Acheni Wote Wamtukuze Yehova!

“Mtukuzeni BWANA [“Yehova,” “NW”] katika mashariki.”—ISAYA 24:15.

1. Jina la Yehova lilionwaje na manabii wake, kwa kutofautisha na mtazamo upi ulio katika Jumuiya ya Wakristo leo?

YEHOVA—jina tukufu la Mungu! Manabii waaminifu wa kale walishangilia kama nini kusema katika jina hilo! Walimtukuza kwa mchachawo Bwana wao Mwenye Enzi Kuu, Yehova, ambaye jina lake humtambulisha kuwa Mkusudiaji Mkuu. (Isaya 40:5; Yeremia 10:6, 10; Ezekieli 36:23) Hata waitwao isivyofaa manabii wadogo walisema mengi kwa kumpa Yehova utukufu. Mmoja wao alikuwa Hagai. Katika kitabu cha Hagai, chenye mistari 38 tu, jina la Mungu latumiwa mara 35. Unabii huo waonekana kuwa baridi jina la cheo “Bwana” litumiwapo badala ya lile jina lenye thamani Yehova, kama vile mitume bora kabisa wa Jumuiya ya Wakristo walitafsirivyo katika tafsiri zao za Biblia.—Linganisha 2 Wakorintho 11:5.

2, 3. (a) Unabii mmoja wenye kutokeza juu ya kurudishwa kwa Israeli ulitimizwaje? (b) Mabaki ya Wayahudi na waandamani wao walishiriki katika shangwe ipi?

² Kwenye Isaya 12:2, aina mbili za jina hilo zatumiwa.a Huyo nabii atangaza hivi: “Tazama, Mungu ndiye wokovu wangu; nitatumaini wala sitaogopa, maana BWANA [“Yah,” NW] YEHOVA ni nguvu zangu na wimbo wangu; naye amekuwa wokovu wangu.” (Ona pia Isaya 26:4.) Hivyo, miaka ipatayo 200 kabla ya kuachiliwa kwa Israeli kutoka katika utekwa wa Kibabiloni, Yah Yehova kupitia nabii wake Isaya alikuwa akitoa uhakikishio kwamba yeye ndiye aliyekuwa Mwokozi wao mwenye uweza. Utekwa huo ulikusudiwa udumu tangu 607 hadi 537 K.W.K. Pia Isaya aliandika hivi: “Mimi ni BWANA [“Yehova,” NW], nifanyaye vitu vyote; . . . nimwambiaye Koreshi, Mchungaji wangu, naye atayatenda mapenzi yangu; hata ataunena Yerusalemu, Utajengwa; na hilo hekalu, Msingi wako utawekwa.” Koreshi huyo alikuwa nani? Kwa kutokeza, alithibitika kuwa Mfalme Koreshi wa Uajemi, aliyeshinda Babiloni katika 539 K.W.K.—Isaya 44:24, 28.

³ Katika kutimizwa kwa maneno ya Yehova yaliyorekodiwa na Isaya, Koreshi alitolea Israeli lililotekwa agizo hili: “Basi kila mtu katika ninyi nyote mlio watu wake, BWANA, Mungu wake, na awe pamoja naye, na akwee mpaka Yerusalemu, ulioko Yuda, akaijenge nyumba ya BWANA, Mungu wa Israeli, (yeye ndiye Mungu), iliyoko Yerusalemu.” Mabaki Wayahudi wenye furaha kuu pamoja na Wanethini wasio Waisraeli na wana wa watumishi wa Solomoni walirudi Yerusalemu. Walifika kwa wakati ili kuadhimisha Msherehekeo wa Vibanda katika 537 K.W.K. na kumtolea Yehova dhabihu madhabahuni pake. Mwaka uliofuata, mwezi wa pili, waliweka msingi wa hekalu la pili, kwa kuambatana na sauti kubwa za shangwe na sifa kwa Yehova.—Ezra 1:1-4; 2:1, 2, 43, 55; 3:1-6, 8, 10-13.

