“Wakati wa Kunyamaza na Wakati wa Kunena”

NI MARA ngapi umeomboleza, “Laiti singalisema hayo”? Hata hivyo, huenda unakumbuka pindi nyinginezo ambapo ulikosa kusema kwa ujasiri. Ulipowaza tena, huenda ulifikiri, ‘Laiti ningalisema jambo.’

Biblia husema kwamba kuna “wakati wa kunyamaza, na wakati wa kunena.” (Mhubiri 3:7) Hata hivyo, tatizo lipo hapa—kufanya uamuzi wa wakati wa kunena na wakati wa kunyamaza. Hali yetu ya kibinadamu isiyokamilika mara kwa mara hutusukuma kufanya na kusema mambo wakati usiofaa. (Warumi 7:19) Twaweza kuudhibitije ulimi wetu usio rahisi kuzuiwa?—Yakobo 3:2.

Njia za Kuzuia Ulimi

Ili kutusaidia kuamua wakati wa kunena na wakati wa kukimya, hatuhitaji orodha ndefu ya sheria zilizotayarishwa kutia ndani kila hali. Badala ya hivyo, twahitaji kuongozwa na sifa ambazo ni sehemu ya kiasili ya utu wa Kikristo. Sifa hizi ni nini?

Yesu Kristo alieleza kwamba upendo ndio sifa kuu ichocheayo wanafunzi wake. “Hivyo watu wote watatambua ya kuwa ninyi mmekuwa wanafunzi wangu, mkiwa na upendo ninyi kwa ninyi,” yeye akasema. (Yohana 13:35) Kadiri tuzidivyo kuonyesha upendo huo wa kidugu, ndivyo tutakavyozidi kudhibiti ulimi wetu kwa njia bora zaidi.

Sifa mbili zinazohusiana zitatusaidia sana pia. Moja yazo ni unyenyekevu. Huo hutuwezesha ‘kuhesabu wenzetu kuwa bora kuliko nafsi yetu.’ (Wafilipi 2:3) Ile nyingine ni upole, ambao utatufanya tuweze ‘kujizuia wenyewe chini ya uovu.’ (2 Timotheo 2:24, 25, NW) Tuna kielelezo kikamilifu cha Yesu Kristo cha jinsi sifa hizi zipaswavyo kudhihirishwa.

Kwa kuwa ni vigumu zaidi kudhibiti ulimi wetu tunapokuwa chini ya mkazo, ebu tufikirie usiku uliotangulia kifo cha Yesu—wakati ambapo alikuwa ‘akisononeka.’ (Mathayo 26:37, 38) Haishangazi kwamba Yesu alihisi hivyo, kwa sababu wakati ujao wa milele wa wanadamu ulitegemea kubaki kwake akiwa mwaminifu kwa Mungu.—Warumi 5:19-21.

Kwa hakika huu ulikuwa wakati wa Yesu kuzungumza na Baba yake wa kimbingu. Kwa hiyo alienda zake ili kusali, akiwaomba wanafunzi wake watatu wafulize kulinda. Baada ya muda fulani alikuja na kuwakuta wakilala. Kisha akamwambia Petro hivi: “Je! hamkuweza kukesha pamoja nami hata saa moja?” Karipio hili lenye upendo lilifuatwa na maneno yaliyoonyesha uelewevu wa udhaifu wao. Yeye alisema: “Roho i radhi, lakini mwili ni dhaifu.” Baadaye, Yesu tena alikuja na kuwakuta wanafunzi wakiwa wamelala. Yeye alizungumza nao kwa fadhili “akawaacha tena, akaenda, akaomba mara ya tatu.”—Mathayo 26:36-44.

Yesu alipowakuta wanafunzi wakilala mara ya tatu, hakuwa mkali bali alisema hivi: “Kwa wakati kama huu nyinyi mmelala usingizi na kupumzika! Tazameni! Saa imekaribia Mwana wa binadamu asalitiwe kuingia mikononi mwa watenda-dhambi.” (Mathayo 26:45, NW) Ni mtu aliye na moyo uliojaa upendo tu, aliye na mwelekeo wenye upole na unyenyekevu kikweli, ambaye angeweza kutumia ulimi wake kwa njia hiyo katika wakati kama huo.—Mathayo 11:29; Yohana 13:1.

