Amani ya Kweli—Kutoka Chanzo Gani?

“[Yehova] avikomesha vita hata mwisho wa dunia.”—ZABURI 46:9.

1. Ni ahadi gani nzuri ajabu ya amani tunayopata katika unabii wa Isaya?

“KAZI ya haki itakuwa amani; na mazao ya haki yatakuwa ni utulivu na matumaini daima. Na watu wangu watakaa katika kao la amani; na katika maskani zilizo salama, na katika mahali pa kupumzikia penye utulivu.” (Isaya 32:17, 18) Ni ahadi nzuri kama nini! Ni ahadi ya amani ya kweli itakayoletwa na Mungu.

2, 3. Fafanua amani ya kweli.

² Lakini, amani ya kweli ni nini? Je, ni kutokuwapo kwa vita tu? Au ni kipindi tu ambacho katika hicho mataifa hujiandaa kwa vita inayofuata? Je, amani ya kweli ni ndoto tu? Hayo ni maswali ambayo twahitaji majibu yenye kutegemeka kwayo. Kwanza, amani ya kweli ni zaidi ya ndoto. Amani ya Mungu iliyoahidiwa hupita sana chochote kile ambacho ulimwengu huu waweza kuwazia. (Isaya 64:4) Si amani ya miaka michache au miongo michache. Hiyo hudumu milele! Na si amani ya wachache tu waliopendelewa—hiyo huhusisha mbingu na dunia, malaika na wanadamu. Hiyo huenea kwa watu wa mataifa, vikundi vya kikabila, lugha, na rangi zote. Haina mipaka, vizuizi, wala hali za kutofaulu.—Zaburi 72:7, 8; Isaya 48:18.

³ Amani ya kweli yamaanisha amani kila siku. Yamaanisha kwamba waamka kila asubuhi bila wazo la vita, bila uhitaji wa kuhangaikia wakati wako ujao, wakati ujao wa watoto wako, hata wakati ujao wa wajukuu wako. Yamaanisha amani kamili ya akilini. (Wakolosai 3:15) Yamaanisha kutokuwa na uhalifu tena, kutokuwa na ujeuri tena, kutokuwa na familia zilizogawanyika tena, kutokuwa na watu wasio na makao tena, kutokuwa na watu wanaokufa njaa au kufa kwa baridi tena, na kutokuwa na hali ya kukata tamaa na kufadhaika tena. Vyema hata zaidi, amani ya Mungu yamaanisha ulimwengu usio na ugonjwa, umivu, huzuni, au kifo. (Ufunuo 21:4) Ni tumaini zuri ajabu kama nini tulilo nalo la kufurahia amani ya kweli milele! Je, hii si ndiyo aina ya amani na furaha ambayo sisi sote twatamani kwa hamu nyingi? Je, hii si ndiyo aina ya amani ambayo twapaswa kusali ije na kujitahidi kuipata?

Jitihada za Wanadamu Zilizoshindwa Kufaulu

4. Ni jitihada zipi za kupata amani ambazo mataifa yameweka, na kukiwa na matokeo yapi?

⁴ Kwa karne nyingi, wanadamu na mataifa wameongea juu ya amani, wamejadili juu ya amani, wametia sahihi mamia ya mikataba ya amani. Tokeo limekuwa nini? Kwa miaka 80 iliyopita, karibu kumekuwa hakuna wakati kamwe ambapo taifa fulani au kikundi fulani hakijawa vitani. Kwa wazi, amani imewahepa wanadamu. Kwa hiyo swali ni, Kwa nini jitihada zote za mwanadamu za kuimarisha amani ya kimataifa zimeshindwa kufaulu, na kwa nini mwanadamu hawezi kuleta amani ya kweli ambayo itadumu?

5. Kwa nini jitihada za wanadamu za kupata amani zimeshindwa kufaulu daima?

⁵ Jibu sahili ni kwamba wanadamu hawaendei chanzo kifaacho cha amani ya kweli. Chini ya uvutano wa Shetani Ibilisi, wanadamu wameanzisha mashirika ambayo hupatwa na udhaifu na maovu yao wenyewe—pupa yao na kujitakia kwao makuu, tamaa yao ya kupata mamlaka na umashuhuri. Wameenda kwenye taasisi za kielimu za masomo ya juu na kuanzisha mashirika ya kuwafaidi wakati ujao na taasisi za utafiti wa kielimu, ambazo zimetokeza tu njia zaidi za uonevu na uharibifu. Wanadamu wameelekezwa kwenye chanzo gani? Wametafuta wapi?