4. Isaya sura ya 35 na ya 55 zilipataje kuwa uhalisi?

⁴ Unabii wa kurudisha wa Yehova ulipaswa utimizwe kwa utukufu katika Israeli: “Nyika na mahali palipo ukiwa patafurahi; jangwa litashangilia na kuchanua maua kama waridi. . . . watauona utukufu wa BWANA, na ukuu wa Mungu wetu.” “Mtatoka kwa furaha, mtaongozwa kwa amani; mbele yenu milima na vilima vitatoa nyimbo; . . . Jambo hili litakuwa la kumpatia BWANA jina, litakuwa ishara ya milele isiyokatiliwa mbali.”—Isaya 35:1, 2; 55:12, 13.

5. Kwa nini shangwe ya Israeli ilikuwa ya muda mfupi?

⁵ Hata hivyo, shangwe hiyo ilikuwa ya muda mfupi tu. Majirani walijaribu kuwa na muungano wa imani mbalimbali kwa ujenzi wa hekalu. Mwanzoni Wayahudi walikuwa thabiti wakitangaza hivi: “Ninyi haiwahusu kushirikiana nasi katika kumjengea Mungu wetu nyumba; bali sisi wenyewe peke yetu tutamjengea BWANA, Mungu wa Israeli, nyumba, kama mfalme Koreshi, mfalme wa Uajemi alivyotuamuru.” Majirani hao wakawa wapinzani wakali sasa. Wao “wakaidhoofisha mikono ya watu wa Yuda, wakawasumbua, walipokuwa wakijenga.” Pia walimpasha mwandamizi wa Koreshi, Artashasta, aliyepiga marufuku ujenzi wa hekalu habari za uwongo juu ya hali ya mambo. (Ezra 4:1-24) Kwa miaka 17 kazi ilikoma. Kwa kuhuzunisha, Wayahudi walitumbukia katika njia ya maisha ya kufuatia vitu vya kimwili katika kipindi hicho.

“BWANA wa Majeshi” Asema

6. (a) Yehova aliitikiaje hali katika Israeli? (b) Kwa nini ile ionwayo kuwa maana ya jina la Hagai ni yenye kufaa?

⁶ Hata hivyo, Yehova alionyesha ‘nguvu zake na uweza wake’ kwa niaba ya Israeli kwa kutuma manabii, sanasana Hagai na Zekaria, ili wawaamshe Wayahudi wapate kurudia madaraka yao. Jina la Hagai lahusiana na msherehekeo, kwa kuwa laonekana kumaanisha “Kuzaliwa Siku ya Msherehekeo.” Kwa kufaa, alianza kutoa unabii siku ya kwanza ya mwezi wa Msherehekeo wa Vibanda, wakati ambapo Wayahudi walitakiwa wawe “katika kufurahi kabisa.” (Kumbukumbu la Torati 16:15) Kupitia Hagai, Yehova alitoa ujumbe nne katika kipindi cha siku 112.—Hagai 1:1; 2:1, 10, 20.

7. Maneno ya ufunguzi ya Hagai yatutieje moyo?

⁷ Akitolea unabii wake utangulizi, Hagai alisema hivi: “BWANA wa majeshi asema hivi.” (Hagai 1:2a) “Majeshi” hayo yaweza kuwa nani? Hayo ni majeshi ya malaika ya Yehova, nyakati nyingine yakirejezewa katika Biblia kuwa majeshi ya kivita. (Ayubu 1:6; 2:1; Zaburi 103:20, 21; Mathayo 26:53) Je, halitutii moyo leo kwamba Bwana Mwenye Enzi Kuu Yehova mwenyewe anatumia majeshi hayo ya kimbingu yasiyoshindika ili kuelekeza kazi yetu ya kurudisha ibada ya kweli duniani?—Linganisha 2 Wafalme 6:15-17.

