Tito—“Mfanyakazi Mwenzi kwa Ajili ya Masilahi Yenu”

NYAKATI nyingine matatizo yalitokea katika kutaniko la Kikristo la karne ya kwanza. Hayo yalipaswa kutatuliwa, na hilo lilihitaji moyo mkuu na utii. Mwanamume aliyekabili na kushinda matatizo mengi kama hayo alikuwa Tito. Akiwa mmoja aliyeshiriki kazi pamoja na mtume Paulo, alifanya jitihada nyingi kusaidia wengine wafanye mambo kwa njia ya Yehova. Kwa hiyo, Paulo aliwaambia Wakristo katika Korintho kwamba Tito alikuwa ‘mfanyakazi mwenzi kwa masilahi yao.’—2 Wakorintho 8:23.

Tito alikuwa nani? Alitimiza sehemu gani katika kutatua matatizo? Nasi twaweza kunufaikaje kutokana na kuchunguza mwenendo wake?

Suala la Tohara

Tito alikuwa Mgiriki asiyetahiriwa. (Wagalatia 2:3)a Kwa kuwa Paulo amwita “mtoto halisi kulingana na imani ambayo yashirikiwa,” huenda ikawa Tito alikuwa mmojawapo wa watoto wa kiroho wa mtume huyo. (Tito 1:4; linganisha 1 Timotheo 1:2.) Tito alikuwa pamoja na Paulo, Barnaba, na wengineo kutoka Antiokia, Siria, walipokwenda Yerusalemu wapata mwaka wa 49 W.K. kuzungumzia lile swali la tohara.—Matendo 15:1, 2; Wagalatia 2:1.

Imedokezwa kwamba kwa kuwa mazungumzo ya kugeuzwa imani kwa Wasio Wayahudi wasiotahiriwa yalikuwa yakifanywa Yerusalemu, Tito alichukuliwa ili aonyeshe kwamba Wayahudi na wasio Wayahudi wangeweza kupata upendeleo wa Mungu iwe walikuwa wametahiriwa au la. Washiriki wengine wa kutaniko la Yerusalemu ambao walikuwa Mafarisayo kabla ya kukubali Ukristo walibishana kwamba iliwabidi wageuzwa imani Wasio Wayahudi watahiriwe na kutii Sheria, lakini bishano hilo lilikataliwa. Kumshurutisha Tito na Wasio Wayahudi wengine watahiriwe kungekuwa kukana kwamba wokovu ulitegemea fadhili isiyostahiliwa ya Yehova na imani katika Yesu Kristo badala ya kazi za Sheria. Pia kungekuwa kukataa uthibitisho wa kwamba Wasio Wayahudi, au watu wengine wa mataifa, walikuwa wamepokea roho takatifu ya Mungu.—Matendo 15:5-12.

Atumwa Korintho

Suala la tohara lilipotatuliwa, Paulo na Barnaba walipewa mamlaka kamili ya kuhubiria watu wa mataifa. Wakati uleule, walijitahidi pia kuwafikiria maskini. (Wagalatia 2:9, 10) Kwa kweli, Tito anapotajwa tena katika simulizi lililopuliziwa karibu miaka sita baadaye, yeye yuko Korintho akiwa mjumbe wa Paulo wa kusimamia mchango kwa ajili ya watakatifu. Ingawa hivyo, Tito alipokuwa akifanya kazi hiyo, alijipata katika hali nyingine iliyojaa mkazo.

Barua ya Paulo kwa Wakorintho yafunua kwamba kwanza aliwaandikia ‘wakome kuchangamana katika ushirika na waasherati.’ Alilazimika kuwaambia wamwondoe mwasherati asiyetubu miongoni mwao. Naam, Paulo aliwaandikia barua kali, akifanya hivyo “kwa machozi mengi.” (1 Wakorintho 5:9-13; 2 Wakorintho 2:4) Wakati uleule, Tito alikuwa ametumwa Korintho ili kusaidia kuchanga ambako kulikuwa kukiendelea huko kwa ajili ya Wakristo wa Yudea wenye uhitaji. Labda, pia alitumwa kuchunguza jinsi Wakorintho walivyoitikia barua ya Paulo.—2 Wakorintho 8:1-6.

Wakorintho wangeitikiaje shauri la Paulo? Akiwa mwenye hamu ya kutaka kujua, huenda ikawa Paulo alimtuma Tito kutoka Efeso kuvuka Bahari ya Aegea hadi Korintho, akiwa na maagizo ya kuripoti upesi iwezekanapo. Ikiwa kazi hiyo ingetimizwa kabla ya safari ya majini kwisha wakati wa kipupwe (karibu katikati ya Novemba), Tito angeweza kwenda Troasi kwa meli au kuchukua njia ndefu ya nchi kavu kupitia Hellespont. Labda Paulo alifika mahali walipokubaliana katika Troasi mapema, kwa kuwa ghasia zilizochochewa na wafua-fedha zilimsababisha aondoke Efeso upesi kuliko ilivyotazamiwa. Baada ya kungoja kwa wasiwasi katika Troasi, Paulo alitambua kwamba Tito hangekuja kwa bahari. Kwa sababu hiyo, Paulo akaanza kusafiri kwa bidii katika nchi kavu akitumaini kukutana naye njiani. Mara alipofika Ulaya, Paulo alipitia Via Egnatia, na hatimaye akakutana na Tito katika Makedonia. Habari kutoka Korintho zilikuwa nzuri, zikamfanya Paulo apate kitulizo na shangwe. Kutaniko lilikuwa limeitikia shauri la Paulo vizuri.—2 Wakorintho 2:12, 13; 7:5-7.

