Sura Ya Sita

Rekodi ya Kale ya Uumbaji—Je, Unaweza Kuitumaini?

“NI NANI ajuaye chanzo cha vitu vyote, na jinsi uumbaji ulivyotokea?” Swali hilo lipo katika shairi liitwalo “Wimbo wa Uumbaji.” Shairi hilo lililotungwa katika Kisanskrit zaidi ya miaka 3,000 iliyopita ni sehemu ya kitabu kitakatifu cha Hindu cha Rig-Veda. Mshairi alitilia shaka ikiwa hata ile miungu mingi ya Hindu inajua “jinsi uumbaji ulivyotokea” kwa sababu “miungu yenyewe ilikuja baada ya uumbaji.”—Italiki ni zetu.

Maandishi ya Babiloni na Misri pia yana hekaya kama hizo kuhusu kuzaliwa kwa miungu yao katika ulimwengu ambao tayari ulikuwako. Na jambo kuu ni kwamba hekaya hizo hazikutaja mahali ambapo ulimwengu wa kwanza ulitoka. Lakini, utapata kwamba rekodi moja ya uumbaji ni tofauti. Rekodi hii, Biblia, inaanza kwa maneno haya: “Hapo mwanzo Mungu aliziumba mbingu na nchi.”—Mwanzo 1:1.

Musa aliandika taarifa hiyo sahili lakini yenye kutazamisha yapata miaka 3,500 iliyopita. Hiyo yakazia Muumba, Mungu, aliye juu ya ulimwengu kwa sababu ni yeye aliyeufanyiza ulimwengu na hivyo alikuwako kabla yake. Kitabu icho hicho chafundisha kwamba “Mungu ni Roho,” kikimaanisha kwamba ana umbo ambalo sisi hatuwezi kuliona kwa macho. (Yohana 4:24) Kuwako kwake labda ni dhahiri zaidi leo, kwa kuwa wanasayansi wameeleza juu ya kuwako kwa nyota zenye nguvu sana za nyutroni na mashimo meusi katika anga—vitu visivyoonekana ambavyo vinajulikana kwamba viko kwa sababu ya athari zake.

Biblia yaripoti jambo hili la maana: “Kuna miili ya kimbingu, na miili ya kidunia; lakini utukufu wa miili ya kimbingu ni wa namna moja, na ule wa miili ya kidunia ni wa namna tofauti.” (1 Wakorintho 15:40, 44) Andiko hilo halimaanishi vitu vya angani visivyoonekana ambavyo wataalamu wa anga huchunguza. “Miili ya kimbingu” ambayo imetajwa hapa ni watu wenye akili na miili ya roho. ‘Mbali na Muumba,’ huenda ukauliza, ‘ni nani ana mwili wa roho?’

Viumbe wa Kimbingu Wasioonekana

Kulingana na rekodi ya Biblia, ulimwengu unaoonekana haukuumbwa kwanza. Masimulizi haya ya kale ya uumbaji yaripoti kwamba hatua ya kwanza ya uumbaji ilikuwa kutokezwa kwa mtu mwingine wa roho, yule Mwana mzaliwa wa kwanza. Yeye alikuwa “mzaliwa wa kwanza wa uumbaji wote,” au “mwanzo wa uumbaji wa Mungu.” (Wakolosai 1:15; Ufunuo 3:14) Mtu huyu aliyeumbwa kwanza alikuwa wa kipekee sana.

Yeye alikuwa kiumbe cha kipekee ambaye Mungu aliumba moja kwa moja, naye alipewa hekima nyingi sana. Hata mwandikaji wa baadaye, mfalme aliyejulikana sana kwa hekima, alimfafanua Mwana huyo kuwa “stadi wa kazi,” ambaye alitumiwa katika kazi zote zilizofuata za uumbaji. (Mithali 8:22, 30; ona pia Waebrania 1:1, 2.) Kuhusu yeye mwalimu wa karne ya kwanza Paulo aliandika hivi: “Kwa njia yake vitu vingine vyote viliumbwa katika mbingu na juu ya dunia, vitu vinavyoonekana na vitu visivyoonekana.”—Wakolosai 1:16; linganisha Yohana 1:1-3.

Ni nini hivyo vitu visivyoonekana katika mbingu ambavyo Muumba aliumba kupitia Mwana huyo? Ingawa wataalamu wa anga wanaripoti juu ya kuwako kwa mabilioni ya nyota na mashimo meusi yasiyoonekana, Biblia inarejezea mamia ya mamilioni ya viumbe wa roho—wenye miili ya roho. Huenda wengine wakauliza, ‘Kwa nini aumbe watu wenye akili wasioweza kuonekana kwa macho?’

