Yehova Aitayarisha Njia

“Habari njema hii ya ufalme itahubiriwa.”—MATHAYO 24:14.

1. Kazi ya kuhubiri imetimiza nini katika karne ya kwanza na ya 20?

KWA sababu Yehova ni Mungu wa upendo, ni mapenzi yake kwamba “watu wa namna zote waokolewe na kuja kwenye ujuzi sahihi wa kweli.” (1 Timotheo 2:4) Ili kutimiza hili, kampeni ya kimataifa ya kuhubiri na kufundisha yahitajika. Katika karne ya kwanza, kampeni hiyo ya kuhubiri ililifanya kutaniko la Kikristo liwe “nguzo na tegemezo la ile kweli.” (1 Timotheo 3:15) Baadaye kukaja kipindi kirefu cha uasi-imani ambapo nuru ya ile kweli ilififia. Katika nyakati za majuzi, katika “wakati wa mwisho,” “maarifa [“ujuzi wa kweli,” NW]” yamekuwa mengi tena, yakiwaletea mamilioni tumaini linalotegemea Biblia la wokovu udumuo milele.—Danieli 12:4.

2. Yehova amefanya nini kuhusu kazi ya kuhubiri?

² Licha ya juhudi za Shetani zisizokoma za kuzuia kusudi la Mungu, kazi ya kuhubiri katika karne ya kwanza na pia ya 20 imepata mafanikio makubwa. Hayo yatukumbusha unabii wa Isaya. Isaya aliandika hivi kuhusu kurudi huko Yuda kwa wahamishwa Wayahudi katika karne ya sita K.W.K.: “Kila bonde litainuliwa, na kila mlima na kilima kitashushwa; palipopotoka patakuwa pamenyoka, na palipoparuza patasawazishwa.” (Isaya 40:4) Yehova pia ametayarisha na kunyosha njia kwa ajili ya kampeni kubwa za kuhubiri za karne ya kwanza na ya 20.

3. Yehova aweza kutimiza makusudi yake kwa njia zipi?

³ Hilo halimaanishi kwamba Yehova alielekeza moja kwa moja kila tukio duniani ili kuendeleza kuhubiriwa kwa habari njema; wala halimaanishi kwamba Yehova alitumia uwezo wake wa kuona kimbele ili kujua kwa usahihi kila jambo ambalo lingetokea. Ni kweli kwamba yeye aweza kuona kimbele na pia kuelekeza matukio ya wakati ujao. (Isaya 46:9-11) Lakini yeye aweza pia kutenda kulingana na jinsi matukio yanavyojidhihirisha. Kama mchungaji ajuaye jinsi ya kuelekeza na pia kulinda kundi lake, Yehova huwaongoza watu wake. Huwaongoza kwenye wokovu, akiilinda hali yao ya kiroho na kuwachochea watumie ifaavyo hali mbalimbali na matukio yanayoendeleza kuhubiriwa kwa habari njema ulimwenguni kote kwa mafanikio.—Zaburi 23:1-4.

Kazi Ngumu

4, 5. Kwa nini kazi ya kuhubiri habari njema imekuwa ngumu?

⁴ Kama ujenzi wa safina katika siku ya Noa ulivyokuwa, kazi ya kuhubiri Ufalme imekuwa mradi mkubwa mno—katika karne ya kwanza na leo pia. Wajibu wa kuwafikishia watu wote ujumbe wowote ule ni kazi ngumu vya kutosha, lakini wajibu wa kuhubiri ulikuwa mgumu hata zaidi. Katika karne ya kwanza, wanafunzi walikuwa wachache kwa kadiri. Kiongozi wao, Yesu, alikuwa ameuawa kana kwamba ni mchochezi. Dini ya Kiyahudi ilikuwa imeimarika sana. Kulikuwa na hekalu lenye fahari huko Yerusalemu. Dini zisizo za Kiyahudi katika eneo la Mediterania zilikuwa pia zimeimarika sana, zikiwa na mahekalu na ukuhani. Vivyo hivyo, “wakati wa mwisho” ulipoanza mwaka wa 1914, Wakristo watiwa-mafuta walikuwa wachache, na washiriki wa dini nyingine zilizodai kumtumikia Mungu walikuwa wengi.—Danieli 12:9.

