Mkumbuke Muumba Wako Mtukufu!

“Mkumbuke Muumba wako . . . kabla hazijaja siku zilizo mbaya.”—MHUBIRI 12:1.

1. Inafaa vijana ambao wamejiweka wakfu kwa Mungu watumieje ujana wao na nguvu zao?

YEHOVA huwapa watumishi wake nguvu za kufanya mapenzi yake. (Isaya 40:28-31) Yeye huwapa nguvu bila kubagua umri wao. Lakini ingefaa sana vijana ambao wamejiweka wakfu kwa Mungu watumie ujana wao na nguvu zao kwa hekima. Kwa kufanya hivyo, wao wazingatia shauri la “mhubiri,” Mfalme Solomoni wa Israeli la kale. Yeye alihimiza hivi: “Mkumbuke Muumba wako siku za ujana wako, kabla hazijaja siku zilizo mbaya, wala haijakaribia miaka utakaposema, Mimi sina furaha katika hiyo.”—Mhubiri 1:1; 12:1.

2. Watoto wa Wakristo waliojiweka wakfu wapaswa kufanya nini?

² Kwanza Solomoni aliwapa vijana wa Israeli shauri hili la kumkumbuka Muumba Mtukufu siku za ujana. Wao walizaliwa katika taifa lililokuwa limejiweka wakfu kwa Yehova. Namna gani watoto wa Wakristo waliojiweka wakfu wakati wetu? Kwa kweli, wao wapaswa kumkumbuka Muumba wao Mtukufu. Wakifanya hivyo, watamheshimu na kujinufaisha.—Isaya 48:17, 18.

Vielelezo Vyema vya Wakati Uliopita

3. Yosefu, Samweli, na Daudi waliweka vielelezo gani?

³ Vijana wengi wanaotajwa katika Biblia waliweka vielelezo vyema kwa kumkumbuka Muumba wao Mtukufu. Tangu utotoni, Yosefu, mwana wa Yakobo, alimkumbuka Muumba wake. Mke wa Potifa alipojaribu kumshawishi Yosefu afanye ngono naye, Yosefu alikataa katakata akisema: “Nifanyeje ubaya huu mkubwa nikamkose Mungu?” (Mwanzo 39:9) Samweli aliyekuwa Mlawi alimkumbuka Muumba wake utotoni na hata muda wote wa maisha yake. (1 Samweli 1:22-28; 2:18; 3:1-5) Kwa hakika kijana Daudi wa Bethlehemu alimkumbuka Muumba wake. Tumaini lake kwa Mungu lilidhihirika alipokabili lile jitu Goliathi Mfilisti na kutangaza: “Wewe unanijia mimi na upanga, na fumo, na mkuki, bali mimi ninakujia wewe kwa jina la BWANA wa majeshi, Mungu wa majeshi ya Israeli uliowatukana. Siku hii ya leo BWANA atakuua mkononi mwangu, nami nitakupiga, na kukuondolea kichwa chako, . . . dunia nzima wajue ya kuwa yuko Mungu katika Israeli. Nao jamii ya watu wote pia wajue ya kwamba BWANA haokoi kwa upanga wala kwa mkuki; maana vita ni vya BWANA, naye atawatia ninyi mikononi mwetu.” Punde si punde Goliathi alikuwa amekufa, Wafilisti nao wakatoroka.—1 Samweli 17:45-51.

4. (a) Ni nini kinachoonyesha kwamba msichana Mwisraeli aliyekuwa mateka katika Siria, na vilevile Mfalme Yosia aliyekuwa kijana, walimkumbuka Muumba wetu Mtukufu? (b) Alipokuwa na umri wa miaka 12, Yesu alionyeshaje kwamba alimkumbuka Muumba wake?

