Jinsi ya Kutambua na Kuushinda Udhaifu Wowote wa Kiroho
KULINGANA NA HADITHI YA KIGIRIKI, ACHILLES ALIKUWA NDIYE ASKARI Mgiriki aliyekuwa jasiri zaidi katika Vita ya Trojan, ambayo ilikuwa kampeni ya vita dhidi ya jiji la Troy. Kulingana na hekaya, Achilles alipokuwa angali mtoto, mama yake alimtumbukiza ndani ya maji ya Mto Styx, hivyo akimfanya kuwa asiyeweza kudhurika, isipokuwa mahali pale ambapo mama yake alimshikilia—kisigino, ambacho chajulikana sana kama Achilles’ heel. Hapo hasa ndipo mahali ambapo mshale wenye kusababisha kifo, uliotupwa na Paris, mwana wa Mfalme Priam wa Troy, ulipomdunga Achilles na kumwua.
Wakristo ni askari-jeshi wa Kristo, wanaoshiriki katika vita ya kiroho. (2 Timotheo 2:3) “Tuna kushindana mwereka,” aeleza mtume Paulo, “si dhidi ya damu na mwili, bali dhidi ya serikali, dhidi ya mamlaka, dhidi ya watawala wa ulimwengu wa giza hili, dhidi ya majeshi ya roho waovu katika mahali pa kimbingu.” Naam, maadui wetu si wengine ila Shetani Ibilisi na roho waovu.—Waefeso 6:12.
Kwa wazi, hili lingekuwa pigano lenye kupendelea upande mmoja kama isingekuwa kwa sababu ya ule msaada tunaopokea kutoka kwa Yehova Mungu, ambaye amefafanuliwa kuwa “shujaa vitani.” (Kutoka 15:3, Biblia Habari Njema) Ili kujilinda kutokana na maadui wetu wakatili, tumepewa suti ya silaha ya kiroho. Hiyo ndiyo sababu mtume alisihi hivi: “Vaeni suti kamili ya silaha kutoka kwa Mungu ili mpate kuweza kusimama imara dhidi ya mbinu za Ibilisi.”—Waefeso 6:11.
Bila shaka, suti ya silaha ambayo Yehova Mungu huandaa ni yenye ubora wa hali ya juu zaidi, inayoweza kustahimili shambulio lolote la kiroho. Tazama tu orodha ambayo Paulo alitoa: mshipi wa kweli, bamba la kifuani la uadilifu, viatu vya habari njema, ngao kubwa ya imani, kofia ya chuma ya wokovu, na upanga wa roho. Je, mtu angetazamia kupata vifaa gani bora kushinda hivyo? Akiwa amevaa suti hiyo ya silaha, askari-jeshi Mkristo ana kila fursa ya kuibuka akiwa mshindi, licha ya magumu makubwa mno.—Waefeso 6:13-17.
Hata ingawa suti ya silaha ya kiroho kutoka kwa Yehova ni yenye ubora wa hali ya juu zaidi na ni chanzo cha usalama kwetu, hatupaswi kupuuza mambo. Tukimkumbuka Achilles, aliyedhaniwa kuwa hawezi kushindwa, je, yawezekana kwamba sisi pia tuna sehemu fulani dhaifu, udhaifu wa kiroho unaoweza kulinganishwa na kisigino dhaifu cha Achilles? Hilo lingesababisha kifo ikiwa tungeshambuliwa ghafula.
Chunguza Silaha Zako za Kiroho
Mtelezaji barafuni mmoja aliyeshinda nishani ya dhahabu ya Olimpiki mara mbili, ambaye mwili wake ulionekana kuwa katika hali bora kabisa, alianguka ghafula na kufa wakati wa kipindi cha mazoezi. Muda mfupi baadaye habari yenye kuamsha fikira iliripotiwa katika gazeti The New York Times ikisema hivi: “Nusu ya Wamarekani 600,000 walio na ugonjwa wa moyo kila mwaka hawana dalili zozote za mapema.” Kwa wazi, hali yetu ya afya haiwezi kutambuliwa tu kwa namna ambavyo tunahisi.