⁵ Yesu alikuwa amewaonya wafuasi wake kwamba wangenyanyaswa. Alisema hivi: “Watu [watawakabidhi] nyinyi kwenye dhiki na watawaua nyinyi, nanyi mtakuwa vitu vya kuchukiwa na mataifa yote kwa sababu ya jina langu.” (Mathayo 24:9) Mbali na matatizo kama hayo, hasa katika “siku za mwisho,” Wakristo wangejikuta katikati ya “nyakati za hatari zilizo ngumu kushughulika nazo.” (2 Timotheo 3:1) Ukubwa wa kazi, uhakika wa mnyanyaso, na ugumu wa nyakati vimefanya kazi ya kuhubiri iwe ngumu. Imani kubwa imehitajika.

6. Yehova aliwapa watu wake uhakikishio upi wa kufanikiwa?

⁶ Ingawa Yehova alijua kungekuwa na magumu, yeye pia alijua hakuna chochote kingeizuia kazi hiyo. Mafanikio yalitabiriwa katika unabii maarufu wenye kutimizwa kwa njia isiyo na kifani katika karne ya kwanza na ya 20: “Habari njema hii ya ufalme itahubiriwa katika dunia yote inayokaliwa.”—Mathayo 24:14.

7. Kazi ya kuhubiri ilienea kadiri gani katika karne ya kwanza?

⁷ Huku wakiwa wamejazwa imani na roho takatifu, watumishi wa Mungu katika karne ya kwanza walisonga mbele ili kutimiza utume wao. Walipata mafanikio makubwa kuliko walivyotarajia kwa sababu Yehova alithibitika kuwa nao. Kufikia wakati Paulo alipowaandikia Wakolosai, karibu miaka 27 baada ya kifo cha Yesu, angeweza kusema kwamba habari njema ‘imehubiriwa katika viumbe vyote chini ya mbingu.’ (Wakolosai 1:23) Kwa kulinganisha, kufikia mwishoni mwa karne ya 20, habari njema inahubiriwa katika nchi 233.

8. Wengi wamekubali habari njema chini ya hali gani? Toa vielelezo.

⁸ Mamilioni wamekubali habari njema katika miongo ya juzijuzi. Wengi wamefanya hivyo chini ya hali mbaya—wakati wa vita, marufuku, na mnyanyaso mkali. Hali ilikuwa hivyo katika karne ya kwanza pia. Pindi moja, Paulo na Sila walipigwa kikatili kwa viboko na kutupwa gerezani. Hali hiyo haikufaa hata kidogo kufanya wanafunzi! Ingawa hivyo, Yehova aliitumia kufanya wanafunzi. Paulo na Sila waliachiliwa, naye mlinzi wa jela pamoja na familia yake wakawa waamini. (Matendo 16:19-33) Mambo kama hayo huonyesha kwamba wale wanaoipinga habari njema hawawezi kuikomesha. (Isaya 54:17) Hata hivyo, haimaanishi kwamba historia ya Ukristo imekabili misiba na minyanyaso isiyokoma sikuzote. Acheni sasa tuzingatie matukio fulani mazuri ambayo yamesaidia kuinyosha njia kwa ajili ya kuhubiriwa habari njema kwa mafanikio katika karne ya kwanza na ya 20 pia.

Hali ya Kidini

9, 10. Yehova alitokezaje matarajio kwa ajili ya kuhubiriwa kwa habari njema katika karne ya kwanza na ya 20?

⁹ Fikiria ratiba ya wakati juu ya kampeni za kuhubiri ulimwenguni kote. Kuhusu hali ya karne ya kwanza, ule unabii wa majuma 70 ya miaka, ulio katika Danieli 9:24-27, ulitaja mwaka hususa wa kutokea kwa Mesiya—29 W.K. Ingawa Wayahudi wa karne ya kwanza hawakuelewa barabara wakati uliowekwa wa kutukia kwa mambo, walikuwa wakitarajia, wakimngojea Mesiya. (Luka 3:15) Kichapo cha Kifaransa Manuel Biblique chataarifu hivi: “Watu walijua kwamba yale majuma sabini ya miaka yaliyowekwa na Danieli yalikuwa yakikaribia; hakuna yeyote aliyeshangaa kumsikia Yohana Mbatizaji akitangaza kwamba ufalme wa Mungu ulikuwa umekaribia.”