6, 7. (a) Ushirika wa Mataifa ulijiwekea rekodi ipi? (b) Umoja wa Mataifa una rekodi ipi?

⁶ Huko nyuma katika 1919 mataifa yalitumaini Ushirika wa Mataifa kuimarisha amani yenye kudumu. Tumaini hilo lilivunjwa-vunjwa katika 1935 wakati vikosi vya Mussolini vilipovamia Ethiopia na katika 1936 wakati vita ya wenyewe kwa wenyewe ilipoanza Hispania. Katika 1939 Ushirika huo ulikoma kutenda wakati Vita ya Ulimwengu 2 ilipofyatuka. Ile iliyoitwa amani isivyofaa haikuwa hata imemaliza miaka 20.

⁷ Namna gani Umoja wa Mataifa? Je, huo umeandaa tumaini lolote halisi la amani yenye kudumu duniani pote? Wapi. Tangu kuanzishwa kwao mwaka wa 1945, zaidi ya vita na mapigano 150 ya kutumia silaha yamepiganwa! Si ajabu kwamba Gwynne Dyer, msomi Mkanada juu ya vita na vyanzo vyayo, aliufafanua UM kuwa “shirika la majangili waliogeuka kuwa walinda-wanyama, si kusanyiko la watakatifu,” na “shirika lisilo na uwezo wowote ambalo katika hilo ni maongeo tu hufanywa.”—Linganisha Yeremia 6:14; 8:15.

8. Yajapoongea juu ya amani, mataifa yamekuwa yakifanya nini? (Isaya 59:8)

⁸ Wajapoongea juu ya amani, mataifa huendelea kuvumbua na kutengeneza silaha. Nchi zinazodhamini makongamano ya amani mara nyingi ndizo zinazoongoza katika utengenezaji wa silaha. Faida kubwa za kibiashara katika nchi hizo huendeleza utokezaji wa zana za vita zenye kufisha, kutia ndani mabomu ya kikatili sana ya kuchimbiwa ardhini ambayo kila mwaka huua au kulemaza raia walio watu wazima na watoto wapatao 26,000. Pupa na ufisadi ndizo kani zenye kuhamasisha. Rushwa na kupokea “kitu kidogo” ni sehemu muhimu katika biashara ya kimataifa ya silaha. Wanasiasa fulani hujitajirisha kwa njia hiyo.

9, 10. Wastadi walimwengu wameona nini kwa habari ya vita na juhudi za kibinadamu?

⁹ Katika Desemba 1995, mwanafizikia Mpolandi na mshindi wa Tuzo ya Nobeli ya Amani Joseph Rotblat aliomba mataifa yakomeshe shindano la kuunda silaha. Yeye alisema hivi: “Njia pekee ya kuzuia [shindano jipya la kuunda silaha] ni kukomesha vita kabisa.” Je, wewe wafikiri hilo laelekea kutukia? Tangu 1928 na kuendelea, mataifa 62 yaliidhinisha Mwafaka wa Kellogg-Briand ambao katika huo walikataa katakata vita kuwa njia ya kutatua matofautiano. Vita ya Ulimwengu 2 ilionyesha kwa wazi kwamba mwafaka huo ulikuwa karatasi bure.

¹⁰ Kusema wazi, vita vimekuwa kikwazo cha daima katika kijia cha historia ya wanadamu. Kama vile Gwynne Dyer alivyoandika, “vita ni shirika kuu katika ustaarabu wa kibinadamu, na ni ya kale kama walivyo wanadamu.” Ndiyo, karibu kila staarabu na milki imekuwa na mashujaa wayo wa kijeshi wenye kuheshimiwa sana, majeshi yayo yaliyopo wakati wote, mapigano yayo yajulikanayo sana, mashirika yayo matakatifu ya kijeshi, na rundo layo la silaha. Hata hivyo, karne yetu imetiwa alama na vita zaidi ya karne nyingine yoyote, katika uharibifu na vilevile katika upotezo wa uhai.