Kama vile tu uchunguzi wa ulimwengu uwezavyo kuyajibu maswali fulani kuhusu Mwanzilishi wake, kuchunguza Biblia kwaweza kutuandalia habari muhimu kuhusu Mtungaji wake. Kwa mfano, Biblia yatuambia kwamba yeye ni “Mungu mwenye furaha,” ambaye makusudi yake na matendo yake huonyesha upendo. (1 Timotheo 1:11; 1 Yohana 4:8) Basi, kwa kupatana na akili twaweza kukata kauli ya kwamba Mungu alichagua kuwa na ushirika wa watu wengine wa roho wenye akili ambao pia wangefurahia kuishi. Kila mmoja wao angekuwa na kazi yenye kuridhisha ambayo ingenufaisha kila mmoja na kuchangia kusudi la Muumba.

Hakuna jambo linalodokeza kwamba viumbe hao wa roho walipaswa kumtii Mungu kama roboti. Badala yake aliwapa akili na hiari. Masimulizi ya Biblia yaonyesha kwamba Mungu hutia moyo viumbe wenye akili wawe na uhuru wa mawazo na wa matendo—akiwa na uhakika wa kwamba uhuru huo hautishi amani na upatano katika ulimwengu. Paulo aliandika hivi akitumia jina binafsi la Muumba kama lipatikanavyo katika Biblia ya Kiebrania: “Sasa Yehova ndiye Roho; na iliko roho ya Yehova, kuna uhuru.”—2 Wakorintho 3:17.

Vitu Vyenye Kuonekana Mbinguni

Ni nini vitu hivi vyenye kuonekana ambavyo Mungu aliumba kupitia Mwana wake mzaliwa wa kwanza? Hivyo vyatia ndani jua letu na mabilioni mengine ya nyota na vitu vinavyofanyiza ulimwengu. Je, Biblia hutupa wazo lolote la jinsi Mungu alivyovitokeza vitu hivi vyote pasipo kitu? Ebu tuone kwa kuchunguza Biblia tunapofikiria maoni ya kisasa ya sayansi.

Katika karne ya 18, mwanasayansi Antoine-Laurent Lavoisier alichunguza uzito wa mata, au kitu chochote chenye uzito. Yeye alipata kwamba baada ya utendaji wa kemikali, uzito wa kitu kilichotokezwa ulitoshana na jumla ya uzito wa vitu vilivyotumiwa katika utendaji huo. Kwa mfano, karatasi ikichomwa katika oksijeni, yale majivu na gesi ipatikanayo huwa na uzito uleule kama wa karatasi iliyotumiwa na oksijeni. Lavoisier akapendekeza sheria—‘kuhifadhiwa kwa mata.’ Mnamo 1910, The Encyclopædia Britannica ilieleza hivi: “Mata haiwezi kuumbwa wala kuharibiwa.” Wakati huo, jambo hilo lilionekana kuwa kweli.

Hata hivyo, mlipuko wa bomu la atomu juu ya jiji la Hiroshima nchini Japani mnamo 1945 ulifichua kasoro ya sheria ya Lavoisier. Wakati wa mlipuko kama huo wa uzito ufaao wa urani, aina nyinginezo za mata hufanyizwa, lakini jumla ya uzito wa mata hizo zote ni ndogo kuliko uzito wa urani ya awali. Kwa nini kuna upungufu huo? Kwa sababu uzito fulani wa urani hugeuzwa kuwa mlipuko mkubwa sana wa nishati.

Tatizo jingine na sheria ya Lavoisier juu ya hifadhi ya mata lilizuka mnamo 1952 wakati bomu la hidrojeni lilipolipuliwa. Katika mlipuko huo, atomu za hidrojeni zilichangamana na kufanyiza heli. Hata hivyo, uzito wa heli iliyotokea ulikuwa kidogo kuliko ule uzito wa hidrojeni ya awali. Uzito fulani wa hidrojeni ulibadilishwa kuwa nishati nyingi yenye kulipuka, mlipuko mkubwa hata zaidi ya lile bomu lililolipuliwa juu ya Hiroshima.