¹⁰ Namna gani kuhusu hali katika nyakati za leo? Naam, tukio muhimu ni kutawazwa kwa Yesu huko mbinguni, kulikoashiria mwanzo wa kuwapo kwake katika nguvu za Kifalme. Unabii wa Biblia huonyesha kuwa hilo lilitukia mwaka wa 1914. (Danieli 4:13-17) Kutarajia tukio hilo kulifanya pia watu fulani wa kidini leo wajawe na matarajio. Matarajio yalikuwa dhahiri pia miongoni mwa Wanafunzi wa Biblia wenye mioyo minyofu walioanza kuchapisha gazeti hili mwaka wa 1879 likiwa na jina Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Kwa hiyo, katika karne ya kwanza na nyakati za leo pia, matarajio ya kidini yalitayarisha hali kwa ajili ya kuhubiriwa kwa habari njema.a

11. Ni misingi gani ya kidini iliyowekwa ili kusaidia kuhubiriwa kwa habari njema?

¹¹ Jambo jingine lililosaidia kazi ya Wakristo katika enzi hizo mbili ni kwamba watu wengi waliyafahamu Maandiko Matakatifu. Katika karne ya kwanza, jumuiya za Wayahudi zilitawanyika kotekote katika mataifa yasiyo ya Kiyahudi yaliyowazunguka. Jumuiya hizo zilikuwa na masinagogi ambamo watu walikutana kwa ukawaida ili kusikiliza Maandiko yakisomwa na kujadiliwa. Hivyo, Wakristo wa mapema waliweza kujenga juu ya ujuzi wa kidini ambao tayari watu walikuwa nao. (Matendo 8:28-36; 17:1, 2) Mapema katika enzi yetu, watu wa Yehova walifurahia hali kama hiyo katika nchi nyingi. Biblia ilipatikana kwa wingi kotekote katika milki ya Jumuiya ya Wakristo, hasa katika nchi za Kiprotestanti. Ilisomwa katika makanisa mengi; mamilioni walikuwa na nakala. Tayari Biblia ilikuwa mikononi mwa watu, lakini walihitaji msaada ili kuielewa.

Manufaa za Sheria

12. Mara nyingi sheria ya Kiroma ilikuwaje ulinzi katika karne ya kwanza?

¹² Mara nyingi kazi ya kuhubiri ya Kikristo imenufaishwa na sheria ya kiserikali. Milki ya Roma ilitawala ulimwengu wa karne ya kwanza, nazo sheria zake zilizoandikwa ziliathiri sana maisha ya kila siku. Sheria hizo ziliandaa ulinzi, nao Wakristo wa mapema walinufaishwa nazo. Kwa kielelezo, Paulo alipokata rufani kwa sheria ya Roma, hiyo ilifanya aachiliwe kutoka gerezani na kumwokoa asipigwe. (Matendo 16:37-39; 22:25, 29) Kurejezea maandalizi ya kisheria ya Roma kulisaidia kutuliza kikundi chenye hasira huko Efeso. (Matendo 19:35-41) Pindi moja, Paulo aliokolewa asitendewe jeuri huko Yerusalemu kwa sababu alikuwa raia Mroma. (Matendo 23:27) Baadaye, sheria ya Kiroma ilimruhusu kuitetea imani yake kisheria mbele ya Kaisari. (Matendo 25:11) Ingawa Makaisari kadhaa walitawala kimabavu, mara nyingi sheria katika karne ya kwanza ziliruhusu “kutetea na kuthibitisha kisheria habari njema.”—Wafilipi 1:7.

