Sura ya 5
Yehova Huwafedhehesha Wenye Kiburi
1, 2. Kwa nini twapendezwa na ujumbe wa unabii wa Isaya kwa Wayahudi wa siku yake?
AKIWA amechukizwa na hali ya Yerusalemu na Yuda, nabii Isaya sasa amgeukia Yehova Mungu na kutangaza hivi: “Umewaacha watu wako, nyumba ya Israeli.” (Isaya 2:6a) Kwa nini Mungu amekasirika hata akawakataa watu aliochagua mwenyewe kama “miliki [yake] ya pekee”?—Kumbukumbu la Torati 14:2, NW.
2 Sisi twapendezwa sana na shutuma ya Isaya dhidi ya Wayahudi wa wakati wake. Kwa nini? Kwa sababu hali ya Jumuiya ya Wakristo leo yafanana sana na ile ya watu wa Isaya, na ndivyo ilivyo hukumu ambayo Yehova atangaza. Kukazia fikira tangazo la Isaya kutatupa uelewevu ulio wazi juu ya mambo anayoshutumu Mungu nasi tutasaidiwa kuepuka mazoea anayoyakataa. Basi, tukiwa na hamu nyingi mno, na tulifikirie neno la unabii la Yehova kama lilivyorekodiwa katika Isaya 2:6–4:1.
Wao Huinama Katika Kiburi
3. Isaya atubu makosa gani ya watu wake?
3 Isaya, akitubu makosa ya watu wake, asema hivi: “Wamejaa kawaida za mashariki, nao ni wapiga ramli kama Wafilisti, na wanapana mikono na wana wa wageni.” (Isaya 2:6b) Miaka ipatayo 800 mapema, Yehova aliwaamuru watu wake wachaguliwa: “Msijitie unajisi katika mambo hayo hata mojawapo; kwa maana hizo taifa nitakazozitoa mbele zenu zimekuwa najisi kwa mambo hayo yote.” (Mambo ya Walawi 18:24) Yehova alimlazimisha Balaamu aseme hivi kuhusu wale aliokuwa amechagua kuwa miliki yake ya pekee: “Kutoka kilele cha majabali namwona; na kutoka milimani namtazama; angalia, ni watu wakaao peke yao, wala hawatahesabiwa pamoja na mataifa.” (Hesabu 23:9, 12) Ingawa hivyo, kufikia siku ya Isaya wachaguliwa wa Yehova wametwaa mazoea yenye kuchukiza ya mataifa jirani, nao “wamejaa kawaida za mashariki.” Badala ya kuwa na imani katika Yehova na neno lake, wao wanapiga “ramli kama Wafilisti.” Nchi hiyo haijitengi na mataifa hata kidogo, nao “wanapana mikono” na “wana wa wageni”—yamkini, wageni wanaoanzisha mazoea yasiyomhofu Mungu miongoni mwa watu wake.
4. Badala ya kuwafanya Wayahudi wamshukuru Yehova, mali na uwezo wa kijeshi zawaathirije?
4 Akitaja ufanisi wa sasa wa kiuchumi na uwezo wa kijeshi wa Yuda chini ya Mfalme Uzia, Isaya ataarifu hivi: “Tena nchi yao imejaa fedha na dhahabu, wala hapana mwisho wa hazina zao; tena nchi yao imejaa farasi, wala hapana mwisho wa magari yao.” (Isaya 2:7) Je, watu hao wanamshukuru Yehova kwa ajili ya mali hizo na uwezo wa kijeshi? (2 Mambo ya Nyakati 26:1, 6-15) Hata! Badala yake, wao wazitumaini mali zenyewe na kumwachilia mbali aliye Chanzo chake, Yehova Mungu. Matokeo ni nini? “Nchi yao imejaa sanamu; huabudu kazi ya mikono yao, vitu vilivyofanywa kwa vidole vyao wenyewe. Mtu mnyonge huinama, na mtu mkubwa hujidhili; kwa hiyo usiwasamehe.” (Isaya 2:8, 9) Wao huzigeuzia mbali nyuso zao kutoka kwa Mungu aliye hai na kuinamia sanamu zisizo na uhai.
