Wakristo na Ulimwengu wa Wanadamu
“Endeleeni kutembea katika hekima kuelekea wale walio nje.”—WAKOLOSAI 4:5.
1. Yesu alisema nini kuhusu wafuasi wake na ulimwengu?
KATIKA sala kwa Baba yake wa kimbingu, Yesu alisema hivi juu ya wafuasi wake: “Ulimwengu umewachukia, kwa sababu wao si sehemu ya ulimwengu, kama vile mimi si sehemu ya ulimwengu.” Kisha akaongeza kusema hivi: “Nakuomba wewe, si uwachukue kutoka ulimwenguni, bali uwalinde kwa sababu ya yule mwovu.” (Yohana 17:14, 15) Wakristo hawakupasa kutengwa na ulimwengu kimwili—kwa kielelezo, kwa kutengwa katika nyumba kubwa za utawa. Badala ya hivyo, Kristo “[a]liwatuma wao kuingia ulimwenguni” wawe mashahidi wake “hadi sehemu ya mbali zaidi sana ya dunia.” (Yohana 17:18; Matendo 1:8) Hata hivyo, alimwomba Mungu awalinde kwa sababu Shetani, “mtawala wa ulimwengu huu,” angechochea chuki dhidi yao kwa sababu ya jina la Kristo.—Yohana 12:31; Mathayo 24:9.
2. (a) Biblia hutumiaje neno “ulimwengu”? (b) Yehova huonyesha mtazamo gani wenye usawaziko kuelekea ulimwengu?
2 Katika Biblia neno “ulimwengu” (Kigiriki, koʹsmos) mara nyingi huonyesha jamii ya kibinadamu isiyo adilifu, ambayo “[i]nakaa katika nguvu ya mwovu.” (1 Yohana 5:19) Kwa sababu Wakristo hutimiza viwango vya Yehova na pia hutii ile amri ya kuhubiria ulimwengu habari njema ya Ufalme wa Mungu, nyakati nyingine kumekuwa na uhusiano mgumu kati yao na ulimwengu. (2 Timotheo 3:12; 1 Yohana 3:1, 13) Hata hivyo, koʹsmos pia hutumiwa katika Andiko kurejezea familia ya kibinadamu kwa ujumla. Akisema juu ya ulimwengu katika maana hii, Yesu alisema hivi: “Mungu aliupenda ulimwengu sana hivi kwamba akatoa Mwana mzaliwa-pekee wake, ili kila mtu anayedhihirisha imani katika yeye asipate kuangamizwa bali awe na uhai udumuo milele. Kwa maana Mungu alimtuma Mwana wake kuingia katika ulimwengu, si ili ahukumu ulimwengu, bali ili ulimwengu uokolewe kupitia yeye.” (Yohana 3:16, 17; 2 Wakorintho 5:19; 1 Yohana 4:14) Kwa hiyo, ingawa alichukia mambo yafanyizayo mfumo mwovu wa Shetani, Yehova alionyesha kuwapenda kwake wanadamu kwa kumtuma Mwana wake duniani ili aokoe wote ambao ‘wangefikia toba.’ (2 Petro 3:9; Mithali 6:16-19) Mtazamo wa Yehova wenye usawaziko kuelekea ulimwengu wapaswa kuongoza waabudu wake.
Kielelezo cha Yesu
3, 4. (a) Yesu alikubali wadhifa gani kwa habari ya utawala? (b) Yesu aliuonaje ulimwengu wa wanadamu?