Kama ambavyo milipuko hiyo ilivyothibitisha, mata ndogo ilitoshana na nishati nyingi sana. Uhusiano huu kati ya mata na nishati waonyesha uwezo wa jua, ambalo hutudumisha tukiwa hai na wazima. Uhusiano gani? Naam, miaka ipatayo 40 awali, mnamo 1905, Einstein alitabiri kuwako kwa uhusiano kati ya mata na nishati. Wengi wanafahamu hesabu yake E=mc².a Mara Einstein alipofanyiza hesabu ya uhusiano huo, wanasayansi wengine wangeweza kueleza jinsi ambavyo jua limedumu likiwaka kwa mabilioni ya miaka. Ndani ya jua, mna utendaji wa daima wa nyuklia. Kwa njia hiyo, kwa kila sekunde moja, jua hugeuza tani zipatazo milioni 564 za hidrojeni kuwa tani milioni 560 za heli. Hiyo inamaanisha kwamba tani zipatazo milioni 4 za mata hugeuzwa kuwa nishati ya jua, ambayo sehemu ndogo sana yake hufikia dunia na kudumisha uhai.

Jambo muhimu ni kwamba utaratibu huo waweza kufanywa kwa kinyume pia. “Nishati hugeuka kuwa mata wakati vipande vidogo visivyoweza kuonekana hugongana kwa miendo ya kasi sana na kufanyiza vipande vipya vilivyo vikubwa zaidi,” chaeleza The World Book Encyclopedia. Wanasayansi huigiza jambo hilo kwa sehemu ndogo kwa kutumia mashine kubwa ambazo huitwa vichapuzi, ambamo vipande visivyoweza kuonekana kwa macho hugongana kwa miendo ya kasi sana, na kufanyiza mata. “Tunaigiza tu mojawapo ya miujiza ya ulimwengu—kutokeza mata kutokana na nishati,” aeleza mshindi mmoja wa tuzo la Nobeli aliye pia mtaalamu wa fizikia Dakt. Carlo Rubbia.

‘Hayo ni kweli,’ huenda mtu akasema, ‘lakini yanahusianaje na rekodi ya uumbaji ambayo naweza kusoma katika Biblia?’ Biblia si kitabu cha kisayansi, lakini imethibitika kuwa ya kisasa nayo inapatana na mambo ya hakika ya sayansi. Tangu mwanzo hadi mwisho, Biblia yataja Yule ambaye ameumba mata yote katika ulimwengu, Mwanasayansi mkuu. (Nehemia 9:6; Matendo 4:24; Ufunuo 4:11) Na inaonyesha wazi uhusiano uliopo kati ya nishati na mata.

Kwa mfano, Biblia yaalika wasomaji wake wafanye hivi: “Inueni macho yenu juu, mkaone; ni nani aliyeziumba hizi; aletaye nje jeshi lao kwa hesabu; aziita zote kwa majina; kwa ukuu wa uweza wake, na kwa kuwa yeye ni hodari kwa nguvu zake; hapana moja isiyokuwapo mahali pake.” (Isaya 40:26) Ndiyo, Biblia inasema kwamba chanzo cha nishati hizo nyingi sana—Muumba—ndiye aliyesababisha ulimwengu uonekanao upate kuwako. Hilo lapatana kabisa na tekinolojia ya kisasa. Kwa sababu hiyo pekee, tunapaswa kustahi sana rekodi ya Biblia ya uumbaji.

Baada ya kuumba katika mbingu vitu visivyoonekana na vyenye kuonekana, Muumba na Mwana wake wa kwanza walikazia akili dunia. Dunia ilitoka wapi? Mungu angeweza kutokeza aina nyingi za elementi za kemikali zinazofanyiza sayari yetu kwa kubadilisha nishati nyingi iwe mata, jambo ambalo wataalamu wa fizikia wanasema kwamba linawezekana. Au, kama vile wanasayansi wengi wanavyoamini, dunia ingeweza kufanyizwa kwa mata iliyorushwa kutokana na mlipuko mkubwa wa nyota. Tena, ni nani awezaye kujua kama njia nyingi zilitumika pamoja, zile ambazo zimetajwa na nyinginezo ambazo wanasayansi bado hawajagundua juu ya kufanyizwa kwa dunia? Hata iwe ni njia gani iliyotumiwa, Muumba ndiye Chanzo chenye nguvu za elementi ambazo hufanyiza dunia yetu, kutia ndani madini yote ambayo ni muhimu katika kuendeleza uhai wetu.