Mambo yako hivyo inapohusu hali njema yetu ya kiroho. Shauri la Biblia ni: “Acheni yeye ambaye afikiri kuwa amesimama ajihadhari kwamba asianguke.” (1 Wakorintho 10:12) Hata ikiwa tuna silaha bora zaidi za kiroho ziwezazo kupatikana, udhaifu wa kiroho waweza kusitawi. Hii ni kwa sababu tunazaliwa katika dhambi, na hali yetu yenye dhambi na isiyo kamilifu yaweza kushinda azimio letu la kufanya mapenzi ya Mungu kwa urahisi. (Zaburi 51:5) Licha ya makusudio yetu mazuri, moyo wetu mdanganyifu waweza kutudanganya kwa kutokeza sababu au udhuru wenye kuhadaa, hivi kwamba twapuuza udhaifu wetu na kujidanganya kwa kufikiri kuwa mambo yote yako sawasawa.—Yeremia 17:9; Waroma 7:21-23.
Kwa kuongezea, tunaishi katika ulimwengu ambamo mara nyingi utambuzi wa jema na baya hutatanishwa na kupotoshwa. Huenda kutambua kama jambo ni jema au ni baya kukategemea jinsi ambavyo mtu anahisi. Kufikiri kwa aina hiyo huendelezwa kupitia matangazo ya biashara, vitumbuizo vinavyopendwa, na vyombo vya habari. Kwa wazi, tusipojihadhari, tunaweza kupumbazwa na aina hiyo ya kufikiri, nayo suti yetu ya silaha ya kiroho huenda ikaanza kudhoofika.
Badala ya kutumbukia katika hali hatari kama hiyo, twapaswa kutii shauri la Biblia: “Fulizeni kujijaribu kama nyinyi mumo katika imani, fulizeni kujithibitisha wenyewe nyinyi ni nini.” (2 Wakorintho 13:5) Tufanyapo hivyo, tutaweza kutambua udhaifu wowote ambao huenda umesitawi na tutachukua hatua za lazima ili kuurekebisha kabla maadui wetu hawajautambua na kuanzisha shambulio lao. Hata hivyo, tunaweza kujijaribu kwa njia gani? Ni dalili zipi tunazopaswa kuchunguza tunapojijaribu?
Kuzitambua Dalili
Dalili moja ya kawaida sana ambayo huenda ikaonyesha udhaifu wa kiroho ni kupuuza mazoea yetu ya funzo la kibinafsi. Wengine huhisi kwamba wanapaswa kujifunza zaidi, hata hivyo wanajikuta tu kwamba hawalitilii maanani funzo lao. Kwa sababu ya maisha ya leo yenye shughuli nyingi, ni rahisi kutumbukia katika hali mbaya kama hiyo. Hata hivyo, jambo baya zaidi ni kwamba mara nyingi watu husababu kuwa hawafanyi vibaya sana, kwa kuwa wanasoma vichapo vya Biblia mara wawezapo na kwamba huwa wanahudhuria baadhi ya mikutano ya Kikristo.
Kusababu kwa njia hiyo ni namna fulani ya kujidanganya. Ni kama mtu anayehisi kwamba ana shughuli nyingi mno asiweze kupata wakati wa kula mlo mzuri, kwa hiyo yeye hula milo ya ghafula tu aendeleapo na shughuli zake. Ingawa hatakufa njaa, huenda matatizo ya afya yakaanza siku moja. Vivyo hivyo, bila kula kwa ukawaida milo ya kiroho yenye lishe, huenda sehemu dhaifu katika suti yetu ya silaha za kiroho ikasitawi kwa haraka. Tukiwa twaendelea kushambuliwa kwa propaganda na mitazamo ya kilimwengu, huenda tukashindwa kwa urahisi na mashambulio ya Shetani yenye kusababisha kifo.
Dalili nyingine ya udhaifu wa kiroho ni kupoteza hisi ya uharaka katika vita yetu ya kiroho. Wakati kuna amani, askari-jeshi hahisi msukosuko na hatari ya pigano. Hivyo basi huenda asione uharaka wa kuwa tayari. Ikiwa ataitwa ghafula kwenda vitani, huenda asiwe tayari. Hali iko hivyo kwa mambo ya kiroho. Tukiruhusu hisi yetu ya uharaka ipungue, huenda tusiwe tayari kukinza mashambulio yanayotukabili.