3 Muda mfupi kabla ya kifo chake, Yesu alimwambia Pontio Pilato hivi: “Ufalme wangu si sehemu ya ulimwengu huu.” (Yohana 18:36) Kupatana na maneno hayo, mapema Yesu alikuwa amekataa toleo la Shetani la kumpa mamlaka juu ya falme za ulimwengu, naye alikuwa amekataa kuwaruhusu Wayahudi wamfanye kuwa mfalme. (Luka 4:5-8; Yohana 6:14, 15) Lakini, Yesu aliupenda sana ulimwengu wa wanadamu. Kielelezo cha hilo kiliripotiwa na mtume Mathayo hivi: “Alipouona umati alihisi sikitiko kwa ajili yao, kwa sababu ulikuwa umechunwa ngozi na kutupwa huku na huku kama kondoo wasio na mchungaji.” Kwa sababu ya upendo, alihubiria watu kwao mijini na vijijini. Aliwafundisha na kuponya udhaifu wao mbalimbali. (Mathayo 9:36) Pia alikuwa mwenye hisia nyepesi kuelekea mahitaji ya kimwili ya waliokuja kujifunza kutoka kwake. Twasoma hivi: “Yesu akawaita wanafunzi wake kwake na kusema: ‘Nahisi sikitiko kwa ajili ya umati, kwa sababu tayari ni siku tatu ambazo umekaa pamoja nami nao hauna kitu cha kula; nami sitaki kuuacha uende zao ukifunga. Yawezekana ukazimia barabarani.’” (Mathayo 15:32) Ni hangaiko lenye upendo kama nini!
4 Wayahudi waliwabagua Wasamaria sana, lakini Yesu alisema kirefu na mwanamke Msamaria na kutolea jiji la Samaria ushahidi wa kikamili kwa siku mbili. (Yohana 4:5-42) Ijapokuwa Mungu alimtuma kwa “kondoo waliopotea wa nyumba ya Israeli,” pindi kwa pindi Yesu aliitikia wonyesho wa imani wa wengine wasio Wayahudi. (Mathayo 8:5-13; 15:21-28) Ndiyo, Yesu alionyesha kwamba yawezekana kuwa “si sehemu ya ulimwengu” na wakati uleule kuupenda ulimwengu wa wanadamu, watu. Je, sisi vivyo hivyo twawaonyesha huruma watu mahali ambapo twaishi, kufanya kazi, au kununua vitu? Je, twaonyesha hangaiko kwa ajili ya hali njema yao—si kwa ajili ya mahitaji yao ya kiroho tu bali pia mahitaji mengine ikiwa ni kwa kiasi tuwezacho kusaidia? Yesu alifanya hivyo, na kwa kufanya hivyo, alifungua njia ya kuwafundisha watu juu ya Ufalme. Ni kweli kwamba hatuwezi kufanya miujiza halisi kama alivyofanya Yesu. Lakini, kusema kitamathali, mara nyingi tendo la fadhili hufanya miujiza katika kuvunja ubaguzi.
Mtazamo wa Paulo Kuelekea Watu “Walio Nje”
5, 6. Mtume Paulo alishughulikaje na Wayahudi “walio[kuwa] nje”?
5 Katika barua zake kadhaa, mtume Paulo arejezea watu “walio nje,” akimaanisha wasio Wakristo, wawe Wayahudi au Wasio Wayahudi. (1 Wakorintho 5:12; 1 Wathesalonike 4:12; 1 Timotheo 3:7) Alishughulikaje nao? ‘Alikuwa mambo yote kwa watu wa namna zote, ili apate kwa vyovyote kuokoa wengine.’ (1 Wakorintho 9:20-22) Alipofika katika jiji, kigezo chake cha kuhubiri kilikuwa kwanza kuwaendea Wayahudi waliokuwa wakikaa huko. Mfikio wake ulikuwa upi? Alitoa kwa njia ya busara na yenye staha ithibati zenye kusadikisha za Biblia za kwamba Mesiya alikuwa amekuja, akafa kifo cha kidhabihu, na akafufuliwa.—Matendo 13:5, 14-16, 43; 17:1-3, 10.
