Muumba Aweza Kufanya Maisha Yako Yawe na Maana Zaidi

“Na vilisifu jina la BWANA, kwa maana aliamuru, vikaumbwa.” —ZABURI 148:5.

1, 2. (a) Twapaswa kufikiria swali gani? (b) Uumbaji wahusikaje katika swali la Isaya?

“JE, HUJAPATA kujua?” Huenda swali hilo likasikika kama swali linalochochea wengi waulize, ‘Kujua nini?’ Lakini hilo ni swali zito. Na twaweza kuelewa jibu lake vizuri zaidi tukijua muktadha wake—sura ya 40 ya kitabu cha Biblia cha Isaya. Isaya, ambaye ni Mwebrania wa kale, ndiye aliyekiandika na kwa hiyo hilo ni swali la kale. Hata hivyo, swali hilo ni la kisasa sana nalo lahusu kiini cha maana ya maisha yako.

² Kwa kuwa swali lililo katika Isaya 40:28, (NW), ni muhimu sana, linahitaji tulifikirie kwa uzito: “Je, hujapata kujua au hujapata kusikia? Yehova, Muumba wa miisho ya dunia, ni Mungu wa milele.” Basi kule ‘kupata kujua’ kulihusu Muumba wa dunia, na muktadha waonyesha kwamba mbali na dunia kuna mambo mengi zaidi yanayohusika. Katika mistari miwili inayotangulia, Isaya aliandika hivi kuhusu nyota: “Inueni macho yenu juu, mkaone; ni nani aliyeziumba hizi; aletaye nje jeshi lao kwa hesabu; . . . kwa ukuu wa uweza wake, na kwa kuwa yeye ni hodari kwa nguvu zake; hapana moja isiyokuwapo mahali pake.”

3. Hata kama unajua mengi juu ya Muumba, kwa nini inafaa utake kujua zaidi?

³ Basi, lile swali, “Je, hujapata kujua?” hasa lahusu Muumba wa ulimwengu. Huenda wewe binafsi unasadiki kwamba Yehova Mungu ndiye “Muumba wa miisho ya dunia.” Huenda pia unajua mambo mengi kuhusu utu wake na njia zake. Lakini namna gani ukikutana na mwanamume au mwanamke ambaye anatilia shaka kuwapo kwa Muumba, na ambaye kwa wazi hajui jinsi alivyo? Usishangae ukikutana na mtu kama huyo kwa sababu kuna mamilioni ya watu wasiomjua Muumba na wasio na imani katika yeye.—Zaburi 14:1; 53:1.

4. (a) Kwa nini inafaa kufikiria Muumba wakati huu? (b) Sayansi haiwezi kujibu maswali gani?

⁴ Shule huendelea kutokeza watu wengi wenye kutilia shaka ambao huhisi kwamba sayansi ina majibu (au itapata majibu) ya maswali yanayohusu chanzo cha ulimwengu na uhai. Katika kichapo The Origin of Life (Kilichoitwa kwa Kifaransa Aux Origenes de la Vie), watungaji Hagene na Lenay wataarifu hivi: “Chanzo cha uhai kingali kinajadiliwa katika mwanzo wa karne ya ishirini na moja. Tatizo hili, ambalo ni gumu sana kutatuliwa, lahitaji kufanyiwa utafiti katika nyanja zote, kuanzia anga kubwa ajabu hadi mata ndogo sana isiyoweza kukadiriwa.” Ingawa hivyo, sura ya mwisho, “Swali Bado Lipo,” yakiri hivi: “Tumechunguza majibu fulani ya kisayansi kuhusu swali hili, Ni jinsi gani uhai ulitokea duniani? Lakini sayansi haiwezi kujibu maswali haya, Kwa nini uhai ulitokea? Je, uhai una kusudi? . Hiyo huchunguza tu ‘jinsi’ vitu vilivyotokea. ‘Jinsi’ na ‘kwa nini’ ni maswali mawili yanayotofautiana kabisa. . . . Kuhusu swali la ‘kwa nini,’ ni lazima falsafa, dini, na—zaidi ya yote—kila mmoja wetu atafute jibu.”