Hata hivyo, twaweza kujuaje ikiwa tumetumbukia katika hali hii? Twaweza kujiuliza maswali kadhaa ambayo huenda yakafunua hali halisi ya mambo: Je, nina hamu ileile ya kushiriki huduma kama ile ya kwenda matembezini? Je, nina utayari uleule wa kutumia wakati kutayarisha kwa ajili ya mikutano kama nilivyo nao kwenda kununua vitu au kutazama televisheni? Je, ninaghairi kuhusu vitu nilivyofuatia au fursa za kujiendeleza nilizoacha nilipokuja kuwa Mkristo? Je, ninahusudu yale yaitwayo eti maisha ya starehe ambayo wengine wanaishi? Hayo ni maswali yenye kuamsha fikira, lakini yanasaidia kutambua udhaifu wowote ulio katika suti yetu ya silaha ya kiroho.
Kwa kuwa silaha ya ulinzi tuliyo nayo ni ya kiroho, ni muhimu kwamba roho ya Mungu itiririke maishani mwetu bila kuzuiwa. Hilo ladhihirishwa kwa kadiri ambayo matunda ya roho ya Mungu hudhihirishwa katika utendaji wetu wote. Je, wewe hukasirika kwa urahisi au hata kufadhaika wengine wafanyapo au wasemapo jambo lisilokupendeza? Je, wewe huona ni vigumu kukubali shauri, au wahisi kwamba wengine wanakuchambua sikuzote? Je, wewe unahusudu sana baraka au matimizo ya watu wengine? Je, wewe huona ni vigumu kupatana na wengine, hasa marika wako? Kujikadiria wenyewe kwa unyofu kutatusaidia tuone ikiwa maisha yetu yamejaa matunda ya roho ya Mungu au kazi za mwili zimeanza kujitokeza kisirisiri.—Wagalatia 5:22-26; Waefeso 4:22-27.
Hatua Zifaazo za Kuushinda Udhaifu wa Kiroho
Kuzitambua dalili za udhaifu wa kiroho ni jambo rahisi; kuzikabili na kuchukua hatua za kuzirekebisha ni jambo gumu. Kwa kusikitisha, wengi wana mwelekeo wa kutoa udhuru, kulifanya tatizo lionekane kuwa zuri, kulipunguza, au kukana kwamba lipo. Hiyo ni hatari kama nini—ni kama kwenda vitani ukiwa umevaa suti ya silaha isiyo na vipande fulani! Mwendo huo ungetuweka katika hali ya kudhuriwa kwa urahisi na shambulio la Shetani. Badala yake, twapaswa kuchukua hatua zifaazo haraka ili kuzirekebisha kasoro zozote ambazo huenda tukazitambua. Twaweza kufanya nini?—Waroma 8:13; Yakobo 1:22-25.
Kwa kuwa tunashiriki katika vita ya kiroho—pigano linalotia ndani kudhibiti akili na moyo wa Mkristo—lazima tufanye yote tuwezayo ili kulinda uwezo wetu mbalimbali. Kumbuka kwamba miongoni mwa vipande vya silaha zetu za kiroho ni “bamba la kifuani la uadilifu,” ambalo huulinda moyo wetu, na “kofia ya chuma ya wokovu,” ambayo huilinda akili yetu. Kujifunza kuyatumia maandalizi hayo kwa matokeo kwaweza kumaanisha tofauti kati ya ushindi na ushinde.—Waefeso 6:14-17; Mithali 4:23; Waroma 12:2.
Kuvaa “bamba la kifuani la uadilifu” kwa njia nzuri kwahitaji tujichunguze kwa kuendelea kuhusiana na upendo wetu kwa uadilifu na kuchukia kwetu uasi-sheria. (Zaburi 45:7; 97:10; Amosi 5:15) Je, viwango vyetu vimeshuka sawa na vile vya ulimwengu? Je, sasa tunaona kwamba vinafurahisha—iwe katika maisha halisi au ionyeshwavyo katika televisheni na sinema, katika vitabu na magazeti—vitu ambavyo wakati fulani vingetushtua au kutuudhi? Upendo kwa uadilifu utatusaidia tuone kwamba yale yatukuzwayo katika ulimwengu kuwa ni uhuru na ustaarabu huenda hasa yakawa ukosefu wa adili kingono na kiburi kilichofichika.—Waroma 13:13, 14; Tito 2:12.
