Mungu wa Upendo Huchukia Kutaliki

“Ninyi watu lazima mjilinde wenyewe kwa habari ya roho yenu, na mke wa ujana wako mtu ye yote asimtende kwa hila ya udanganyifu. Kwa maana yeye [Yehova] amechukia kutaliki.”​—Mal. 2:15, 16, NW.

 1, 2. (a) Ni mwendo gani wenye kulaumika uliofuatwa majuzi na mtu mmoja aliyekuwa amekuwa mzee? (b) Habari ambazo zimetolewa humu zimekusudiwa zizuie maelekeo gani?

MWANAMUME mmoja ambaye kwa miaka mingi alikuwa ametumikia kama mzee katika kundi la Kikristo alianza kupatwa na matatizo katika ndoa yake. Alizini na mwanamke wa kiulimwengu, akifikiri kwa kufanya hivyo mke wake angempa talaka kisha yeye awe huru kuoa mwanamke ambaye pia alikuwa mwamini. Alipatwa na mshangao kwa maana mke wake alikuwa na nia ya kumsamehe na kufanya mapatano. Lakini, kwa kuwa alikuwa amejikaza sana awe huru, alitafuta talaka ya kisheria kisha akaoa mwanamke mwingine wakati talaka ilipokamilika. Walakini, alipofanya hivyo alitengwa na ushirika wa kundi la Kikristo.

² Loo! jinsi tunavyotaka sana kusipatikane tendo jingine kama hilo kati ya wale wanaodai kuwa wamejiweka wakf kwa Yehova! Lakini, tunasikitika kusema kwamba sivyo mambo yalivyo. Kwa kweli, inaelekea kuonekana zaidi na zaidi kwamba wengine wanachagua kufuata raha ya kichoyo au njia iliyo nyepesi ya kujiondoa katika hali ya ndoa yenye huzuni badala ya kushikamana na kanuni za Biblia na kumtegemea Yehova Mungu katika sala, kutafuta uongozi wa Neno lake na msaada wa waangalizi kundini. Inatumainiwa kwamba habari ambazo zimetolewa humu zitawafanya Wakristo wote walio wakf waimarishe akili zao imara madhubuti katika jambo hili na kuwafanya wo wote wanaofikiria kuchukua mwendo kama huo wa kichoyo warudie kufikiria mambo.

 3. Kwa habari ya talaka, nia ya ulimwengu ni nini kwa ujumla?

³ Ingawa maelekeo hayo ni ya kujutiwa na kuhuzunikiwa sana, kusema kweli hatupaswi kushangazwa nayo kwa sababu tunaona matukio mengi ulimwenguni leo. Hakuna shaka kwamba watu zaidi waliooana wanatalikana. Katika nchi kama United States (Amerika) na Urusi, ndoa moja katika ndoa tatu humalizika katika talaka, na katika nchi nyingine kunakuwa na talaka kama moja katika kila ndoa mbili. Matarafa (mikoa) mengine yanaruhusu talaka “isiyosababishwa na kosa lo lote,” na bila shaka jambo hilo linashiriki kuongeza talaka. Naam, hesabu ya talaka ingalikuwa kubwa zaidi kama wanaume na wanawake wangaliishi kwa kuoana kisheria badala ya kuishi pamoja bila faida ya ndoa kama wanavyofanya. Kwa mfano, habari zinaonyesha wazi kwamba katika nchi ile ya Brazil tu watu wawili-wawili zaidi ya milioni nne wanaishi hivyo.

JINSI YEHOVA ANAVYOONA KUTALIKI

 4, 5. (a) Yehova Mungu anaonaje kutaliki kwenye hila ya udanganyifu? (b) Yesu alitoa maoni gani juu ya habari ya talaka?

