Sura ya 6

Wakati wa Kutahini (1914-1918)

“Acheni tukumbuke kwamba sisi tumo katika majira ya kutahini. . . . Ikiwa kuna sababu yoyote ambayo ingeongoza yeyote kuacha Bwana na Kweli Yake na kuacha kutoa dhabihu kwa ajili ya Kusudi la Bwana, basi si upendo wa Mungu tu ndani ya moyo ambao umesukuma kupendezwa katika Bwana, bali jambo jingine; labda kutumaini kwamba wakati ulikuwa mfupi; kujitakasa kulikuwa kwa wakati fulani tu. Ikiwa ndivyo, sasa ndio wakati ufaao wa kuacha.”

MANENO hayo, yaliyotokea katika The Watch Tower la Novemba 1, 1914, yalifaa sana. Miaka ya kutoka 1914 hadi 1918, ilithibitika kwelikweli kuwa “majira ya kutahini” kwa Wanafunzi wa Biblia. Baadhi ya mitihani ilikuja kutoka ndani; mingine ilikuja kutoka nje. Ingawa hivyo, yote pamoja, ilitahini Wanafunzi wa Biblia katika njia ambayo ilifunua kama walikuwa kikweli na ‘upendo wa Mungu ndani ya mioyo yao.’ Je, wangeshikamana na “Bwana na Kweli Yake” au wangeacha?

Matarajio Makubwa

Katika Juni 28, 1914, Dyuki-Mkuu Francis Ferdinand wa Austria-Hungaria alipigwa risasi na kuuawa na mwuaji. Uuaji huo ulifyatusha ile Vita Kuu, kama vile Vita ya Ulimwengu 1 ilivyoitwa hapo kwanza. Vita ilianza katika Agosti 1914 wakati Ujerumani ilipovamia Ubelgiji na Ufaransa. Kufikia vuli ya mwaka huo, vita yenye umwagaji-damu mwingi sana ilikuwa imeanza.

“Nyakati za Mataifa zimekwisha; siku za wafalme wao zimekwisha”! Ndivyo Ndugu Russell alivyopaaza sauti alipokuwa akiingia chumba cha kulia kwenye makao makuu ya Brooklyn ya Watch Tower Society, asubuhi ya Ijumaa, Oktoba 2, 1914. Msisimko ulikuwa mwingi. Wengi zaidi kati ya hao waliokuwapo walikuwa wametazamia kwa miaka mingi mwaka wa 1914. Lakini mwisho wa Nyakati za Mataifa ungeleta nini?

Vita ya Ulimwengu 1 ilikuwa inachacha, na katika wakati huo ilikuwa imeaminiwa kwamba vita hiyo ilikuwa ikiongoza kuingia kwenye wakati wa machafuko ya utawala ya duniani pote ambayo yangetokeza mwisho wa mfumo wa mambo uliopo. Pia kulikuwa na matarajio mengine kuhusu mwaka 1914. Alexander H. Macmillan, ambaye alikuwa amebatizwa Septemba 1900, alikumbuka baadaye hivi: “Wachache kati yetu tulifikiri kwa uzito sana kwamba tungeenda mbinguni wakati wa juma la kwanza la mwezi huo wa Oktoba.”a Kwa kweli, akikumbuka asubuhi ambayo Russell alitangaza mwisho wa Nyakati za Mataifa, Macmillan alikubali hivi: “Tulisisimka sana sana, nami singeshangaa kama katika nukta hiyo tungeanza tu kupaa, huku tangazo la Russell likiwa ni ishara ya kuanza kupaa kuelekea mbinguni—lakini bila shaka hakukuwa na jambo lolote kama hilo.”

Matarajio yaliyokatishwa tamaa kwa habari ya kurudi kwa Bwana Yesu katika karne ya 19 yalikuwa yamesababisha wafuasi wengi wa William Miller na vikundi vingine vya Waadventisti kupoteza imani. Lakini namna gani juu ya Wanafunzi wa Biblia walioshirikiana na Russell? Je, baadhi yao walikuwa wamevutwa na wazo la wokovu wao wenyewe wa mapema badala ya kumpenda Mungu na tamaa yenye nguvu ya kufanya mapenzi yake?

‘Ndugu Russell, Je, Wewe Hukukatishwa Tamaa?’

Ndugu Russell alikuwa amekuwa akitia moyo Wanafunzi wa Biblia waendelee kukaa macho na kuazimia kuendelea katika kazi ya Bwana hata kama mambo hayatakamilika upesi kama wao walivyokuwa wametarajia.

Oktoba 1914 ukapita, na C. T. Russell na washirika wake walikuwa wangali duniani. Kisha Oktoba 1915 ukapita. Je, Russell alikatishwa tamaa? Katika The Watch Tower la Februari 1, 1916, yeye aliandika hivi: “‘Lakini, Ndugu Russell, wazo lako ni nini kuhusu wakati wa kubadilika kwetu? Je, wewe hukukatishwa tamaa kwamba huo hukuja tulipoutazamia kwamba ungekuja?’ mtauliza. Hapana, twajibu, sisi hatukukatishwa tamaa. . . . Ndugu, wale miongoni mwetu walio na maoni yafaayo kuelekea Mungu hawakatishwi tamaa na mipango yoyote Yake. Sisi hatukutaka mapenzi yetu wenyewe yafanyike; hivyo wakati tulipopata kujua kwamba tulikuwa tukitarajia jambo lenye kosa katika Oktoba, 1914, basi tulifurahi kwamba Bwana hakubadili Mpango Wake utufae sisi. Sisi hatukutaka Yeye afanye hivyo. Sisi twataka tu tuweze kuelewa mipango na makusudi Yake.”