5. Kwa nini kuinamia sanamu si tendo la unyenyekevu?
5 Kuinama kwaweza kuwa ishara ya unyenyekevu. Lakini kuinamia vitu visivyo na uhai ni ubatili, kukimfanya mwabudu-sanamu ‘kujidhili,’ kujishusha cheo. Yehova awezaje kusamehe dhambi hiyo? Waabudu-sanamu hao watafanyaje Yehova atakapowataka watoe hesabu?
‘Macho Yaliyoinuka Yatashushwa Chini’
6, 7. (a) Ni nini kinachowapata wenye kiburi katika siku ya hukumu ya Yehova? (b) Yehova adhihirisha hasira yake dhidi ya nini na nani, na kwa nini?
6 Isaya aendelea: “Ingia ndani ya jabali; ukajifiche mavumbini mbele za utisho wa BWANA, mbele za utukufu wa enzi yake.” (Isaya 2:10) Lakini jabali lolote lile halitakuwa kubwa vya kutosha kuwalinda, wala hapana ficho lolote lile litakalokuwa kubwa vya kutosha kuwaficha, kutoka kwa Yehova, Mweza Yote. Ajapo kutekeleza hukumu yake, “macho ya mwanadamu yaliyoinuka yatashushwa chini, na kiburi cha mwanadamu kitainamishwa, naye BWANA, yeye peke yake, atatukuzwa siku hiyo.”—Isaya 2:11.
7 “Siku ya BWANA [“Yehova,” “NW”] wa majeshi” inakuja. Itakuwa wakati wa Mungu kudhihirisha hasira yake “juu ya mierezi yote ya Lebanoni iliyo mirefu na kuinuka, na juu ya mialoni yote ya Bashani; na juu ya milima mirefu yote, na juu ya vilima vyote vilivyoinuka; na juu ya kila mnara mrefu, na juu ya kila ukuta ulio na boma; na juu ya merikebu zote za Tarshishi, na juu ya kila taswira ipendezayo.” (Isaya 2:12-16) Naam, kila shirika lililoundwa na mwanadamu kama ishara ya majivuno yake na kila mtu asiyemwogopa Mungu zitashughulikiwa katika siku ya hasira ya kisasi ya Yehova. Hivyo, “majivuno ya mwanadamu yatainamishwa, na kiburi cha watu kitashushwa; naye BWANA, yeye peke yake, atatukuzwa siku hiyo.”—Isaya 2:17.
8. Siku ya hukumu iliyotabiriwa yajaje juu ya Yerusalemu mwaka wa 607 K.W.K.?
8 Siku ya hukumu iliyotabiriwa yaja juu ya Wayahudi mwaka wa 607 K.W.K. Mfalme Nebukadreza wa Babiloni anapoharibu Yerusalemu. Wakazi waona jiji lao wanalolipenda likichomeka, majengo yake yenye fahari yakiwa yamebomolewa, ukuta wake wenye nguvu ukiwa umevunjwa-vunjwa. Hekalu la Yehova limebomolewa likawa vifusi. Hazina zao wala magari yao havifai chochote katika ‘siku ya Yehova wa majeshi.’ Namna gani sanamu zao? Ni kama tu Isaya anavyotabiri: “Sanamu zitatoweka kabisa.” (Isaya 2:18) Wayahudi—kutia ndani wakuu na watu wenye uwezo—wapelekwa uhamishoni huko Babiloni. Yerusalemu lapaswa kubaki ukiwa kwa miaka 70.
9. Hali ya Jumuiya ya Wakristo yafananaje na ile ya Yerusalemu na Yuda katika siku ya Isaya?
9 Kweli hali ya Jumuiya ya Wakristo inafanana kabisa na ile ya Yerusalemu na Yuda katika siku ya Isaya! Ni wazi kuwa Jumuiya ya Wakristo imesitawisha uhusiano wa karibu pamoja na mataifa ya ulimwengu huu. Hiyo hutegemeza Umoja wa Mataifa kwa bidii nayo imejaza nyumba yake sanamu na mazoea yasiyo ya Kimaandiko. Wafuasi wake ni wenye kufuatia vitu vya kimwili nao huutegemea uwezo wa kijeshi. Na je, wao hawaoni makasisi wao kuwa wanaostahili umashuhuri mkubwa, wakiwapa majina ya vyeo na sifa? Hapana shaka kiburi cha Jumuiya ya Wakristo kitabatilishwa. Lakini ni lini?