⁴ Yehova Mungu anaonaje kutaliki? Je! anajifanya haoni hali hiyo kama wanavyofanya wengi wa viongozi wa kidini wa Jumuiya ya Wakristo? Hata! Tunasoma hivi kwenye Malaki 2:15,16, NW: “‘Ninyi watu lazima mjilinde wenyewe kwa habari ya roho yenu, na mke wa ujana wako mtu ye yote asimtende kwa hila ya udanganyifu. Kwa maana yeye amechukia kutaliki,’ Yehova yule Mungu wa Israeli amesema; . . . ‘Na ninyi lazima mjilinde wenyewe kwa habari ya roho yenu, na ninyi lazima msitende kwa hila ya udanganyifu.’ “Yesu Kristo alionyesha maoni kama hayo. Wakati viongozi wa kidini wa siku zake walipomwuliza habari za uhalali wa talaka (talaka inayofaa), Yesu alijibu hivi: “Hamkusoma ya kwamba yeye aliyewaumba mwanzo, aliwaumba mtu mume na mtu mke, akasema, Kwa sababu hiyo, mtu atamwacha babaye na mamaye, ataambatana na mkewe; na hao wawili watakuwa mwili mmoja? Hata wamekuwa si wawili tena, bali mwili mmoja. Basi aliowaunganisha Mungu, mwanadamu asiwatenganishe.”​—Mt. 19:4-6.

⁵ Walipopata jibu hilo, Mafarisayo hao waliuliza: “Jinsi gani basi Musa aliamuru kumpa hati ya talaka, na kumwacha?” Yesu akajibu: “Musa, kwa sababu ya Ugumu wa mioyo yenu, aliwapa ruhusa kuwaacha [kuwataliki, NW] wake zenu; lakini tangu mwanzo haikuwa hivi. Nami nawaambia ninyi, Kila mtu atakayemwacha [atakayemtaliki, NW] mkewe, isipokuwa ni kwa sababu ya uasherati, akaoa mwingine, azini.” (Mt. 19:7-9) Maandiko hayo yanatuambia sisi jambo gani? Kwamba wala Yehova Mungu wala Mwanawe Yesu Kristo haoni kuvunja sheria za Mungu juu ya ndoa na talaka kama jambo dogo tu. Talaka hutenganisha mbali kile ambacho Yehova Mungu ameunganisha pamoja. Yeye anaiona ndoa kuwa kifungo cha maisha.

 6. Sheria ya Musa ilisema nini juu ya uzinzi?

⁶ Ndiyo sababu ya saba kati ya zile Amri Kumi ilisema: “Usizini.” (Kut. 20:14) Zaidi ya hilo, sheria ya Musa iliwataka Waisraeli wampige kwa mawe mpaka afe mwanamume ye yote aliyezini na mke wa mwanamume mwingine, na kumfanya vivyo hivyo mwanamke huyo mzinifu. (Law. 20:10) Kwa kufaa sana, kwenye Waebrania 13:4 mtume Paulo anaonya kwamba Yehova Mungu atawahukumu wazinzi na waasherati.

 7. Kwa sababu gani uzinzi ni jambo lenye kulaumika zaidi ya uasherati?

⁷ Kusema kiukamili, uzinzi ni jambo zito zaidi ya uasherati, ambao (yaani, uasherati) unafafanuliwa na waandikaji kamusi za Kiingereza kuwa ngono kati ya watu wasiofunga ndoa. Lakini uzinzi una jambo zaidi la kuchafua, au kuvunja, au kutia unajisi, kifungo cha ndoa. Hivyo neno la Kijeremani la uzinzi ni ehebruch, nalo likitafsiriwa kwa njia halisi linamaanisha kukivunja kifunganisho cha ndoa.

KWA SABABU GANI YEHOVA ANACHUKIA KUTALIKI?

 8, 9. (a) Moja ya sababu zinazomfanya Mungu achukie kutaliki kwenye hila ya udanganyifu ni nini? (b) sababu nyingine inayomfanya achukie kutaliki ni nini?

⁸ Yehova Mungu anachukia kutaliki bila kutumia misingi ya Maandiko kwa sababu, kwanza, kufanya hivyo ni kumtenda yeye dhambi. Yeye ndiye aliyekuwa na haki ya kuianzisha ndoa na kwa hiyo watu wo wote wanaofanya kinyume cha mapenzi yake kwa habari ya ndoa wanamtenda Mungu hasa dhambi. Inaweza kuonekana kwamba uzinzi ni kumtenda Mungu dhambi kutokana na maneno ambayo Yusufu alimwambia mkewe Potifa alipojaribu kumtongoza ashiriki uzinzi naye: “Nifanyeje ubaya huu mkubwa nikamkose Mungu?” (Mwa. 39:9) Naye Mfalme Daudi alimwambia Yehova nini akionyesha toba kwa ajili ya dhambi yake ya uzinzi pamoja na mke wa Uria? “Nimekutenda dhambi Wewe peke yako, na kufanya maovu mbele za macho yako.”​—Zab. 51:4.a