Hapana, Wanafunzi wa Biblia ‘hawakuchukuliwa nyumbani’ mbinguni katika Oktoba 1914. Hata hivyo, Nyakati za Mataifa zilikwisha katika mwaka huo. Kwa wazi, Wanafunzi wa Biblia walikuwa na mengi ya kujifunza kuhusu umaana wa mwaka 1914. Kwa wakati huohuo, wafanye nini? Wafanye kazi! Kama vile The Watch Tower la Septemba 1, 1916, lilivyoeleza jambo hilo: “Sisi tuliwazia kwamba kazi ya Mavuno ya kukusanya kuleta ndani Kanisa [la watiwa-mafuta] ingekamilishwa kabla ya mwisho wa Nyakati za Mataifa; lakini hamkuwa na lolote katika Biblia lililosema hivyo. . . . Je, sisi twasikitika kwa sababu kazi ya Mavuno yaendelea? Hapana, hakika . . . Maoni yetu ya sasa, ndugu wapendwa, yapasa kuwa ya shukrani nyingi kuelekea Mungu, uthamini wenye kuongezeka wa Kweli nzuri ajabu ambayo Yeye ametujalia pendeleo la kuiona na kuhusianishwa nayo, na bidii yenye kuongezeka katika kupeleka Kweli hiyo kwa wengine waijue.”

Lakini je, kulikuwa mengi zaidi ya kufanywa katika kazi ya mavuno? Kwa wazi Ndugu Russell alifikiri hivyo. Yenye kuonyesha hivyo ni mazungumzo aliyokuwa nayo pamoja na Ndugu Macmillan katika vuli ya 1916. Akimwita Macmillan kwenye ofisi yake alimofanyia funzo na uandishi wake kwenye Betheli ya Brooklyn, Russell alimwambia hivi: “Kazi inaongezeka haraka, na itaendelea kuongezeka, kwa kuwa kuna kazi ya ulimwenguni pote ya kufanywa katika kuhubiri ‘gospeli ya ufalme’ katika ulimwengu wote.” Russell alitumia muda wa saa tatu na nusu akieleza Macmillan kwa ufupi yale aliyoelewa kutoka Biblia kuwa ndiyo kazi kubwa iliyokuwa ingali mbele.

Wanafunzi wa Biblia walikuwa wamepitia mtihani mgumu. Lakini kwa msaada wa The Watch Tower walikuwa wametiwa nguvu washinde kukatishwa tamaa. Hata hivyo, majira ya kutahini yalikuwa hayajakwisha.

“Itakuwaje Sasa?”

Katika Oktoba 16, 1916, Ndugu Russell na mwandishi wake Menta Sturgeon waliondoka kwenda katika safari ya kutoa mihadhara iliyokuwa imetangulia kupangiwa sehemu ya magharibi na kusini-magharibi mwa Marekani. Ingawa hivyo, Russell alikuwa mgonjwa mahututi wakati ule. Safari hiyo iliwapeleka kwanza Detroit, Michigan, kupitia Kanada. Kisha, baada ya kutua katika Illinois, Kansas, na Texas, wanaume hao wawili wakawasili California, ambako Russell alitoa hotuba yake ya mwisho siku ya Jumapili, Oktoba 29, huko Los Angeles. Siku mbili baadaye, mapema alasiri ya Jumanne, Oktoba 31, Charles Taze Russell mwenye umri wa miaka 64 alikufa akiwa ndani ya garimoshi katika Pampa, Texas. Tangazo la kifo chake lilitokea katika The Watch Tower la Novemba 15, 1916.

Tokeo lilikuwa nini juu ya familia ya Betheli wakati habari za kifo cha Ndugu Russell zilipotangazwa? A. H. Macmillan, aliyetumika akiwa msaidizi wa Russell ofisini wakati Russell alipokuwa hayupo, alikumbuka baadaye asubuhi ile aliposomea familia ya Betheli barua ya simu: “Mguno ulisikika katika chumba hicho chote cha kulia. Baadhi yao walilia kwa sauti. Hakuna aliyekula kiamshakinywa asubuhi hiyo. Wote walikuwa wamehuzunika sana. Kwenye mwisho wa kipindi cha chakula walikutana vikundi vidogovidogo kuongea na kunong’onezeana, ‘Itakuwaje sasa?’ Ni kazi ndogo iliyofanywa siku hiyo. Sisi hatukujua la kufanya. Jambo hilo lilikuwa lisilotazamiwa kabisa, na hali Russell alikuwa amejaribu kututayarisha kwa ajili yalo. Tungefanya nini? Mshtuko wa kwanza wa hasara yetu ya kumpoteza C. T. Russell katika kifo ulikuwa ndio mbaya zaidi. Wakati ujao wetu ulikuwa wenye shaka sana katika siku hizo chache za kwanza. Muda wote wa maisha yake Russell alikuwa amekuwa ndiye ‘Sosaiti.’ Kazi ilitegemea azimio lake lenye nguvu la kuona mapenzi ya Mungu yakifanywa.”