Unafahamu kwamba kufanyizwa kwa dunia kungehusisha mambo mengi zaidi ya kuandaa tu vitu vyote vinavyohitajika kwa vipimo sahihi kabisa. Ukubwa wa dunia, mzunguko wake, na umbali wake kutoka kwa jua, na vilevile mwinamo wake kwenye mhimili wake na mzunguko wake wa jua ulio karibu duara kabisa, pia zilitakikana ziwe sahihi kabisa—jinsi zilivyo barabara. Kwa wazi, Muumba alianzisha mizunguko ya asili ambayo hufanya sayari yetu ifae kutegemeza uhai mwingi. Tuna sababu nyingi za kustaajabia hayo yote. Na ebu wazia itikio la wana wa kimbingu wenye miili ya roho walipotazama dunia ikifanyizwa pamoja na uhai uliomo! Kitabu kimoja cha Biblia chasema kwamba ‘waliimba pamoja’ na ‘kupiga kelele kwa furaha.’—Ayubu 38:4, 7.

Kuelewa Mwanzo Sura ya 1

Sura ya kwanza ya Biblia yatupa mambo mengine madogo-madogo ya hatua fulani muhimu ambazo Mungu alichukua za kutayarisha dunia ili ifurahiwe na wanadamu. Sura hiyo haielezi kila jambo; na tuisomapo, tusikate tamaa ikiwa haitaji mambo ambayo wasomaji wake wa kale hata hawangeelewa. Kwa mfano, alipokuwa akiandika sura hiyo, Musa hakuripoti juu ya utendaji wa mwani au bakteria zisizoweza kuonekana kwa macho. Namna hizo za uhai zilionwa kwa mara ya kwanza na wanadamu baada ya kuvumbuliwa kwa darubini, katika karne ya 16. Wala Musa hakuripoti kihususa juu ya wanyama wakubwa walioitwa dinosau, ambao kuwako kwao kulipata kujulikana kutokana na mabaki yaliyopatikana katika karne ya 19. Badala ya hivyo, Musa alipuliziwa kuandika maneno ambayo yangeeleweka na watu wa siku zake—lakini maneno ambayo yalifafanua kwa usahihi uumbaji wa dunia.

Usomapo Mwanzo sura ya 1, tokea mstari wa 3 na kuendelea, utaona kwamba imegawanywa kwa siku “sita” za uumbaji. Wengine hudai kwamba hizo zilikuwa siku halisi zenye saa 24, wakimaanisha kwamba ulimwengu wote na uhai ulio duniani ziliumbwa kwa kipindi kipunguacho juma moja! Lakini, ni rahisi kujua kwamba Biblia haifundishi jambo hilo. Kitabu cha Mwanzo kiliandikwa katika Kiebrania. Katika lugha hiyo, “siku” hurejezea kipindi cha wakati. Inaweza kumaanisha siku ndefu au inaweza kuwa siku halisi yenye saa 24. Hata katika Mwanzo, hizo “siku” sita zote zinasemwa kwa ujumla kuwa kipindi kimoja kirefu—“siku ile BWANA Mungu alipoziumba mbingu na nchi.” (Mwanzo 2:4; linganisha 2 Petro 3:8.) Uhakika ni, Biblia yafunua kwamba “siku,” au vipindi vya uumbaji hutia ndani maelfu ya miaka.

Mtu aweza kuona jambo hilo kutokana na kile ambacho Biblia yasema juu ya “siku” ya saba. Rekodi ya kila mojawapo ya “siku” sita za kwanza zamalizia kwa kusema, ‘ikawa jioni ikawa asubuhi, siku ya kwanza,’ na kadhalika. Lakini, maneno hayo hayapatikani baada ya rekodi ya “siku” ya saba. Na katika karne ya kwanza W.K., miaka ipatayo 4,000 baadaye katika historia, Biblia ilirejezea “siku” ya saba ya mapumziko kuwa ingali inaendelea. (Waebrania 4:4-6) Basi, “siku” ya saba ilikuwa kipindi cha maelfu ya miaka, nasi twaweza kukata kauli yenye kupatana na akili kwamba zile “siku” sita za kwanza pia zilikuwa vipindi vya maelfu ya miaka.

“Siku” ya Kwanza na ya Nne

Inaonekana kwamba dunia ilikuwa imewekwa kwenye mhimili uliozunguka jua nayo ilikuwa tufe lililofunikwa kwa maji kabla ya “siku,” au vipindi vya kazi za pekee za uumbaji kuanza. “Giza lilikuwa juu ya uso wa vilindi vya maji.” (Mwanzo 1:2) Mapema wakati huo, ni lazima kitu fulani—labda mchanganyiko wa mvuke, gesi nyinginezo, na mavumbi ya volkeno—kilikuwa kimezuia mwanga wa jua usifike kwenye uso wa dunia. Biblia yafunua kipindi cha kwanza cha uumbaji kwa njia hii: “Mungu akaendelea kusema, ‘Na iwe nuru’; na polepole nuru ikawapo,” au ikafikia uso wa dunia.—Mwanzo 1:3, tafsiri ya J. W. Watts.