⁴ Kijana mwingine aliyemkumbuka Muumba Mtukufu ni msichana Mwisraeli aliyekuwa mateka. Alimtolea ushahidi mzuri sana mke wa Naamani, mkuu wa jeshi la Siria, hivi kwamba mkuu huyo alimwendea nabii wa Mungu, akaponywa ugonjwa wa ukoma, akawa mwabudu wa Yehova. (2 Wafalme 5:1-19) Mfalme Yosia aliyekuwa kijana aliendeleza kwa ujasiri ibada safi ya Yehova. (2 Wafalme 22:1–23:25) Lakini Yesu wa Nazareti ndiye kielelezo chema kabisa cha mtu ambaye alimkumbuka Muumba wake Mtukufu akiwa angali mchanga. Fikiria mambo yaliyotokea alipokuwa mwenye umri wa miaka 12. Wazazi wake walimpeleka Yerusalemu kwa ajili ya Sikukuu ya Kupitwa. Walipokuwa wakirudi nyumbani, wakatambua kwamba Yesu hakuwa pamoja nao; basi wakarudi wamtafute. Siku ya tatu, wakampata hekaluni akizungumza na walimu kuhusu maswali ya Kimaandiko. Akimjibu mamake swali lake lenye hangaiko, Yesu aliuliza: “Kwa nini iliwabidi kunitafuta? Je, hamkujua kwamba ni lazima mimi niwe katika nyumba ya Baba yangu?” (Luka 2:49) Yesu alinufaika kupata habari za kiroho kwenye hekalu, ‘nyumba ya Baba yake.’ Leo, Jumba la Ufalme la Mashahidi wa Yehova ni mahali bora pa kupata ujuzi sahihi juu ya Muumba wetu Mtukufu.

Mkumbuke Yehova Sasa!

5. Kwa maneno yako mwenyewe, unaweza kuelezaje maneno ya mhubiri yanayopatikana katika Mhubiri 12:1?

⁵ Mtu anayemwabudu Yehova kwa moyo wote hutamani kufanya utumishi wa Yehova haraka iwezekanavyo na kumtumikia kwa maisha yake yote. Lakini ana matazamio gani mtu anayetumia ujana wake kwa mambo yasiyofaa kwa sababu hamkumbuki Muumba? Mhubiri alipuliziwa na Mungu kusema hivi: “Mkumbuke Muumba wako siku za ujana wako, kabla hazijaja siku zilizo mbaya, wala haijakaribia miaka utakaposema, Mimi sina furaha katika hiyo.”—Mhubiri 12:1.

6. Kuna uthibitisho gani kwamba Simeoni na Ana ambao walikuwa wazee walimkumbuka Muumba wao Mtukufu?

⁶ Hakuna mtu anayefurahia “siku zilizo mbaya” za uzee. Lakini wazee wanaomkumbuka Mungu ni wenye shangwe. Kwa mfano, yule Simeoni mzee alimpokea Yesu akiwa mtoto mchanga mkononi mwake katika hekalu na kutangaza hivi kwa shangwe: “Sasa, Bwana Mwenye Enzi Kuu, unamwacha mtumwa wako aende huru katika amani kulingana na tangazo lako; kwa sababu macho yangu yameona njia yako ya kuokoa ambayo umefanya tayari mbele ya vikundi vyote vya watu, nuru ya kuondoa shela kwa mataifa na utukufu wa watu wako Israeli.” (Luka 2:25-32) Ana mwenye umri wa miaka 84 pia alimkumbuka Muumba wake. Yeye alikuwa hekaluni sikuzote na alikuwako Yesu alipopelekwa huko akiwa mtoto mchanga. “Na saa hiyohiyo akaja karibu akaanza kumshukuru Mungu akisema juu ya huyo mtoto kwa wale wote wenye kungojea ukombozi wa Yerusalemu.”—Luka 2:36-38.

7. Wale ambao wamezeeka wakifanya utumishi wa Mungu wana hali gani?

⁷ Mashahidi wa Yehova wa wakati huu ambao wamezeeka wakifanya utumishi wa Mungu huenda wakapata maumivu na magumu yaletwayo na uzee. Lakini, wao wana furaha iliyoje, nasi huthamini kama nini utumishi wao mwaminifu! Wao wana “furaha ya BWANA,” kwa kuwa wanajua kwamba ametumia uwezo wake mwingi kutawala dunia na kumweka Yesu Kristo kuwa Mfalme wa kimbingu mwenye nguvu. (Nehemia 8:10) Huu ndio wakati wa vijana kwa wazee kutii himizo hili: “Vijana waume, na wanawali, wazee, na watoto; na walisifu jina la BWANA, maana jina lake peke yake limetukuka; adhama yake i juu ya nchi na mbingu.”—Zaburi 148:12, 13.

8, 9. (a) Ni nani ambao hawathawabishwi na “siku zilizo mbaya,” na kwa nini? (b) Unaweza kufafanuaje Mhubiri 12:2?

