Fuatia Amani ya Kimungu Katika Maisha ya Familia
“Mpeni BWANA, enyi jamaa za watu, mpeni BWANA utukufu na nguvu.”—ZABURI 96:7.
1. Yehova aliyapa maisha ya familia mwanzo wa aina gani?
YEHOVA alianzisha maisha ya familia yakiwa yenye amani na furaha alipowaunganisha mwanamume wa kwanza na mwanamke wa kwanza katika ndoa. Kwa hakika, Adamu alifurahi sana hivi kwamba alidhihirisha shangwe yake hivi katika ushairi ulio wa mapema zaidi kurekodiwa: “Hatimaye huu ni mfupa wa mifupa yangu na nyama ya nyama yangu. Huyu ataitwa Mwanamke, kwa sababu kutoka kwa mwanamume huyu alitwaliwa.”—Mwanzo 2:23, NW.
2. Kwa kuongezea kuwaletea furaha watoto wake wa kibinadamu, Mungu alifikiri nini juu ya ndoa?
2 Mungu alipoanzisha ndoa na mpango wa familia, alikuwa akifikiria mengi kuliko tu kuwaletea watoto wake wa kibinadamu furaha. Yeye alitaka wafanye mapenzi yake. Mungu aliwaambia watu wawili wa kwanza hivi: “Zaeni, mkaongozeke, mkaijaze nchi, na kuitiisha; mkatawale samaki wa baharini, na ndege wa angani, na kila kiumbe chenye uhai kiendacho juu ya nchi.” (Mwanzo 1:28) Huo ulikuwa mgawo wenye kuthawabisha kwelikweli. Adamu, Hawa, na watoto wao ambao wangezaliwa baadaye wangalikuwa wenye furaha kama nini ikiwa mume na mke wa kwanza wangalifanya mapenzi ya Yehova kwa utii!
3. Ili familia ziishi kwa ujitoaji-kimungu, ni nini kitakiwacho?
3 Ingawa hivyo, hata leo, familia huwa zenye furaha zaidi zinaposhirikiana pamoja ili kufanya mapenzi ya Mungu. Na familia hizo zenye utii zina mataraja bora kama nini! Mtume Paulo aliandika hivi: “Ujitoaji-kimungu ni wenye manufaa kwa mambo yote, kwa kuwa una ahadi ya uhai wa sasa na ule utakaokuja.” (1 Timotheo 4:8) Familia zinazoishi kwa ujitoaji-kimungu wa kweli hufuata kanuni za Neno la Yehova na hufanya mapenzi yake. Hizo hufuatia amani ya kimungu na hivyo hupata furaha katika “uhai wa sasa.”
Maisha ya Familia Yahatarishwa
4, 5. Kwa nini yaweza kusemwa kwamba maisha ya familia yanahatarishwa sasa ulimwenguni pote?
4 Kwa kawaida, hatupati amani na furaha katika kila familia. Likinukuu ripoti ya uchunguzi uliofanywa na taasisi ya tarakimu za idadi ya watu iitwayo Baraza la Idadi ya Watu, gazeti The New York Times hutaarifu hivi: “Muundo wa maisha ya familia katika nchi tajiri na maskini vilevile unabadilika sana.” Mwandikaji wa uchunguzi huu alinukuliwa akisema: “Wazo la kwamba familia ni kikundi kilicho imara na kilichoshikamana ambamo baba hutumika akiwa mwandalizi wa kiuchumi na mama hutumika akiwa mpaji wa utunzaji wa kihisia-moyo ni dhana isiyo na msingi. Uhakika wa mambo ni kwamba mielekeo kama vile kuwa mama asiyeolewa, viwango vyenye kupanda vya talaka, [na] watu wa nyumbani wachache zaidi . . . inatukia ulimwenguni pote.” Kwa sababu ya mielekeo hiyo, mamilioni ya familia hukosa uthabiti, amani, na furaha, na nyingi zinavunjika-vunjika. Katika Hispania kiwango cha talaka kilipanda hadi talaka 1 kati ya ndoa 8 kufikia mwongo wa mwisho wa karne ya 20—ongezeko kubwa kutoka talaka 1 kati ya ndoa 100 miaka 25 tu mapema. Uingereza yaripotiwa kuwa na kiwango cha talaka kilicho cha juu zaidi katika Ulaya—4 kati ya ndoa 10 huvunjika. Nchi hiyo pia imepata ongezeko la ghafula katika idadi za familia za mzazi mmoja.