Yale maneno “polepole . . . ikawapo” yaonyesha kwa usahihi namna ya kitenzi cha Kiebrania kilichotumiwa, kikionyesha hatua yenye kuendelea ambayo inachukua muda kukamilika. Mtu yeyote asomaye lugha ya Kiebrania aweza kupata namna hiyo ya kitenzi mara zipatazo 40 katika Mwanzo sura ya 1, nayo ndiyo njia ya kuelewa sura hiyo. Kile ambacho Mungu alianza kufanya katika jioni ya mfano ya kipindi cha uumbaji, polepole kikawa wazi, au dhahiri, baada ya asubuhi ya mfano ya “siku” hiyo.b Pia, kile kilichoanzishwa katika kipindi kimoja hakikuwa lazima kiwe kamili kipindi kifuatacho kilipoanza. Kwa mfano, nuru ilitokea polepole katika “siku” ya kwanza, lakini ilikuwa hadi kipindi cha nne cha uumbaji ambapo jua, mwezi, na nyota zingeweza kuonekana wazi.—Mwanzo 1:14-19.

“Siku” ya Pili na ya Tatu

Kabla ya Muumba kufanya nchi kavu itokee katika “siku” ya tatu ya uumbaji, yeye aliinua baadhi ya maji. Tokeo likawa kwamba dunia ilifunikwa kwa mvuke wa maji.c Hiyo rekodi ya kale haisemi—wala haihitaji kusema—njia iliyotumiwa. Badala yake, Biblia yakazia nafasi iliyopo baina ya maji ya juu na maji yaliyo kwenye uso wa dunia. Inaita nafasi hiyo mbingu. Hata leo watu hutumia neno hilo kumaanisha anga ambamo ndege hupaa. Baada ya muda, Mungu alijaza mbingu hiyo kwa gesi tofauti-tofauti zilizo muhimu kwa uhai.

Lakini, katika “siku” za uumbaji, maji yaliyokuwa kwenye uso wa dunia yalipunguka, hivi kwamba nchi kavu ikatokea. Labda kwa kutumia nguvu za miamba ambazo bado husogeza miamba ya chini ya dunia, inaonekana Mungu aliinua milima ya bahari ili kufanyiza mabara. Hilo lingetokeza nchi kavu juu ya maji na kutokeza vilevile mabonde yenye kina, ambayo wataalamu wa bahari sasa wamechora katika ramani na kuzichunguza kwa hamu. (Linganisha Zaburi 104:8, 9.) Baada ya nchi kavu kufanyizwa, tukio jingine la ajabu likatokea. Twasoma hivi: “Mungu akasema, Nchi na itoe majani, mche utoao mbegu, na mti wa matunda uzaao matunda kwa jinsi yake, ambao mbegu zake zimo ndani yake, juu ya nchi; ikawa hivyo.”—Mwanzo 1:11.

Kama ilivyosemwa katika sura iliyotangulia (“Uumbaji—Ulitoka Wapi?”), usanidimwanga ni muhimu kwa mimea. Chembe ya mimea ya kijani-kibichi ina visehemu vidogo vinavyoitwa kiwiti, ambavyo hupata nishati kutoka kwenye jua. “Viwanda hivyo vilivyo vidogo sana hata visiweze kuonekana kwa macho,” chaeleza kitabu Planet Earth, “hutengeneza sukari na wanga . . . Hakuna mwanadamu yeyote ambaye amewahi kubuni kiwanda bora, au ambacho bidhaa zake zinadaiwa sana, kuliko kiwiti.”