6 Kwa njia hiyo Paulo alitumia ujuzi wa Wayahudi juu ya Sheria na manabii ili kufundisha juu ya Mesiya na Ufalme wa Mungu. Naye alifanikiwa kusadikisha wengine. (Matendo 14:1; 17:4) Ujapokuwa upinzani wa viongozi wa Kiyahudi, Paulo aliwaonyesha Wayahudi wenzake shauku alipoandika hivi: “Akina ndugu, nia njema ya moyo wangu na dua yangu kwa Mungu kwa ajili yao [Wayahudi], kwa kweli, ni kwa ajili ya wokovu wao. Kwa maana nawatolea wao ushahidi kwamba wana bidii kwa ajili ya Mungu; lakini si kulingana na ujuzi sahihi.”—Waroma 10:1, 2.
Kuwasaidia Waamini Wasio Wayahudi
7. Wageuzwa-imani wengi waliitikiaje habari njema ambayo Paulo alihubiri?
7 Wageuzwa-imani walikuwa wasio Wayahudi waliokuwa wamepata kuwa wazoea Dini ya Kiyahudi waliotahiriwa. Kwa wazi, kulikuwa na Wayahudi wageuzwa-imani Roma, Antiokia ya Siria, Ethiopia, na Antiokia iliyokuwa Pisidia—kwelikweli, kotekote katika Diaspora ya Kiyahudi. (Matendo 2:8-10; 6:5; 8:27; 13:14, 43; linganisha Mathayo 23:15.) Tofauti na watawala wengi Wayahudi, yaelekea wageuzwa-imani hawakuwa wenye kiburi, nao hawangeweza kujivuna kwa kiburi kuwa wazao wa Abrahamu. (Mathayo 3:9; Yohana 8:33) Badala ya hivyo, walikuwa wameiacha miungu ya kipagani na walikuwa wamemgeukia Yehova kwa unyenyekevu, wakipokea ujuzi fulani juu yake na sheria zake. Nao walikubali tumaini la Kiyahudi la kuja kwa Mesiya. Wakiwa tayari wameonyesha nia ya kubadilika katika kutafuta kwao kweli, wengi wao walikuwa tayari kufanya marekebisho zaidi na kuitikia kazi ya kuhubiri ya mtume Paulo. (Matendo 13:42, 43) Mgeuzwa-imani ambaye wakati mmoja aliabudu miungu ya kipagani alipogeukia Ukristo, aliandaliwa vifaa kipekee ili atolee ushahidi Wasio Wayahudi wengine ambao bado waliabudu miungu hiyo.
8, 9. (a) Mbali na wageuzwa-imani, ni jamii gani nyingine ya Wasio Wayahudi iliyovutiwa na dini ya Kiyahudi? (b) Wahofu-Mungu wengi wasiotahiriwa waliitikiaje habari njema?
8 Mbali na wageuzwa-imani waliotahiriwa, wasio Wayahudi wengine walivutiwa na dini ya Kiyahudi. Wa kwanza kati yao kuwa Mkristo alikuwa Kornelio ambaye, ijapokuwa hakuwa mgeuzwa-imani, alikuwa “mtu mstahifu na mwenye kumhofu Mungu.” (Matendo 10:2) Katika ufafanuzi wake wa kitabu cha Matendo, Profesa F. F. Bruce aliandika hivi: “Wasio Wayahudi hao kwa kawaida huitwa ‘wahofu-Mungu’; ingawa huo si mtajo halali, wafaa kutumiwa katika hali fulani. Wasio Wayahudi wengi wa siku hizo, ingawa hawakuwa tayari kugeuzwa kabisa kuingia Dini ya Kiyahudi (takwa la kutahiriwa likiwa pingamizi lenye kukwaza kwa wanaume), walivutiwa na usahili wa ibada ya mungu mmoja katika sinagogi la Kiyahudi na viwango vya maadili vya njia ya maisha ya Kiyahudi. Baadhi yao walihudhuria sinagogi na kupata ujuzi kiasi fulani juu ya sala na masomo ya andiko, walilosikia likisomwa katika tafsiri ya Kigiriki.”