5 Yaonekana kwamba watu fulani hawawezi kungojea kupata talaka. Wengi humiminikia “Madhabahu ya Kuvunja Uhusiano” karibu na Tokyo, Japani. Hekalu hili la Shinto hukubali maombi ya kupata talaka na mvunjo wa mahusiano mengine yasiyotakiwa. Kila mwabudu huandika ombi lake juu ya ubao mwembamba, huuangika kwenye ua wa madhabahu hiyo, na husali ili apate jibu. Gazeti moja la habari la Tokyo lasema kwamba wakati madhabahu hiyo ilipowekwa karne moja hivi iliyopita, “wake wa wafanya-biashara matajiri wa mahali hapo waliandika sala wakiomba kwamba waume zao waache wapenzi wao na wawarudie.” Hata hivyo, leo maombi mengi ni ya talaka, si ya mapatano. Pasipo shaka, maisha ya familia yamo hatarini ulimwenguni kote. Je, hili lapaswa kuwashangaza Wakristo? La, kwa sababu Biblia hutupa ufahamu wenye kina juu ya tatizo la familia la wakati huu.
Sababu Kuna Tatizo la Familia?
6. Andiko la Yohana wa Kwanza 5:19 lina uhusiano gani na tatizo la familia la leo?
6 Sababu moja ya tatizo la familia ni hii: “Ulimwengu mzima unakaa katika nguvu ya mwovu.” (1 Yohana 5:19) Twaweza kutazamia nini kutoka kwa mwovu, Shetani Ibilisi? Yeye ni mwongo mwovu asiye na adili. (Yohana 8:44) Si ajabu kwamba ulimwengu wake hujiingiza kupita kiasi katika udanganyifu, na ukosefu wa adili, mambo ambayo ni yenye kuangamiza kabisa maisha ya familia! Nje ya tengenezo la Mungu, uvutano wa kishetani hutisha kuharibu mpango wa Yehova wa ndoa na kumaliza maisha ya familia yenye amani.
7. Familia zaweza kuathiriwaje na vitabia ambavyo watu wengi katika siku hizi za mwisho wanadhihirisha?
7 Sababu nyingine ya matatizo ya familia ambayo sasa hukumba wanadamu yaonyeshwa kwenye 2 Timotheo 3:1-5. Maneno ya kiunabii ya Paulo yaliyorekodiwa hapo huonyesha kwamba twaishi katika “siku za mwisho.” Familia haziwezi kuwa zenye amani na furaha ikiwa washiriki wazo ni “wenye kujipenda wenyewe, wapenda-fedha, wenye kujitanguliza, wenye kiburi, wakufuru, wasiotii wazazi, wasio na shukrani, wasio waaminifu-washikamanifu, wasio na shauku ya kiasili, wasiotaka upatano wowote, wachongezi, wasio na hali ya kujidhibiti, wakali, wasio na upendo wa wema, wasaliti, wenye vichwa vigumu, wenye kututumuka kwa kiburi, wenye kuzipenda raha badala ya kuwa wapenda-Mungu, wakiwa na namna ya ujitoaji-kimungu lakini wakithibitika kuwa si kweli kwa nguvu ya hiyo.” Familia haiwezi kuwa yenye furaha kabisa ikiwa hata mmoja wa washiriki wayo anakosa shauku ya kiasili au si mwaminifu-mshikamanifu. Maisha ya familia yaweza kuwa yenye amani kadiri gani ikiwa mtu fulani katika nyumba ni mkali na asiyetaka upatano wowote? Na vibaya hata zaidi, kwaweza kuwaje na amani na furaha wakati washiriki wa familia ni wenye kuzipenda raha badala ya kuwa wapenda-Mungu? Hivi ndivyo vitabia vya watu katika ulimwengu huu unaotawalwa na Shetani. Si ajabu kwamba furaha ya familia haipatikani katika siku hizi za mwisho!