⁹ Sababu nyingine inayomfanya Yehova Mungu achukie kutaliki ni kwamba yeye anapendezwa na haki ya hukumu, anapendezwa na kuona mambo yakifanywa bila upendeleo. Kwa mfano, kwenye Yakobo 5:1-6 Neno lake linawalaumu kwa mkazo mwingi wale wanaume matajiri wanaowalemea wafanya kazi wao. Kutaliki (bila misingi ya Maandiko) ni kama kunamaanisha kumtenda daima mwenzi wako kwa hila ya udanganyifu, sawa na vile Mungu alivyosema kupitia Malaki nabii wake. Kunamwumiza mwenzi asiye na hatia. Kama vile Yehova Mungu alivyotaja-taja katika sheria ya Musa kwamba aliitetea hali ya yatima na wajane wenye kuonewa, na kwamba angewaadhibu wale waliowatumia watu hao kwa faida yao wenyewe, ndivyo Yehova Mungu atakavyowahukumu vikali wale wanaotumia sheria zinazowapa nafasi za kuchomokea ili wawatupilie mbali wenzi wao waweze kuoa wengine.​—Kum. 10:17, 18; 27:19.

10. Kwa sababu gani mzinzi anaweza kusemwa kuwa mponda-raha anayeamini kwamba hakuna cho chote kilicho chema kuliko raha?

¹⁰ Kwa kweli, mzinzi anaweza kusemwa kwamba amekuwa mponda-raha anayeamini hakuna cho chote kilicho chema kuliko raha. Mponda-raha ati? Ndivyo, mponda-raha anayeishi kwa kusudi la raha tu na la kujitoshelezea tamaa zake mwenyewe. Mtu anayevuta tumbako, ingawa anajua kabisa kwamba inaleta madhara makubwa, anaweza kusemwa kwamba ni mponda-raha anayeamini hakuna cho chote kilicho chema kuliko raha. (Luka 8:14; Tito 3:3, Tafsiri ya Kingdom Interlinear) Hivyo wale wanaotanguliza raha wanazoweza kupata kutokana na talaka na kuoa au kuolewa na mtu mwingine mbele ya wajibu wao wa kumpendeza Yehova Mungu wanaweza kusemwa kwamba ni waponda-raha wanaoamini hakuna cho chote kilicho chema kuliko raha. Kweli kweli watu hao ni wenye kupenda anasa kuliko kumpenda Mungu.​—2 Tim. 3:1, 2, 4.

11. Zaidi ya kumtenda dhambi Mungu na mwenzi wake, mwenye kufanya uzinzi akitafuta njia ya kupata talaka anawatenda dhambi watu gani wengine?

¹¹ Zaidi ya kumtenda dhambi Yehova Mungu na mwenzi wake, mzinzi mwenye kutafuta talaka analitenda dhambi pia kundi analoshirikiana nalo, kwa maana mwendo wake unachafua jina jema la kundi hilo. Vilevile anawatenda dhambi watu mmoja mmoja walio katika kundi hilo kwa mfano wake mbaya. Hivyo katika kundi moja la Jiji la New York mwanamke mmoja mwenye kuelekea kuwa mashuhuri alifuata mwendo huo wenye makosa halafu muda mfupi baada ya hapo wanawake wengine vijana wakajijasirisha kufuata mfano wake. Basi mtume Paulo ana sababu nzuri anapotoa onyo tusikwaze wengine.​—Flp. 1:9, 10.

12. Inampasa kila Mkristo aliyeoa au aliyeolewa ajiulize maulizo gani yenye kuchunguza nafsi?

¹² Biblia inaonyesha wazi jinsi Yehova Mungu na Yesu Kristo wanavyoona kutaliki! Wanakuchukia! Lakini wewe unakuonaje? Maoni yako ni nini juu ya kianzilisho kitakatifu cha ndoa? Je! maoni yako ni kama ya Mungu, au umejiruhusu, kama ulimwengu kwa ujumla ulivyojiruhusu, uongozwe na yule jamaa mkorofi mwenye kuvunja ndoa, Shetani Ibilisi? Je! wewe una maelekeo ya kutokuuona ubaya wa mwenendo wa wale ambao wamezivunja sheria za Mungu kuhusu ndoa, uzinzi na talaka? Je! wewe ni mmoja wa wale wanaochezea uasherati kwa kucheza-cheza na wanaume au wanawake kama kwamba kidogo hutaki mapenzi na kidogo pia unayataka. (Mt. 5:28; 15:19) Je! wewe unalinda moyo wako katika mambo haya, au una maelekeo ya kujiingiza katika mawazo ya kutaka raha ya haramu? —Mit. 4:23.

