Yerusalemu Lililo Kama Vile Jina Lake Limaanishavyo
‘Shangilieni daima, kwa ajili ya hivi niviumbavyo; maana tazama, naumba Yerusalemu uwe shangwe.’—ISAYA 65:18.
1. Ezra alihisije kuhusu jiji lililochaguliwa na Mungu?
AKIWA mwanafunzi makini wa Neno la Mungu, Ezra, kuhani Myahudi alithamini sana uhusiano uliokuwepo wakati mmoja kati ya Yerusalemu na ibada safi ya Yehova. (Kumbukumbu la Torati 12:5; Ezra 7:27) Upendo wake kwa jiji la Mungu wafunuliwa katika sehemu ya Biblia aliyopuliziwa kuiandika—Kitabu cha Kwanza na cha Pili cha Mambo ya Nyakati, na cha Ezra. Jina Yerusalemu lapatikana katika rekodi hizi za kihistoria karibu asilimia 25 ya mara 800 ambazo jina hilo lapatikana katika Biblia nzima.
2. Twapata maana gani ya kiunabii katika kile kimaanishwacho na jina Yerusalemu?
2 Katika Kiebrania cha Biblia, kwa kawaida “Yerusalemu” laweza kueleweka kuwa katika namna ya lugha ya Kiebrania yenye matumizi mara mbili. Lugha hiyo yenye matumizi mara mbili mara nyingi hutumika kurejezea vitu viwili-viwili, kama vile macho, masikio, mikono, na nyayo. Katika namna hii yenye matumizi mara mbili, jina Yerusalemu laweza kuonwa kuwa unabii wa amani ambayo watu wa Mungu wangepata katika maana mbili—kiroho na kimwili. Maandiko hayafunui kama Ezra alielewa hilo kikamili. Hata hivyo, akiwa kuhani, alifanya alivyoweza kuwasaidia Wayahudi wafurahie amani pamoja na Mungu. Bila shaka, yeye alijitahidi ili kwamba Yerusalemu lipate kuwa kama vile jina lake limaanishavyo, yaani, “Umilikaji [au, Msingi] wa Amani Mara Mbili.”—Ezra 7:6.
3. Yapita miaka mingapi kabla ya kujulishwa tena shughuli za Ezra, naye twamkuta katika hali zipi?
3 Biblia haisemi alikokuwa Ezra kipindi cha miaka 12 iliyokuwa katikati ya ziara yake Yerusalemu na kuwasili kwa Nehemia katika jiji hilo. Hali mbaya ya kiroho ya hilo taifa wakati huo, yadokeza kwamba Ezra hakuwepo. Hata hivyo twampata Ezra akitumikia akiwa kuhani wa Yerusalemu baada tu ya ukuta wa jiji kujengwa upya.
Siku ya Kusanyiko ya Ajabu Sana
4. Ni nini kilichokuwa cha maana kuhusu siku ya kwanza ya mwezi wa saba wa Israeli?
4 Ukuta wa Yerusalemu ulikamilishwa wakati uliofaa kabisa kwa ajili ya mwezi muhimu wa msherehekeo Tishri, uliokuwa wa saba katika kalenda ya kidini ya Israeli. Siku ya kwanza ya Tishri ilikuwa ya msherehekeo wa pekee wa mwezi mpya uitwao Msherehekeo wa Kupiga Tarumbeta. Siku hiyo, makuhani walipiga tarumbeta huku dhabihu zikitolewa kwa Yehova. (Hesabu 10:10; 29:1) Siku hiyo iliwatayarisha Waisraeli kwa ajili ya Siku ya Kufunika ya kila mwaka iliyokuwa tarehe 10 mwezi wa Tishri, na vilevile Msherehekeo wa Kukusanya wenye furaha ulioanza tarehe 15 hadi 21 mwezi huohuo.
5. (a) Ezra na Nehemia walitumiaje vizuri “siku ya kwanza ya mwezi wa saba”? (b) Kwa nini Waisraeli walilia?