Baada ya shughuli za maziko kwenye The Temple katika New York na kwenye Carnegie Hall katika Pittsburgh, Ndugu Russell alizikwa Allegheny, katika uwanja wa familia ya Betheli, kulingana na ombi lake. Masimulizi mafupi ya maisha ya Russell pamoja na wasia na maagizo yake vilichapishwa katika The Watch Tower la Desemba 1, 1916, pamoja na chapa za kwanza zilizofuata za buku Studies in the Scriptures.

Ingekuwaje sasa? Ilikuwa vigumu kwa Wanafunzi wa Biblia kuwazia mtu mwingine akiwa mahali pa Ndugu Russell. Je, uelewevu wao wa Maandiko ungezidi kuwa wenye kuendelea au ungekomea hapo? Je, wangekuwa farakano likimtegemea yeye? Russell mwenyewe alikuwa ameeleza wazi kabisa kwamba alitazamia kazi iendelee. Hivyo kufuatia kifo chake, maswali fulani ya wazi yalizuka upesi: Ni nani atasimamia yaliyomo katika The Watch Tower na vichapo vingine? Ni nani apaswa kuwa msimamizi mahali pa Russell?

Badiliko Katika Usimamizi

Katika wasia wake Ndugu Russell alitoa muhtasari wa mpango kwa ajili ya Halmashauri ya Uhariri ya watu watano ili kuamua habari za kutiwa katika The Watch Tower.b Kuongezea hilo, baraza la waelekezi la Watch Tower Bible and Tract Society lilifanya mipango kwa ajili ya Halmashauri ya Utekelezi ya watu watatu—A. I. Ritchie, W. E. Van Amburgh, na J. F. Rutherford—iwe na uangalizi juu ya kazi yote ya Sosaiti kwa ujumla, ikitegemea udhibiti wa baraza la waelekezi.c Ingawa hivyo, ni nani angekuwa msimamizi mpya? Uamuzi huo ungefanywa kwenye mkutano wa kila mwaka wa Sosaiti wenye kufuata, kama miezi miwili baadaye, katika Januari 6, 1917.

Mwanzoni, Halmashauri ya Utekelezi ilifanya yote iliyoweza kuimarisha hali na kutia moyo Wanafunzi wa Biblia waendelee kuwa watendaji katika kazi na wasife moyo. The Watch Tower liliendelea kutangazwa, likiwa na makala ambazo Russell alikuwa ameandika kabla ya kifo chake. Lakini kadiri mkutano wa kila mwaka ulivyokaribia, mkazo ukaanza kuongezeka. Wengine hata walikuwa wakifanya kampeni ndogo za uchaguzi ili mtu aliye chaguo lao apate kuteuliwa kuwa msimamizi. Wengine, kwa sababu ya staha kubwa waliyokuwa nayo kwa Ndugu Russell, walionekana wakihangaikia zaidi kujaribu kuiga sifa zake na kusitawisha kidhehebu chenye kumtegemea yeye. Hata hivyo wengi zaidi kati ya Wanafunzi wa Biblia walipendezwa na kuendelea na kazi ambayo Russell alikuwa amejishughulisha sana nayo.

Wakati wa uchaguzi ulipokuwa ukikaribia, swali lilibaki, Ni nani angechukua mahali pa Russell akiwa msimamizi? The Watch Tower la Januari 15, 1917, liliripoti tokeo la mkutano wa kila mwaka, likieleza waziwazi hivi: “Ndugu Pierson, akitumia maelezo na maneno yafaayo sana yenye uthamini na upendo kuelekea Ndugu Russell, alitaarifu kwamba alikuwa amepokea ujumbe akiwa mwekaji wa kura za kuwakilisha kutoka kwa ndugu kotekote katika nchi kwamba apigie Ndugu J. F. Rutherford kura zao kuwa Msimamizi, na aliendelea kutaarifu kwamba alikubaliana kabisa na jambo hilo.” Baada ya jina la Rutherford kutajwa na kuungwa mkono, hakukuwa na mapendekezo zaidi, kwa hiyo “huyo Mwandishi alipiga kura kama alivyoelekezwa, na Ndugu Rutherford alitangazwa kwa kauli moja kuwa chaguo la Mkusanyiko huo awe Msimamizi.”

Uchaguzi ukiwa umekwisha kuamuliwa, msimamizi huyo mpya alipokewaje? The Watch Tower lililotajwa hapo juu liliripoti hivi: “Ndugu kila mahali walikuwa wamesali kwa bidii kwa ajili ya mwongozo na mwelekezo wa Bwana katika jambo hilo la uchaguzi; na ulipomalizwa, kila mtu alikuwa mwenye kuridhika na mwenye furaha, wakiamini kwamba Bwana alikuwa ameelekeza mazungumzo na mafikirio yao na kujibu sala zao. Upatani mkamilifu ulienea miongoni mwa wote waliokuwapo.”

Lakini “upatani mkamilifu” huo haukudumu sana. Msimamizi huyo mpya alipokewa kwa uchangamfu na wengi lakini si na wote.

Msimamizi Mpya Asonga Mbele

Ndugu Rutherford hakuwa na nia ya kubadili mwelekezo wa tengenezo, bali kuendelea na kigezo cha kusonga mbele kilichowekwa na Russell. Wawakilishi wasafirio wa Sosaiti (waliojulikana kama mapilgrimu) waliongezwa kutoka 69 hadi 93. Ugawanyaji wa trakti za bure za Sosaiti mbele ya makanisa na kwa ukawaida katika huduma ya nyumba hadi nyumba uliongezwa mwendo katika Jumapili za pindi kwa pindi.