Muda mfupi baada ya hapo, Yesu alikamatwa na kufanyiwa kesi. Hapa twajifunza kwamba katika nyakati fulani ni jambo bora zaidi kunyamaza, hata tunapokuwa katika huduma yetu ya Kikristo. Wakiwa na nia ya kumwekelea Yesu mashtaka bandia, makuhani wakuu hawakutaka kamwe kujua kweli. Kwa hiyo katika hali hii mbaya, Yesu alikimya.—Linganisha Mathayo 7:6.

Hata hivyo, Yesu hakukimya wakati kuhani mkuu alipotaka kujua hivi: “Nakuapisha kwa Mungu aliye hai, utuambie kama wewe ndiwe Kristo, Mwana wa Mungu.” (Mathayo 26:63) Kwa kuwa Yesu aliapishwa, ulikuwa wakati wa yeye kunena. Kwa hiyo yeye alijibu: “Wewe umesema; lakini nawaambieni, Tangu sasa mtamwona Mwana wa Adamu ameketi mkono wa kuume wa nguvu, akija juu ya mawingu ya mbinguni.”—Mathayo 26:64.

Katika siku hiyo ya maana, Yesu alidhihirisha udhibiti mkamilifu wa ulimi wake. Katika kisa chake, upendo, upole, na unyenyekevu zilikuwa sehemu za asili za utu wake. Twaweza kutumiaje sifa hizi kudhibiti ulimi wetu tunapokuwa chini ya mkazo?

Kuudhibiti Ulimi Tunapokasirika

Tunapokasirika, mara nyingi sisi hushindwa kudhibiti ulimi wetu. Kwa kielelezo, wakati mmoja Paulo na Barnaba walikuwa na tofauti ya maoni. “Barnaba akaazimu kumchukua Yohana aliyeitwa Marko pamoja nao. Bali Paulo hakuona vema kumchukua huyo aliyewaacha huko Pamfilia, asiende nao kazini. Basi palitokea [“mfoko mkali wa hasira,” NW] mashindano baina yao hata wakatengana.”—Matendo 15:37-39.

Michael,a ambaye amefanya kazi kwa miaka kadhaa kwenye miradi ya ujenzi, asimulia hivi: “Kulikuwa na mtu fulani kwenye mahali pa ujenzi ambaye nilimjua vema na kumstahi. Lakini alionekana daima kuwa mwenye kushutumu kazi yangu. Nilihisi nimeumia na kukasirika lakini sikuonyesha hisia zangu. Siku moja mambo yalifikia ukomo wayo wakati aliposhutumu kazi niliyokuwa nimefanya.

“Nilidhihirisha kwa waziwazi hisia zangu zote nilizokuwa nimefungia. Nikiwa nimeghadhibika sana, sikuwa nikikumbuka wonyesho mbaya ambao ni lazima hilo lilitoa kwa wale wote waliokuwa karibu nasi. Kwa sehemu iliyobaki ya siku, sikutaka kuongea naye au hata kumwona. Natambua sasa kwamba sikushughulikia tatizo hilo ifaavyo. Ingalikuwa bora zaidi kunyamaza na kuzungumza wakati ambapo nilikuwa nimepoa.”

Kwa kufurahisha, upendo wa Kikristo uliwasukuma watu hawa wawili watatue ugomvi wao. Michael aeleza: “Baada ya mawasiliano ya waziwazi, tulielewana vyema zaidi, nasi tuna urafiki wenye nguvu sasa.”

Kama alivyojifunza Michael, tukijipata kuwa tumekasirika, nyakati fulani ni jambo la hekima kunyamaza. “Mwenye roho ya utulivu ana busara,” yasema Mithali 17:27. Ufahamu na upendo wa kidugu utatusaidia kudhibiti msukumo wetu wa kububujisha maneno yenye kuumiza. Ikiwa tumekosewa, acheni tuongee na mtu yule mwingine peke yake kwa roho ya upole na ya unyenyekevu, tukiwa na mwelekeo wa kurudisha amani. Namna gani ikiwa mfoko wa hasira umekwisha tukia tayari? Basi upendo utatusukuma kukandamiza kiburi chetu na kutafuta kurekebisha mambo kwa unyenyekevu. Huu ndio wakati wa kunena, kuonyesha sikitiko na kuponya hisia zilizoumia kupitia mawasiliano yenye unyoofu.—Mathayo 5:23, 24.