9 Mtume Paulo alikutana na wahofu-Mungu wengi alipokuwa akihubiri katika masinagogi ya Asia Ndogo na Ugiriki. Huko Antiokia ya Pisidia aliwaita watu waliokuwa wamekusanyika katika sinagogi “wanaume, Waisraeli na nyinyi wengine ambao mwamhofu Mungu.” (Matendo 13:16, 26) Luka aandika kwamba baada ya Paulo kuhubiri kwa Sabato tatu katika sinagogi la Thesalonike, “baadhi yao [Wayahudi] wakawa waamini [Wakristo] na kujishirikisha wenyewe na Paulo na Sila, na umati mkubwa kati ya Wagiriki waliomwabudu Mungu na si wachache kati ya wanawake walio wakubwa wakafanya hivyo.” (Matendo 17:4) Yaelekea, baadhi ya hao Wagiriki walikuwa wahofu-Mungu wasiotahiriwa. Kuna uthibitisho wa kwamba wengi wa Wasio Wayahudi hao walijishirikisha na jumuiya za Kiyahudi.
Kuhubiri Miongoni mwa “Wasioamini”
10. Paulo aliwahubiriaje Wasio Wayahudi ambao hawakuwa na ujuzi wowote juu ya Maandiko, na tokeo lilikuwa nini?
10 Katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo, kwa ujumla neno “wasioamini” laweza kurejezea watu walio nje ya kutaniko la Kikristo. Mara nyingi hurejezea wapagani. (Waroma 15:31; 1 Wakorintho 14:22, 23; 2 Wakorintho 4:4; 6:14) Huko Athene waamini wengi walikuwa na elimu katika falsafa ya Kigiriki bila ujuzi wowote katika Maandiko. Je, hilo lilimvunja moyo Paulo asiwatolee ushahidi? La. Hata hivyo, alibadili mfikio wake. Alitoa mawazo ya Kibiblia kwa ustadi bila kunukuu moja kwa moja Maandiko ya Kiebrania, ambayo Waathene hawakuyajua. Alionyesha kwa ustadi ufanani kati ya kweli ya Biblia na mawazo fulani yaliyoonyeshwa na wanamashairi Wastoa wa kale. Naye alitoa dhana ya Mungu mmoja wa kweli kwa wanadamu wote, Mungu atakayehukumu kwa uadilifu kwa kutumia mtu aliyekufa na kufufuliwa. Hivyo kwa busara Paulo alimhubiri Kristo kwa Waathene. Tokeo lilikuwa nini? Ingawa walio wengi walimdhihaki au walitilia shaka moja kwa moja, “wanaume fulani wakajiunga naye na kuwa waamini, miongoni mwao pia wakiwamo Dionisio, hakimu wa mahakama ya Areopago, na mwanamke mmoja aitwaye jina Damarisi, na wengine mbali na hao.”—Matendo 17:18, 21-34.
11. Korintho lilikuwa jiji la aina gani, na tokeo la utendaji wa Paulo wa kuhubiri huko lilikuwa nini?
11 Korintho kulikuwa na jumuiya kubwa ya Wayahudi, kwa hiyo Paulo alianza huduma yake huko kwa kuhubiri katika sinagogi. Lakini Wayahudi walipopinga, Paulo aliendea watu Wasio Wayahudi. (Matendo 18:1-6) Nao walikuwa watu walioje! Korintho lilikuwa jiji lenye shughuli, la kimataifa, la kibiashara, lenye sifa mbaya kotekote katika ulimwengu wa Ugiriki na Roma kwa sababu ya ukosefu wake wa adili. Kwa kweli, “kufanya kuwa -a Korintho” kulimaanisha kutenda kwa ukosefu wa adili. Lakini, baada ya Wayahudi kukataa kuhubiri kwa Paulo ndipo Kristo alipomtokea na kumwambia hivi: “Usiwe na hofu, bali fuliza kusema . . . , kwa maana nina watu wengi katika jiji hili.” (Matendo 18:9, 10) Ilitukia kama vile tu Kristo alivyokuwa ametabiri, Paulo alianzisha kutaniko Korintho, hata ingawa baadhi ya washiriki wa kutaniko hilo walikuwa na mtindo-maisha “[w]a Korintho” hapo awali.—1 Wakorintho 6:9-11.