Ingawa Paulo alikuwa na wasiwasi kuhusu aina ya ukaribishaji ambao mjumbe wake angepewa, Mungu alimsaidia Tito kutimiza utume wake. Tito alipokewa kwa “hofu na kutetemeka.” (2 Wakorintho 7:8-15) Tukitumia maneno ya mfafanuzi W. D. Thomas: “Twaweza kukata kauli kwamba bila kudhoofisha karipio la Paulo, [Tito] alisihi Wakorintho kwa ustadi na kwa busara; akiwahakikishia kwamba Paulo aliposema hivyo, alikuwa tu akifikiria hali yao ya kiroho.” Katika kufanya hivyo, Tito alikuja kuwapenda Wakristo Wakorintho kwa sababu ya roho yao ya utii na mabadiliko yafaayo. Mtazamo wao wenye kustahili pongezi ulithibitika kuwa chanzo cha kitia-moyo kwake.

Vipi ile sehemu nyingine ya kazi ya Tito huko Korintho—kusimamia mchango kwa ajili ya watakatifu katika Yudea? Tito alikuwa akishughulikia hilo vilevile, kama vile habari ipatikanayo katika 2 Wakorintho ionyeshavyo. Labda barua hiyo iliandikwa Makedonia mwishoni mwa mwaka wa 55 W.K., upesi baada ya Tito kukutana na Paulo. Paulo aliandika kwamba Tito ambaye alikuwa ameanzisha mchango, sasa alikuwa akitumwa arudi akiwa na wasaidizi wawili wasiotajwa majina ili kuukamilisha. Akipendezwa na Wakorintho sana, Tito alikuwa tayari kurudi. Alipokuwa akirudi Korintho, yaelekea Tito alikuwa akibeba barua ya pili iliyopuliziwa ambayo Paulo aliwaandikia Wakorintho.—2 Wakorintho 8:6, 17, 18, 22.

Tito hakuwa msimamizi mzuri tu bali pia alikuwa aina ya mtu ambaye angeweza kutumainiwa kwa utume mbalimbali wenye kutaka uangalifu mkubwa katika hali zilizo ngumu. Alikuwa mwenye moyo mkuu, mkomavu, na imara. Ni dhahiri kwamba Paulo alimfikiria Tito kuwa na uwezo wa kushughulika na ugumu uliokuwa ukiendelea ulioletwa na ‘mitume walio bora sana’ wa Korintho. (2 Wakorintho 11:5) Wazo hilo kumhusu Tito lathibitishwa na kuonekana kwake tena katika Maandiko, katika mgawo mwingine wenye kudai.

Kwenye Kisiwa cha Krete

Labda ilikuwa kati ya mwaka wa 61 na 64 W.K., ambapo Paulo alimwandikia Tito, ambaye wakati huo alikuwa akitumikia kwenye kisiwa cha Mediterania cha Krete. Paulo alikuwa amemwacha huko ‘apate kusahihisha mambo yaliyokuwa yenye kasoro’ na “kuweka rasmi wanaume wazee katika jiji baada ya jiji.” Kwa ujumla, Wakrete walikuwa na sifa ya kuwa ‘waongo, hayawani-mwitu wabaya, walafi wasioajiriwa.’ Kwa hiyo, huko Krete, Tito angehitajiwa tena atende kwa moyo mkuu na uimara. (Tito 1:5, 10-12) Hiyo ilikuwa kazi yenye daraka kwelikweli, kwa kuwa ilielekea kuamua wakati ujao wa Ukristo kwenye kisiwa hicho. Akipuliziwa, Paulo alimsaidia Tito kwa kutaja kimahususi mambo ya kuangaliwa kwa walioelekea kuwa waangalizi. Sifa hizo za kustahili zingali zachunguzwa kuhusiana na kuchagua wazee Wakristo.

Maandiko hayaonyeshi Tito aliondoka Krete lini. Alikuwa huko kwa muda mrefu vya kutosha hivi kwamba Paulo alimwomba awaruzuku Zena na Apolo, ambao walikuwa wametua huko wakati usiotajwa kimahususi wakiwa safarini. Lakini Tito hangekaa kisiwani kwa muda mrefu. Paulo alikuwa akipanga kumtuma Artemasi au Tikiko huko, kisha Tito alikuwa akutane na mtume huyo katika Nikopolisi, yamkini jiji maarufu lenye jina hilo lililokuwa kaskazini-mashariki mwa Ugiriki.—Tito 3:12, 13.

Kutokana na kurejezewa kwa Tito katika Biblia kifupi kwa mara ya mwisho, twajifunza kwamba labda katika mwaka wa 65 W.K., Paulo alimtuma katika mgawo mwingine tena. Ulimpeleka hadi Dalmatia, mkoa ulio mashariki mwa Bahari ya Adriatiki iliyo katika Kroatia ya siku hizi. (2 Timotheo 4:10) Hatuambiwi Tito alikuwa afanye nini huko, lakini imedokezwa kwamba alikuwa ametumwa kurekebisha mambo ya kutaniko na kushughulika na utendaji wa kimishonari. Ikiwa ndivyo, Tito alikuwa akitumikia katika wadhifa sawa na ule aliokuwa nao katika Krete.

Sisi ni wenye shukrani kama nini kwa waangalizi wakomavu Wakristo walio kama Tito! Uelewevu wao ulio wazi wa kanuni za Kimaandiko na kuyatumia kwao kwa moyo mkuu husaidia kulinda kutaniko kiroho. Na tuige imani yao na kuthibitika kuwa kama Tito kwa kuendeleza masilahi ya kiroho ya waamini wenzetu.—Waebrania 13:7.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 31]

Tito alikuwa mfanyakazi mwenzi mwenye moyo mkuu kwa ajili ya masilahi ya Wakristo katika Korintho na kwingineko