8. Ni mtazamo gani uliokuwa umeathiri Israeli, na wenye tokeo jipi?

⁸ Ujumbe wa kwanza wa Hagai ulikuwa na habari gani? Watu walikuwa wamesema hivi: “Huu sio wakati utupasao kuja, huu sio wakati wa kujenga nyumba ya BWANA.” Ujenzi wa hekalu, uliowakilisha kurudishwa kwa ibada ya kimungu, haukuwa tena hangaiko lao la kwanza. Walikuwa wamegeukia kujijengea nyumba zenye utukufu. Mtazamo wa kufuatia vitu vya kimwili ulikuwa umedidimisha idili yao kwa ibada ya Yehova. Tokeo likawa, baraka yake ilikuwa imeondolewa. Mashamba yao hayakuwa na mazao tena, nao walikosa mavazi ya wakati wa kipupwe chenye baridi kali sana. Mapato yao yalikuwa yamepungua, na ilikuwa kana kwamba walikuwa wakiweka fedha zao katika mfuko uliotoboka-toboka.—Hagai 1:2b-6.

9. Yehova alitoa onyo gani la upole lenye nguvu na lenye kujenga?

⁹ Mara mbili, Yehova alitoa onyo hili la upole lenye nguvu: “Zitafakarini njia zenu.” Kwa wazi, Zerubabeli, liwali wa Yerusalemu, na kuhani wa cheo cha juu Yoshuab waliitikia nao wakawatia moyo watu wote kwa ujasiri ‘waitii sauti ya BWANA, Mungu wao, na maneno ya Hagai nabii, kama BWANA, Mungu wao alivyomtuma; nao watu wakaogopa mbele za BWANA.’ Waaidha, ‘Hagai mjumbe wa BWANA, katika ujumbe wa BWANA, akawaambia watu, akisema, Mimi nipo pamoja nanyi, asema BWANA.’—Hagai 1:5, 7-14.

10. Yehova alitumiaje nguvu zake kwa niaba ya Israeli?

¹⁰ Watu fulani wa zamani katika Yerusalemu huenda wakawa walidhani kwamba utukufu wa hekalu lililojengwa upya ungekuwa “si kitu” kwa kulinganishwa na ule wa hekalu la kwanza. Hata hivyo, siku 51 hivi baadaye, Yehova alimsukuma Hagai atangaze ujumbe wa pili: “Uwe hodari, Ee Zerubabeli, asema BWANA; nawe uwe hodari, Ee Yoshua, mwana wa Yehosadaki, kuhani mkuu, nanyi iweni hodari, enyi watu wote wa nchi hii, asema BWANA; mkafanye kazi, kwa kuwa mimi ni pamoja nanyi, asema BWANA wa majeshi; . . . msiogope.” Yehova, ambaye kwa wakati ufaao angetumia nguvu zake zenye uweza wote ili ‘kuzitikisa mbingu na nchi,’ alihakikisha kwamba upinzani wote, hata ile marufuku ya kifalme, ulishindwa. Katika kipindi cha miaka mitano ujenzi wa hekalu ulitimizwa kwa mafanikio matukufu.—Hagai 2:3-6.

11. Mungu alijazaje hekalu la pili kwa ‘utukufu mkubwa zaidi’?

¹¹ Ahadi yenye kutokeza ilitimizwa wakati huo: “Vitu vinavyotamaniwa na mataifa yote vitakuja; nami nitaijaza nyumba hii utukufu, asema BWANA wa majeshi.” (Hagai 2:7) Hivyo “vitu vinavyotamaniwa” vilithibitika kuwa wasio Waisraeli waliokuja kuabudu hekaluni, kwa kuwa lilionyesha utukufu wa kuwapo kwake kwenye fahari. Hekalu hilo lililojengwa upya lililinganaje na lile lililojengwa katika siku ya Solomoni? Nabii wa Mungu alitangaza hivi: “Utukufu wa mwisho wa nyumba hii utakuwa mkuu kuliko utukufu wake wa kwanza, asema BWANA wa majeshi.” (Hagai 2:9) Katika utimizo wa kwanza wa huo unabii, hekalu lililojengwa upya liliendelea kuwapo kwa muda mrefu zaidi ya ile nyumba ya kwanza. Bado lilikuwapo Mesiya alipotokea katika 29 W.K. Zaidi, kabla adui zake waasi-imani hawajamwua kimakusudi katika 33 W.K., Mesiya mwenyewe alililetea utukufu alipohubiri kweli humo.