⁸ “Siku zilizo mbaya” za uzee hazithawabishi—na labda ni zenye kusononesha sana—kwa wale ambao hawamkumbuki Muumba wao Mtukufu na ambao hawajui makusudi yake matukufu. Hawana ufahamu wa kiroho unaoweza kukabili majaribu yanayotokana na uzee na ole ambao umekumba wanadamu tangu Shetani atupwe kutoka mbinguni. (Ufunuo 12:7-12) Kwa hiyo, mhubiri atuhimiza tumkumbuke Muumba wetu “kabla jua, na nuru, na mwezi, na nyota, havijatiwa giza; kabla ya kurudi mawingu baada ya mvua.” (Mhubiri 12:2) Maneno haya yamaanisha nini?

⁹ Solomoni alinganisha wakati wa ujana na majira ya kiangazi ya Palestina wakati ambapo jua, mwezi, na nyota vinaangaza katika anga lisilo na mawingu. Wakati huo vitu huonekana kuwa vyangavu sana. Lakini, wakati wa uzee maisha ya mtu ni kama majira ya baridi kali ya mvua, yakiwa na matatizo mengi. (Ayubu 14:1) Ingehuzunisha kama nini kwa mtu kujua juu ya Muumba na asimtumikie katika kiangazi cha maisha! Katika baridi kali ya maisha ya uzee, hamna furaha, hasa kwa wale ambao walipuuza fursa za kumtumikia Yehova wakati wa ujana wao kwa sababu ya kufuatilia mambo yasiyofaa. Lakini hata tuwe na umri gani, na ‘tumfuate BWANA kwa utimilifu,’ kama alivyofanya Kalebu mwaminifu, ambaye alikuwa mwandamani mwaminifu-mshikamanifu wa nabii Musa.—Yoshua 14:6-9.

Matokeo ya Kuzeeka

10. Ni nini kinachowakilishwa na (a) “walinzi wa nyumba”? (b) “wenye nguvu”?

¹⁰ Kisha Solomoni ataja magumu katika “siku ile walinzi wa nyumba watakapotetema; hapo wenye nguvu watakapojiinamisha; na wasagao kukoma kwa kuwa ni haba; na hao wachunguliao madirishani kutiwa giza.” (Mhubiri 12:3) “Nyumba” hiyo yamaanisha mwili wa binadamu. (Mathayo 12:43-45; 2 Wakorintho 5:1-8) “Walinzi” wake ni mikono, ambayo huulinda mwili na kuupa mahitaji yake. Wakati wa uzee mara nyingi mikono hutetemeka kwa sababu ya udhaifu, wasiwasi, na ugonjwa wa kutetemeka. “Wenye nguvu”—miguu—hawana nguvu tena bali wamedhoofika na kuinama hivi kwamba hao hujikokota tu. Lakini, je, wewe hufurahi kuona waamini wenzi waliozeeka kwenye mikutano ya Kikristo?

11. Kwa njia ya mfano, ni nani hao “wasagao” na “wachunguliao madirishani”?

¹¹ ‘Wasagao wamekoma kwa kuwa ni haba’—kwa njia gani? Huenda meno yameoza au yameng’olewa, na sasa yamebaki machache tu au hata hayapo. Kusaga chakula kigumu ni kazi ngumu au hata haiwezekani. ‘Hao wachunguliao madirishani’—macho na sehemu nyinginezo zinazohusika na ufahamu zinazotusaidia kuona—hudhoofika, au hata kushindwa kuona kabisa.

12. (a) ‘Milango imefungwaje katika njia kuu’? (b) Unawaonaje wahubiri wa Ufalme ambao ni wazee?

¹² “Na,” aendelea kusema mhubiri, “milango kufungwa katika njia kuu; sauti ya kinu itakapokuwa ni ndogo; na mtu kusituka kwa sauti ya ndege; nao binti za kuimba watapunguzwa.” (Mhubiri 12:4) Milango miwili ya kinywa—midomo—sasa haifunguki sana au hata imefungwa kabisa isiweze kueleza jambo ambalo limo katika “nyumba,” au mwili, ya wale ambao ni wazee lakini hawamtumikii Mungu. Hakuna jambo linalopelekwa kwenye “njia kuu” ya maisha ya umma. Lakini wahubiri wa Ufalme wenye bidii ambao wamezeeka wana hali gani? (Ayubu 41:14) Huenda wakatembea polepole nyumba hadi nyumba na huenda wengine wakapata shida ya kuongea, lakini kwa hakika wao humsifu Yah!—Zaburi 113:1.