Ile “kazi ya kipasta,” iliyokuwa imeanzishwa kabla ya kifo cha Russell, sasa ikaongezwa. Hiyo ilikuwa kazi ya kufuatia, kama ule utendaji wa ziara za kurudia unaoendeshwa sasa na Mashahidi wa Yehova. Ili kutia nguvu zaidi kazi ya kuhubiri, msimamizi mpya wa Sosaiti alipanua kazi ya kolpota. Makolpota (watangulizi wa mapainia wa leo) waliongezwa kutoka 372 hadi 461.

“Mwaka 1917 ulianza ukiwa na maoni yenye kuvunja moyo kidogo,” likataarifu The Watch Tower la Desemba 15, 1917. Naam, kufuatia kifo cha C. T. Russell, kulikuwa maoni fulani yasiyo na hakika, shaka fulani, na hofu fulani. Hata hivyo, ripoti ya mwisho wa mwaka ilikuwa yenye kutia moyo; utendaji wa shambani ulikuwa umeongezeka. Kwa wazi, kazi ilikuwa ikisonga mbele. Je, Wanafunzi wa Biblia walikuwa wamepita mtihani mwingine—kifo cha C. T. Russell—kwa mafanikio?

Jitihada za Kupata Udhibiti

Si kila mtu aliyekuwa mwenye kumuunga mkono huyo msimamizi mpya. C. T. Russell na J. F. Rutherford walikuwa watu tofauti sana. Walikuwa na nyutu tofauti na walitoka katika malezi tofauti. Kwa wengine ilikuwa vigumu kukubali tofauti hizo. Katika akili zao, hapana yeyote ambaye angeweza kuchukua mahali pa Ndugu Russell kwa kufaa vizuri.

Wachache, hasa kwenye makao makuu, kwa kweli walimchukia Ndugu Rutherford. Uhakika wa kwamba kazi ilikuwa ikisonga mbele na kwamba alikuwa akifanya kila jitihada kufuata mipango ambayo ilikuwa imewekwa na Russell haukuonekana ukiwavutia. Upesi upinzani ukaongezeka. Washiriki wanne wa baraza la waelekezi wa Sosaiti walifikia hatua ya kujaribu kunyakua udhibiti wa usimamizi kutoka mikononi mwa Rutherford. Hali ilifikia hatua hatari katika kiangazi cha 1917, kwa kutolewa kwa The Finished Mystery, lile buku la saba la Studies in the Scriptures.

Ndugu Russell hakuweza kutokeza buku hili wakati wa maisha yake, ingawa yeye alikuwa ametumaini kufanya hivyo. Kufuatia kifo chake, Halmashauri ya Utekelezi ya Sosaiti ilipanga washiriki wawili, Clayton J. Woodworth na George H. Fisher, watayarishe kitabu hiki, ambacho kilikuwa ni maelezo juu ya Ufunuo, Wimbo Ulio Bora, na Ezekieli. Kwa sehemu, kilitegemea habari iliyokuwa imeandikwa na Russell juu ya vitabu hivyo vya Biblia, na maelezo na mafafanuzi mengine yakaongezwa. Maofisa wa Sosaiti walitoa kibali ili hati iliyokamilishwa itangazwe nacho kitabu kikatolewa kwa familia ya Betheli penye meza ya chakula siku ya Jumanne, Julai 17, 1917. Katika pindi hiyohiyo, tangazo lenye kugutusha lilitolewa—wale waelekezi wapinzani wanne walikuwa wameondolewa, na Ndugu Rutherford alikuwa ameweka wengine wanne wajaze nafasi zao zilizoachwa wazi. Itikio lilikuwa nini?

Ilikuwa kama kwamba kombora lilikuwa limelipuka! Waelekezi hao wanne walioondolewa walitumia kwa hamu pindi hiyo ili kuchochea ushindani wa saa tano mbele ya familia ya Betheli juu ya usimamizi wa mambo ya Sosaiti. Idadi fulani ya familia ya Betheli iliwaunga mkono wapinzani. Upinzani huo uliendelea kwa majuma kadhaa, huku wachochezi hao wakitisha “kupindua uonezi ulioko,” kama walivyosema. Lakini Ndugu Rutherford alikuwa na msingi imara wa kuchukua hatua aliyokuwa amechukua. Jinsi gani hivyo?

Ilitokea kwamba ijapokuwa waelekezi hao wanne wenye kupinga walikuwa wamewekwa na Ndugu Russell, kuwekwa huko hakukuwa kumethibitishwa kwa kura na washiriki wa shirika kwenye mkutano wa kila mwaka wa Sosaiti. Kwa hiyo, hao wanne hawakuwa hata kidogo washiriki halali wa baraza la waelekezi! Rutherford alikuwa anajua jambo hilo lakini hakuwa amelitaja mwanzoni. Kwa nini? Alikuwa ametaka kuepuka kutoa wazo la kwamba alikuwa akienda kinyume cha mapenzi ya Ndugu Russell. Hata hivyo, ilipopata kuwa wazi kwamba hawangeacha upinzani wao, Rutherford alitenda kulingana na mamlaka na madaraka yake akiwa msimamizi kuweka wengine wanne badala yao, ambao kuwekwa kwao kungethibitishwa kwenye mkutano wa kila mwaka wenye kufuata, ambao ungefanywa mnamo Januari 1918.