8, 9. Tabia ya watoto yaweza kuwa na tokeo gani juu ya furaha ya familia?
8 Pia sababu nyingine inayofanya familia nyingi zikose amani na furaha ni mwenendo mbaya wa watoto. Paulo alipotabiri hali katika siku za mwisho, alitoa unabii kwamba watoto wengi wangekuwa wasiotii wazazi. Ikiwa wewe ni kijana, je, mwenendo wako unasaidia kufanya familia yako iwe yenye amani na furaha?
9 Watoto fulani si wenye kielelezo chema katika mwenendo. Mathalani, mvulana mmoja mchanga alimwandikia baba yake barua hii isiyopendeza: “Usiponipeleka Alexandria sitakuandikia barua, au kusema nawe, au kukuambia kwaheri, na ukienda Alexandria bila mimi sitaushika mkono wako au hata kukusalimia tena. Hilo ndilo litakalotukia usipoenda nami . . . Lakini uniletee [kinubi], nakuomba. Usipofanya hivyo, sitakula wala kunywa. Nimeazimia na sitabadili nia yangu!” Je, hiyo yasikika kama hali ya siku ya kisasa? Barua hiyo kutoka kwa mvulana mmoja kwa baba yake iliandikwa katika Misri ya kale zaidi ya miaka 2,000 iliyopita.
10. Vijana wanaweza kusaidiaje familia zao zifuatie amani ya kimungu?
10 Mtazamo wa kijana huyo Mmisri haukusaidia kuleta amani ya familia. Bila shaka mambo yaliyo mazito zaidi hutukia ndani ya familia mbalimbali siku hizi za mwisho. Hata hivyo, nyinyi vijana mwaweza kusaidia familia yenu ifuatie amani ya kimungu. Jinsi gani? Kwa kutii shauri hili la Biblia: “Nyinyi watoto, iweni watiifu kwa wazazi wenu katika kila jambo, kwa maana hilo ni lenye kupendeza vema katika Bwana.”—Wakolosai 3:20.
11. Wazazi wanaweza kuwasaidiaje watoto wao wawe watumishi waaminifu wa Yehova?
11 Namna gani nyinyi wazazi? Wasaidieni watoto wenu kwa upendo wawe watumishi waaminifu wa Yehova. “Mlee mtoto katika njia impasayo,” yasema Mithali 22:6. “Naye hataiacha, hata atakapokuwa mzee.” Kwa ufundishaji mzuri wa Kimaandiko na vielelezo vyema vya wazazi, wavulana na wasichana wengi hawaiachi njia ifaayo wanapokuwa wakubwa. Lakini mengi hutegemea ubora na kadiri ya mazoezi ya Biblia na moyo wa kijana.
12. Kwa nini nyumba ya Mkristo yapaswa kuwa yenye amani?
12 Ikiwa washiriki wote wa familia yetu wanajaribu kufanya mapenzi ya Yehova, twapaswa kuwa tukifurahia amani ya kimungu. Nyumba ya Mkristo yapasa ijawe na ‘marafiki wa amani.’ Luka 10:1-6, huonyesha kwamba Yesu alikuwa akifikiria watu kama hao alipotuma wanafunzi 70 kuwa wahudumu na kuwaambia hivi: “Popote pale mwingiapo katika nyumba semeni kwanza, ‘Nyumba hii na iwe na amani.’ Na ikiwa rafiki wa amani yumo, amani yenu itatulia juu yake.” Watumishi wa Yehova waendapo nyumba hadi nyumba kwa amani wakiwa na “habari njema ya amani,” wao hutafuta marafiki wa amani. (Matendo 10:34-36; Waefeso 2:13-18) Kwa hakika, nyumba ya Mkristo inayofanyizwa kwa marafiki wa amani yapaswa kuwa yenye amani.