13. Ni nini kinachoonyesha kwamba udanganyifu na uzinzi ni mambo yanayoambatana karibu nyakati zote?

¹³ Kutaliki na kufanya uzinzi ni kama mambo yanayoambatana karibu nyakati zote. Hasa ikiwa talaka ya kisheria inapatikana bila ya ye yote wa wenzi wawili kufanya uzinzi, kunakuwa na kishawishi chenye nguvu kwa mwenzi asiye na hatia awe “mtu wa kufanya uzinzi.” (Mt. 5:32, NW) Na hakuna shaka kwamba ye yote wa wenzi wawili akifanya uzinzi hangebaki na dhamiri safi mbele za Yehova Mungu. Kufanya uzinzi kunawezaje kumwacha na dhamiri safi ikiwa uzinzi huo umefanywa kwa udanganyifu, kama tusomavyo: “Tena jicho lake mzinifu hungojea wakati wa giza-giza, akisema, Hapana jicho litakaloniona; naye huuficha uso wake.” (Ayubu 24:15) Jinsi uzinzi unavyofanya mtu awe mdanganyifu inaweza kuonekana kutokana na kisa kilichoelezwa mwanzoni mwa makala hii.

14. Maneno yaliyo kwenye Zaburi 36:1-4 yanamfaaje sana mwenye kufanya uzinzi akiwa na kusudi la kupata talaka?

¹⁴ Yenye kutusaidia tuwe na maoni yanayofaa juu ya talaka inayohusu uzinzi ni maneno ya Daudi kwenye Zaburi 36:1-4: “Kuasi kwake yule mwovu hunena moyoni mwake, hakuna hofu ya Mungu mbele ya macho yake. Kwa maana hujipendekeza machoni pake kuwa upotovu wake hautaonekana na kuchukiwa. Maneno ya kinywa chake ni uovu na hila, ameacha kuwa na akili na kutenda mema. Huwaza maovu kitandani pake, hujiweka katika njia mbaya; ubaya hauchukii.” Loo, maelezo hayo yanapatana vizuri namna gani na hali ya mtu anayefanya uzinzi akitafuta njia ya kupewa talaka na mwenzi wake!

15. Wale wanaofanya uzinzi wakiwa na kusudi la kutaliki wenzi wao kisha wanaoana na wenzi wapya wanapaswa wafikirie kanuni gani za Maandiko kwa uzito?

¹⁵ Tena na tena wale ambao wamefanya uzinzi wametaliki wenzi wao kisha, baada ya kuoa au kuolewa tena, wakatengwa na ushirika, halafu baada ya mwaka mmoja hivi wakarudishwa kundini. Ni wazi kwamba wazee wenye kushughulikia visa kama hivyo wanafanya uamuzi wao juu ya msingi wa yale yanayosemwa na Neno la Mungu kuhusu kuonyesha rehema. Ni kweli kwamba Yehova Mungu ni mwenye rehema na kwa hiyo lazima wazee wawe wenye rehema. Walakini, jambo linaloweza kusemwa juu ya mwanamume na mwanamke ye yote ambao wamepanga kwa ujanja watende mambo hayo ili waoane ni kwamba ingawa wazee wamewarudisha kundini mambo hayaishii hapo. Wazee wanaweza kufanya uamuzi wao kwa kutegemea tu vile mtu anavyoonekana kuwa ametubu, lakini wao hawawezi kuusoma moyo wa mtu kwa ukamili. Kwa kuwa wao hawawezi kuamua watu walikuwa na kusudi gani, huenda wakawarudisha watu wawili waliofanya lile jambo la kwanza halafu sasa wakaoana na wenzi wapya. Lakini watu wawili hao wasiyasahau kamwe maneno ya Paulo yanayosema kwamba “waasherati na wazinzi Mungu atawahukumia adhabu.” (Ebr. 13:4) Hukumu ya mwisho katika visa vyote hivyo imo mikononi mwa Yehova Mungu, anayezijua hali zote. Yeye huisoma mioyo, sawa na vile Yeremia 17:9, 10 inavyosema. Yeye analijua kusudi la kufanya hivyo, tena anajua kama kuna udanganyifu wo wote au hila ya kutaka kudhuru wengine kwa upande wa watu wanaoivunja sheria yake juu ya ndoa. Ndiyo, “vitu vyote vi uchi na vimefunuliwa waziwazi kwenye macho ya yeye ambaye sisi tutampa jibu kwa matendo yetu.” Kwa uhakika maandiko kama hayo yanapasa yatufanye tungoje kidogo tufikiri.​—Ebr. 4:13, NW.