13. Mara nyingi sheria imenuifaishaje kazi ya kuhubiri wakati wetu?

¹³ Hali ziko hivyo katika nchi nyingi leo. Ingawa wamekuwepo wale ‘wanaotunga madhara kwa njia ya sheria,’ sheria zilizoandikwa katika nchi nyingi huuona uhuru wa kidini kuwa haki ya kimsingi. (Zaburi 94:20) Serikali nyingi zimetutambua kisheria kwa sababu zimeona kwamba Mashahidi wa Yehova hawatishi kwa vyovyote utaratibu wa kijamii. Nchini Marekani, ambako kazi nyingi ya uchapishaji ya Mashahidi imefanyiwa, sheria zilizopo zimefanya iwezekane kuchapisha gazeti Mnara wa Mlinzi bila kukoma kwa miaka 120 na lisomwe ulimwenguni kote.

Vipindi vya Amani na Uvumiliano

14, 15. Utengamano wa kadiri wa kijamii ulinufaishaje kazi ya kuhubiri katika karne ya kwanza?

¹⁴ Kazi ya kuhubiri imenufaishwa pia na vipindi vya amani ya kadiri. Ijapokuwa Yesu alitabiri kwa usahihi kwamba katika nyakati zilizohusika ‘taifa lingeinuka dhidi ya taifa,’ kulikuwepo vipindi vya utengamano vilivyofanya iwezekane kuhubiri Ufalme kwa mapana. (Mathayo 24:7) Wakristo wa karne ya kwanza waliishi chini ya Pax Romana, au Amani ya Kiroma. Mwanahistoria mmoja aliandika hivi: “Roma ilikuwa imewatiisha kabisa watu wa ulimwengu wa Mediterania hivi kwamba iliwakomeshea vipindi virefu vya vita isiyokoma.” Utengamano huu uliwawezesha Wakristo wa mapema kusafiri kotekote katika ulimwengu wa Roma chini ya usalama wa kadiri fulani.

¹⁵ Milki ya Roma ilijitahidi kuwaunganisha watu mbalimbali chini ya utawala wake wenye nguvu. Sera hii iliendeleza usafiri, uvumiliano, ubadilishanaji wa mawazo, na vilevile dhana ya udugu wa kimataifa. Kitabu On the Road to Civilization chataarifu hivi: “Muungano wa Milki [ya Roma] ulifanya eneo lifae [kwa Wakristo kuhubiri]. Mipaka ya kitaifa ilikuwa imevunjwa. Raia wa Roma alikuwa raia wa ulimwengu. . . . Mbali na hayo, dini iliyofundisha udugu wa binadamu ingeweza kueleweka katika taifa lililokuwa limesitawisha wazo la uraia wa ulimwengu.”—Linganisha Matendo 10:34, 35; 1 Petro 2:17.

16, 17. Ni nini kimechochea jitihada za kuendeleza amani katika nyakati za leo, na watu wengi wamekata kauli gani?

¹⁶ Namna gani wakati wetu? Karne ya 20 imekabiliwa na vita vyenye kuharibu zaidi katika historia, na vita vya mikoani vyazidi kupamba moto katika nchi kadhaa. (Ufunuo 6:4) Na bado, kumekuwepo vipindi vya amani ya kadiri. Serikali kubwakubwa za ulimwengu hazijapigana katika vita ya watu wote kwa zaidi ya miaka 50. Hali hii imesaidia sana kuhubiriwa kwa habari njema katika nchi hizo.

¹⁷ Vitisho vya vita vya karne ya 20 vimewafanya watu wengi watambue uhitaji wa kuwa na serikali ya ulimwengu. Mambo ya kutisha ya vita vya karne ya 20 yamewafanya watu wengi watambue uhitaji wa kuwa na serikali ya ulimwengu. Hofu ya vita ya ulimwengu ilisababisha kuanzishwa kwa Ushirika wa Mataifa na Umoja wa Mataifa. (Ufunuo 13:14) Lengo lililotangazwa la mashirika yote mawili limekuwa kuendeleza ushirikiano na amani ya kimataifa. Mara nyingi watu wanaotambua uhitaji huo huitikia ifaavyo habari njema za serikali ya ulimwengu itakayoleta amani ya kweli na yenye kudumu—Ufalme wa Mungu.