13, 14. (a) Naomi alitamani nini kwa ajili ya Ruthu na Orpa? (b) Nyumba ya Mkristo yapaswa kuwa mahali pa kupumzikia pa aina gani?
13 Nyumbani kwapaswa kuwa mahali penye amani na mahali pa pumziko. Mjane mzee-mzee Naomi alitumaini kwamba Mungu angewapa binti-wakwe zake, Ruthu na Orpa, waliokuwa wajane, pumziko na faraja zinazotokana na kuwa na mume mwema na makao mema. Naomi alisema hivi: “BWANA na awajalie kuona raha kila mmoja nyumbani kwa mumewe.” (Ruthu 1:9) Kuhusu tamanio la Naomi, msomi mmoja aliandika kwamba katika nyumba kama hizo Ruthu na Orpa “wangekuwa huru bila msukosuko na hangaiko. Wangepata pumziko. Pangekuwa mahali ambapo wangeweza kukaa, na ambapo hisia zao nyororo zaidi na tamaa zao zenye kuheshimika zaidi zingepata utoshelezo na utulivu. Nguvu isiyo ya kawaida ya kuwasilisha wazo hili katika Kiebrania . . . inaonyeshwa vizuri na asili ya maneno yenye kuhusiana katika [Isaya 32:17, 18].”
14 Tafadhali ona rejezo hili kwenye Isaya 32:17, 18. Hapo twasoma hivi: “Kazi ya haki itakuwa amani; na mazao ya haki yatakuwa ni utulivu na matumaini daima. Na watu wangu watakaa katika kao la amani; na katika maskani zilizo salama, na katika mahali pa kupumzikia penye utulivu.” Nyumba ya Mkristo yapaswa iwe mahali pa kupumzikia pa uadilifu, utulivu, usalama, na amani ya kimungu. Lakini vipi ikiwa majaribu, tofauti, au matatizo mengine yanazuka? Basi twahitaji kujua hasa siri ya kupata furaha ya familia.
Kanuni Muhimu Nne
15. Ungefasilije siri ya kupata furaha ya familia?
15 Kila familia duniani hupata jina layo kutoka kwa Yehova Mungu, Muumba wa familia. (Waefeso 3:14, 15) Kwa hiyo wanaotamani furaha ya familia wapaswa kutafuta uongozi wake na kumsifu yeye, kama alivyofanya mtunga-zaburi: “Mpeni BWANA, enyi jamaa za watu, mpeni BWANA utukufu na nguvu.” (Zaburi 96:7) Siri ya kupata furaha ya familia yapatikana katika kurasa za Neno la Mungu, Biblia, na katika kuzitumia kanuni zayo. Familia inayotumia kanuni hizi itakuwa yenye furaha na itakuwa na amani ya kimungu. Kwa hiyo, acheni tuone kanuni nne kati ya hizi zenye maana.