5 “Siku ya kwanza ya mwezi wa saba,” “watu wote” walikusanyika, yaelekea wakitiwa moyo wafanye hivyo na Nehemia na Ezra. Wanaume kwa wanawake, na “wote walioweza kusikia na kufahamu” walitiwa ndani. Hivyo, watoto wadogo walikuwepo na walisikiliza kwa makini wakati Ezra aliposimama juu ya jukwaa na kusoma Sheria “tangu mapambazuko hata adhuhuri.” (Nehemia 8:1-4) Walawi walikuwa wakiwasaidia watu waelewe kilichokuwa kikisomwa baada ya kipindi fulani. Jambo lililowafanya Waisraeli walie walipong’amua jinsi wao na mababa wao wa zamani walivyoshindwa kuitii Sheria ya Mungu.—Nehemia 8:5-9.
6, 7. Wakristo wanaweza kujifunza nini kutokana na yale aliyofanya Nehemia ili kuzuia Wayahudi wasilie?
6 Lakini huo haukuwa wakati wa kuomboleza. Ulikuwa msherehekeo, nao watu walikuwa wametoka kumaliza kazi ya kujenga upya ukuta wa Yerusalemu. Kwa hiyo, Nehemia aliwasaidia kuwa na mwelekeo ufaao kwa kusema: “Enendeni zenu, mle kilichonona, na kunywa kilicho kitamu, tena mpelekeeni sehemu yeye asiyewekewa kitu; maana siku hii ni takatifu kwa BWANA wetu; wala msihuzunike; kwa kuwa furaha ya BWANA ni nguvu zenu.” Kwa kutii, “watu wote wakaenda zao kula na kunywa, na kuwapelekea watu sehemu, na kufanya furaha nyingi, kwa sababu walikuwa wameyafahamu maneno yale waliyohubiriwa.”—Nehemia 8:10-12.
7 Watu wa Mungu leo wanaweza kujifunza mengi kutokana na simulizi hilo. Wanaopendelewa kuwa na migao katika mikutano na makusanyiko wapaswa kukumbuka yaliyotajwa hapo juu. Kwa kuongezea kutoa shauri lenye kusahihisha ambalo nyakati nyingine huhitajika, pindi hizo hukazia manufaa na baraka ambazo hutokana na kutimiza matakwa ya Mungu. Pongezi hutolewa kwa ajili ya kazi njema zilizofanywa na kitia-moyo hutolewa ili kuvumilia. Watu wa Mungu wapaswa kuondoka kwenye mikusanyiko hiyo wakiwa na furaha moyoni kwa sababu ya mafundisho yenye kujenga ambayo wamepokea kutoka katika Neno la Mungu.—Waebrania 10:24, 25.
Mkusanyiko Mwingine Wenye Furaha
8, 9. Ni mkusanyiko gani wa pekee ambao ulifanyika siku ya pili ya mwezi wa saba, ukiwa na matokeo gani kwa watu wa Mungu?
8 Siku ya pili ya mwezi huo wa pekee, “wakuu wa mbari za mababa za watu wote, na makuhani, na Walawi, wakamkusanyikia Ezra, mwandishi, ili wapate kuyasikiliza maneno ya torati.” (Nehemia 8:13) Ezra alistahili sana kuongoza mkusanyiko huo, kwa kuwa “alikuwa ameuelekeza moyo wake kuitafuta sheria ya BWANA, na kuitenda, na kufundisha maagizo na hukumu katika Israeli.” (Ezra 7:10) Bila shaka, mkusanyiko huo ulikazia sehemu ambazo watu wa Mungu walihitaji kujipatanisha zaidi na agano la Sheria. Uhitaji wa kufanya matayarisho yafaayo ya kusherehekea Msherehekeo wa Vibanda uliokuwa ukikaribia ni jambo lililohitaji kushughulikiwa kwa haraka.
