Je, Nimwombe Ndugu Yangu Mkopo?

MTOTO mchanga zaidi wa Simon ni mgonjwa na anahitaji dawa haraka. Lakini Simon ni fukara na hawezi kujimudu kuzinunua. Afanyeje? Hali za kifedha za Mkristo mwenzake aitwaye Michael ni nzuri zaidi kushinda zake. Labda Michael atamkopesha fedha hizo. Hata hivyo, Simon anajua moyoni mwake kwamba huenda asiweze kulipa mkopo huo.a

Michael anatatanika Simon anapomwendea. Anatambua kwamba kuna uhitaji wa kweli lakini anashuku kwamba Simon hataweza kulipa fedha hizo kwa sababu hata kulisha familia yake tu huwa ni shida. Michael apaswa kufanya nini?

Katika nchi nyingi, watu wanaweza kupoteza riziki zao ghafula na kujipata wakiwa bila fedha zozote wala bima ya kulipia gharama za kitiba. Huenda mikopo ya benki isiweze kupatikana au iwe na kiwango cha juu sana cha riba. Hali ya dharura inapotokea, huenda mkopo ukaonekana kuwa ndio utatuzi pekee. Ingawa hivyo, kabla ya kuomba mkopo, kuna mambo fulani muhimu ya kufikiriwa.

Piga Hesabu ya Gharama

Maandiko hutoa miongozo kwa ajili ya mkopeshaji na mkopaji. Kwa kuzingatia miongozo hiyo, tunaweza kuepuka kutoelewana kwingi na kuumia kihisia.

Kwa mfano, Biblia hutukumbusha kwamba hatupaswi kuuchukua ukopaji wa fedha kivivi hivi tu. Mtume Paulo aliwahimiza Wakristo katika Roma hivi: “Nyinyi watu msiwe mkiwiwa na yeyote hata jambo moja, ila kupendana; kwa maana yeye apendaye binadamu-mwenziye ametimiza sheria.” (Waroma 13:8) Kwa kufaa, upendo ndilo deni pekee ambalo Mkristo apaswa kuwiwa na wengine. Kwa sababu hiyo, huenda kwanza tukajiuliza, ‘Je, kwa kweli mkopo huu ni wa lazima?’

Tukijibu ndiyo, basi ni jambo la hekima kufikiria matokeo ya kuingia katika deni. Yesu Kristo alionyesha kwamba maamuzi muhimu huhitaji kufikiriwa na kupangwa kwa uangalifu. Aliwauliza wanafunzi wake hivi: “Ni nani kati yenu atakaye kujenga mnara asiyeketi kwanza na kupiga hesabu ya gharama, ili aone kama ana kiasi cha kutosha kuukamilisha?” (Luka 14:28) Kanuni hii hutumika pia tunapofikiria kama tutaomba ndugu mkopo. Kupiga hesabu ya gharama ya mkopo kwamaanisha kukadiria wakati na jinsi ya kuulipa.

Mkopeshaji ana haki ya kujua mkopo huo utalipwa jinsi gani na wakati gani. Kwa kukadiria mambo kwa uangalifu, tutaweza kumjibu kihususa. Je, tumepiga hesabu ya kulipa mkopo huo katika kipindi fulani kifaacho? Bila shaka, ingekuwa rahisi zaidi kumwambia ndugu yetu hivi: “Nitakulipa upesi iwezekanavyo. Unajua unaweza kuniamini.” Lakini, je, hatupaswi kushughulikia mambo hayo kwa njia ya kuwajibika zaidi? Ni lazima tuazimie toka mwanzo kulipa mkopo huo, kwa kuwa Yehova hutaka tufanye hivyo. “Asiye haki hukopa wala halipi,” lasema andiko la Zaburi 37:21.

Kwa kupiga hesabu tutalipa mkopo huo jinsi gani na wakati gani, twajikumbusha juu ya wajibu mzito tunaojitwika. Hilo hupunguza uwezekano wa kuingia katika deni isivyo lazima. Kunayo manufaa ikiwa tunaweza kuepuka kuingia katika deni. Andiko la Mithali 22:7 laonya hivi: “Mkopaji ni mtumwa wa mkopeshaji.” (BHN) Hata wakati ambapo mkopeshaji na mkopaji ni ndugu wa kiroho, huenda mkopo ukaathiri uhusiano wao, angalau kwa kiwango fulani. Kutoelewana juu ya mikopo hata kumevuruga amani ya makutaniko fulani.