Katika Agosti 8, wale waliokuwa waelekezi wasiotosheka na wenye kuwaunga mkono waliacha familia ya Betheli; walikuwa wameombwa waondoke kwa sababu ya usumbufu waliokuwa wakitokeza. Upesi wakaanza kueneza upinzani wao kwa kampeni iliyosambaa ya kutoa hotuba na kuandika barua kotekote katika Marekani, Kanada, na Ulaya. Kama tokeo, baada ya kiangazi cha 1917, idadi fulani ya makutaniko ya Wanafunzi wa Biblia iligawanyika vikundi viwili—wale waliokuwa waaminifu-washikamanifu kwa Sosaiti na wale waliopotezwa kwa urahisi na maneno laini ya wapinzani.

Lakini je, waelekezi hao walioondolewa katika jitihada ya kupata udhibiti wa tengenezo, wangeweza kujaribu kuvuta wale waliokuwa wakihudhuria mkutano wa kila mwaka? Akitazamia itikio hilo, Rutherford alihisi ni jambo lenye kufaa kufanya uchunguzi wa makutaniko yote. Matokeo yalikuwa nini? Kulingana na ripoti iliyochapishwa katika The Watch Tower la Desemba 15, 1917, wale waliokuwa wakipiga kura walionyesha uungaji-mkono wao mkubwa sana kwa J. F. Rutherford na waelekezi wenye kushirikiana naye! Jambo hilo lilithibitishwa kwenye mkutano wa kila mwaka.d Jitihada za wapinzani kupata udhibiti zilikuwa zimeshindwa!

Ilitukia nini kwa wale wapinzani na waungaji mkono wao? Baada ya mkutano wa kila mwaka wa Januari 1918, wapinzani walijitenga hata wakachagua kuadhimisha Ukumbusho, katika Machi 26, 1918, wakiwa peke yao. Umoja wowote waliofurahia ulikuwa wa muda mfupi, na kabla ya muda usio mrefu kupita walivunjika kuwa mafarakano mbalimbali. Katika visa vingi zaidi, idadi yao ilizidi kushuka na utendaji wao ukapungua au ukakoma kabisa.

Kwa wazi, kufuatia kifo cha Ndugu Russell, Wanafunzi wa Biblia walikabili mtihani halisi wa ushikamanifu. Ni kama Tarissa P. Gott, ambaye alibatizwa katika 1915, alivyolisema jambo hilo: “Wengi kati ya hao waliokuwa wameonekana kuwa wenye nguvu sana, wenye kujitoa sana kwa Bwana, wakaanza kuondoka. . . . Yote hayo hayakuonekana kuwa sawa kamwe, hata hivyo yalikuwa yakitukia na yalituudhi sisi. Lakini nilijiambia: ‘Je, tengenezo hili silo ambalo Yehova alitumia kutuweka huru na minyororo ya dini bandia? Je, sisi hatukuonja wema wake? Ikiwa tungeondoka sasa, tungeenda wapi? Je, mwisho haungekuwa kufuata binadamu fulani?’ Hatungeweza kuona sababu ambayo ingetufanya kufuata waasi-imani hao, hivyo tukakaa.”—Yn. 6:66-69; Ebr. 6:4-6.

Wengine waliojiondoa kwenye tengenezo walitubu baadaye wakashirikiana tena katika ibada na Wanafunzi wa Biblia. Walio wengi sana, kama vile Dada Gott, waliendelea kushirikiana na Watch Tower Society na Ndugu Rutherford. Upendo na umoja ambao uliwafungamanisha pamoja ulikuwa umejengwa kupitia miaka ya kushirikiana pamoja katika mikutano na mikusanyiko. Hawangeruhusu chochote kivunje kifungo hicho.—Kol. 3:14.

Kufikia 1918 Wanafunzi wa Biblia walikuwa wameokoka kutahiniwa kutoka ndani. Ingawa hivyo, namna gani kama upinzani ungezuka kutoka wale walio nje?

Shabaha za Shambulio

Kupitia mwisho wa 1917 na kuingia katika 1918, Wanafunzi wa Biblia waligawanya kwa bidii kile kitabu kipya, The Finished Mystery. Kufikia mwisho wa 1917, wachapaji walikuwa na shughuli nyingi wakichapa nakala 850,000. The Watch Tower la Desemba 15, 1917, liliripoti hivi: “Uuzaji wa Buku la Saba haulinganiki na uuzaji wa kitabu kingine chochote kijulikanacho, kwa kipindi kilekile cha wakati, isipokuwa Biblia.”

Si kila mtu aliyesisimuliwa na mafanikio ya The Finished Mystery. Kitabu hicho kilikuwa na marejezo fulani kwa makasisi wa Jumuiya ya Wakristo yaliyokuwa yenye kuchoma sana. Jambo hilo liliwakasirisha sana makasisi hivi kwamba walihimiza serikali ikandamize vichapo vya Wanafunzi wa Biblia. Kama tokeo la upinzani huo wenye kuchochewa na makasisi, mapema katika 1918, The Finished Mystery kilipigwa marufuku katika Kanada. Upesi upinzani ukapanda dhidi ya Wanafunzi wa Biblia katika Marekani.