12. Mahekalu mawili ya kwanza yalifaa kusudi jipi?

¹² Hekalu la kwanza na la pili katika Yerusalemu yalifaa kusudi muhimu katika kufananisha sehemu mbalimbali za maana za utumishi wa kikuhani wa Mesiya na katika kudumisha ibada safi ya Yehova duniani hadi kutokea kwenyewe kwa Mesiya.—Waebrania 10:1.

Hekalu la Kiroho Lililo Tukufu

13. (a) Ni matukio gani yaliyohusiana na hekalu la kiroho yaliyotukia kuanzia 29 hadi 33 W.K.? (b) Dhabihu ya fidia ya Yesu ilikuwa na fungu gani muhimu katika matukio hayo?

¹³ Je, unabii wa kurudishwa wa Hagai una maana ya pekee kwa nyakati za baadaye? Bila shaka! Hekalu lililojengwa upya katika Yerusalemu likapata kuwa kitovu cha ibada yote ya kweli duniani. Lakini lilionyesha kimbele hekalu la kiroho lililo tukufu zaidi. Hilo lilianza kutenda katika 29 W.K. wakati ambapo, kwenye ubatizo wa Yesu katika Mto Yordani, Yehova alimtia mafuta Yesu awe Kuhani wa Cheo cha Juu, huku roho takatifu ikishuka juu yake kama hua. (Mathayo 3:16) Baada ya Yesu kumaliza huduma yake ya kidunia katika kifo cha kidhabihu, alifufuliwa na kwenda mbinguni, palipofananishwa na Patakatifu Zaidi Sana pa hekalu, na humo alimtolea Yehova thamani ya dhabihu yake. Hiyo ilitumika kuwa fidia ikifunika dhambi za wanafunzi wake, nayo, ikafungua njia ya kuwatia mafuta, katika siku ya Pentekoste 33 W.K., wawe makuhani wa cheo cha chini katika hekalu la kiroho la Yehova. Huduma yao ya uaminifu mpaka kifo katika ua wa hekalu duniani ingeongoza kwenye ufufuo wa kimbingu wa wakati ujao, kwa utumishi wa kikuhani wenye kuendelea.

14. (a) Ni shangwe gani iliyoshirikishwa na utendaji wenye bidii wa kutaniko la Kikristo la mapema? (b) Kwa nini shangwe hiyo ilikuwa ya muda mfupi?

¹⁴ Maelfu ya Wayahudi wenye kutubu—na baadaye Wasio Wayahudi—walimiminikia kutaniko hilo la Kikristo na kushiriki katika kutangaza habari njema ya utawala ujao wa Ufalme wa Mungu juu ya dunia. Baada ya miaka ipatayo 30, mtume Paulo aliweza kutaarifu kwamba habari njema zilikuwa zimehubiriwa “katika viumbe vyote chini ya mbingu.” (Wakolosai 1:23) Lakini baada ya kifo cha mitume, uasi-imani mkubwa ulisitawi, na nuru ya kweli ikaanza kusinzia. Ukristo wa kweli ulifunikwa na ufarakano wa Jumuiya ya Wakristo wenye kutegemea mafundisho na falsafa za kipagani.—Matendo 20:29, 30.

15, 16. (a) Unabii ulitimizwaje katika 1914? (b) Ni kukusanywa kupi kulikotia alama mwisho wa karne ya 19 na mapema karne ya 20?

¹⁵ Karne kadhaa zilipita. Kisha katika miaka ya 1870, kikundi cha Wakristo wenye moyo mweupe kikaanza kushiriki katika funzo la Biblia lenye kupenya. Kutokana na Andiko, waliweza kutaja mwaka wa 1914 kwa usahihi kuwa wenye kutia alama umalizio wa “nyakati zilizowekwa rasmi za mataifa.” Wakati huo ndipo “nyakati” saba za ufananisho (miaka 2,520 ya utawala wa kibinadamu ulio kama wa hayawani) zilipoisha kwa kutawazwa kwa kimbingu kwa Kristo Yesu—Yeye aliye na “haki ya kisheria” kuwa Mfalme wa Kimesiya wa dunia. (Luka 21:24; Danieli 4:25; Ezekieli 21:26, 27, NW) Hasa kuanzia mwaka wa 1919 na kuendelea, Wanafunzi wa Biblia hao, wajulikanao leo kuwa Mashahidi wa Yehova, wamekuwa wakishiriki katika kueneza kwa bidii duniani kote habari njema ya Ufalme ujao. Katika 1919 ndipo maelfu machache yao walipoitikia mwito wa kutenda uliotolewa kwenye mkusanyiko katika Cedar Point, Ohio, Marekani. Idadi yao iliongezeka kufikia mwaka wa 1935 wakati ambapo watu 56,153 waliripoti utumishi wa shambani. Mwaka huo, watu 52,465 walikuwa wameshiriki mifano ya mkate na divai kwenye Ukumbusho wa kila mwaka wa kifo cha Yesu, wakionyesha tumaini lao la kuwa makuhani pamoja na Kristo Yesu katika sehemu ya kimbingu ya hekalu kubwa la kiroho la Yehova. Wao pia watatumikia pamoja naye wakiwa wafalme-washiriki katika Ufalme wake wa Kimesiya.—Luka 22:29, 30; Waroma 8:15-17.