Eleza Ni kwa Nini Fedha Hizo Zahitajiwa

Mkopeshaji ana haki ya kujua kimsingi jinsi tutakavyotumia fedha ambazo tumekopa. Mbali na mkopo huo, je, sisi tunakopa pia kutoka kwa wengine? Ikiwa ndivyo, yatupasa tueleze jambo hilo waziwazi, kwa maana linahusiana na uwezo wetu wa kulipa mkopo huo.

Ni muhimu hasa kupambanua kati ya mkopo wa kufanyia biashara na ule unaohitajiwa ili kushughulikia hali fulani ya dharura. Ndugu hawajibiki Kimaandiko kukopesha fedha kwa ajili ya biashara ya kujasiria, lakini yaelekea atakuwa na mwelekeo wa kusaidia ikiwa ndugu mwingine, ijapokuwa si kosa lake, hali zake hazimwezeshi kulipia mahitaji ya msingi yaliyo ya lazima kama vile chakula, nguo, au utunzaji muhimu wa kitiba. Kueleza mambo waziwazi na pia kusema kweli katika mambo hayo, kutasaidia kuzuia kutoelewana.—Waefeso 4:25.

Mapatano Yaandikwe

Rekodi ya mapatano iliyoandikwa ni hatua muhimu ili kuepuka kutoelewana siku za baadaye. Ni rahisi kusahau habari hususa za mapatano zisipoandikwa. Tunahitaji kuandika kiasi cha fedha kilichokopwa na wakati kitakapolipwa. Ingefaa kwa mkopaji na mkopeshaji kutia sahihi mapatano hayo na kila mmoja wao kuweka nakala yake binafsi. Biblia huonyesha kwamba mapatano ya kifedha yapaswa kuandikwa. Punde kabla ya Wababiloni kuharibu Yerusalemu, Yehova alimwambia Yeremia anunue kiwanja kutoka kwa mmoja wa jamaa zake. Tunaweza kunufaika kwa kuchunguza utaratibu wa ununuzi huo.

“Nikalinunua shamba lile lililoko Anathothi kwa Hanameli, mwana wa mjomba wangu,” Yeremia akasema. “Nikampimia fedha yake, shekeli kumi na saba za fedha. Nami nikaitia sahihi ile hati, na kuipiga muhuri, nikawaita mashahidi, nikampimia ile fedha katika mizani. Nikaitwaa ile hati ya kununua, ile iliyopigwa muhuri kama ilivyo sheria na ada, na ile nayo iliyokuwa wazi; na ile hati ya kununua nikampa Baruku, mwana wa Neria, mwana wa Maaseya, mbele ya uso wa Hanameli, mwana wa mjomba wangu, na mbele ya mashahidi wale walioitia sahihi hati ya kununua, mbele ya Wayahudi wote walioketi katika uwanda wa walinzi.” (Yeremia 32:9-12) Ingawa kielelezo hicho kinahusu ununuzi wala si mkopo, kinaonyesha umuhimu wa kushughulikia mapatano ya kifedha kwa njia iliyo wazi na yenye kueleweka.—Ona gazeti la Mnara wa Mlinzi la Novemba 15, 1973, ukurasa wa 528.

Matatizo yakitokea, Wakristo wapaswa kuyatatua kwa kupatana na shauri la Yesu lililorekodiwa kwenye Mathayo 18:15-17. Lakini mzee mmoja ambaye amejaribu kusaidia katika mambo hayo aeleza hivi: “Katika visa karibu vyote, mapatano yaliyoandikwa hayakuwepo. Tokeo likiwa kwamba, hakukuwa na mapatano yaliyo wazi baina ya mkopaji na mkopeshaji kuhusiana na jinsi ambavyo mkopo ungelipwa. Ninasadiki kwamba kuandika mambo hayo ni ishara ya upendo, wala si ya kutoaminiana.”

Tufanyapo mapatano, bila shaka yatupasa kujitahidi kuyatimiza. Yesu alihimiza hivi: “Acheni tu neno lenu Ndiyo limaanishe Ndiyo, La yenu, La; kwa maana lizidilo hayo ni kutoka kwa yule mwovu.” (Mathayo 5:37) Tatizo lisilotazamiwa likituzuia kulipa mkopo huo kwa wakati uliopangwa, yatupasa tumweleze mkopeshaji hali hiyo mara moja. Labda ataturuhusu tulipe mkopo huo polepole kwa kipindi kirefu zaidi.

Hata hivyo, hali zisizofaa hazituondolei wajibu wetu mbalimbali. Mtu anayemhofu Yehova hujitahidi kadiri awezavyo kutimiza aliyosema. (Zaburi 15:4) Ingawa huenda mambo yakawa kinyume cha matarajio yetu, yatupasa tuwe tayari kujidhabihu ili kulipa madeni yetu, kwa kuwa huo ni wajibu wetu wa Kikristo.