11. Ni jambo gani la msingi ambalo viongozi wa ulimwengu wamepuuza katika jitihada yao ya kupata amani?

¹¹ Ni wazi kwamba viongozi wa ulimwengu wamepuuza hekima ya msingi ya Yeremia 10:23 (NW): “Najua vyema, Ee Yehova, kwamba njia si yake mwanadamu wa udongo. Si jukumu la mwanadamu kuelekeza hatua zake.” Mungu akipuuzwa, hakuwezi kuwa na amani ya kweli. Basi, je, yote haya yamaanisha kwamba vita ni jambo lisiloweza kuepukika katika jamii iliyostaarabika? Je, yamaanisha kwamba amani—amani ya kweli—ni ndoto isiyoweza kutimia?

Kupata Kisababishi cha Msingi

12, 13. (a) Biblia hufunua nini kuhusu kisababishi cha msingi cha vita, kisichoonekana? (b) Shetani amegeuzaje uangalifu wa wanadamu mbali na suluhisho halisi la matatizo ya ulimwengu?

¹² Ili kujibu maswali hayo, twahitaji kuelewa visababishi vya vita. Biblia hutaarifu waziwazi kwamba yule malaika mwasi Shetani ndiye “muua-binadamu kikatili” na “mwongo” wa kwanza na kwamba “ulimwengu mzima unakaa katika nguvu ya mwovu.” (Yohana 8:44; 1 Yohana 5:19) Yeye amefanya nini ili kuendeleza mbinu zake? Twasoma hivi kwenye 2 Wakorintho 4:3, 4: “Basi, ikiwa kwa kweli habari njema tutangazayo imetiwa shela, imetiwa shela miongoni mwa wale wanaoangamia, ambao miongoni mwao mungu wa huu mfumo wa mambo amepofusha akili za wasioamini, ili mmuliko wa habari njema yenye utukufu juu ya Kristo, aliye mfano wa Mungu, usipate kung’aa kwa kupenya.” Shetani hufanya kila awezalo kugeuza uangalifu wa wanadamu mbali na Ufalme wa Mungu kuwa suluhisho la matatizo ya ulimwengu. Yeye hupofusha na kukengeua watu kwa masuala ya kijamii, ya kisiasa, na ya kidini yenye kuleta migawanyiko, ili haya yaonekane kuwa ya maana zaidi kuliko utawala wa Mungu. Kielelezo kimoja ni ongezeko la hivi majuzi ulimwenguni pote la utukuzo wa taifa.

¹³ Shetani Ibilisi huendeleza utukuzo wa taifa na ukabila, itikadi kwamba taifa moja, jamii moja, au kabila moja ni bora kuliko jingine. Chuki zenye kina ambazo zimekandamizwa kwa karne nyingi zinaamshwa ili kuchochea vita na mapambano mengine zaidi. Federico Mayor, mkurugenzi-mkuu wa UNESCO, alionya juu ya mwelekeo huu: “Hata mahali ambapo uvumiliano ulitawala kila siku, badiliko kuelekea hali ya kuhofu wageni linakuwa dhahiri zaidi, na matamshi ya kizalendo ya kupita kiasi na ubaguzi wa kijamii yaliyoonekana kuwa jambo la kale yanasikiwa mara nyingi zaidi.” Tokeo limekuwa nini? Yale machinjo yenye kuchukiza katika iliyokuwa Yugoslavia na ule umwagaji wa damu nyingi wa kikabila katika Rwanda ni matukio mawili tu ya jinsi hiyo ambayo yamepata kujulikana ulimwenguni.

14. Ufunuo 6:4 huonyeshaje vita na matokeo yayo katika wakati wetu?

¹⁴ Biblia ilitabiri kwamba katika wakati wa mwisho wa mfumo huu, farasi mwenye rangi-moto, akifananisha vita, angeenda mbio kotekote duniani. Twasoma hivi kwenye Ufunuo 6:4: “Na mwingine akatokea, farasi mwenye rangi-moto; na kwa yeye aketiye juu yake akapewa ruhusa kuondolea mbali amani katika dunia ili wachinjane; naye akapewa upanga mkubwa.” Tangu 1914 tumeona mpanda-farasi huyu wa ufananisho ‘akiondolea mbali amani,’ na mataifa yameendelea kupigana na kupiga vita.

15, 16. (a) Fungu la dini limekuwa nini katika vita na mauaji? (b) Yehova huonaje yale ambayo dini zimefanya?