Kupata Majibu na Maana

5. Ni watu wa aina gani ambao wanaweza kunufaika hasa kwa kujua mengi kuhusu Muumba?

⁵ Naam, twataka kuelewa kwa nini kuna uhai—na hasa sababu ya kuwapo kwetu. Na zaidi, twapasa kupendezwa na watu ambao hawajakata kauli juu ya kama kweli Muumba yupo na ambao kwa hakika hawajui njia zake. Au fikiria wale watu ambao malezi yao yamwona Mungu kwa njia tofauti kabisa na vile Biblia inavyotaja. Mabilioni ya watu wamelelewa katika nchi za Mashariki au katika sehemu ambazo watu wengi hawamfikirii Mungu kuwa mtu halisi na mwenye utu wa kupendeza. Kwa maoni yao neno “mungu” huenda likamaanisha kani fulani isiyoeleweka vizuri au kisababishi fulani cha kuwaziwa tu. ‘Hawajapata kumjua Muumba’ au njia zake. Ikiwa wao, au mamilioni ya wengine wenye maoni kama hayo, wangesadiki kwamba kuna Muumba, wangepata thawabu iliyoje, kutia ndani matazamio ya milele! Pia wanaweza kupata kitu ambacho ni nadra sana kupatikana—umaana halisi, kusudi halisi na amani ya akili, maishani.

6. Maisha ya wengi leo yanafananaje na maisha ya Paul Gauguin na mojawapo ya michoro yake?

⁶ Kwa mfano: Mwaka wa 1891, mchoraji Mfaransa Paul Gauguin alienda kutafuta maisha yenye kuridhisha katika Polinesia ya Ufaransa, iliyokuwa tu kama paradiso. Lakini upesi maisha yake ya zamani ya kuponda raha na anasa yalimletea yeye na wengine maradhi. Alipohisi kwamba alikuwa anakaribia kufa, alichora picha kubwa na kwenye picha hiyo ilionekana alikuwa ‘akionyesha kwamba maisha yalikuwa fumbo kubwa.’ Je, wajua Gauguin aliuitaje mchoro huo? Aliuita “Twatoka Wapi? Sisi Ni Nini? Twaelekea Wapi?” Huenda ikawa umesikia wengine wakiuliza maswali kama hayo. Watu wengi huyauliza. Lakini wasipopata majibu yenye kuridhisha—na kukosa kusudi halisi maishani—wao waweza kufanya nini? Wanaweza kukata kauli ya kwamba maisha yao hayana tofauti na yale ya wanyama.—2 Petro 2:12.a

7, 8. Kwa nini uchunguzi wenyewe wa sayansi hautoshi?

⁷ Basi unaweza kuelewa sababu inayomfanya mtu kama profesa wa fizikia Freeman Dyson aandike: “Mawazo yangu yanapatana na mawazo ya watu wengi wenye kuheshimika ninapouliza tena maswali ambayo Yobu aliuliza. Kwa nini tunateseka? Kwa nini ulimwengu hauna haki? Ni nini kusudi la maumivu na msiba?” (Ayubu 3:20, 21; 10:2, 18; 21:7) Kama ilivyotajwa, watu wengi hugeukia sayansi ili wapate majibu badala ya kumgeukia Mungu. Wataalamu wa biolojia, wataalamu wa bahari na wengine wanaongeza ujuzi wetu juu ya dunia yetu na uhai uliomo. Wakitafuta majibu kwingineko, wataalamu wa nyota na wa fizikia wanajifunza mengi zaidi kuhusu mfumo wetu wa jua, nyota, na hata makundi ya mbali ya nyota. (Linganisha Mwanzo 11:6.) Mambo hayo yaweza kufikia kauli gani yenye kupatana na akili?