16. Kujidhibiti kwapaswa kuwa na fungu gani katika maisha ya familia?
16 Mojawapo ya kanuni hizo hukazia hili: Kujidhibiti ni muhimu kwa amani ya kimungu katika maisha ya familia. Mfalme Solomoni alisema hivi: “Asiyetawala roho yake ni mfano wa mji uliobomolewa, usio na kuta.” (Mithali 25:28) Kuzuia roho yetu—kudhihirisha sifa ya kujidhibiti—ni muhimu sana ikiwa twatamani kuwa na familia yenye amani na furaha. Ingawa sisi si wakamilifu twahitaji kudhihirisha sifa ya kujidhibiti, ambayo ni tunda la roho takatifu ya Mungu. (Waroma 7:21, 22; Wagalatia 5:22, 23) Hiyo roho itatokeza sifa ya kujidhibiti ndani yetu tukisali ili tupate sifa hii, tukitumia shauri la Biblia kuihusu, na kushirikiana na wengine ambao huidhihirisha. Mwendo huo utatusaidia ‘kuukimbia uasherati.’ (1 Wakorintho 6:18) Kujidhibiti kutatusaidia pia kukataa katakata ujeuri, kuepuka au kushinda uraibu wa alkoholi, na kushughulika na hali ngumu kwa utulivu zaidi.
17, 18. (a) Andiko la Wakorintho wa Kwanza 11:3 latumikaje kwa maisha ya familia ya Kikristo? (b) Kutambua ukichwa huendelezaje amani ya kimungu katika familia?
17 Kanuni nyingine iliyo muhimu yaweza kusemwa kwa njia hii: Kutambua ukichwa kutatusaidia tufuatie amani ya kimungu katika familia zetu. Paulo aliandika hivi: “Nataka mjue kwamba kichwa cha kila mwanamume ni Kristo; nacho kichwa cha mwanamke ni mwanamume; nacho kichwa cha Kristo ni Mungu.” (1 Wakorintho 11:3) Hilo lamaanisha kwamba mwanamume huongoza katika familia, kwamba mke wake anamtegemeza kwa uaminifu-mshikamanifu, na kwamba watoto ni watiifu. (Waefeso 5:22-25, 28-33; 6:1-4) Mwenendo huo utaendeleza amani ya kimungu katika maisha ya familia.
18 Mume Mkristo ahitaji kukumbuka kwamba ukichwa wa Kimaandiko si utawala wa kimabavu. Lazima amwige Yesu, Kichwa chake. Ingawa alitazamiwa awe “kichwa juu ya vitu vyote,” Yesu “[alikuja], si kuhudumiwa, bali kuhudumu.” (Waefeso 1:22; Mathayo 20:28) Katika njia sawa na hiyo, mwanamume Mkristo hutumia ukichwa kwa njia ya upendo inayomwezesha kutunza vizuri masilahi ya familia yake. Na kwa hakika mke Mkristo hutaka kushirikiana na mume wake. Akiwa “msaidiaji” wake na “kikamilisho” chake, yeye huonyesha sifa ambazo mume wake hana na hivyo humpa utegemezo unaohitajiwa. (Mwanzo 2:20, NW; Mithali 31:10-31) Kutumia ukichwa ifaavyo kwasaidia waume na wake kutendeana kwa staha na husukuma watoto wawe watiifu. Ndiyo, kutambua ukichwa huendeleza amani ya kimungu katika maisha ya familia.
19. Kwa nini uwasiliano mzuri ni muhimu ili kupata amani na furaha ya familia?
19 Kanuni ya tatu yenye maana yaweza kuelezwa kwa maneno haya: Uwasiliano mzuri ni muhimu kwa ajili ya amani na furaha ya familia. Yakobo 1:19 hutuambia hivi: “Kila mtu lazima awe mwepesi sana juu ya kusikia, wa polepole juu ya kusema, wa polepole juu ya hasira ya kisasi.” Washiriki wa familia huhitaji kusikiliza na kuzungumza na mmoja na mwenzake kwa sababu uwasiliano wa familia humaanisha kuzungumza na kusikiliza. Hata wakati ambapo yale tunayosema ni kweli, yaelekea yatadhuru zaidi kuliko kufaidi ikiwa yatasemwa kwa njia ya kikatili, yenye kiburi, au isiyofikiria hisia za mwingine. Usemi wetu wapaswa uwe wenye ladha, ‘wenye kukolezwa chumvi.’ (Wakolosai 4:6) Familia zinazofuata kanuni za Kimaandiko na kuwasiliana vizuri zinafuatia amani ya kimungu.