¹⁵ Jambo ambalo halipaswi kupuuzwa ni fungu la dini katika vita na mauaji hayo. Uvutano wenye kuongoza vibaya wa dini isiyo ya kweli ndio waweza kulaumiwa kwa kadiri kubwa kwa kuijaza damu historia ya wanadamu. Mwanatheolojia Mkatoliki Hans Küng aliandika hivi: “Ni jambo lisiloweza kupingwa kwamba kwa sababu ya uvutano wa dini ulio mbaya na wenye uharibifu, zimechangia sana na bado zachangia kuchochea vita. Kumekuwa na mapigano mengi sana, mapambano yenye umwagikaji wa damu, kwa kweli ‘vita vya kidini’ vyapasa kutozwa hesabu; . . . na ndivyo ilivyo pia kwa habari ya vile vita viwili vya ulimwengu.”

¹⁶ Yehova Mungu huhisije kuhusu fungu la dini isiyo ya kweli katika mauaji na vita? Mashtaka ya Mungu, yaliyorekodiwa kwenye Ufunuo 18:5 yataarifu hivi: “Dhambi zake zimetungamana pamoja hadi mbinguni, na Mungu amekumbuka matendo yake yasiyo ya haki.” Kushirikiana kwa dini isiyo ya kweli pamoja na watawala wa kisiasa wa ulimwengu kumetokeza hatia kubwa ya damu, mtungamano mkubwa wa dhambi zilizorundamana, hivi kwamba Mungu hawezi kuupuuza. Hivi karibuni ataondolea mbali kabisa kikwazo hicho kinachozuia amani ya kweli.—Ufunuo 18:21.

Njia Kuelekea Amani

17, 18. (a) Kwa nini si ndoto tu isiyoweza kutimia kuamini kwamba amani idumuyo milele inawezekana? (b) Yehova amefanya nini tayari ili kuhakikisha kwamba amani ya kweli itakuja?

¹⁷ Ikiwa wanadamu, kupitia vyombo kama vile Umoja wa Mataifa, hawawezi kuleta amani ya kweli na yenye kudumu, amani ya kweli itakuja kutoka chanzo gani, na jinsi gani? Je, ni ndoto tu isiyoweza kutimia kuamini kwamba amani idumuyo milele inawezekana? Sivyo ikiwa twakiendea chanzo kifaacho cha amani. Na ni nani aliye Chanzo hicho? Zaburi 46:9 hujibu kwa kutuambia kwamba Yehova “avikomesha vita hata mwisho wa dunia; avunja uta, akata mkuki, achoma moto magari.” Na Yehova tayari ameanza mwendo wa kukomesha vita na kuimarisha amani ya kweli. Jinsi gani? Kwa kumtawaza Kristo Yesu juu ya kiti chake cha enzi cha Ufalme ambacho ni haki yake katika 1914 na kwa kuendeleza kampeni ya kielimu iliyo kubwa kupita zote kwa ajili ya amani katika historia ya wanadamu. Maneno ya kiunabii ya Isaya 54:13 yatutia moyo hivi: “Na watoto wako wote watafundishwa na BWANA; na amani ya watoto wako itakuwa nyingi.”

¹⁸ Unabii huo hutolea kielezi kanuni ya kisababishi na tokeo—yaani, kila tokeo lina kisababishi chalo. Katika unabii huo ufundishaji wa Yehova—kisababishi—hugeuza umbo watu walio wataka-vita kuwa watu wapenda-amani ambao wana amani pamoja na Mungu. Tokeo ni badiliko la moyo ambalo hufanya watu wawe wapenda-amani. Ufundishaji huo unaobadili mioyo na akili za watu unaenea ulimwenguni pote hata sasa huku mamilioni yakifuata kielelezo cha “Mkuu wa Amani,” Yesu Kristo.—Isaya 9:6, NW.

19. Yesu alifundisha nini juu ya amani ya kweli?

¹⁹ Na Yesu alifundisha nini kuhusu amani ya kweli? Yeye hakusema tu juu ya amani kati ya mataifa bali juu ya amani kati ya watu katika mahusiano yao na juu ya amani ya ndani itokanayo na dhamiri njema. Kwenye Yohana 14:27, twasoma maneno ya Yesu kwa wafuasi wake: “Mimi nawaachia nyinyi amani, nawapa amani yangu. Mimi siwapi nyinyi hiyo kwa njia ile ambayo ulimwengu huitoa. Msiache mioyo yenu itaabishwe wala msiiache ikunyatike kwa sababu ya hofu.” Amani ya Yesu ilikuwaje tofauti na ile ya ulimwengu?