⁸ Wanasayansi fulani husema juu ya “akili” ya Mungu au “kazi” yake ambayo imefunuliwa katika ulimwengu. Lakini je, wamekosea? Gazeti Science lilisema: “Watafiti wasemapo kwamba ulimwengu wafunua ‘akili’ au ‘kazi’ za Mungu, wao wamsifu Mungu kwa mambo ambayo si muhimu sana ulimwenguni —yaani muundo wake uonekanao.” Hata mtaalamu wa fizikia aliye pia mshindi wa tuzo la Nobeli Steven Weinberg aliandika: “Kadiri ulimwengu uonekanavyo kuwa wenye kueleweka zaidi, ndivyo inavyozidi kuonekana kuwa hatuelewi ni kwa nini ulimwengu upo.”

9. Ni uthibitisho gani uwezao kutusaidia na kuwasaidia wengine wajifunze juu ya Muumba?

⁹ Lakini bado huenda ikawa wewe ni baadhi ya mamilioni ya watu ambao wamechunguza jambo hilo kwa uzito na ambao wanafahamu kwamba umaana halisi wa maisha wahusisha kumjua Muumba. Kumbuka maneno ambayo mtume Paulo aliandika: “Watu hawawezi kusema kwamba hawajui mambo ya Mungu. Tangu mwanzo wa ulimwengu, watu wanaweza kuona vile Mungu alivyo kupitia vitu ambavyo Yeye amefanya. Hilo laonyesha Uweza wake udumuo milele. Laonyesha kwamba Yeye ni Mungu.” (Waroma 1:20, Holy Bible, New Life Version) Ndiyo, kuna mambo yanayohusu ulimwengu wetu na yanayotuhusu ambayo yanaweza kusaidia watu wamtambue Muumba na kupata umaana kuhusiana naye. Fikiria mambo matatu kuhusu jambo hilo: ulimwengu ambao umetuzunguka, chanzo cha uhai, na uwezo wetu wenyewe wa akili.

Sababu Zinazotufanya Tuamini

10. Kwa nini twapaswa kufikiria kuwapo kwa ‘mwanzo’? (Mwanzo 1:1; Zaburi 111:10)

¹⁰ Ulimwengu wetu ulipataje kuwapo? Huenda umejua kutokana na ripoti za darubini za angani na uvumbuzi wa angani kwamba wanasayansi wengi hutambua kwamba ulimwengu wetu haukuwapo wakati wote. Ulikuwa na mwanzo nao unaendelea kupanuka. Hilo laonyesha nini? Ebu msikilize mtaalamu wa nyota Sir Bernard Lovell: “Ikiwa wakati fulani uliopita, Ulimwengu ulikuwa kitu kidogo sana kisichoweza kuwazika na chenye uzito usioweza kuwazika, ni lazima tuulize ni nini kilichokuwapo hapo awali . . . Ni lazima tukabili suala la kuwapo kwa [Mwanzo].”

11. (a) Ulimwengu ni mkubwa kadiri gani? (b) Vipimo sahihi katika ulimwengu vyaonyesha nini?

¹¹ Mfanyizo wa ulimwengu, kutia ndani dunia yetu, waonyesha vipimo sahihi vya kushangaza sana. Kwa mfano, sifa mbili zenye kutokeza za jua letu na nyota nyinginezo ni kwamba hizo ni thabiti na zina uwezo wa kutenda kwa muda mrefu. Kwa sasa inakadiriwa kwamba kuna makundi ya nyota baina ya bilioni 50 (50,000,000,000) na bilioni 125 katika ulimwengu uonekanao. Na kundi letu la nyota liitwalo Kilimia lina mabilioni ya nyota ndani yake. Sasa fikiria: Twajua kwamba injini ya gari huhitaji usawaziko mzuri wa mafuta na hewa. Ikiwa una gari, unaweza kumwomba mekanika anayestahili arekebishe injini yake ili gari lako liende vizuri. Kwa mfano, ikiwa vipimo hivyo vya mafuta na hewa ni muhimu kwa injini tu, vipi jua “lenye kuwaka” kwa njia bora? Kwa wazi, zile kani kuu zinazohusika zimepimwa kwa usahihi kabisa ili uhai uwepo duniani. Je, jambo hilo lilitukia lenyewe tu? Yobu wa kale aliulizwa: “Je, ulizitangaza kanuni zinazoongoza mbingu, au kujua sheria za asili zilizo duniani?” (Ayubu 38: 33, The New English Bible) Hakuna mwanadamu aliyepata kufanya hivyo. Basi ni nani aliyeviweka vipimo hivyo vilivyo sahihi?—Zaburi 19:1.

