwa. 18:20-33; 15:5; linganisha Yoshua 10:12-14.

Enyi waume, ingawa ninyi ndinyi vichwa vya jamaa zenu, inawapasa mwasikilize wake zenu kama wasaidizi wenu. Inawapasa mwasikilize kwa heshima. Ili kuwe na ndoa yenye furaha, lazima watu wazungumze kwa hiari. Watoto pia wanapaswa wasikilizwe kwa heshima ile ile wanayopewa watu wazima wanapouliza maulizo na kueleza matatizo yao. Kwa kufanya hivyo jamaa zitatumainiana na kuungana sana.​—1 Pet. 3:7; Efe. 6:4.

TUMIA BUSARA UNAPOFIKIRIA MANENO YA WENGINE

Ni jambo la maana pia kutumia busara unaposikiliza na kufuata mashauri au maombi ya mtu mwingine. Adamu ndiye aliyekuwa kichwa cha jamaa yake, lakini alishindwa kutumia ukichwa vizuri. Angalipaswa kushikamana kabisa na Mungu kwanza, aliyekuwa amempa vitu vyote. Lakini, Adamu alifanya kama vile Yehova alivyomwambia baadaye: “Kwa kuwa umeisikiliza sauti ya mke wako, ukala matunda ya mti ambao nalikuagiza, nikisema, Usiyale; . . . kwa jasho la uso wako utakula chakula, hata utakapoirudia ardhi, ambayo katika hiyo ulitwaliwa.”​—Mwa. 3:17-19.

Ni jambo la maana kujiangalia usikilize watu wanaofaa unapotafuta uongozi. Katika kundi la Kikristo ni vizuri kuendea watu walio na ujuzi, ambao wana msingi imara katika utumishi wa Yehova Mungu. Biblia inatuagiza hivi: “Wakumbukeni wale [wanaowaongoza, NW], waliowaambia neno la Mungu; tena, kwa kuuchunguza sana mwisho wa mwenendo wao, iigeni imani yao.”​—Ebr. 13:7.

Kusikiliza watu wasiofaa kunaweza kuletea mtu kifo, hata kuangamiza taifa zima. Mfalme Yoashi wa Yuda aliendelea vizuri alipozidi kumsikiliza Yehoyada kuhani mkuu mwenye hekima na uaminifu, lakini baada ya Yehoyada kufa, Yoashi alikataa kufuata mashauri hayo mazuri akawasikiliza wakuu wa Yuda waliokuwa waabudu sanamu. Aliposikiliza mashauri yao mabaya kinyume cha Neno la Mungu, aliingia katika lawama la uuaji, nalo taifa la Yuda likashindwa kwa njia yenye aibu sana, na mwishowe Yoashi mwenyewe akapatwa na magonjwa na kuuawa.​—2 Nya. 24:17-25.

Kabla ya hapo, Rehoboamu mwana wa Sulemani, mfalme wa makabila kumi na mawili ya Israeli, alipoteza makabila kumi katika utawala wake kwa sababu ya kukataa kuwasikiliza wazee waliokuwa washauri wenye hekima wa Sulemani baba yake, akawasikiliza vijana aliokua nao. Walimshauri asisikilize maombi ya watu, azidi kuwatenda ukatili na kuwaonea. Rehoboamu alipofuata shauri hilo aliletea taifa lake mgawanyiko ambao haukumalizwa baada ya hapo, na hilo ni mojawapo mambo yaliyofanya makabila kumi yaanze kuabudu sanamu.​—1 Fal. 12:1-20.

Unaweza kujiingiza katika hatari ya kufuata mwendo mbaya unaposikiliza watu wa jamaa yako peke yao au rafiki zako, au wale wanaoogopa kukuonyesha makosa kwa sababu wanapata faida fulani kwako. Hata wawe akina nani, ikiwa wewe ni Mkristo huna udhuru wa kukiacha Chanzo cha hekima, Yehova.​—Mt. 2:6-9.

Mtu ye yote akitumia ujanja au unyofu kujaribu kukushawishi uliache Neno la Yehova au kundi la Kikristo, ambalo ni “nguzo na msingi wa kweli,” inakupasa umwachilie mbali. (1 Tim. 3:15) Mtume Paulo anaitaja kanuni: “Lakini ijapokuwa sisi au malaika wa mbinguni atawahubiri ninyi Injili yo yote isipokuwa hiyo tuliyowahubiri, na alaaniwe.” (Gal. 1:8) Kabla Waisraeli hawajaiingia Nchi ya Ahadi, Musa aliwaambia waliokusanyika hivi: “Atakapokushawishi kwa siri ndugu yako, mwana wa mamaako, au mwana wako, au binti yako, au mke wa kifuani mwako, au rafiki yako aliye kama moyo wako, akikuambia, Twende tukaabudu miungu mingine . . . usimkubalie wala usimsikize; wala jicho lako lisimwonee huruma, wala usimwache, wala usimfiche . . . kwa kuwa alitaka kukupotoa na [Yehova], Mungu wako.”​—Kum. 13:6-10.

Lakini usikose kuwarehemu na kuwaonyesha sifa nzuri za Yehova wale wanaokufikia kwa unyofu, kukuomba kitu fulani au kukuonyesha makosa. Inakupasa uwe mnyenyekevu pia, ukiwa na tamaa ya kumpendeza Yehova hasa. (Yohana 8:29) Ukifanya hivyo utakuwa unafuata kabisa shauri la mtume Paulo: “Katika kuonyeshana heshima wekeni mfano.”​—Rum. 12:10, NW.