Kuvaa “kofia ya chuma ya wokovu” huhusisha kuweka dhahiri akilini baraka za ajabu zilizo mbele, pasipo kujiruhusu tukengeushwe fikira na vitu vya ulimwengu vinavyometameta na kuvutia. (Waebrania 12:2, 3; 1 Yohana 2:16) Kuwa na mtazamo huo kutatusaidia kutanguliza mapendezi ya kiroho mbele ya manufaa za kimwili au za kibinafsi. (Mathayo 6:33) Hivyo, ili kuwa na uhakika kwamba tuna kipande hiki cha silaha kikiwa mahali panapofaa, ni lazima tujiulize kwa unyofu hivi: Ni nini ninachofuatia maishani? Je, nina miradi mahususi ya kiroho? Ninafanya nini ili kuifikia? Iwe sisi ni wa mabaki ya Wakristo watiwa-mafuta au wa kundi la “umati mkubwa,” twapaswa kumwiga Paulo, aliyesema hivi: “Bado mimi sijifikirii mwenyewe kuwa nimekwisha kulishika hilo; bali kuna jambo moja juu ya hilo: Nikisahau mambo ya nyuma na kujinyoosha mbele kwenye mambo ya mbele, ninafuatilia sana kuuelekea mradi.”—Ufunuo 7:9; Wafilipi 3:13, 14.
Ufafanuzi wa Paulo wa suti yetu ya silaha ya kiroho wamalizia kwa onyo hili: “Kwa kila namna ya sala na dua mkiendeleza sala kila wakati katika roho. Na kwa lengo hilo fulizeni kuwa macho kwa udumifu wote na kwa dua kwa niaba ya watakatifu wote.” (Waefeso 6:18) Hilo laonyesha hatua mbili zifaazo tunazoweza kuchukua ili kuushinda au kuuzuia udhaifu wowote wa kiroho: Sitawisha uhusiano mzuri na Mungu, na fanyiza kifungo cha karibu na Wakristo wenzako.
Tunapokuwa na zoea la kumgeukia Yehova katika sala za “kila namna” (ungamo la dhambi zetu, kuomba msamaha, kuomba mwongozo, utoaji-shukrani kwa ajili ya baraka, sifa za kutoka moyoni) na “kila wakati” (hadharani, faraghani, kibinafsi, kwa hiari), tunapata urafiki wa karibu na Yehova. Huo ndio ulinzi mkubwa zaidi tuwezao kupata.—Waroma 8:31; Yakobo 4:7, 8.
Kwa upande mwingine, tunatiwa moyo tusali “kwa niaba ya watakatifu wote,” hilo lamaanisha kusali kwa ajili ya Wakristo wenzetu. Huenda tukawakumbuka katika sala zetu ndugu zetu wa kiroho walio katika nchi za mbali wanaoteseka kwa kunyanyaswa au magumu mengine. Lakini vipi kuhusu Wakristo tunaofanya kazi nao na kushirikiana nao siku kwa siku? Inafaa kusali kwa ajili yao pia, kama Yesu alivyosali kwa ajili ya wanafunzi wake. (Yohana 17:9; Yakobo 5:16) Sala za aina hiyo hutuvuta karibu na hutuimarisha ili tukinze mashambulio ya yule “mwovu.”—2 Wathesalonike 3:1-3.
Hatimaye, zingatia onyo la upole la mtume Petro: “Mwisho wa mambo yote umekaribia. Kwa hiyo, iweni timamu katika akili, na iweni wenye kukesha katika sala. Juu ya mambo yote, iweni na upendo wenye juhudi nyingi nyinyi kwa nyinyi, kwa sababu upendo hufunika wingi wa dhambi.” (1 Petro 4:7, 8) Ni rahisi zaidi kuruhusu kutokamilika kwa kibinadamu kwa aina mbalimbali—kwa watu wengine na kwetu wenyewe—kupenye ndani ya mioyo na akili zetu na kuwa kizuizi, kitu cha kukwaza. Shetani anajua vema udhaifu huu wa kibinadamu. Tenganisha na kushinda ni moja ya mbinu zake zenye ujanja. Kwa hiyo, lazima tufanye haraka kufunika dhambi za aina hiyo kwa upendo wenye juhudi nyingi kwa mmoja na mwenzake na wala “[tu]siruhusu mahali kwa ajili ya Ibilisi.”—Waefeso 4:25-27.