“Siku ya Yehova” Inayokaribia
10. Mitume Paulo na Petro huelekeza kwenye “siku [gani] ya Yehova”?
10 Maandiko huelekeza kwenye “siku ya Yehova” itakayokuwa muhimu zaidi kuliko siku ya hukumu juu ya Yerusalemu na Yuda za kale. Mtume Paulo, chini ya upulizio, aliishirikisha “siku ya Yehova” inayokuja na kuwapo kwa Mfalme Yesu Kristo aliyetawazwa. (2 Wathesalonike 2:1, 2) Petro alizungumza kuhusu siku hiyo kwa kuhusiana na kuanzishwa kwa ‘mbingu mpya na dunia mpya ambamo uadilifu utakaa.’ (2 Petro 3:10-13) Hiyo ndiyo siku ambayo Yehova atatekeleza hukumu yake juu ya mfumo wote mwovu wa mambo, pamoja na Jumuiya ya Wakristo.
11. (a) Ni nani ‘watakaoistahimili’ “siku ya Yehova” inayokuja? (b) Twaweza kumfanyaje Yehova awe kimbilio letu?
11 “Ole wake siku hii!,” asema nabii Yoeli, “kwa maana siku ya BWANA [“Yehova,” NW] inakaribia, nayo itakuja kama uangamivu utokao kwake aliye Mwenyezi.” Kwa kuzingatia ukaribu wa “siku” hiyo, je, kila mtu hapaswi kuhangaikia usalama wakati wa kipindi hicho chenye kutia hofu? “Ni nani awezaye kuistahimili?” auliza Yoeli. Ajibu hivi: “BWANA atakuwa kimbilio la watu wake.” (Yoeli 1:15; 2:11; 3:16) Je, Yehova Mungu atakuwa kimbilio kwa wale wenye roho ya kiburi na wanaotumaini mali, uwezo wa kijeshi, na miungu iliyotengenezwa na wanadamu? Haiwezekani! Mungu aliwaacha hata watu wake waliochaguliwa walipotenda hivyo. Basi ni muhimu kama nini kwa watumishi wote wa Mungu ‘waitafute haki na kuutafuta unyenyekevu,’ na kuchunguza kwa uzito mahali ilipo ibada ya Yehova maishani mwao!—Sefania 2:2, 3.
“Kwa Fuko na Popo”
12, 13. Kwa nini yafaa kwa waabudu-sanamu kutupa miungu yao “kwa fuko na popo” katika siku ya Yehova?
12 Waabudu-sanamu watazionaje sanamu zao wakati wa siku kuu ya Yehova? Isaya ajibu: “Watu wataingia ndani ya pango za majabali, na ndani ya mashimo ya nchi, mbele za utisho wa BWANA na utukufu wa enzi yake, atakapoondoka ili aitetemeshe mno dunia. Siku hiyo kila mtu atazitupilia mbali sanamu zake za fedha, na sanamu zake za dhahabu . . . kwa fuko na popo; ili aingie ndani ya pango za majabali, na ndani ya tundu za miamba iliyopasuka, mbele za utisho wa BWANA na utukufu wa enzi yake, atakapoondoka ili aitetemeshe mno dunia. Mwacheni mwanadamu ambaye pumzi yake i katika mianzi ya pua yake; kwa maana hudhaniwaje kuwa ni kitu?”—Isaya 2:19-22.
13 Fuko huishi katika mashimo ardhini, na popo huishi katika mapango yenye ukiwa na giza. Na zaidi, mahali wanakoishi popo wengi pamoja, kuna harufu mbaya na mkusanyo mkubwa wa kinyesi. Kutupwa kwa sanamu mahali kama hapo kwafaa. Hizo zastahili kutupwa mahali penye giza na uchafu. Watu nao watatafuta kimbilio katika majabali na tundu za miamba iliyopasuka katika siku ya hukumu ya Yehova. Kwa hiyo, hatima ya sanamu na wenye kuziabudu itakuwa sawasawa. Kupatana kabisa na unabii wa Isaya, sanamu zisizo na uhai hazikuwaokoa waabudu wake wala Yerusalemu kutoka mikononi mwa Nebukadreza mwaka wa 607 K.W.K.