13. Mhubiri afafanuaje matatizo mengine ya wazee, lakini Wakristo waliozeeka wana hali gani?

¹³ Sauti ya kinu inakuwa ndogo kwa sababu chakula hutafunwa kwa fizi zisizo na meno. Akiwa kitandani mzee halali vizuri. Hata sauti za ndege humsumbua. Hawezi kuimba nyimbo nyingi, na wimbo wowote auimbao ni dhaifu. “Binti za kuimba”—yaani sauti za kuimba—‘wamepunguzwa.’ Mzee hasikii vizuri muziki na wimbo unaoimbwa na wengine. Lakini, watiwa-mafuta ambao wamezeeka na waandamani wao, ambao wengine wao pia si wachanga, huendelea kuinua sauti zao katika nyimbo zinazomsifu Mungu kwenye mikutano ya Kikristo. Tunafurahi kama nini kuwa pamoja nao, wakimhimidi Yehova kutanikoni!—Zaburi 149:1.

14. Wazee husumbuliwa na hofu zipi?

¹⁴ Hali ya wazee inasikitisha kama nini, hasa wale ambao wamepuuza Muumba wao! Mhubiri asema: “Naam, wataogopa kilichoinuka na vitisho vitakuwapo njiani; na mlozi utachanua maua; na panzi atakuwa ni mzigo mzito [“ajikokota,” NW]; na pilipili hoho itapasuka; maana mtu aiendea nyumba yake ya milele, nao waombolezao wazunguka njiani.” (Mhubiri 12:5) Wakiwa juu kwenye ngazi ndefu, wazee wengi huogopa kuanguka. Hata kutazama kitu kilicho juu kwaweza kuwatia kizunguzungu. Kama ni lazima waende kwenye njia zenye watu wengi, wao huogopa sana kujeruhiwa au kushambuliwa na wezi.

15. ‘Mlozi huchanuaje maua,’ na panzi ‘hujikokotaje’?

¹⁵ Kwa habari ya mzee, inaonekana ‘mlozi unachanua maua’ kwa njia ya kwamba mvi hutokea, kisha nywele huwa nyeupe pepepe. Mvi huanguka kama maua meupe ya mlozi. ‘Anapojikokota,’ labda akiwa ameinama na mikono ikining’inia au ikiwa mikono imewekwa kwenye nyonga navyo viwiko vikiwa vimejikunja kuelekea juu, yeye hufanana na panzi. Lakini ikiwa mmoja wetu yuko hivyo, wengine watambue kwamba tumo katika jeshi la Yehova la panzi, lenye nguvu na kasi!—Ona Mnara wa Mlinzi, Mei 1, 1998, ukurasa wa 8-13.

16. (a) Ni nini linalodokezwa na ‘kupasuka kwa pilipili hoho’? (b) ‘Nyumba ya milele’ ya mwanadamu ni nini, na ni ishara zipi za kifo kinachokaribia ambazo hudhihirika?

¹⁶ Mzee hana hamu tena ya chakula, hata kama chakula kilicho mbele yake ni kitamu kama pilipili hoho. Pilipili hoho zimetumiwa kwa muda mrefu kuamsha hamu ya kula. ‘Kupasuka kwa pilipili hoho’ kwadokeza kwamba hamu ya mzee ya kula inapopungua, hata pilipili hoho haiwezi kuamsha hamu yake. Mambo hayo yaonyesha kwamba anakaribia “nyumba yake ya milele,” kaburi. Kaburi litakuwa nyumba yake ya milele ikiwa hakumkumbuka Muumba wake na amefuatia mwenendo mwovu hivi kwamba Mungu hamkumbuki katika ufufuo. Ishara za kwamba kifo chakaribia hudhihirishwa na sauti zenye kuomboleza na manung’uniko yanayotoka kwenye milango ya kinywa cha mzee.

17. “Kamba ya fedha” hukatikaje, na huenda “bakuli la dhahabu” lawakilisha nini?