9 Msherehekeo huo wa juma zima ulifanywa kwa njia ifaayo, watu wote wakikaa katika vibanda vya muda vilivyojengwa kwa matawi na majani ya miti mbalimbali. Watu walijenga vibanda hivyo juu ya paa zao bapa, katika nyua zao, katika nyua za hekalu, na katika nyanja za umma za Yerusalemu. (Nehemia 8:15, 16) Ilikuwa fursa nzuri kama nini kukusanya watu na kuwasomea kutoka katika Sheria ya Mungu! (Linganisha Kumbukumbu la Torati 31:10-13.) Walisomewa kila siku, “tangu siku ya kwanza hadi siku ya mwisho” ya msherehekeo huo, jambo ambalo lilitokeza “furaha kubwa sana” kwa upande wa watu wa Mungu.—Nehemia 8:17, 18.
Hatupaswi Kuachilia Nyumba ya Mungu
10. Kwa nini mkusanyiko wa pekee ulipangwa siku ya 24 ya mwezi wa saba?
10 Kuna wakati na mahali pafaapo kusahihisha makosa mazito miongoni mwa watu wa Mungu. Yaonekana kwa kung’amua kwamba huo ndio uliokuwa wakati wa kufanya hivyo, Ezra na Nehemia walipanga tarehe 24 ya mwezi wa Tishri iwe siku ya kufunga. Sheria ya Mungu ilisomwa tena, nao watu wakaungama dhambi zao. Kisha Walawi wakapitia shughuli za Mungu za rehema pamoja na watu wake waliopotoka, wakatumia maneno mazuri ya kumsifu Yehova, na kufanya “agano la hakika” lililotiwa muhuri na wakuu, Walawi na makuhani.—Nehemia 9:1-38.
11. Ni kuhusiana na ‘agano jipi la hakika’ ambalo Wayahudi walijiweka chini ya wajibu?
11 Kwa ujumla watu walikula kiapo cha kutimiza ‘agano hilo la hakika.’ Wao ‘wangeiendea torati ya Mungu wa kweli.’ Nao walikubali kutofanya mapatano ya ndoa pamoja na “watu wa nchi.” (Nehemia 10:28-30) Zaidi ya hayo, Wayahudi walijiweka chini ya wajibu wa kushika Sabato, kutoa mchango wa kifedha kila mwaka ili kutegemeza ibada ya kweli, kutoa kuni kwa ajili ya madhabahu ya dhabihu, kutoa wazaliwa wa kwanza wa makundi ya wanyama wao kwa ajili ya dhabihu, na kupeleka mazao ya kwanza ya nchi penye majumba ya kulia ya hekalu. Ni wazi kwamba waliazimia ‘kutoiacha nyumba ya Mungu wao.’—Nehemia 10:32-39.
12. Kutoachilia nyumba ya Mungu kwahusisha nini leo?
12 Leo, ni lazima watu wa Yehova wawe waangalifu wasiache pendeleo lao la ‘kutoa utumishi mtakatifu’ katika nyua za hekalu kubwa la kiroho la Yehova. (Ufunuo 7:15) Hilo lahusisha sala za kawaida zenye kuhisiwa moyoni kwa ajili ya kuendeleza ibada ya Yehova. Kuishi kulingana na sala hizo huhitaji kujitayarisha kwa ajili ya mikutano ya Kikristo na kuishiriki, kushiriki katika mipango ya kuhubiri habari njema, na kuwasaidia wenye kupendezwa kwa kurudi, na ikiwezekana, kujifunza Biblia pamoja nao. Wengi wasiotaka kuachilia nyumba ya Mungu hutoa michango ya kifedha kusaidia kazi ya kuhubiri na utunzaji wa mahali pa ibada ya kweli. Sisi pia tunaweza kuunga mkono ujenzi wa mahali pa kukutania penye kuhitajiwa kwa uharaka na vilevile kupaweka pakiwa safi na nadhifu. Njia muhimu ya kuonyesha upendo kwa nyumba ya kiroho ya Mungu ni kuendeleza amani miongoni mwa waamini wenzetu na kuwasaidia wowote wanaohitaji msaada wa kimwili au wa kiroho.—Mathayo 24:14; 28:19, 20; Waebrania 13:15, 16.