14. Katika siku ya hukumu ya Yehova inayokuja juu ya milki ya ulimwengu ya dini isiyo ya kweli, watu walio na mtazamo wa kilimwengu watafanyaje?
14 Watu watafanya nini katika siku ya hukumu ya Yehova juu ya Jumuiya ya Wakristo na juu ya sehemu nyingine za milki ya ulimwengu ya dini isiyo ya kweli? Yamkini wengi wao, wakikabiliwa na hali zinazozorota ulimwenguni kote, watang’amua kwamba sanamu zao hazifai chochote. Badala ya hizo, huenda wakatafuta kimbilio na ulinzi katika mashirika ya kidunia yasiyo ya kiroho, labda kutia ndani Umoja wa Mataifa, yule “hayawani-mwitu wa rangi-nyekundu-nyangavu” wa Ufunuo sura ya 17. “Pembe kumi” za hayawani-mwitu huyo wa ufananisho ndizo zitakazomharibu Babiloni Mkubwa, milki ya ulimwengu ya dini isiyo ya kweli, ambayo Jumuiya ya Wakristo ndiyo sehemu mashuhuri.—Ufunuo 17:3, 8-12, 16, 17.
15. Yehova peke yake ‘atatukuzwaje’ katika siku yake ya hukumu?
15 Ingawa kuangamizwa na kuchomwa kwa Babiloni Mkubwa huenda kukawa tendo la moja kwa moja la zile pembe kumi za ufananisho, huko, kwa kweli, ni utekelezaji wa hukumu ya Yehova. Kuhusu Babiloni Mkubwa, Ufunuo 18:8 hutaarifu hivi: “Hiyo ndiyo sababu katika siku moja tauni zake zitakuja, kifo na kuomboleza na njaa kali, naye atachomwa kabisa kwa moto, kwa sababu Yehova Mungu, aliyemhukumu, ni mwenye nguvu.” Basi Yehova Mungu, Mweza Yote, apewa sifa kwa kuwakomboa wanadamu kutoka katika mamlaka ya dini isiyo ya kweli. Kama anavyotaarifu Isaya, “BWANA [“Yehova,” NW], yeye peke yake, atatukuzwa siku hiyo. Kwa maana kutakuwa siku ya BWANA wa majeshi.”—Isaya 2:11b, 12a.
‘Viongozi Wanakukosesha’
16. (a) Ni nini “egemeo na tegemeo” la jamii ya binadamu? (b) Watu wa Isaya wataathirikaje “egemeo na tegemeo” la jamii yao litakapoondolewa?
16 Ili jamii ya binadamu iwe imara, ni lazima ipate “egemeo na tegemeo”—mahitaji kama vile chakula na maji na, la muhimu zaidi, viongozi wanaotumainika wawezao kuongoza watu na kudumisha utengamano wa kijamii. Ingawa hivyo, Isaya atabiri hivi kuhusu Israeli ya kale: “Tazama, Bwana, BWANA wa majeshi, awaondolea Yerusalemu na Yuda egemeo na tegemeo; tegemeo lote la chakula na tegemeo lote la maji; mtu hodari na mtu wa vita; mwamuzi na nabii; mpiga ramli na mzee; jemadari aliye juu ya watu hamsini, na mtu mstahifu, na mshauri, na fundi aliye mstadi, na mganga ajuaye uganga sana.” (Isaya 3:1-3) Wavulana wachanga watakuwa wakuu na kutawala kwa kigeugeu. Mbali na watawala kuwaonea watu, “watu wataonewa, kila mtu na mwenziwe . . . mtoto atajivuna mbele ya mzee, na mtu mnyonge mbele ya mtu mwenye heshima.” (Isaya 3:4, 5) Watoto ‘wajivuna’ mbele ya wazee, wakiwavunjia heshima. Hali ya maisha itakuwa mbaya sana hivi kwamba mtu atamwambia mwenziwe asiye na uwezo wa kutawala: “Wewe una nguo, ututawale wewe; na mahali hapa palipobomoka pawe chini ya mkono wako.” (Isaya 3:6) Lakini hao wanaoombwa kutawala watakataa, wakisisitiza kuwa hawana uwezo wa kuponya nchi hiyo iliyojeruhiwa wala mali za kuchukua daraka hilo. Watasema: “Mimi sitakuwa mponya watu; kwa maana ndani ya nyumba yangu hamna chakula wala mavazi; wala hamtanifanya kuwa mtawala juu ya watu hawa.”—Isaya 3:7.