Uwe Mwenye Hadhari Kuhusu Kukopesha Fedha

Bila shaka, si mkopaji pekee ambaye huhitaji kupima mambo kwa uangalifu. Ndugu anayeombwa mkopo apaswa pia kupiga hesabu ya gharama. Kabla ya kukopesha fedha, tutakuwa wenye hekima tukichukua wakati kuchunguza mambo kwa uangalifu na bila upendeleo. Biblia hutuhimiza tuwe wenye hadhari, ikisema: “Usiwe mmoja wao wenye kuweka ahadi, watu ambao hujiweka wadhamini wa madeni.”—Mithali 22:26, BHN.

Kabla ya kuahidi kutoa mkopo, fikiria kile kiwezacho kutokea ndugu akishindwa kukulipa. Je, wewe mwenyewe utakuwa na matatizo makubwa ya kifedha? Hata ingawa huenda ndugu akawa na nia njema kabisa, hali zinaweza kubadilika au akakosea katika kupiga hesabu kwake. Andiko la Yakobo 4:14 latukumbusha sote hivi: “Hamjui uhai wenu utakuwa nini kesho. Kwa maana nyinyi ni ukungu unaotokea kwa muda kidogo na kisha kutoweka.”—Linganisha Mhubiri 9:11.

Hasa katika kisa cha mkopo wa kufanyia biashara, lingekuwa jambo la hekima kuchunguza sifa za mkopaji. Je, yeye anajulikana kuwa mwenye kutumainika na mwenye kutegemeka, au ni asiyeweza kushughulikia mambo ya kifedha? Je, yeye ana zoea la kukopa-kopa watu fedha kutanikoni? Ni jambo la hekima kukumbuka maneno haya: “Mjinga huamini kila neno; bali mwenye busara huangalia sana aendavyo.”—Mithali 14:15.

Nyakati nyingine, huenda mkopo hata usimnufaishe mkopaji. Unaweza kwa urahisi kuwa mzigo wenye kumlemea, ukimnyima shangwe yake. Je, tunataka ndugu huyo awe “mtumwa” wetu? Je, huenda mkopo ukaathiri uhusiano wetu, ukiendeleza wasiwasi au hata aibu akishindwa kuulipa?

Kukiwa na uhitaji wa kweli, je, tungeweza kufikiria kutoa zawadi badala ya mkopo, hata ingawa huenda kiasi cha fedha kikawa kidogo zaidi? Maandiko hututia moyo tuwe wenye huruma tumwonapo ndugu yetu akiwa na uhitaji. “Mwenye haki hufadhili, hukirimu,” akaimba mtunga-zaburi. (Zaburi 37:21) Upendo wapaswa kutuchochea tujitahidi kadiri tuwezavyo kutoa msaada ufaao kwa ndugu zetu wenye uhitaji.—Yakobo 2:15, 16.

Fikiria kwa Uangalifu Hatua Zako

Kwa kuwa mikopo inaweza kuwa chanzo cha kutoelewana, huenda tukaona kukopa kuwa jambo la mwisho tuwezalo kufanya badala ya kukuona kuwa jambo rahisi kuchagua kufanya. Kama ilivyotajwa hapo awali, mkopaji apaswa kumweleza mkopeshaji mambo waziwazi, akiandika mkopo huo utalipwa jinsi gani na wakati gani. Na kukiwa na shida ya kweli, huenda zawadi ikawa utatuzi ulio bora zaidi.

Michael hakumkopesha Simon fedha alizoomba. Badala yake, Michael alimpa kiasi kidogo cha fedha kikiwa zawadi. Simon alishukuru kwa kusaidiwa kulipia dawa za mtoto wake. Naye Michael alifurahi kwamba aliweza kuonyesha kihalisi upendo wa kidugu. (Mithali 14:21; Matendo 20:35) Michael na Simon hutazamia kwa hamu wakati ambapo chini ya utawala wa Ufalme, Kristo “atamkomboa mhitaji aliapo” na hakuna yeyote atakayesema, “Mimi mgonjwa.” (Zaburi 72:12; Isaya 33:24) Hadi wakati huo, acheni tufikirie hatua zetu kwa uangalifu ikiwa kwa vyovyote tutahisi tumelazimika kuomba ndugu mkopo.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 25]

Kuandika mapatano ya mikopo ni ishara ya upendo, wala si ya kutoaminiana