20. Kwa nini ungesema kwamba upendo ni muhimu ili kupata amani ya familia?
20 Kanuni ya nne ni hii: Upendo ni muhimu kwa amani na furaha ya familia. Upendo wa kimahaba waweza kuwa na sehemu ya maana katika ndoa na shauku yenye kina yaweza kusitawi miongoni mwa washiriki wa familia. Hata hivyo, wenye maana hata zaidi ni upendo unaowakilishwa na neno la Kigiriki a·gaʹpe. Huu ndio upendo ambao sisi husitawisha kuelekea Yehova, kuelekea Yesu, na kuelekea jirani yetu. (Mathayo 22:37-39) Mungu alionyesha upendo huu kwa wanadamu kwa kumtoa “Mwana mzaliwa-pekee wake, ili kila mtu anayedhihirisha imani katika yeye asipate kuangamizwa bali awe na uhai udumuo milele.” (Yohana 3:16) Inapendeza kama nini kwamba twaweza kuonyesha upendo wa aina hiyohiyo kwa washiriki wa familia yetu! Upendo huu wa hali ya juu ni “kifungo kikamilifu cha muungano.” (Wakolosai 3:14) Huo hufunganisha pamoja mume na mke na kuwachochea kunufaishana zaidi na kunufaisha watoto wao. Magumu yanapozuka, upendo huwasaidia kushughulikia mambo kwa muungano. Twaweza kuwa na uhakika wa hili kwa sababu “upendo . . . hautafuti masilahi yao wenyewe . . . Huhimili mambo yote, huamini mambo yote, hutumaini mambo yote, huvumilia mambo yote. Upendo haushindwi kamwe.” (1 Wakorintho 13:4-8) Zenye furaha kwelikweli ni familia ambamo kupendana kunaimarishwa na sifa ya kumpenda Yehova!
Endelea Kufuatia Amani ya Kimungu
21. Ni nini yamkini kitaongeza amani na furaha ya familia yako?
21 Kanuni zilizotajwa na nyinginezo kutoka Biblia zimeelezwa katika vichapo ambavyo Yehova ameandaa kwa fadhili kupitia kwa “mtumwa mwaminifu na mwenye busara.” (Mathayo 24:45) Kwa kielelezo, habari hiyo yapatikana katika kile kitabu chenye kurasa 192 Siri ya Kupata Furaha ya Familia, kilichotolewa kwenye “Wajumbe wa Amani ya Kimungu” Mikusanyiko ya Wilaya ya Mashahidi wa Yehova iliyofanywa ulimwenguni pote kati ya mwaka wa 1996 na 1997. Funzo la kibinafsi la familia la Maandiko kwa msaada wa kichapo hicho laweza kutokeza manufaa nyingi. (Isaya 48:17, 18) Ndiyo, kutumia shauri la Kimaandiko yamkini kutaongeza amani na furaha ya familia yako.
22. Jambo kuu maishani mwa familia yetu lapaswa kuwa nini?
22 Yehova ana mambo ya ajabu akibani kwa ajili ya familia zinazofanya mapenzi yake, naye astahili sifa zetu na utumishi wetu. (Ufunuo 21:1-4) Jambo kuu maishani mwa familia yako na liwe kumwabudu Mungu wa kweli. Na Baba yetu wa kimbingu mwenye upendo, Yehova, awabariki kwa furaha mfuatiapo amani ya kimungu katika maisha yenu ya familia!
Ungejibuje?
◻ Ili familia ziishi kwa ujitoaji-kimungu, ni nini kitakiwacho?
◻ Kwa nini kuna tatizo la familia leo?
◻ Siri ya kupata furaha ya familia ni nini?
◻ Ni zipi baadhi ya kanuni zitakazotusaidia tuendeleze amani na furaha katika maisha ya familia?
[Picha katika ukurasa wa 24]
Uwasiliano mzuri hutusaidia tufuatie amani ya kimungu katika maisha ya familia