20. Yesu ataleta amani ya kweli kwa njia ipi?

²⁰ Kwanza, amani ya Yesu ilihusiana kwa ukaribu na ujumbe wake wa Ufalme. Alijua kwamba serikali adilifu ya kimbingu, inayofanyizwa na Yesu na watawala-wenzi 144,000, ingekomesha vita na wachochea-vita. (Ufunuo 14:1, 3) Yeye alijua kwamba ingeleta hali zenye amani za kiparadiso ambazo alimtolea yule mtenda-maovu aliyekufa kando yake. Yesu hakumtolea mahali katika Ufalme wa kimbingu, bali alisema hivi: “Kwa kweli mimi nakuambia wewe leo, Utakuwa pamoja na mimi katika Paradiso.”—Luka 23:43.

21, 22. (a) Amani ya kweli inatia ndani tumaini jipi lenye kutegemeza vizuri ajabu? (b) Ni lazima tufanye nini ili kushuhudia baraka hiyo?

²¹ Pia, Yesu alijua kwamba Ufalme wake ungeleta faraja kwa wote wale wanaoomboleza wanaodhihirisha imani katika yeye. Amani yake hutia ndani lile tumaini lenye kutegemeza vizuri ajabu la ufufuo. Kumbuka maneno yake yenye kutia moyo yapatikanayo kwenye Yohana 5:28, 29: “Msistaajabie hili, kwa sababu saa inakuja ambayo katika hiyo wote wale waliomo ndani ya makaburi ya ukumbusho watasikia sauti yake na kutoka, wale waliofanya mambo mema kwenye ufufuo wa uhai, wale waliozoea kufanya mambo maovu kwenye ufufuo wa hukumu.”

²² Je, wewe watazamia wakati huo? Je, umepoteza wapendwa katika kifo? Je, watamani sana kuwaona tena? Basi ikubali amani ambayo Yesu hutoa. Uwe na imani kama ile ya Martha, dadaye Lazaro, aliyemwambia Yesu hivi: “Najua atafufuliwa katika ufufuo siku ya mwisho.” Lakini angalia jibu hili la Yesu lenye kuchangamsha kwa Martha: “Mimi ndio ufufuo na uhai. Yeye ambaye hudhihirisha imani katika mimi, hata ingawa afa, atakuja kwenye uhai; na kila mtu aliye hai na hudhihirisha imani katika mimi hatakufa hata kidogo kabisa. Je, unaamini hili?”—Yohana 11:24-26.

23. Kwa nini ujuzi sahihi wa Neno la Mungu ni muhimu katika kupata amani ya kweli?

²³ Wewe pia waweza kuamini na kunufaika na ahadi hiyo. Jinsi gani? Kwa kupata ujuzi sahihi wa Neno la Mungu. Ona jinsi mtume Paulo alivyokazia umaana wa ujuzi sahihi: “Sisi . . . hatujaacha kusali kwa ajili yenu na kuomba ili nyinyi mpate kujazwa ujuzi sahihi wa mapenzi yake katika hekima yote na ufahamivu wa kiroho, kusudi mtembee kwa kumstahili Yehova kwa madhumuni ya kumpendeza yeye kikamili mnapoendelea kuzaa matunda katika kila kazi njema na kuongezeka katika ujuzi sahihi wa Mungu.” (Wakolosai 1:9, 10) Ujuzi huo sahihi utakusadikisha kwamba Yehova Mungu ndiye chanzo cha amani ya kweli. Huo utakuambia pia kile ambacho ni lazima ufanye sasa ili uweze kujiunga na mtunga-zaburi katika kusema: “Katika amani nitajilaza na kupata usingizi mara, maana Wewe, BWANA, peke yako, ndiwe unijaliaye kukaa salama.”—Zaburi 4:8.

Je, Waweza Kueleza?

◻ Kwa nini jitihada za kibinadamu za kupata amani zimeshindwa kufaulu daima?

◻ Kisababishi cha msingi cha vita ni nini?

◻ Kwa nini amani yenye kudumu si ndoto isiyoweza kutimia?

◻ Chanzo cha amani ya kweli ni nini?

[Picha katika ukurasa wa 8]

Amani ya kweli si ndoto. Ni ahadi ya Mungu

[Picha katika ukurasa wa 10]

Tangu 1914 mpanda-farasi wa ufananisho wa yule farasi mwenye rangi-moto ameondolea mbali amani katika dunia

[Picha katika ukurasa wa 11]

Je, dini na UM zaweza kuleta amani?

[Hisani]

Picha ya UN