17. (a) Dhambi ya Yerusalemu na Yuda ilikuwaje ‘kama ya Sodoma’? (b) Isaya alaumu nani kwa sababu ya hali ya watu wake?
17 Isaya aendelea: “Yerusalemu umebomolewa na Yuda wameanguka, kwa sababu ulimi wao na matendo yao ni kinyume cha BWANA, hata wayachukize macho ya utukufu wake. Kuonekana kwa nyuso zao kwashuhudia juu yao, wafunua dhambi yao kama Sodoma, hawaifichi. Ole wa nafsi zao, kwa maana wamejilipa nafsi zao uovu.” (Isaya 3:8, 9) Watu wa Mungu wamemwasi Mungu wa kweli kwa maneno na matendo. Hata sura zao zisizo na aibu na toba zafunua dhambi zao, zinazochukiza kama za Sodoma. Wamefanya agano na Yehova Mungu, ingawa yeye hatabadili viwango vyake kwao. “Wenye haki . . . watakuwa heri, kwa maana watakula matunda ya matendo yao. Ole wake mtu mbaya; shari itakuwa kwake, kwa maana atapewa ijara ya mikono yake. Katika habari za watu wangu, watoto ndio wanaowaonea, na wanawake ndio wanaowatawala. Enyi watu wangu, wakuongozao wakukosesha, waiharibu njia ya mapito yako.”—Isaya 3:10-12.
18. (a) Yehova atangaza hukumu gani dhidi ya wazee na wakuu wa siku ya Isaya? (b) Twajifunza nini kutokana na hukumu ya Yehova dhidi ya wazee na wakuu?
18 Yehova ‘ateta’ na ‘kuwahukumu’ wazee na wakuu wa Yuda: “Ninyi ndinyi mliokula shamba la mizabibu; vitu mlivyowateka maskini vi ndani ya nyumba zenu. Ni nini maana yake, ninyi kuwaonea watu wangu, na kuseta nyuso za maskini?” (Isaya 3:13-15) Viongozi huingilia mazoea ya udanganyifu badala ya kushughulikia hali njema ya watu. Wao hutumia vibaya mamlaka yao kwa kujitajirisha wenyewe na kuwanyima maskini na wenye uhitaji. Lakini ni lazima viongozi hao wawajibike kwa Yehova wa majeshi kwa sababu wanawakandamiza wenye kutaabishwa. Hilo ni onyo lililoje kwa wale walio katika nyadhifa za madaraka leo! Sikuzote na wawe waangalifu ili wasitumie vibaya mamlaka yao.
19. Jumuiya ya Wakristo imekuwa na hatia ya kusababisha uonezi na mnyanyaso gani?
19 Jumuiya ya Wakristo—hasa makasisi na watu wake mashuhuri—imepunja mali nyingi zinazopaswa kuwa za watu wa kawaida ambao imewaonea na bado yawaonea. Pia imewapiga, ikawanyanyasa, na kuwatenda vibaya watu wa Mungu nayo imeleta aibu kubwa kwa jina la Yehova. Kwa hakika, Yehova ataihukumu wakati wake ufikapo.
“Alama Mwilini kwa Moto Badala ya Uzuri”
20. Kwa nini Yehova awashutumu “binti za Sayuni”?
20 Baada ya kuyashutumu makosa ya viongozi, Yehova awageukia wanawake wa Sayuni, au Yerusalemu. Labda kwa sababu za mtindo, “binti za Sayuni” huvaa “mafurungu”—vibangili vinavyofungwa mguuni—vitoavyo sauti tamu kama za njuga. Wanawake hao hutembea kwa kupiga hatua fupifupi pamoja na “hatua za madaha,” wakisitawisha kile ambacho labda ni mwendo wa kike wa kiungwana. Kwani mambo hayo yana ubaya gani? Mtazamo wa wanawake hao ndio mbaya. Yehova asema: “Binti za Sayuni wana kiburi, na kuenenda na shingo zilizonyoshwa, na macho ya kutamani.” (Isaya 3:16) Kiburi hicho hakiepuki adhabu.