Mzinduo Wenye Furaha
13. Ni jambo gani lenye uharaka lililohitaji kushughulikiwa kabla ya ukuta wa Yerusalemu kuzinduliwa, na walio wengi waliweka kielelezo gani chema?
13 “Agano la hakika” lililotiwa muhuri siku ya Nehemia liliwatayarisha watu wa kale wa Mungu kwa ajili ya siku ya mzinduo wa ukuta wa Yerusalemu. Lakini jambo jingine lenye uharaka lilihitaji kushughulikiwa. Likiwa limezungukwa na ukuta mkubwa wenye malango 12, Yerusalemu lilihitaji idadi kubwa zaidi ya watu. Ingawa Waisraeli fulani waliishi humo, “mji ulikuwa na nafasi nyingi, tena mkubwa; lakini watu waliomo walikuwa haba.” (Nehemia 7:4) Ili kutatua tatizo hilo, watu ‘walipiga kura, ili katika watu kumi kumleta mmoja akae ndani ya Yerusalemu mji mtakatifu.’ Itikio lenye utayari kwa mpango huo lilisukuma watu ‘wajitoe kwa hiari ili wakae Yerusalemu.’ (Nehemia 11:1, 2) Ni kielelezo kizuri kama nini kwa waabudu wa kweli leo ambao hali zao zinawaruhusu kuhamia mahali ambapo pana uhitaji mkubwa wa msaada wa Wakristo wakomavu!
14. Ni nini kilichotukia siku ya kuzinduliwa kwa ukuta wa Yerusalemu?
14 Punde si punde matayarisho muhimu yalianza kwa ajili ya siku kubwa ya mzinduo wa ukuta wa Yerusalemu. Wanamuziki na waimbaji wakakusanywa kutoka katika majiji yaliyozunguka Yuda. Nao wakafanyizwa kuwa kwaya kubwa mbili za kutoa shukrani, kila moja ikifuatwa na mwandamano. (Nehemia 12:27-31, 36, 38) Kwaya na miandamano hiyo ilianza kwenye sehemu fulani ya ukuta, mbali kabisa na hekalu, labda kwenye Lango la Bondeni, na kutembea kuelekea pande tofauti hadi walipokutana kwenye nyumba ya Mungu. “Wakatoa dhabihu nyingi siku ile, wakafurahi; kwa kuwa Mungu amewafurahisha furaha kuu; na wanawake pia na watoto wakafurahi; hata ikasikiwa mbali sana furaha hiyo ya Yerusalemu.”—Nehemia 12:43.
15. Kwa nini kuwekwa wakfu kwa ukuta wa Yerusalemu hakukuwa sababu ya furaha ya kudumu?
15 Biblia haisemi msherehekeo huo ulifanyika tarehe gani. Bila shaka, huo ulikuwa jambo kuu, ikiwa haukuwa upeo wa kujengwa upya Yerusalemu. Bila shaka, kazi nyingi ya kujenga ilihitajika kufanywa ndani ya jiji hilo. Baada ya muda raia wa Yerusalemu walipoteza msimamo wao mzuri wa kiroho. Kwa kielelezo, Nehemia alipozuru jiji hilo kwa mara ya pili, alipata kwamba nyumba ya Mungu ilikuwa imeachwa tena na kwamba Waisraeli walikuwa wakioa tena wanawake wapagani. (Nehemia 13:6-11, 15, 23) Hali zilizo mbaya kama hizo zinathibitishwa katika maandishi ya nabii Malaki. (Malaki 1:6-8; 2:11; 3:8) Kwa hiyo, kuwekwa wakfu kwa ukuta wa Yerusalemu hakukuwa sababu ya furaha ya kudumu.