Kwa kweli, baadaye uhai wa wanyama ungetegemea kiwiti. Pia, bila mimea ya kijani-kibichi, anga la dunia lingejaa kaboni dioksidi kupita kiasi, nasi tungekufa kutokana na joto na vilevile kutokana na ukosefu wa oksijeni. Wataalamu fulani hutoa ufafanuzi wenye kushangaza sana kuhusu ukuzi wa uhai ukitegemea usanidimwanga. Kwa mfano, wao wasema kwamba viumbe vyenye chembe moja vilipoanza kukosa chakula, “chembe fulani zilifikia utatuzi. Hizo chembe zikagundua usanidimwanga.” Lakini kweli mambo yangetokea hivyo? Usanidimwanga ni wenye kutatanisha sana hivi kwamba wanasayansi wangali wanajaribu kugundua siri zake. Je, unafikiri kwamba uhai wenye kujitokeza wenyewe wa usanidimwanga ulianza tu wenyewe kwa njia isiyoeleweka? Au unapata likiwa jambo lenye kupatana na akili kuamini kwamba uhai umetokezwa na uumbaji wenye kusudi uliofanywa kwa akili, kama ambavyo kitabu cha Mwanzo kinavyoripoti?

Huenda kutokea kwa aina mbalimbali za mimea hakukuwa kumeisha katika “siku” ya tatu ya uumbaji. Huenda hata kulikuwa kunaendelea katika “siku” ya sita, ambapo Muumba ‘alipanda bustani katika Edeni’ na ‘kuchipusha katika ardhi kila mti unaotamanika kwa macho na kufaa kwa kuliwa.’ (Mwanzo 2:8, 9) Na kama ilivyotajwa mapema, anga la dunia ni lazima lilikuwa limekuwa safi katika “siku” ya nne, ili nuru zaidi kutoka kwa jua na magimba mengine ya kimbingu ifikie sayari Dunia.

“Siku” ya Tano na ya Sita

Katika “siku” ya tano ya uumbaji, Muumba aliendelea kujaza bahari na anga kwa namna mpya za uhai—“nafsi hai”—tofauti na mimea. Kwa kupendeza, miongoni mwa mambo mengine, wanabiolojia husema juu ya dola ya mimea na dola ya wanyama, nao hugawanya dola hizo katika jamii ndogo-ndogo. Neno la Kiebrania lililotafsiriwa “nafsi” lamaanisha “-enye kupumua.” Biblia yasema pia kwamba “nafsi hai” zina damu. Basi, twaweza kukata kauli ya kwamba viumbe ambao wana mifumo ya kupumua na ya kuzungusha damu—viumbe wenye kupumua wa bahari na anga—walianza kutokea katika kipindi cha tano cha uumbaji.—Mwanzo 1:20; 9:3, 4, NW.

Katika “siku” ya sita, Mungu alielekeza uangalifu zaidi kwenye nchi kavu. Aliumba wanyama wa “kufugwa” na “wa mwitu,” hiyo ikiwa mitajo muhimu Musa alipoandika masimulizi hayo. (Mwanzo 1:24) Basi ni katika kipindi hiki cha sita cha uumbaji ndipo wanyama wa nchi kavu walipoumbwa. Lakini, namna gani wanadamu?

Hiyo rekodi ya kale yatuambia kwamba Muumba alichagua kuumba namna ya kipekee sana ya uhai duniani. Yeye alimwambia Mwana wake wa kimbingu: “Na tumfanye mtu kwa mfano wetu, kwa sura yetu; wakatawale samaki wa baharini, na ndege wa angani, na wanyama, na nchi yote pia, na kila chenye kutambaa kitambaacho juu ya nchi.” (Mwanzo 1:26) Basi, mwanadamu angeonyesha hali ya kiroho ya Mfanyi wake, akionyesha sifa Zake. Na mwanadamu angekuwa na uwezo wa kutwaa ujuzi mwingi sana. Kwa njia hiyo, wanadamu wangetenda kwa akili ishindayo ile ya mnyama yeyote. Pia, tofauti na wanyama, mwanadamu aliumbwa akiwa na uwezo wa kutenda kwa kupatana na hiari yake mwenyewe, bila kuongozwa tu na silika.

Katika miaka ya majuzi, wanasayansi wamezifanyia utafiti sana chembe za urithi za wanadamu. Kwa kulinganisha vigezo vya chembe za urithi za wanadamu duniani kote, wao walipata uthibitisho wa wazi kwamba wanadamu wote wana mzazi mmoja wa kale, ambaye ndiye chanzo cha DNA za watu wote waliopata kuishi, kutia ndani kila mmoja wetu. Mnamo 1988, gazeti Newsweek lilitaja ugunduzi huo katika ripoti yenye kichwa “Kumtafuta Adamu na Hawa.” Uchunguzi huo ulitegemea aina fulani ya DNA ya mitokondria, ambayo ni kitu cha chembe ya urithi ambacho hupitishwa na jinsia ya kike pekee. Ripoti zilizotolewa mnamo 1995 kuhusu utafiti huo juu ya DNA za watu wa jinsia za kiume yaelekeza kwenye mkataa uo huo—kwamba “kulikuwa na ‘Adamu’ fulani, aliye babu yetu, ambaye chembe zake za urithi katika ile kromosomu ya [Y] zinapatikana katika kila mtu aishiye sasa duniani,” kama lilivyotajwa na gazeti Time. Ugunduzi huo uwe sahihi au si sahihi katika kila kijambo, huo unaonyesha kwamba historia tunayopata katika kitabu cha Mwanzo ni yenye kutumainika sana, ikiwa imeandikwa na Yule ambaye alikuwako wakati huo.