Ili kufichua wazi msongo huu wenye kuchochewa na makasisi, katika Machi 15, 1918, Watch Tower Society ilitoa trakti Kingdom News Na. 1. Ujumbe wayo ulikuwa nini? Kichwa kikuu cha makala chenye upana wa safu sita kilisomeka hivi: “Utovu wa Uvumilio wa Kidini—Wafuasi wa Pasta Russell Wanyanyaswa Kwa Sababu Wawaambia Watu Kweli.” Chini ya kichwa kikuu “Wanayotendwa Wanafunzi wa Biblia Yafanana na Yale ya ‘Enzi za Giza’” yaliandikwa mambo ya hakika ya mnyanyaso na marufuku iliyokuwa imeanza Kanada. Wachochezi ni nani? Trakti hiyo haikuficha kweli ikielekeza kwa makasisi, ambao walielezwa kuwa “jamii ya wanaume wenye kushikilia kauli yao ambao sikuzote wamejitahidi kuzuia watu wasiielewe Biblia na kukandamiza mafundisho yote ya Biblia isipokuwa kama yamekuja kupitia kwao.”e Lo, ni ujumbe wenye kupiga kwa nguvu kama nini!

Makasisi waliitikiaje mfichuo huo? Tayari walikuwa wamechochea matata dhidi ya Watch Tower Society. Lakini sasa walitenda kikatili! Katika masika ya 1918, wimbi la mnyanyaso lilianzishwa dhidi ya Wanafunzi wa Biblia katika Amerika Kaskazini na Ulaya pia. Upinzani huo wenye kuchochewa na makasisi ulifikia upeo katika Mei 7, 1918, wakati waranti za serikali ya muungano ya Marekani zilipotolewa ili kukamata J. F. Rutherford na washirika wake kadhaa wa karibu. Kufikia katikati ya 1918, Rutherford na washirika saba walijipata wakiwa katika gereza la serikali ya muungano katika Atlanta, Georgia.

Lakini Jaji Rutherford na washirika wake wakiwa gerezani, ni nini lililoupata utendaji kwenye makao makuu?

Kuendeleza Kazi Bila Ndugu Wenye Madaraka

Katika Brooklyn, Halmashauri ya Utekelezi iliwekwa ili kuchukua usimamizi wa kazi. Hangaiko kuu la ndugu waliowekwa lilikuwa kuendeleza mwenezo wa The Watch Tower. Hakika Wanafunzi wa Biblia kila mahali walihitaji kitia-moyo cha kiroho chote ambacho wangeweza kupewa. Kwa kweli, muda huo wote wa “majira ya kutahini,” hakuna toleo hata moja la The Watch Tower lililokosa kutokea katika chapa!f

Hali ilikuwaje katika makao makuu? Thomas (Bud) Sullivan ambaye baadaye alitumikia akiwa mshiriki wa Baraza Linaloongoza, alikumbuka hivi: “Lilikuwa pendeleo langu kuzuru Betheli ya Brooklyn mwishoni-mwishoni mwa kiangazi cha 1918 wakati ndugu walipokuwa kifungoni. Ndugu waliosimamia kazi kwenye Betheli hawakuwa wenye woga wala wenye huzuni hata kidogo. Kwa kweli, hali ilikuwa kinyume kabisa. Walikuwa na maoni ya kutazamia mazuri na wenye uhakika kwamba hatimaye Yehova angewapa watu wake ushindi. Nilipendelewa kuwa penye meza ya kiamshakinywa Jumatatu asubuhi wakati ndugu waliokuwa wametumwa nje katika migawo ya mwisho-juma walipotoa ripoti zao. Kulikuwa hali nzuri. Katika kila kisa ndugu walikuwa na uhakika, wakimngojea Yehova aelekeze zaidi shughuli zao.”

Hata hivyo, matatizo mengi yalikabiliwa. Vita ya Ulimwengu 1 ilikuwa ingali inachacha. Kulikuwa upungufu wa karatasi na makaa-mawe, vilivyohitajiwa sana kwa ajili ya kazi katika makao makuu. Uzalendo ukiwa unapamba moto, kulikuwa uhasama mwingi kuelekea Sosaiti; Wanafunzi wa Biblia walionwa kuwa wasaliti. Chini ya hali hizo kali, ilionekana kwamba haiwezekani kuendeleza shughuli za kazi katika Brooklyn. Kwa hiyo, baada ya kushauriana na ndugu wengine, Halmashauri ya Utekelezi iliuza Brooklyn Tabernacle na kufunga Kao la Betheli. Katika Agosti 26, 1918, shughuli za kazi zilihamishwa kurudi Pittsburgh kwenye jengo la ofisi katika barabara za Federal na Reliance.

Hata hivyo, kulikuwa na hali changamfu. Martha Meredith alikumbuka hivi: “Sisi tuliokuwa katika Pittsburgh tulikusanyika na kuamua kwamba tungeendelea na kazi mpaka ndugu watoke gerezani. Katika wakati huo ofisi ya Brooklyn ilihamishiwa Pittsburgh, kwa hiyo ndugu walijishughulisha kuandika makala kwa ajili ya The Watch Tower na kuhakikisha kwamba zimechapwa. Magazeti ya The Watch Tower yalipokuwa tayari kupelekwa nje, sisi akina dada tuliyafunga na kuyapeleka nje kwa watu.”

Wanafunzi wa Biblia walikuwa wamekabili majaribu makali tangu Nyakati za Mataifa zikome katika vuli ya 1914. Je, wangeweza kuendelea kustahimili? Je, kweli walikuwa na ‘upendo wa Mungu ndani ya mioyo yao’ au la? Je, wangeshikamana kwa imara na “Bwana na Kweli Yake,” kama vile Russell alivyokuwa amewatahadharisha, au wangeacha?