Sababu ya Furaha ya Milele
16. Watu wa Mungu wanatazamia matukio gani makuu?
16 Leo, watu wa Yehova hutamani wakati ambapo Mungu atashinda adui zake wote. Ushindi huo utaanza na kuharibiwa kwa “Babiloni Mkubwa”—jiji la kitamathali ambalo lajumlisha aina zote za dini zisizo za kweli. (Ufunuo 18:2, 8) Kuharibiwa kwa dini isiyo ya kweli kutaashiria awamu ya kwanza ya dhiki kubwa inayokuja. (Mathayo 24:21, 22) Mbele yetu kuna tukio lililo muhimu kwa kweli—ndoa ya kimbingu kati ya Bwana Yesu Kristo na bibi-arusi wake aliyefanyizwa na raia 144,000 wa “Yerusalemu Jipya.” (Ufunuo 19:7; 21:2) Hatuwezi kusema wakati hususa ambapo ndoa hiyo ya kimbingu itakamilika, lakini hapana shaka litakuwa tukio lenye furaha.—Ona gazeti la Mnara wa Mlinzi la Agosti 15, 1990, ukurasa wa 30-31.
17. Twajua nini kuhusu kukamilishwa kwa Yerusalemu Jipya?
17 Twajua kwamba kukamilishwa kwa Yerusalemu Jipya kuko karibu sana. (Mathayo 24:3, 7-14; Ufunuo 12:12) Tofauti na jiji la kidunia la Yerusalemu, halitasababisha kukata tamaa. Hiyo ni kwa sababu raia wake wote ni wafuasi wa Yesu Kristo ambao wametiwa mafuta kwa roho, wakajaribiwa, na kutakaswa. Baada ya kudumisha uaminifu wao hadi kifo, kila mmoja atakuwa amethibitika kwa umilele kuwa mwaminifu-mshikamanifu kwa Mwenye Enzi Kuu ya Ulimwengu Wote Mzima, Yehova Mungu. Jambo hilo ni lenye maana kwa wanadamu wale wengine wote—walio hai na waliokufa!
18. Kwa nini yatupasa ‘kufurahi, na kushangilia daima’?
18 Fikiria litakalotokea wakati Yerusalemu Jipya litakapoelekeza uangalifu wake kwa wanadamu ambao hudhihirisha imani katika dhabihu ya fidia ya Yesu. “Tazama!” akaandika mtume Yohana. “Hema la Mungu liko pamoja na wanadamu, naye atakaa pamoja nao, nao watakuwa vikundi vya watu wake. Na Mungu mwenyewe atakuwa pamoja nao. Naye atafuta kabisa kila chozi kutoka katika macho yao, na kifo hakitakuwapo tena, wala ombolezo wala kupaaza kilio wala umivu halitakuwapo tena kamwe. Mambo ya zamani yamepitilia mbali.” (Ufunuo 21:2-4) Zaidi ya hayo, Mungu atautumia mpango huo ulio kama jiji ili kuinua wanadamu wafikie ukamilifu. (Ufunuo 22:1, 2) Hizo ni sababu nzuri kama nini za ‘kufurahi, na kushangilia daima, kwa ajili ya hivi ambavyo Mungu anaumba sasa’!—Isaya 65:18.
19. Wakristo wamekusanywa katika paradiso ipi ya kiroho?
19 Hata hivyo, si lazima wanadamu wenye kutubu wangoje hadi wakati huo ili wapokee msaada kutoka kwa Mungu. Katika mwaka wa 1919, Yehova alianza kukusanya washiriki wa mwisho wa wale 144,000 na kuwaleta kwenye paradiso ya kiroho, ambako matunda ya roho ya Mungu—kama vile upendo, shangwe, na amani—hupatikana kwa wingi. (Wagalatia 5:22, 23) Sehemu yenye kutokeza ya paradiso hiyo ya kiroho imekuwa imani ya wakazi wake watiwa-mafuta, ambao wamekuwa na matokeo ya ajabu katika kuongoza kuhubiriwa kwa habari njema ya Ufalme wa Mungu katika dunia yote inayokaliwa. (Mathayo 21:43; 24:14) Tokeo limekuwa kwamba, “kondoo wengine” wapatao milioni sita, walio na tumaini la kidunia, wameruhusiwa pia kuingia katika paradiso ya kiroho na kufurahia kazi yenye matokeo. (Yohana 10:16) Wamestahili kuingia humo kwa kujiweka wakfu kwa Yehova Mungu kwa msingi wa imani yao katika dhabihu ya fidia ya Mwana wake, Yesu Kristo. Kwa kweli, kushirikiana kwao na wanaotazamiwa kuwa washiriki wa Yerusalemu Jipya kumethibitika kuwa baraka. Hivyo, katika kushughulika kwake na Wakristo watiwa-mafuta, Yehova ameweka msingi thabiti wa “dunia mpya”—jamii ya wanadamu wenye kumhofu Mungu ambao watarithi milki ya kidunia ya Ufalme wa kimbingu.—Isaya 65:17; 2 Petro 3:13.