Ulikuwa upeo kama nini wakati Mungu alipokusanya elementi fulani za dunia ili kufanyiza mwana wake wa kwanza aliye binadamu, ambaye alimwita Adamu! (Luka 3:38) Masimulizi ya historia yatuambia kwamba Muumba wa dunia na uhai uliopo alimweka mwanadamu aliyekuwa amemwumba katika eneo lililo kama bustani ili ‘alilime na kulitunza.’ (Mwanzo 2:15) Huenda wakati huo Muumba bado alikuwa akitokeza aina mpya za wanyama. Biblia yasema: “Mungu akafanyiza kutoka katika ardhi kila mnyama wa msituni, na kila ndege wa angani, akamletea Adamu ili aone atawaitaje; kila kiumbe hai, jina alilokiita Adamu likawa ndilo jina lake.” (Mwanzo 2:19) Biblia haidokezi kamwe kwamba mwanadamu wa kwanza, Adamu, alikuwa hekaya tu. Tofauti na hilo, yeye alikuwa mtu halisi—mwanadamu mwenye kufikiria na mwenye hisia—ambaye angeweza kupata shangwe akifanya kazi katika makao hayo ya Paradiso. Kila siku, yeye alijifunza zaidi kuhusu kile ambacho Muumba wake alikuwa amefanyiza na jinsi Yeye alivyokuwa—sifa zake, utu wake.

Kisha, baada ya kipindi kisichotajwa, Mungu akamwumba mwanamke wa kwanza, awe mke wa Adamu. Zaidi, Mungu akaongezea maisha zao kusudi zaidi kwa kuwapa mgawo huu wenye maana: “Zaeni, mkaongezeke, mkaijaze nchi, na kuitiisha; mkatawale samaki wa baharini, na ndege wa angani, na kila kiumbe chenye uhai kiendacho juu ya nchi.” (Mwanzo 1:27, 28) Hakuna kitu kiwezacho kubadili kusudi hili lililotangazwa la Muumba, yaani, kwamba dunia nzima igeuzwe kuwa paradiso iliyojaa wanadamu wenye furaha wanaoishi kwa amani kati yao na vilevile na wanyama.

Ulimwengu wote uonekanao, kutia ndani sayari yetu na uhai uliomo, wathibitisha kwa wazi hekima ya Mungu. Kwa sababu ya hekima hiyo, kwa wazi angeweza kuona uwezekano wa kwamba baada ya muda wanadamu fulani huenda wangechagua kutenda kwa kujitegemea au kwa njia ya kuasi, japo yeye ndiye Muumba na Mpaji-Uhai. Uasi kama huo ungeweza kuharibu kazi tukufu ya kufanyiza paradiso ya duniani pote. Rekodi yasema kwamba Mungu aliwapa Adamu na Hawa mtihani rahisi ambao ungewakumbusha uhitaji wa kuwa watiifu. Mungu alisema kwamba kutotii kungefanya wakose uhai ambao alikuwa amewapa. Muumba alionyesha kwamba anajali alipowatahadharisha wazazi wetu wa kwanza juu ya mwendo mbaya ambao ungeathiri furaha ya jamii nzima ya wanadamu.—Mwanzo 2:16, 17.

Kufikia mwisho wa “siku” ya sita, Muumba alikuwa amefanya yote yaliyohitajika ili kutimiza kusudi lake. Yeye angesema kwa haki kwamba kila kitu alichokuwa amefanya kilikuwa “chema sana.” (Mwanzo 1:31) Wakati huu, Biblia yataja kipindi kingine muhimu kwa kusema kwamba Mungu ‘akastarehe siku ya saba, akaacha kufanya kazi yake yote aliyoifanya.’ (Mwanzo 2:2) Kwa kuwa Muumba “hazimii, wala hachoki,” kwa nini anasemwa kuwa yuapumzika? (Isaya 40:28) Hilo laonyesha kwamba aliacha kufanya kazi ya uumbaji halisi; isitoshe, yeye apumzika kwa njia ya kwamba hakuna kitu chochote, wala uasi mbinguni wala duniani, kiwezacho kuzuia utimizo wa kusudi lake tukufu. Akiwa na uhakika, Mungu alibariki “siku” ya saba ya uumbaji. Basi, viumbe wa Mungu wenye uaminifu-mshikamanifu na wenye akili—wanadamu na viumbe wa roho—wanaweza kuwa na uhakika wa kwamba kufikia mwisho wa “siku” ya saba, amani na furaha zitatanda kotekote ulimwenguni.