[Maelezo ya Chini]

[Blabu katika ukurasa wa 68]

Rutherford aliwaambia wapinzani waondoke Betheli

[Sanduku katika ukurasa wa 62]

“Baadhi Yetu Tulikuwa Tumekuwa Kidogo Wenye Haraka Mno”

Oktoba 1914 ulipokuwa ukikaribia, baadhi ya Wanafunzi wa Biblia walitarajia kwamba mwishoni mwa Nyakati za Mataifa, wao, wakiwa Wakristo watiwa-mafuta kwa roho, wangepokea thawabu yao ya kimbingu. Kuonyesha hilo ni tukio moja lililotukia katika mkusanyiko mmoja wa Wanafunzi wa Biblia katika Saratoga Springs, New York, Septemba 27-30, 1914. A. H. Macmillan, aliyekuwa amebatizwa miaka 14 mapema, alitoa hotuba Jumatano, Septemba 30. Katika kuitoa aliarifu hivi: “Labda hii ndiyo hotuba ya watu wote ya mwisho ambayo nitapata kutoa kwa sababu tutaenda nyumbani [mbinguni] karibuni.”

Hata hivyo, siku mbili baadaye (Ijumaa, Oktoba 2), Macmillan alitaniwa kwa uchangamfu katika Brooklyn, ambako wajumbe wa mkusanyiko wangekusanyika tena. Akiwa katika kiti chake kichwani pa meza, C. T. Russell alitangaza hivi: “Tutafanya mabadiliko fulani katika programu ya Jumapili [Oktoba 4]. Wakati wa saa 4:30 asubuhi ya Jumapili Ndugu Macmillan atatutolea hotuba.” Itikio likawaje? Macmillan aliandika baadaye hivi: “Kila mtu aliangua kicheko, wakikumbuka niliyokuwa nimesema Jumatano katika Saratoga Springs—‘hotuba yangu ya mwisho ya watu wote’!”

“Basi,” Macmillan akaendelea, “wakati huo ikawa lazima nishughulike kupata jambo la kusema. Nilipata Zaburi 74:9, ‘Hatuzioni ishara zetu, wala sasa hakuna nabii, wala kwetu hakuna ajuaye, hata lini.’ Ahaa! Hilo lilikuwa tofauti. Katika hotuba hiyo nilijaribu kuonyesha akina ndugu kwamba labda baadhi yetu tulikuwa tumekuwa kidogo wenye haraka mno katika kufikiri kwamba tungeenda mbinguni mara hiyo, na jambo linalotufaa kufanya ni kuendelea kujishughulisha na utumishi wa Bwana mpaka yeye aamue ni wakati gani yeyote kati ya watumishi wake waliokubaliwa angechukuliwa nyumbani kwenda mbinguni.”

[Sanduku katika ukiurasa wa 67]

Historia ya Maisha ya J. F. Rutherford

Joseph Franklin Rutherford alizaliwa na wazazi Wabaptisti katika shamba moja huko Morgan County, Missouri, Marekani, katika Novemba 8, 1869. Joseph alipokuwa na umri wa miaka 16, baba yake alikubali ahudhurie chuo, maadamu angelipia masomo yake mwenyewe na kulipa mtu wa kibarua awe badala yake katika hilo shamba. Akiwa kijana mwenye kuazimia, Joseph alipata mkopo kutoka kwa rafiki na akafaulu kwenda kwenye chuo huku akijifunza sheria pia.

Baada ya kukamilisha masomo yake ya kielimu, Rutherford alitumia miaka miwili chini ya ukufunzi wa Jaji E. L. Edwards. Kufikia wakati alipokuwa na miaka 20, alipata kuwa ripota rasmi wa mahakama za Mzunguko wa Kihukumu wa Kumi na Nne katika Missouri. Mei 5, 1892, leseni yake ya kumwezesha kufanya kazi akiwa mwanasheria katika Missouri ilitolewa. Rutherford alitumikia baadaye kwa miaka minne akiwa wakili wa mashtaka wa umma wa Boonville, Missouri. Baadaye zaidi, alitumikia pindi kwa pindi akiwa jaji maalumu katika Mahakama ya Mzunguko wa Kihukumu wa Nane wa Missouri. Ndiyo sababu akaja kujulikana kuwa “Jaji” Rutherford.

Jambo la kupendeza ni kwamba, ili kusaidia kulipia masomo yake, Rutherford aliuza maensaiklopidia kutoka nyumba hadi nyumba. Haikuwa kazi rahisi—kulikuwa majibu mengi makali. Katika pindi moja karibu afe alipoanguka ndani ya kijito chenye barafu alipokuwa akitembelea mashamba. Alijiahidi kwamba atakapokuwa mwanasheria, mtu yeyote mwenye kuuza vitabu akija wakati wowote kwenye ofisi, angevinunua. Kupatana kabisa na ahadi yake, alikubali mabuku matatu ya “Millennial Dawn” kutoka kwa makolpota wawili waliokuja kwenye ofisi yake mapema katika 1894. Majuma kadhaa baadaye yeye alisoma vitabu vile na mara moja akaandika barua kwa Watch Tower Society, ambamo alisema hivi: “Mke wangu mpenzi nami tumesoma vitabu hivi kwa kupendezwa kwingi sana, nasi twaiona kuwa zawadi na baraka kubwa kutoka kwa Mungu kuwa na fursa ya kuvipata.” Katika 1906, Joseph F. Rutherford alibatizwa, na mwaka mmoja baadaye akawa wakili wa kisheria wa Watch Tower Society.