¹⁷ Tunahimizwa tumkumbuke Muumba wetu “kabla haijakatika kamba ya fedha; au kuvunjwa bakuli la dhahabu; au mtungi kuvunjika kisimani; au gurudumu kuvunjika birikani.” (Mhubiri 12:6) Huenda “kamba ya fedha” ikawa ni uti wa mgongo. Kwa hakika mtu hufa ikiwa njia hii ya ajabu ya kupeleka ujumbe kwenye ubongo yapatwa na madhara yasiyoweza kurekebika. Huenda “bakuli la dhahabu” likarejezea ubongo, ambao upo kwenye fuvu linalofanana na bakuli, na ambao umeunganishwa na uti wa mgongo. Ubongo ni kama dhahabu kwa sababu una thamani sana, na mtu hufa ubongo unapokoma kufanya kazi.

18. ‘Mtungi kisimani’ wa mfano ni nini, na nini hutendeka unapovunjika?

¹⁸ ‘Mtungi kisimani’ ni moyo, ambao hupokea damu na kuizungusha tena kote mwilini. Mtu akifa, moyo huwa kama mtungi uliovunjika, uliovunjika kisimani kwa sababu hauwezi tena kupokea, kubeba, na kupiga damu iliyo muhimu kwa lishe na burudisho la mwili. ‘Gurudumu linalovunjika birikani’ huacha kuzunguka, na kukomesha mzunguko wa damu unaoendeleza uhai. Kwa njia hiyo Yehova alimfunulia Solomoni mzunguko wa damu muda mrefu kabla ya tabibu wa karne ya 17, William Harvey, kudhihirisha kwamba damu huzunguka mwilini.

19. Maneno ya Mhubiri 12:7 hutumikaje wakati wa kifo?

¹⁹ Mhubiri aliongezea kusema: “Nayo mavumbi kuirudia nchi kama yalivyokuwa, nayo roho kumrudia Mungu aliyeitoa.” (Mhubiri 12:7) “Gurudumu” likiwa limevunjika, mwili wa binadamu, ambao uliumbwa kwa mavumbi ya ardhi, hurudia mavumbi. (Mwanzo 2:7; 3:19) Nafsi hufa kwa sababu roho, au kani ya uhai, inayotolewa na Mungu humrudia na kubaki na Muumba wetu.—Ezekieli 18:4, 20; Yakobo 2:26.

Kuna Wakati Ujao wa Aina Gani kwa Wale Wanaomkumbuka?

20. Musa alikuwa akiomba nini alipotoa sala ambayo inapatikana kwenye Zaburi 90:12?

²⁰ Solomoni alionyesha vizuri sana umuhimu wa kumkumbuka Muumba wetu Mtukufu. Kwa hakika, wale wanaomkumbuka Yehova na kufanya mapenzi yake kwa moyo wote hawatazamii tu kuishi maisha ambayo kwa ujumla ni mafupi na yenye matatizo. Wawe vijana au wazee, wao wana mtazamo kama wa Musa, ambaye alisali hivi: “Utujulishe kuzihesabu siku zetu, tujipatie moyo wa hekima.” Nabii huyo mnyenyekevu wa Mungu alitamani sana Yehova amwonyeshe, au amfundishe, yeye na Waisraeli jinsi ya kutenda kwa hekima kwa ‘kuhesabu miaka yao’ na kuitumia kwa njia anayoikubali Mungu.—Zaburi 90:10, 12.

21. Ikiwa tutahesabu siku zetu kwa utukufu wa Yehova, ni lazima tufanye nini?

²¹ Hasa vijana Wakristo wanapaswa kuazimia kutii shauri la mhubiri la kumkumbuka Muumba. Wao wana fursa bora kama nini za kumtolea Mungu utumishi mtakatifu! Lakini, hata tuwe na umri gani, tukijifunza kuhesabu siku zetu kwa utukufu wa Yehova katika “wakati [huu] wa mwisho,” twaweza kuendelea kuzihesabu milele na milele. (Danieli 12:4; Yohana 17:3) Bila shaka, ni lazima tumkumbuke Muumba wetu Mtukufu ili tufaulu. Ni lazima pia tutimize wajibu wetu wote kwa Mungu.

Yeye alihimiza hivi: “Mkumbuke Muumba wako siku za ujana wako, kabla hazijaja siku zilizo mbaya, wala haijakaribia miaka utakaposema, Mimi sina furaha katika hiyo.”—Mhubiri 1:1; 12:1.