Kujaribu Kuokoa “Watu wa Namna Zote” Leo
12, 13. (a) Eneo letu leo lafananaje na lile la siku ya Paulo? (b) Twaonyesha mtazamo gani katika maeneo ambayo dini za Jumuiya ya Wakristo zimeimarika kwa muda mrefu au ambapo watu wengi wamezindushwa na matengenezo ya kidini?
12 Leo, kama katika karne ya kwanza, “fadhili isiyostahiliwa ya Mungu [huleta] wokovu kwa watu wa namna zote.” (Tito 2:11) Eneo la kuhubiri habari njema limepanuka kufikia kontinenti zote na vingi vya visiwa vya bahari. Na, kama ilivyokuwa siku ya Paulo, kwa kweli “watu wa namna zote” wanapatikana. Kwa kielelezo, baadhi yetu huhubiri katika nchi ambamo makanisa ya Jumuiya ya Wakristo yameimarika kwa karne nyingi. Sawa na Wayahudi wa karne ya kwanza, huenda washiriki wake wakawa wamefungwa kwa nguvu na desturi za kidini. Hata hivyo, tunafurahi kutafuta walio na hali nzuri ya moyoni na kutumia ujuzi wowote walio nao juu ya Biblia. Hatuwanyamazishi wala kuwadharau hata ikiwa viongozi wao wa kidini hutupinga na kutunyanyasa nyakati nyingine. Badala ya hivyo, twatambua kwamba huenda baadhi yao wakawa na “bidii kwa ajili ya Mungu” hata ingawa wanakosa ujuzi sahihi. Kama Yesu na Paulo, twawapenda watu kikweli, nasi twatamani sana waokoke.—Waroma 10:2.
13 Tunapohubiri, wengi wetu hukutana na watu ambao wamezindushwa na matengenezo ya kidini. Hata hivyo, huenda wakawa wahofu-Mungu bado, wakiwa na imani katika Mungu kwa kiasi fulani na kujaribu kuishi maisha manyoofu. Katika kizazi hiki kilichopotoka chenye ongezeko la watu wasiomcha Mungu, je, hatupaswi kushangilia kukutana na watu wenye itikadi fulani katika Mungu? Na je, hatuna hamu ya kuwaelekeza kwenye aina ya ibada ambayo haitiwi alama na unafiki na mambo yasiyo ya kweli?—Wafilipi 2:15.
14, 15. Shamba kubwa la kuhubiri habari njema limepatikanaje?
14 Katika kielezi chake cha wavu wa kukokota, Yesu alitabiri kwamba kungekuwa eneo kubwa la kazi ya kuhubiri. (Mathayo 13:47-49) Likifafanua kielezi hicho, gazeti Mnara wa Mlinzi la Juni 15, 1992, lilitaarifu hivi kwenye ukurasa wa 20: “Kwa muda wa karne zilizopita washiriki wa Jumuiya ya Wakristo walitimiza fungu kubwa katika kutafsiri, kunakili, na kugawanya Neno la Mungu. Baadaye [m]akanisa yalifanyiza au yakategemeza mashirika ya Biblia, yaliyofasiri Biblia katika lugha za nchi za mbali. Pia makanisa yalituma wamishonari wa tiba na walimu ambao walijishughulisha kufanya watu wafuate Ukristo kwa kuwapa vitu. Tendo hilo lilikusanya hesabu kubwa sana za samaki wasiofaa, ambao hawakuwa na kibali cha Mungu. Lakini angalau hilo lilifanya mamilioni ya wasio Wakristo kufahamiana na Biblia na namna fulani ya Ukristo, ingawa ni wenye kupotoka.”