Je, Unaweza Kuitumaini Rekodi ya Mwanzo?

Lakini, je, kweli unaweza kuamini masimulizi haya ya uumbaji na matazamio yake? Kama tulivyoona, utafiti wa kisasa wa chembe za urithi unaelekea kufikia mkataa uliotajwa katika Biblia muda mrefu uliopita. Pia, wanasayansi fulani wameona utaratibu wa matukio unaoonyeshwa katika Mwanzo. Kwa mfano, mtaalamu mashuhuri wa miamba Wallace Pratt alisema: “Ikiwa mimi, mtaalamu wa miamba, ningeombwa nifafanue kifupi mawazo yetu ya kisasa juu ya chanzo cha dunia na ukuzi wa uhai kwa wachungaji wa hali ya chini, kama yale makabila yaliyoandikiwa Kitabu cha Mwanzo, njia bora zaidi ingekuwa kufuata tu kwa makini maneno ya sura ya kwanza ya Mwanzo.” Pia aliona kwamba utaratibu wa matukio kama unavyofafanuliwa katika Mwanzo kuhusu chanzo cha bahari na kutokea kwa nchi kavu, na vilevile kutokea kwa viumbe vya bahari, ndege, na wanyama, hasa ndio utaratibu wa migawanyiko mikubwa ya miamba.

Ebu fikiria: Musa aliwezaje—maelfu ya miaka iliyopita—kupata utaratibu ufaao wa habari alizoandika kama si kutokana na Muumba na Mbuni mwenyewe?

“Kwa imani,” Biblia yasema, “twaona kwamba ulimwengu ulifanyizwa kwa neno la Mungu, hivi kwamba vinavyoonekana vilitokana na visivyoonekana.” (Waebrania 11:3, The New English Bible) Wengi hawataki kukubali uhakika huo, wakipendelea kuamini kwamba nasibu au utaratibu fulani tu eti ndio uliotokeza ulimwengu na uhai.d Lakini, kama ambavyo tumeona, kuna sababu nyingi tofauti-tofauti za kuamini kwamba ulimwengu na uhai uonekanao—kutia na uhai wetu—watokana na Chanzo chenye akili, Muumba, Mungu.

Biblia yakiri wazi kwamba “imani si miliki ya watu wote.” (2 Wathesalonike 3:2) Lakini, imani si ujinga. Imani hutegemea uhalisi. Katika sura ifuatayo, tutaona sababu nyinginezo zaidi zenye kufaa na zenye kuvutia juu ya sababu zinazofanya tuwe na uhakika katika Biblia na Muumba Mtukufu, ambaye anatujali sisi binafsi.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 86]

Miviringo ya vumbi, kama huu ulio katika kundi la nyota liitwalo NGC 4261, ni uthibitisho wa kwamba kuna mashimo meusi yenye nguvu sana, ambayo hayawezi kuonekana. Biblia yaripoti juu ya kuwako, katika makao mengine, kwa viumbe ambao ni wenye nguvu sana lakini ambao hawawezi kuonekana

[Picha katika ukurasa wa 89]

Majaribio yaliunga mkono nadharia ya kisayansi ya kwamba uzito unaweza kugeuzwa uwe nishati na nishati kugeuzwa iwe uzito

[Picha katika ukurasa wa 94]

Kazi za uumbaji katika “siku” ya kwanza hadi ya tatu zilifanya iwezekane kwa mimea ya aina nyingi sana ichipuke

[Picha katika ukurasa wa 99]

Biblia inafafanua kwa maneno rahisi kutokea kwa namna tofauti-tofauti za uhai duniani kwa njia ya utaratibu

[Picha katika ukurasa wa 101]

‘Nikiwa mtaalamu wa miamba, njia bora zaidi ingekuwa kufuata tu kwa makini maneno ya sura ya kwanza ya Mwanzo.’—Wallace Pratt