20. Yerusalemu Jipya litakuwaje kama vile jina lake limaanishavyo?
20 Hali za amani zinazofurahiwa sasa na watu wa Yehova katika paradiso yao ya kiroho, karibuni zitafurahiwa katika paradiso halisi duniani. Watafurahia hali hizo wakati ambapo Yerusalemu Jipya litashuka kutoka mbinguni ili kubariki wanadamu. Katika maana mbili, watu wa Mungu watafurahia hali za amani zilizoahidiwa kwenye Isaya 65:21-25. Wakiwa waabudu wa Yehova wenye muungano katika paradiso ya kiroho, watiwa-mafuta ambao bado hawajachukua mahali pao katika Yerusalemu Jipya la kimbingu, hali kadhalika wale wa “kondoo wengine,” sasa wanajionea amani yenye kutolewa na Mungu. Nayo amani hiyo itaenea ndani ya Paradiso hiyo halisi, wakati ambapo ‘mapenzi ya Mungu yatatendeka duniani kama ilivyo mbinguni.’ (Mathayo 6:10) Naam, likiwa ‘Msingi thabiti wa Amani Mara Mbili,’ Yerusalemu, jiji tukufu la kimbingu la Mungu litakuwa kama vile jina lake limaanishavyo. Litasimama kwa umilele wote likiwa jiji lenye kumletea sifa Muumba Mtukufu, Yehova Mungu, na Mfalme Bwana-Arusi wake, Yesu Kristo.
Je, Wakumbuka?
◻ Ni nini kilichotimizwa wakati Nehemia alipokusanya watu huko Yerusalemu?
◻ Wayahudi wa kale walilazimika kufanya nini ili wasiachilie nyumba ya Mungu, nasi twahitajiwa kufanya nini?
◻ “Yerusalemu” lahusikaje katika kuleta furaha na amani yenye kudumu?
[Ramani katika ukurasa wa 23]
(Ona mpangilio kamili katika nakala iliyochapishwa)
MALANGO YA YERUSALEMU
Nambari zaonyesha kimo cha sasa katika kipimo cha meta
LANGO LA SAMAKI
LANGO LA JIJI LA KALE
LANGO LA EFRAIMU
LANGO LA PEMBENI
Ukuta Mpana
Uwanja wa Umma
LANGO LA BONDENI
MTAA WA PILI
Ukuta wa Mapema wa Kaskazini
JIJI LA DAUDI
LANGO LA MARUNDO YA MAJIVU
Bonde la Hinomu
Ngome
LANGO LA KONDOO
LANGO LA MLINZI
Eneo la Hekalu
LANGO LA UKAGUZI
LANGO LA FARASI
OFELI
Uwanja wa Umma
LANGO LA MAJI
Chemchemi ya Gihoni
LANGO LA CHEMCHEMI
Bustani ya Mfalme
En-rogel
Bonde (la Kati) la Tyropoeon
Kijito cha Kidroni
740
730
730
750
770
770
750
730
710
690
670
620
640
660
680
700
720
740
730
710
690
670
Ukubwa ambao yaelekea ukuta wa Yerusalemu ulikuwa umefikia wakati wa kuharibiwa kwa jiji na wakati ambapo Nehemia aliongoza katika kuujenga upya ukuta