¹⁶ Hata hivyo, Ufunuo 7:4-8 na 14:1-4 yaonyesha kwamba idadi ya jumla ya Wakristo watiwa-mafuta hao ni 144,000 tu, ambao wengi wao walikusanywa katika karne ya kwanza kabla ya uasi-imani mkubwa kutokea. Kuanzia mwisho wa karne ya 19 na kuendelea hadi karne ya 20, Yehova amekuwa akimalizia kukusanya kwa kikundi hiki cha watu ambao wanasafishwa kwa maji ya Neno lake, wanatangazwa kuwa waadilifu kupitia imani katika dhabihu ya Yesu yenye kufunika, na hatimaye wanatiwa muhuri wawe Wakristo watiwa-mafuta ili kufanyiza idadi kamili ya 144,000.

17. (a) Ni kukusanywa kupi ambako kumeendelea tangu miaka ya 1930? (b) Kwa nini Yohana 3:30 ni lenye upendezi hapa? (Ona pia Luka 7:28.)

¹⁷ Ni nini kinachofuata idadi kamili ya watiwa-mafuta inapokuwa imechaguliwa? Katika 1935, kwenye mkusanyiko wa kipekee huko Washington, D.C., Marekani, ilijulishwa kwamba “umati mkubwa” wa Ufunuo 7:9-17 ulikuwa kikundi cha watu ambao wangetambuliwa waziwazi “baada ya” wale 144,000 na ambao tumaini lao ni uhai udumuo milele katika dunia iliyo paradiso. Baada ya kumtambulisha kwa wazi Yesu aliyetiwa mafuta, Yohana Mbatizaji, ambaye ufufuo wake utakuwa duniani kwa kuwa yeye ni mmoja wa wale “kondoo wengine,” alisema hivi juu ya Mesiya: “Lazima huyo aendelee kuongezeka, lakini mimi lazima niendelee kupungua.” (Yohana 1:29; 3:30; 10:16; Mathayo 11:11) Kazi ya Yohana Mbatizaji ya kumtayarishia Mesiya wanafunzi ilikuwa ikiisha Yesu alipokuwa akitwaa uteuzi wa idadi ya watu wenye kuongezeka ambao wangekuwa miongoni mwa wale 144,000. Katika miaka ya 1930 jambo lililo kinyume lilitukia. Idadi ya watu “walioitwa na waliochaguliwa” wawe miongoni mwa wale 144,000 ilipungua ilhali ongezeko kubwa lilianza katika idadi ya “umati mkubwa” wa “kondoo wengine.” Umati huo mkubwa waendelea kuongezeka huku mfumo mwovu wa ulimwengu ukikaribia mwisho wao kwenye Har–Magedoni.—Ufunuo 17:14b.

18. (a) Kwa nini twaweza kutarajia kwa uhakika kwamba “mamilioni wanaoishi sasa hawatakufa kamwe”? (b) Kwa nini tutii kwa bidii Hagai 2:4?