Endelea Kuwa Mwenye Nguvu Kiroho Sasa
Utambuapo kwamba nywele zako hazijachanwa au tai yako iko kombo, wewe hufanya nini? Yaelekea wewe hunyosha mambo haraka iwezekanavyo. Ni watu wachache wawezao kuachilia mambo tu, wakifikiri kwamba vioja vya kimwili kama hivyo havidhuru. Acheni tuitikie haraka jinsi hiyo inapohusu udhaifu wetu mbalimbali wa kiroho. Huenda mawaa ya kimwili yakafanya watu watutupie jicho la kutopendezwa na sura yetu, lakini kasoro za kiroho ambazo zaachwa bila kurekebishwa zinaweza kusababisha kukataliwa na Yehova.—1 Samweli 16:7.
Yehova ametupa kwa upendo kila kitu tunachohitaji ili kutusaidia kung’oa kabisa udhaifu wowote wa kiroho na kudumu tukiwa wenye nguvu kiroho. Kupitia mikutano ya Kikristo, vichapo vya Biblia, na Wakristo wenzetu wakomavu na wenye kujali, yeye sikuzote hutuandalia vikumbusho na vidokezi kuhusu tupaswayo kufanya. Ni juu yetu kuvikubali na kuvitumia. Hilo lahitaji juhudi na kujitia nidhamu. Lakini kumbuka yale aliyosema mtume Paulo kwa unyofu: “Jinsi ninavyokimbia si bila uhakika; jinsi ninavyoelekeza ngumi zangu ni ili nisiwe nikipiga hewa; lakini napiga-piga mwili wangu ngumi na kuuongoza kama mtumwa, ili, baada ya mimi kuwa nimewahubiria wengine, mimi mwenyewe nisiwe mwenye kukataliwa kwa njia fulani.”—1 Wakorintho 9:26, 27.
Uwe chonjo, na usiruhusu kamwe udhaifu wa kiroho ulio kama udhaifu wa Achilles usitawi. Badala yake, acheni tufanye kwa unyenyekevu na kwa ujasiri mambo ya lazima sasa ili kutambua na kuushinda udhaifu wowote wa kiroho tulio nao.
[Blabu katika ukurasa wa 19]
”FULIZENI KUJIJARIBU KAMA NYINYI MUMO KATIKA IMANI, FULIZENI KUJITHIBITISHA WENYEWE NYINYI NI NINI.”—2 Wakorintho 13:5
[Blabu katika ukurasa wa 21]
”IWENI TIMAMU KATIKA AKILI, NA IWENI WENYE KUKESHA KATIKA SALA. JUU YA MAMBO YOTE, IWENI NA UPENDO WENYE JUHUDI NYINGI NYINYI KWA NYINYI, KWA SABABU UPENDO HUFUNIKA WINGI WA DHAMBI.”—1 Petro 4:7, 8.
[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 20]
JIULIZE . . .
◆Je, nina hamu ile ile ya kutumia wakati kutayarisha kwa ajili ya mikutano kama niliyo nayo kwenda kununua vitu au kutazama televisheni?
◆Je, ninahusudu yale yaitwayo eti maisha ya starehe ambayo wengine wanaishi?
◆Je, ninakasirika kwa urahisi wengine wafanyapo au wasemapo jambo lisilonipendeza?
◆Je, mimi huona ni vigumu kukubali shauri, au nahisi kwamba wengine wananichambua sikuzote?
◆Je, mimi huona ni vigumu kupatana na wengine?
◆Je, viwango vyangu vimeshuka sawa na vile vya ulimwengu?
◆Je, nina miradi mahususi ya kiroho?
◆Ninafanya nini ili kuifikia miradi yangu ya kiroho?
[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 18]
Achilles: From the book Great Men and Famous Women; Wanajeshi Waroma na ukurasa wa 21: Historic Costume in Pictures/Dover Publications, Inc., New York