12. Kwa nini ni jambo linalopatana na akili kufikiri kwamba uumbaji ulianzishwa na Mtu fulani mwenye nguvu na mwenye akili nyingi?

¹² Je, yawezekana kwamba vipimo hivyo viliwekwa na kitu fulani au Mtu fulani ambaye hatuwezi kumwona kwa macho ya kibinadamu? Ebu fikiria swali hili kwa kuzingatia sayansi ya kisasa. Wataalamu wengi wa nyota sasa hukubali kwamba kuna magimba ya kimbingu yenye nguvu sana yaitwayo mashimo meusi. Mashimo hayo meusi hayawezi kuonekana, lakini wataalamu wamesadiki kwamba yapo. Kwa kulinganisha, Biblia yaripoti kwamba katika makao mengine mna viumbe wenye nguvu ambao hawawezi kuonekana—viumbe wa roho. Ikiwa kuna viumbe wenye nguvu wasioweza kuonekana, je, si jambo linalopatana na akili kwamba vipimo sahihi vinavyofunuliwa kote katika ulimwengu viliwekwa na Mtu mwenye nguvu na mwenye akili nyingi?—Nehemia 9:6.

13, 14. (a) Sayansi imethibitisha nini hasa juu ya chanzo cha uhai? (b) Kuwapo kwa uhai duniani kwaonyesha nini?

¹³ Uthibitisho wa pili ambao unaweza kusaidia watu wakubali kwamba kuna Muumba wahusu chanzo cha uhai. Tangu majaribio ya Louis Pasteur, imekubalika kwamba uhai hautokani na kitu kisicho na uhai. Basi uhai wa dunia ulianzaje? Katika miaka ya 1950, wanasayansi walijaribu kuthibitisha kwamba huenda uhai ulianza polepole katika bahari fulani ya awali wakati ambapo anga la awali lilipokuwa likipigwa na radi daima. Lakini, uthibitisho wa karibuni zaidi waonyesha kwamba haiwezekani kuwa uhai duniani ulianza hivyo kwa sababu aina hiyo ya anga haikuwapo kamwe. Kwa hiyo, wanasayansi fulani wanatafuta maelezo ambayo hayana kasoro sana. Lakini, je, hata hao hawajafahamu jambo kuu?

¹⁴ Mwanasayansi Mwingereza Sir Fred Hoyle alisema hivi baada ya kuchunguza kwa miongo mingi ulimwengu na uhai uliomo: “Badala ya kukubali uwezekano mdogo kabisa wa kwamba uhai ulitokana na nguvu za asili zisizoongozwa, inaonekana kuwa afadhali kufikiri kwamba uhai ulianzishwa kwa tendo lililopangwa na mtu mwenye akili.” Ndiyo, kadiri tujifunzavyo maajabu ya uhai, ndivyo inavyokuwa wazi kwamba uhai ulitokana na Chanzo chenye akili.—Ayubu 33:4; Zaburi 8:3, 4; 36:9; Matendo 17:28.