¹⁸ Mapema katika miaka ya 1920, hotuba ya watu wote iliyotolewa na Mashahidi wa Yehova ilikuwa na kichwa “Mamilioni Wanaoishi Sasa Hawatakufa Kamwe.” Huenda ikawa hilo lilionyesha kutumainia mazuri kupita kiasi wakati huo. Lakini leo taarifa hiyo yaweza kutolewa na uhakika kamili. Nuru yenye kuongezeka juu ya unabii wa Biblia na pia mchafuko wa kiserikali wa ulimwengu huu unaoangamia waonyesha waziwazi kwamba mwisho wa mfumo wa Shetani u karibu sana, sana! Ripoti ya Ukumbusho ya 1996 yaonyesha kwamba watu 12,921,933 walihudhuria, ambao kati yao 8,757 tu (asilimia .068) walionyesha tumaini lao la kimbingu kwa kushiriki mifano. Kurudishwa kwa ibada ya kweli kwakaribia mwisho. Lakini acheni tusilegeze mkono katika kazi hiyo. Ndiyo, Hagai 2:4 lataarifu hivi: “Iweni hodari, enyi watu wote wa nchi hii, asema BWANA; mkafanye kazi, kwa kuwa mimi ni pamoja nanyi, asema BWANA wa majeshi.” Na tuazimie kwamba mikazo yoyote ya ufuatiaji vitu vya kimwili au ya ulimwengu haitapata kupunguza bidii yetu kwa kazi ya Yehova!—1 Yohana 2:15-17.

19. Twaweza kushirikije katika utimizo wa Hagai 2:6, 7?

¹⁹ Pendeleo letu la kushiriki katika utimizo wa Hagai 2:6, 7 katika siku ya kisasa ni lenye shangwe: “BWANA wa majeshi asema hivi, Mara moja tena ni kitambo kidogo tu, nami nitazitikisa hizo mbingu, na hii nchi, na bahari, na nchi kavu; nami nitatikisa mataifa yote, na vitu vinavyotamaniwa na mataifa yote vitakuja; nami nitaijaza nyumba hii utukufu, asema BWANA wa majeshi.” Pupa, ufisadi, na chuki zimeenea kotekote katika ulimwengu huu wa karne ya 20. Kwa kweli umo katika siku zao za mwisho, na Yehova ameanza tayari ‘kuutikisa’ kwa kuwaamuru Mashahidi wake ‘watangaze siku yake ya kisasi.’ (Isaya 61:2) Kutikisa huko kwa mwanzo kutafikia upeo kwa uharibifu wa ulimwengu kwenye Har–Magedoni, lakini kabla ya wakati huo, Yehova anakusanya “vitu vinavyotamaniwa na mataifa” kwa ajili ya utumishi wake—watu wa dunia walio wasikivu, wenye mfano wa kondoo. (Yohana 6:44) Sasa “umati mkubwa” huo ‘unatoa utumishi mtakatifu’ katika ua wa kidunia wa nyumba yake ya ibada.—Ufunuo 7:9, 15.

20. Hazina yenye thamani zaidi yaweza kupatikana wapi?

²⁰ Utumishi katika hekalu la kiroho la Yehova huleta faida yenye thamani kuliko hazina yoyote ya kimwili. (Mithali 2:1-6; 3:13, 14; Mathayo 6:19-21) Waaidha, Hagai 2:9 lataarifu hivi: “Utukufu wa mwisho wa nyumba hii utakuwa mkuu kuliko utukufu wake wa kwanza, asema BWANA wa majeshi; na katika mahali hapa nitawapa amani, asema BWANA wa majeshi.” Maneno hayo yanamaanisha nini kwetu leo? Makala yetu inayofuata itafunua.

[Maelezo ya Chini]

Maswali ya Kupitia

◻ Kuhusiana na jina la Yehova, ni kielelezo gani cha manabii tupaswacho kufuata?

◻ Tunapokea kitia-moyo gani kutokana na ujumbe wenye nguvu wa Yehova kwa Israeli lililorudishwa?

◻ Ni hekalu lipi tukufu la kiroho linalotenda leo?

◻ Ni kukusanywa kupi ambako kumeendelea kwa kufuatana katika karne ya 19 na ya 20 kukiwa na tazamio gani la mbele lililo tukufu?

[Picha katika ukurasa wa 7]

Majeshi ya kimbingu ya Yehova huelekeza na kuwategemeza Mashahidi wake duniani