16. Kwa sababu gani mwenzi asiye na hatia anaweza kuchagua asimtaliki mwenye hatia?

¹⁶ Walakini, katika habari hii lazima isemwe kwamba sheria ya Mungu haisemi ni lazima mwenzi asiye na hatia atafute talaka. Huenda hali zikaonyesha ni jambo zuri mwenzi asiye na hatia amsamehe mwenye hatia, hasa ikiwa huyo anatubu kwa unyenyekevu na unyofu wa moyo. Ni kweli kwamba ukosefu wa uaminifu kwa upande wa mwenzi wa mtu unaweza kuleta aibu nyingi—yaani mwenzi huyo ametafuta raha na utoshelezaji wa tamaa yake mahali pengine. Lakini wake wengi na mama-watoto wengi wamewavumilia waume wachoyo au hata wasio na uaminifu kwa ajili ya watoto wao.

SABABU NA NJIA ZA KUTATUA MATATIZO

17. Sababu moja ambayo huenda ikawa imewajasirisha wengine wafanye uzinzi kwa kusudi la kupata njia ya kutaliki wenzao na kuoana na wenzi wapya nini?

¹⁷ Kwa sababu gani wengine hushindwa katika jaribu la kushika ukamilifu wa kuendelea kuwa waaminifu kwa agano lao la ndoa? Bila shaka kuna sababu kadha. Je! sababu moja inaweza kuwa ni kwamba mashahidi wa Kikristo wa Yehova hawana woga wa kupatwa na mateso ya milele, kwa maana wanajua kwamba hakuna kitu kama mahali penye moto? Wakati mmoja mchungaji Mlutheri alimwambia kijana Shahidi kwamba kama hangeamini kuna mahali penye moto angefanya mabaya ya namna zote. Bila shaka wengi katika Jumuiya ya Wakristo wana maoni ayo hayo. Sisi kama Wakristo wa kweli, tuna uhuru wa kutokuwa na woga wa mateso ya milele, lakini hatutaki ‘tuutumie uhuru huu kama kishawishi kwa ajili ya mwili,’ au tunataka?​—Gal. 5:13, NW.

18. Ni hali gani zinazofanya kuwe na uhitaji mkubwa kabisa wa kuendelea nyakati zote kujilinda na mawazo na matendo yetu kuhusu ngono?

¹⁸ Siku hizi, ulimwengu umepatwa na wazimu wa kufanya ngono. Kufanya uasherati na mtu ye yote tu ndiyo kawaida ya watu. Hakuna shaka kwamba ukosefu wa kufuata sheria (maasi) unaongezeka. (Mt. 24:12) Mkristo anakabiliana na kishawishi mahali anakofanya kazi, kwa kuzungukwa na watu ambao hawaongozwi na kanuni za Biblia na ambao huenda miili yao ikawa yenye kuvutia. Kwa hiyo lazima mtu aendelee kujilinda, akizoea kujiweza na kushirikiana na wanaume au wanawake ambao si mwenzi wake wa ndoa nyakati tu anapokuwa katika mambo ya kikazi. Vilevile tunapaswa tujilinde na vifaa vyenye kutangazia watu habari—magazeti ya kila siku na mengine-mengine, televisheni na sinema. Usiache televisheni ikuingizie nyumbani mwako waasherati, wazinzi na watu kama hao. Wala tusisahau kwamba kujitia sana katika ulaji na unywaji mwingi mno kunaweza kumfanya Mkristo, hasa ndugu, aamke nyege zake kwa urahisi. Jizoeze kujiweza katika pande zote za maisha! ‘Chukia kilicho kibaya.’ ‘Chukia kilicho kiovu kiasi cha kutapika.’​—Zab. 97:10; Rum. 12:9, NW.