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 69]

‘Hakuna Wanadamu Duniani Waliopendelewa Zaidi’

Juni 21, 1918, J. F. Rutherford na washirika wake kadhaa wa karibu walihukumiwa kifungo cha miaka 20, wakiwa wamepatikana na hatia bandia ya kufanya njama. Hisia zao zilikuwa nini? Katika barua iliyoandikwa kwa mkono yenye tarehe ya Juni 22-23 (inayoonyeshwa chini), akiwa katika jela kwenye Raymond Street katika Brooklyn, New York, Ndugu Rutherford aliandika: “Labda hakuna wanadamu duniani leo waliopendelewa zaidi na walio na furaha zaidi ya wale ndugu saba walio gerezani sasa. Wao wanajua hawana hatia kabisa ya kosa la kukusudia, na washangilia kuwa wakiteseka pamoja na Kristo kwa ajili ya kumtumikia Yeye kwa uaminifu-mshikamanifu.”

[Sanduku katika ukurasa wa 70]

Wenye Kupatwa na Mnyanyaso Uliochochewa na Makasisi

Kufikia katikati ya 1918, J. F. Rutherford na washirika wake saba wa karibu walikuwa gerezani—wenye kupatwa na upinzani uliochochewa na makasisi. Lakini wanaume hao wanane sio peke yao waliokuwa shabaha ya chuki hiyo. Wakati wa miaka ya mapema C. T. Russell ndiye sanasana aliyekuwa shabaha ya shambulio la makasisi na magazeti ya habari. Sasa ikawa ni Wanafunzi wa Biblia ndiyo wenye kushambuliwa. “The Golden Age” (sasa “Amkeni!”) la Septemba 29, 1920, lilitangaza ripoti ndefu, yenye kueleza mambo waziwazi juu ya mnyanyaso wa kikatili waliovumilia katika Marekani. Lilisomeka kama jambo fulani kutoka katika Baraza la Kuhukumu Wazushi.g Masimulizi yafuatayo yalitiwa ndani:

“Aprili 22, 1918, katika Wynnewood, Oklahoma, Claud Watson kwanza alitiwa katika jela kisha akaachiliwa kimakusudi mikononi mwa genge la wafanyaghasia waliokuwa makasisi, wanabiashara, na wachache wengine ambao walimwangusha chini, na kumwagiza mnegro ampige mijeledi, na alipopata nafuu kidogo, ampige mijeledi tena. Halafu wakammwagia lami na manyoya mwili wote, na kusugua lami ndani ya nywele na ngozi ya kichwa chake.”

“Aprili 29, 1918, katika Walnut Ridge, Arkansas, W. B. Duncan, umri wa miaka 61, Edward French, Charles Franke, Bw. Griffin na Bi. D. Van Hoesen walitiwa ndani ya jela. Jela ilivunjwa na genge la wafanyaghasia ambalo lilitumia maneno ya matusi na machafu sana, likawapiga mijeledi, likawapaka lami, likawatia manyoya na kuwafukuza kutoka mjini. Duncan alishurutishwa kutembea kilometa arobaini na mbili kwenda nyumbani kwake naye hakupona kabisa. Griffin alipofushwa karibu kabisa na akafa kutokana na shambulio hilo miezi michache baadaye.”

“Aprili 30, 1918, . . . katika Minerva, Ohio, S. H. Griffin kwanza alitiwa ndani ya jela kisha akaachiliwa mikononi mwa genge la wafanyaghasia, kisha akahutubiwa na mhudumu kwa dakika kumi na tano, kisha akapigwa tena na tena, akalaaniwa, akapigwa mateke, akakanyagwakanyagwa, akatishwa kutundikwa na kufishwa maji, akafukuzwa mjini, akatemewa mate, akakunguwazwa tena na tena, akadungwadungwa kwa mwavuli, akakatazwa asipande gari, akafuatwa kwa kilometa nane mpaka Malvern, Ohio, akakamatwa tena, akatiwa ndani ya jela kwa ajili ya ulinzi katika Carrollton na hatimaye akapelekwa nyumbani na maofisa walio wajasiri na waaminifu ambao, baada ya kuchunguza fasihi yake, walisema, kitu kama, ‘Hatuoni kosa katika mtu huyu.’”

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 64]

Katika Oktoba 31, 1916, Charles Taze Russell mwenye umri wa miaka 64 alikufa akiwa ndani ya garimoshi katika Pampa, Texas; magazeti mengi ya habari yaliripoti juu ya maziko hayo

[Picha katika ukurasa wa 66]

J. F. Rutherford alikuwa mtu mwenye sura ya kuvuta uangalifu, akiwa na kimo cha meta 1.88 na uzani wa kilo 102

[Picha katika ukurasa wa 69]

Jela katika Raymond Street, katika Brooklyn, New York, ambamo Ndugu Rutherford na washirika wake kadhaa wa karibu walifungiwa kwa siku saba mara tu baada ya kuhukumiwa kwao

[Picha katika ukurasa wa 71]

Thomas (Bud) Sullivan alitembelea makao makuu katika 1918 na baadaye akatumikia katika Baraza Linaloongoza la Mashahidi wa Yehova