15. Kwa nini inaweza kusemwa kwamba wewe ni mtu wa kipekee?

¹⁵ Basi jambo la kwanza lahusu ulimwengu, na la pili, chanzo cha uhai duniani. Sasa ona jambo la tatu—hali yetu ya kipekee. Wanadamu wote ni wa kipekee kwa njia nyingi, kumaanisha kwamba hata wewe ni wa kipekee. Kwa jinsi gani? Labda umesikia ubongo ukilinganishwa na kompyuta yenye nguvu. Lakini, kwa kweli mambo yaliyogunduliwa karibuni yaonyesha kwamba haifai hata kidogo kufanya ulinganishi huo. Mwanasayansi mmoja katika Taasisi ya Tekinolojia ya Massachusetts alisema: “Kompyuta za leo hata hazifikii mwanadamu mwenye umri wa miaka 4 kwa uwezo wa kuona, kuzungumza, kusonga, au kutumia akili. . . . Imekadiriwa kwamba uwezo wa kuchanganua habari wa hata kompyuta yenye nguvu zaidi unatoshana na uwezo wa mfumo wa neva wa konokono—sehemu kidogo sana ya uwezo wa kompyuta bora zaidi iliyo katika kichwa [chako].”

16. Uwezo wako wa kufahamu lugha waonyesha nini?

¹⁶ Lugha ni mojawapo ya uwezo ulio nao kwa sababu ya ubongo wako. Ingawa watu fulani husema lugha mbili, tatu, au zaidi, uwezo wa kusema hata lugha moja watufanya tuwe wa kipekee. (Isaya 36:11; Matendo 21:37-40) Maprofesa R. S. na D. H. Fouts waliuliza: “Je, ni mwanadamu tu . . . aliye na uwezo wa kuwasiliana kwa lugha? . . . Wanyama wote wa hali ya juu huwasiliana kwa . . . ishara, harufu, miito, milio na nyimbo, na hata kucheza dansi kama vile nyuki. Lakini inaonekana kwamba mbali na mwanadamu, wanyama hawana lugha yenye kufuata sarufi. Na jambo ambalo huenda likawa muhimu zaidi ni kwamba wanyama hawachori picha za kuwakilisha mambo wanayotaka kuwasilisha. Hawawezi kufanya chochote zaidi ya kuchora tu vitu visivyo na maana.” Kwa kweli, ni wanadamu tu wawezao kutumia ubongo kusema lugha na kuchora picha zenye maana.—Linganisha Isaya 8:1; 30:8; Luka 1:3.

17. Kuna tofauti gani ya msingi kati ya mnyama atazamaye kwenye kioo na binadamu atazamaye kwenye kioo?

¹⁷ Isitoshe, unajifahamu; unajitambua. (Mithali 14:10) Je, umepata kutazama ndege, mbwa, au paka akitazama kioo kisha agogota, anguruma, au kukishambulia? Yeye hufikiri ameona mnyama mwingine, hajitambui. Kwa kutofautisha, utazamapo kioo, unajua ya kwamba ni wewe unayejiona. (Yakobo 1:23, 24) Huenda ukachunguza sura yako au ukajiuliza utafananaje miaka michache ijayo. Wanyama hawafanyi hivyo. Ndiyo, ubongo wako wakufanya uwe wa kipekee. Ni nani astahiliye kupata sifa? Ubongo wako ulipataje kuwapo, kama haukutokana na Mungu?

18. Ni uwezo gani wa akili unaokufanya uwe tofauti na wanyama?

¹⁸ Ubongo wako pia hukufanya uthamini sanaa na muziki na vilevile kuwa na maadili. (Kutoka 15:20; Waamuzi 11:34; 1 Wafalme 6:1, 29-35; Mathayo 11:16, 17) Kwa nini iwe ni wewe na si wanyama? Wanyama hutumia ubongo hasa kwa kushughulikia mahitaji yao ya sasa—kupata chakula, kupata mwenzi, au kufanyiza kiota. Ni wanadamu pekee hufikiria zaidi ya mambo ya sasa tu. Watu wengine hata hufikiria jinsi matendo yao yatakavyoathiri mazingira au kuathiri wazao wao miaka mingi baadaye. Kwa nini? Andiko la Mhubiri 3:11 lasema hivi juu ya wanadamu: “[Muumba] ameiweka hiyo milele ndani ya mioyo yao.” Ndiyo, uwezo wako wa kufikiria umaana wa umilele au wa kuwazia uhai wa milele ni wa kipekee sana.