15 Kugeuza-imani kwa Jumuiya ya Wakristo kumekuwa na matokeo hasa Amerika Kusini, Afrika, na visiwa fulani vya bahari. Siku yetu, wasikivu wengi wamepatikana katika maeneo hayo, nasi twaweza kuendelea kufanya mambo mengi yenye faida tukiwa na mtazamo chanya, wenye upendo kuelekea watu hao wanyenyekevu, kama Paulo alivyokuwa nao kuelekea wageuzwa-imani Wayahudi. Miongoni mwa wanaohitaji msaada wetu mnao pia mamilioni ya watu ambao waweza kuitwa “washiriki-hisia” za Mashahidi wa Yehova. Sikuzote wao hupendezwa kutuona tunapowatembelea. Baadhi yao wamejifunza Biblia nasi na wamehudhuria mikutano yetu, hasa ule Ukumbusho wa kila mwaka wa kifo cha Kristo. Je, hao hawawakilishi shamba kubwa la kuhubiri habari njema ya Ufalme?
16, 17. (a) Sisi hufikia watu wa aina gani na habari njema? (b) Twamwigaje Paulo katika kuhubiria watu wa aina mbalimbali?
16 Zaidi, tuwaoneje watu watokao tamaduni zisizo za Jumuiya ya Wakristo—iwe twawakuta nchini mwao au wawe wamehamia nchi za Magharibi? Namna gani yale mamilioni ya watu ambao wameikataa dini kabisa-kabisa, na kuwa waatheisti au waagnosti? Isitoshe, namna gani wale wasikilizao kwa idili ambayo yakaribia kufanana na ya kidini, falsafa ya kisasa au saikolojia ipendwayo ambayo inachapishwa katika vitabu kadhaa vya kuboresha hali yako mwenyewe vipatikanavyo katika maduka ya vitabu? Je, wowote wa watu hao waepukwe, wakionwa kuwa wasioweza kukombolewa? Sivyo ikiwa twamwiga mtume Paulo.
17 Alipokuwa akihubiri Athene, Paulo hakuangukia ndani ya mtego wa kujadili falsafa na wasikilizaji wake. Ingawa hivyo, alibadili kusababu kwake ili kufae watu aliokuwa akishughulika nao, akitoa kweli za Biblia katika njia waziwazi, yenye kupatana na akili. Vivyo hivyo, si lazima tuwe wastadi katika dini au falsafa za watu tuwahubiriao. Hata hivyo, sisi hubadili mfikio wetu ili kuufanya ushahidi wetu uwe wenye matokeo, hivyo tukiwa “mambo yote kwa watu wa namna zote.” (1 Wakorintho 9:22) Akiwaandikia Wakristo katika Kolosai, Paulo alitaarifu hivi: “Endeleeni kutembea katika hekima kuelekea wale walio nje, mkijinunulia wenyewe kabisa wakati unaofaa. Acheni tamko lenu liwe na upendezi sikuzote, lenye kukolezwa chumvi, ili kujua jinsi mpaswavyo kumpa jibu kila mmoja.”—Wakolosai 4:5, 6.
18. Tuna daraka gani, nasi hatupaswi kamwe kusahau nini?
18 Kama Yesu na mtume Paulo, acheni tuwapende watu wa namna zote. Acheni hasa tujikakamue ili kushiriki na wengine habari njema ya Ufalme. Kwa upande ule mwingine, usisahau kamwe kwamba Yesu alisema hivi juu ya wanafunzi wake: “Wao si sehemu ya ulimwengu.” (Yohana 17:16) Maana ya maneno hayo kwetu itachunguzwa kwa kirefu zaidi katika makala yenye kufuata.
Kwa Kupitia
◻ Fafanua mtazamo wa Yesu wenye usawaziko kuelekea ulimwengu.
◻ Mtume Paulo aliwahubiriaje Wayahudi na wageuzwa-imani?
◻ Paulo aliwafikiaje wahofu-Mungu na wasioamini?
◻ Sisi twaweza kuwaje “mambo yote kwa watu wa namna zote” katika utendaji wetu wa kuhubiri?
[Picha katika ukurasa wa 10]
Kwa kufanyia majirani wao matendo ya fadhili, mara nyingi Wakristo huweza kuvunja ubaguzi