Wakati Ambapo Kimya Si Suluhisho

Hasira au kuchokozeka kwaweza kufanya tuache kuzungumza na mtu anayetukasirisha. Hili laweza kudhuru sana. “Katika mwaka wa kwanza wa ndoa yetu, kulikuwa na pindi ambazo sikuwa nikizungumza na mume wangu kwa siku kadhaa,” aungama María.b “Kwa kawaida, haikuwa kwa sababu ya matatizo makubwa bali, kwa sababu ya mkusanyo wa mambo madogo-madogo yenye kukasirisha. Niliendelea kutafakari kuhusu makasirisho haya yote hadi yalipokuwa kizuizi kikubwa kama mlima. Kisha ukaja wakati ambapo sikuweza kuvumilia zaidi, nami nikaacha kuongea na mume wangu hadi kuudhika kwangu kulipopita.”

María aongeza hivi: “Andiko mahususi la Biblia—‘jua lisichwe na uchungu wenu haujawatoka’—lilinisaidia kurekebisha fikira zangu. Mume wangu nami tulifanya jitihada sana kuboresha mawasiliano ili matatizo yasirundikane. Haijakuwa rahisi, lakini baada ya miaka kumi ya maisha ya ndoa, ninafurahi kusema kwamba vipindi hivi vya kimya kisicho na huruma ni vichache zaidi. Hata hivyo, ni lazima nikiri kwamba bado nafanya kazi kudhibiti mwelekeo huu.”—Waefeso 4:26.

Kama María alivyogundua, wakati ambapo kuna mikazo kati ya watu wawili, mvunjiko wa mawasiliano si suluhisho. Chini ya hali hizo, yaelekea chuki itasitawi, na huenda uhusiano uharibike. Yesu alisema kwamba twapaswa kuwa na “nia ya kusuluhisha mambo upesi.” (Mathayo 5:25, NW) “Neno linenwalo wakati wa kufaa” laweza kutusaidia ‘kufuatia amani.’—Mithali 25:11; 1 Petro 3:11.

Twahitaji pia kusema wakati tunapohitaji msaada. Ikiwa twateseka kwa sababu ya tatizo fulani la kiroho, huenda tukasita-sita kuwekea wengine mzigo. Lakini tukinyamaza, tatizo laweza kuwa baya zaidi. Wazee Wakristo waliowekwa rasmi hutujali, na ikiwa twawaruhusu, bila shaka wana hamu ya kutusaidia. Huu ndio wakati ambao twapaswa kunena.—Yakobo 5:13-16.

Zaidi ya yote, twapaswa kuzungumza na Yehova kwa ukawaida katika sala ya kuhisiwa moyoni, kama alivyofanya Yesu. Kwelikweli, acheni ‘tuifunue mioyo yetu’ kwa Baba yetu wa kimbingu.—Zaburi 62:8; linganisha Waebrania 5:7.

“Wakati wa Kunena” Juu ya Ufalme wa Mungu

Huduma ya Kikristo ni utume wa kimungu ambao ni lazima utimizwe kabla ya mwisho kuja. Basi, kuliko wakati mwingineo wote, ni muhimu sana kwa watumishi wa Yehova kutangaza habari njema za Ufalme. (Marko 13:10) Sawa na mitume, Wakristo wa kweli ‘hawawezi kuacha kunena mambo ambayo wameyaona na kuyasikia.’—Matendo 4:20.

Bila shaka, si kila mtu atakaye kusikia habari njema. Kwa hakika, alipokuwa akituma wanafunzi wake kuhubiri, Yesu aliwashauri ‘watafute wale wastahilio.’ Kwa kuwa Yehova halazimishi mtu yeyote kumwabudu, hatungeendelea kunena na mtu anayekataa kwa shingo ngumu ujumbe wa Ufalme. (Mathayo 10:11-14, NW) Lakini tunafurahi kunena juu ya ufalme wa Yehova na wale wenye “mwelekeo ufaao kwa ajili ya uhai udumuo milele.”—Matendo 13:48, NW; Zaburi 145:10-13.

Upendo, upole, na unyenyekevu ni sifa ambazo zaweza kutusaidia kudhibiti mwelekeo wetu usiokamilika wa kunena kwa haraka au kuingia katika kimya kizito. Kadiri tukuavyo katika sifa hizi, ndivyo tutakavyokuwa tayari kutofautisha kati ya wakati ufaao na wakati usiofaa kunena.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 23]

Matatizo yaweza kutatuliwa kupitia mawasiliano mazuri