21. Hukumu ya Yehova dhidi ya Yerusalemu yawaathirije wanawake Wayahudi?
21 Basi, hukumu ya Yehova ijapo juu ya nchi, “binti za Sayuni” wenye kiburi watapoteza kila kitu—hata uzuri wanaojivunia sana. Yehova atabiri: “Bwana atawapiga binti za Sayuni kwa pele za utosini, na BWANA ataifunua aibu yao. Siku hiyo BWANA atawaondolea uzuri wa njuga zao, na kaya zao; na pete za masikio, na vikuku, na taji zao; na dusumali, na mafurungu, na vitambi, na vibweta vya marashi, na matalasimu; na pete, na azama, na mavazi ya sikukuu, na debwani; na shali, na vifuko; na vioo vidogo, na kitani nzuri, na vilemba, na utaji.” (Isaya 3:17-23) Ni badiliko lenye kuhuzunisha kama nini!
22. Mbali na mapambo yao, wanawake wa Yerusalemu wanapoteza nini kingine?
22 Ujumbe wa unabii waendelea kusema hivi: “Badala ya manukato mazuri kutakuwa uvundo, na badala ya mishipi, kamba; na badala ya nywele zilizosukwa vizuri, upaa; na badala ya kisibau, mavazi ya kigunia; na kutiwa alama mwilini kwa moto badala ya uzuri.” (Isaya 3:24) Mwaka wa 607 K.W.K., wanawake matajiri wenye majivuno wa Yerusalemu wawa maskini. Wapoteza uhuru wao nao wapata “alama” ya utumwa.
“Atakuwa Ukiwa”
23. Yehova atangaza nini juu ya Yerusalemu?
23 Sasa akizungumza juu ya jiji la Yerusalemu, Yehova atangaza hivi: “Watu wako waume wataanguka kwa upanga, na mashujaa wako vitani. Na malango yake yatalia na kuomboleza, naye atakuwa ukiwa, atakaa chini.” (Isaya 3:25, 26) Wanaume wa Yerusalemu, hata wale wenye nguvu, watauawa vitani. Jiji litabomolewa kabisa-kabisa. Utakuwa wakati wa ‘kulia na kuomboleza’ kwa “malango yake.” Yerusalemu ‘litakuwa ukiwa.’
24. Kufa kwa wanaume kwa njia ya upanga kwawaathirije sana wanawake wa Yerusalemu?
24 Kifo cha wanaume kwa upanga kitaathiri sana wanawake wa Yerusalemu. Akimalizia sehemu hii ya kitabu chake cha unabii, Isaya atabiri: “Siku hiyo wanawake saba watamshika mtu mume mmoja wakisema, Tutakula chakula chetu, na kuvaa nguo zetu wenyewe, lakini tuitwe tu kwa jina lako; utuondolee aibu yetu.” (Isaya 4:1) Upungufu wa wanaume wanaoweza kuoa utakuwa mkubwa sana hivi kwamba wanawake kadhaa watashikamana na mwanamume mmoja ili waitwe kwa jina lake—yaani, wajulikane hadharani kuwa wake zake—hivyo wasipate aibu ya kukosa mume. Sheria ya Kimusa ilimtaka mume amwandalie mkewe chakula na mavazi. (Kutoka 21:10) Hata hivyo, kwa kukubali ‘kula chakula chao na kuvaa nguo zao wenyewe,’ wanawake hao wana nia ya kumwondolea mwanamume huyo wajibu wake wa kisheria. Ni hali mbaya kama nini kwa “binti za Sayuni” waliokuwa na kiburi hapo awali!
25. Wenye kiburi watapatwa na nini hivi karibuni?
25 Yehova huwafedhehesha wenye kiburi. Yeye kwa kweli afanya majivuno ya watu wake waliochaguliwa ‘yainamishwe’ na “kiburi” chao kishushwe “chini” mwaka wa 607 K.W.K. Wakristo wa kweli na wasisahau kamwe kwamba “Mungu huwapinga wenye kiburi, lakini huwapa wanyenyekevu fadhili isiyostahiliwa.”—Yakobo 4:6.
[Picha katika ukurasa wa 50]
Sanamu, mali, na uwezo wa kijeshi haviokoi Yerusalemu katika siku ya hukumu ya Yehova
[Picha katika ukurasa wa 55]
Katika “siku ya Yehova,” milki ya ulimwengu ya dini isiyo ya kweli itaangamizwa