19. Inawafaa wale ambao ndoa zao zimepungukiwa kwa njia fulani wawe na maoni gani?

¹⁹ Halafu tena, huenda ikawa kwamba wenzi fulani wa ndoa hawakutumia uamuzi bora katika kuchaguana. Huenda wakakuta kwamba hawalingani kama vile wangependa walingane, au huenda wakakuta hawatosheki vile wangependa kutosheka katika yale mambo ya ndani-ndani zaidi ya ndoa. Ikiwa hivyo, jambo la kufanya ni kujaribu kuifanya hali hiyo iwe na maendeleo kadiri iwezekanavyo, na kwa njia hiyo mpango wa Yehova uheshimiwe na kuondolewa lawama. Biblia inamtaja kwa kumkubali mtu ‘ambaye amejiapia mwenyewe kuhusu kilicho kibaya wala habadiliki.’ (Zab. 15:4, NW) Kwa usemi rahisi, mtu anapaswa kukubali kupata machungu pamoja na yale matamu. Jambo hilo linatukumbusha habari za mzee aliyekuwa anajulikana mahali pengi na kupendwa na wengi wa ndugu na dada zake. Alikuwa ameoa kabla hajawa Shahidi naye mkewe asiyeamini akamtenda mambo yote ambayo angeweza kumtenda amharibie furaha ya maisha. Siku moja aliulizwa habari hizo, akajibu, “Mke huyo alinifanya nikawa dume.” Ili aweze kuendelea kumvumilia, alilazimika kuwa mstahimilivu na kujizoeza kujiweza sana. Naye alitosheka kwa kujua kwamba alikuwa akilitii shauri la mtume Paulo.​—1 Kor. 7:12-16.

20. Ni hali gani zinazoweza kushiriki kufanya mtu azini akiwa na kusudi la kupata talaka kwa mwenzi wake?

²⁰ Walakini, inaonekana kwamba nyakati nyingine talaka yenye msingi wa uzinzi ingaliweza kuepukwa kama mwenzi “asiye na hatia” angalijitia zaidi katika hali ya yule mwingine kwa kumhurumia, kama angalionyesha hekima, shauku ya upendo na ufahamu. Huenda mke akazidi-zidi polepole kuacha kufikiria kumpendeza mumewe kimwili, kiakili, kimoyoni, kuacha kumpendeza maana hajirembeshi na kuacha kumpendeza kwa njia ya kiroho, hivyo akimfanya mumewe atafute mahali pengine kutosheleza tamaa yake katika upande mmoja au pande zaidi za mambo hayo. Kwa njia hiyo wakati mmoja kutokutaka kwa mke kumpa mumewe haki ya ndoa kulifanya mhudumu mmoja wa wakati wote ageukie dada ya mke wake ili ajitosheleze. Bila shaka, hata mke awe alikosea namna gani katika upande huu, mume hana kamwe kamwe haki ya kujitetea kuonyesha ilimpasa kufanya uzinzi.

21. (a) Kwa sababu gani ni kosa mtu kutaliki mwenzi wake kwa kutumia hila ya udanganyifu? (b) Lakini, kwa habari ya kutaliki kwa kutumia hila ya udanganyifu, inaweza kusemwa nini juu ya Mashahidi wa Yehova kwa ujumla?

²¹ Kwa kweli Mungu wa upendo anachukia kutaliki akiwa na sababu nzuri. Kutaliki baada ya kupanga hila ya udanganyifu ni kumtenda Mungu dhambi, kumtenda dhambi mwenzi wa mtu, kulitenda dhambi kundi la Kikristo ambalo mtu anashirikiana nalo na kuwatenda dhambi watu mmoja mmoja walio katika kundi hilo, kwa maana huenda hatua hiyo ikafanya wengine wakwazike. Lakini jinsi lilivyo jambo zuri kwamba kwa ujumla Mashahidi wa Yehova si watu wenye maelekeo ya kutaliki! Wao wanajulikana kuwa kundi la watu wanaojitahidi kwa bidii nyingi watumie mashauri ya Mungu juu ya ndoa. Jambo hilo linawafanya wawe watu wenye furaha nyingi zaidi. Nazo ndoa zao zenye imara na furaha zinaonwa mara nyingi na wengine, zikivuta wengine wao waifuate ile kweli. —Kutoka The Watchtower, July 1, 1981.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 17]

Talaka Isiyo ya Kimaandiko ni dhambi juu ya wengine

Yehova

Mwenzi

Watu Mmoja Mmoja

Kundi