Muumba na Aongeze Umaana

19. Ni njia ipi ya kusababu yenye sehemu tatu ambayo unaweza kutumia kuwasaidia wengine wafikirie Muumba?

¹⁹ Tumetaja maeneo matatu tu: vipimo sahihi vinavyoonekana katika ulimwengu mkubwa, chanzo cha uhai duniani, na hali isiyotilika shaka ya upekee wa ubongo wa binadamu pamoja na uwezo wake mbalimbali. Mambo hayo matatu yanaonyesha nini? Hapa pana njia moja ya kusababu ambayo unaweza kutumia unapowasaidia wengine wafikie uamuzi. Kwanza unaweza kuuliza: Je, ulimwengu ulikuwa na mwanzo? Wengi watakubali. Kisha uliza: Je, mwanzo huo ulitokea wenyewe tu, au ulitokezwa? Watu wengi hutambua kwamba mwanzo wa ulimwengu ulitokezwa. Hilo latokeza swali la mwisho: Je, mwanzo huo ulitokezwa na kitu fulani cha milele au na Mtu fulani wa milele? Hoja zikitolewa kwa njia hiyo ya wazi na yenye kupatana na akili, wengi waweza kusaidiwa wafikie uamuzi huu: Ni lazima iwe kuna Muumba! Basi, je, si inawezekana kwamba maisha yana maana?

20, 21. Kwa nini kumjua Muumba ni muhimu ili maisha yetu yawe na maana?

²⁰ Kuwapo kwetu, kutia ndani maadili yetu na maadili yenyewe yapaswa kuhusianishwa na Muumba. Pindi moja Dakt. Rollo May aliandika hivi: “Mfumo wa pekee unaofaa wa maadili ni ule unaotegemea umaana wa msingi wa maisha.” Huo unapatikana wapi? Aliendelea kusema: “Mfumo huo wa msingi ndio utu wa Mungu. Kanuni za Mungu ndizo kanuni zinazoongoza maisha tangu mwanzo wa uumbaji hadi mwisho.”

²¹ Basi, twaweza kuelewa ni kwa nini mtunga-zaburi alikuwa akionyesha unyenyekevu na hekima alipomwomba Muumba hivi: “Ee BWANA, unijulishe njia zako, unifundishe mapito yako, uniongoze katika kweli yako, na kunifundisha. Maana wewe ndiwe Mungu wa wokovu wangu.” (Zaburi 25:4, 5) Kadiri alivyopata kumjua Muumba vizuri, ndivyo kwa hakika maisha ya mtunga-zaburi yangepata umaana, kusudi, na mwelekezo zaidi. Ndivyo inavyoweza kuwa kwa kila mmoja wetu.—Kutoka 33:13.

22. Ni nini kinachohusika katika kupata kujua njia za Muumba?

²² Kupata kujua ‘njia za’ Muumba kwahusisha kujua vizuri zaidi jinsi alivyo, utu wake na njia zake. Lakini kwa kuwa Muumba haonekani naye ana nguvu nyingi sana, tunawezaje kumjua vizuri? Makala ifuatayo itazungumzia jambo hili.

[Maelezo ya Chini]

Ungejibuje?

◻ Kwa nini tunahitaji kuchunguza zaidi ya habari ya sayansi kuhusu ulimwengu wetu?

◻ Ili kuwasaidia wengine wamfikirie Muumba, unaweza kutaja nini?

◻ Kwa nini kumjua Muumba ni ufunguo wa kupata umaana wenye kuridhisha maishani?

[Mchoro/Picha katika ukurasa wa18]

(Ona mpangilio kamili katika nakala iliyochapishwa)

Umeamuaje?

Ulimwengu wetu

↓ ↓

Haukuwa Ulikuwa

na Mwanzo na Mwanzo

↓ ↓

Haukutokezwa Ulitokezwa

↓ ↓

Na KITU Na MTU wa

cha Milele Milele

[Picha katika ukurasa wa 15]

Ukubwa wa ulimwengu na vipimo vyake sahihi vimewafanya wengi wafikirie Muumba

[Hisani]

Ukurasa wa 15 na 18: Jeff Hester (Arizona State University) and NASA