2. Watoto wa Wakristo waliojiweka wakfu wapaswa kufanya nini?

² Kwanza Solomoni aliwapa vijana wa Israeli shauri hili la kumkumbuka Muumba Mtukufu siku za ujana. Wao walizaliwa katika taifa lililokuwa limejiweka wakfu kwa Yehova.

Mkumbuke Yehova Sasa!

5. Kwa maneno yako mwenyewe, unaweza kuelezaje maneno ya mhubiri yanayopatikana katika Mhubiri 12:1?

⁵ Mtu anayemwabudu Yehova kwa moyo wote hutamani kufanya utumishi wa Yehova haraka iwezekanavyo na kumtumikia kwa maisha yake yote. Lakini ana matazamio gani mtu anayetumia ujana wake kwa mambo yasiyofaa kwa sababu hamkumbuki Muumba? Mhubiri alipuliziwa na Mungu kusema hivi: “Mkumbuke Muumba wako siku za ujana wako, kabla hazijaja siku zilizo mbaya, wala haijakaribia miaka utakaposema, Mimi sina furaha katika hiyo.”—Mhubiri 12:1.

6. Kuna uthibitisho gani kwamba Simeoni na Ana ambao walikuwa wazee walimkumbuka Muumba wao Mtukufu?

⁶ Hakuna mtu anayefurahia “siku zilizo mbaya” za uzee. Lakini wazee wanaomkumbuka Mungu ni wenye shangwe. Kwa mfano, yule Simeoni mzee alimpokea Yesu akiwa mtoto mchanga mkononi mwake katika hekalu na kutangaza hivi kwa shangwe: “Sasa, Bwana Mwenye Enzi Kuu, unamwacha mtumwa wako aende huru katika amani kulingana na tangazo lako; kwa sababu macho yangu yameona njia yako ya kuokoa ambayo umefanya tayari mbele ya vikundi vyote vya watu, nuru ya kuondoa shela kwa mataifa na utukufu wa watu wako Israeli.” (Luka 2:25-32) Ana mwenye umri wa miaka 84 pia alimkumbuka Muumba wake. Yeye alikuwa hekaluni sikuzote na alikuwako Yesu alipopelekwa huko akiwa mtoto mchanga. “Na saa hiyohiyo akaja karibu akaanza kumshukuru Mungu akisema juu ya huyo mtoto kwa wale wote wenye kungojea ukombozi wa Yerusalemu.”—Luka 2:36-38.

7. Wale ambao wamezeeka wakifanya utumishi wa Mungu wana hali gani?

⁷ Mashahidi wa Yehova wa wakati huu ambao wamezeeka wakifanya utumishi wa Mungu huenda wakapata maumivu na magumu yaletwayo na uzee. Lakini, wao wana furaha iliyoje, nasi huthamini kama nini utumishi wao mwaminifu! Wao wana “furaha ya BWANA,” kwa kuwa wanajua kwamba ametumia uwezo wake mwingi kutawala dunia na kumweka Yesu Kristo kuwa Mfalme wa kimbingu mwenye nguvu. (Nehemia 8:10) Huu ndio wakati wa vijana kwa wazee kutii himizo hili: “Vijana waume, na wanawali, wazee, na watoto; na walisifu jina la BWANA, maana jina lake peke yake limetukuka; adhama yake i juu ya nchi na mbingu.”—Zaburi 148:12, 13.

8, 9. (a) Ni nani ambao hawathawabishwi na “siku zilizo mbaya,” na kwa nini? (b) Unaweza kufafanuaje Mhubiri 12:2?

⁸ “Siku zilizo mbaya” za uzee hazithawabishi—na labda ni zenye kusononesha sana—kwa wale ambao hawamkumbuki Muumba wao Mtukufu na ambao hawajui makusudi yake matukufu. Hawana ufahamu wa kiroho unaoweza kukabili majaribu yanayotokana na uzee na ole ambao umekumba wanadamu tangu Shetani atupwe kutoka mbinguni. (Ufunuo 12:7-12) Kwa hiyo, mhubiri atuhimiza tumkumbuke Muumba wetu “kabla jua, na nuru, na mwezi, na nyota, havijatiwa giza; kabla ya kurudi mawingu baada ya mvua.” (Mhubiri 12:2)