18. Ni mtazamo gani kuelekea dini umeinufaisha kazi ya kuhubiri?

¹⁸ Ingawa nyakati nyingine Wakristo wamenyanyaswa vikali, karne ya kwanza na ya 20 zimekuwa na vipindi vya uvumiliano wa kidini. (Yohana 15:20; Matendo 9:31) Waroma walikubali kwa uhuru na kujipatanisha na miungu ya watu walioshindwa. Profesa Rodney Stark aliandika hivi: “Katika mambo mengi Roma ilitoa uhuru mkubwa zaidi wa kidini ambao haukupata kutolewa tena hadi baada ya Mapinduzi ya Marekani.” Katika nyakati za leo, watu katika nchi nyingi wamekuwa na nia ya kusikiliza maoni yaliyo tofauti, tokeo likiwa kwamba wamekuwa tayari kusikiliza ujumbe wa Biblia unaoenezwa na Mashahidi wa Yehova.

Fungu la Tekinolojia

19. Wakristo wa mapema waliitumiaje kodeksi?

¹⁹ Hatimaye, fikiria jinsi ambavyo Yehova amewawezesha watu wake wanufaike na maendeleo ya kitekinolojia. Ingawa Wakristo wa mapema hawakuishi katika enzi ya maendeleo ya haraka ya kitekinolojia, jambo moja walilotumia kujinufaisha lilikuwa kodeksi, au kitabu cha kurasa. Kodeksi ilichukua mahali pa hatikunjo iliyokuwa nzito. Kitabu The Birth of the Codex chataarifu hivi: “Kinyume na njia ya polepole na ya hatua kwa hatua ambayo kupitia hiyo kodeksi ilichukua mahali pa hatikunjo katika fasihi za kilimwengu, yaonekana Wakristo waliikubali kodeksi mara moja na kuitumia kotekote.” Kitabu hicho cha marejezo chasema hivi pia: “Wakristo waliitumia kodeksi kwa mapana sana katika karne ya pili hivi kwamba matumizi yake lazima yawe yalianza mapema kabla ya mwaka wa 100 W.K.” Ilikuwa rahisi kutumia kodeksi kuliko hatikunjo. Maandiko yangeweza kupatikana haraka. Hiyo bila shaka iliwasaidia Wakristo wa mapema ambao, kama Paulo, walieleza Maandiko na pia ‘wakathibitisha kwa marejezo’ mambo waliyokuwa wakifundisha.—Matendo 17:2, 3.

20. Watu wa Mungu wametumiaje tekinolojia ya kisasa katika kazi ya kuhubiri duniani kote, na kwa nini?

²⁰ Maendeleo ya kitekinolojia katika karne yetu yamestaajabisha sana. Matbaa za mwendo wa kasi zimewezesha kuchapishwa kwa fasihi ya Biblia katika lugha nyingi kwa wakati mmoja. Tekinolojia ya kisasa imeharakisha kazi ya kutafsiri Biblia. Malori, magari-moshi, meli, na ndege hufanya iwezekane kusafirisha fasihi ya Biblia duniani kote kwa haraka. Simu na mashine za faksi zimefanya iwezekane kuwasiliana mara moja. Kupitia roho yake, Yehova amewachochea watumishi wake watumie tekinolojia hiyo ili kuendeleza kusambazwa kwa habari njema ulimwenguni kote. Wao hawatumii maendeleo kama hayo kutokana na tamaa ya kujua na kutumia chochote ambacho ni kipya katika ulimwengu huu. Badala yake, lengo lao la kwanza na muhimu kabisa ni kile kitakachowasaidia kutekeleza utume wao wa kuhubiri kwa njia bora zaidi.

21. Twaweza kuwa na uhakika katika jambo gani?

²¹ “Habari njema hii ya ufalme itahubiriwa katika dunia yote inayokaliwa,” Yesu akatabiri. (Mathayo 24:14) Kama vile Wakristo wa mapema walivyoona utimizo wa unabii huo, leo sisi pia huuona kwa kiwango kikubwa. Licha ya ukubwa na ugumu wa kazi hii, katika nyakati zinazofaa na zisizofaa, wakati wa sheria na mitazamo inayobadilika, wakati wa vita na wa amani, na wakati wa kila aina ya maendeleo ya kitekinolojia, habari njema imehubiriwa nayo yazidi kuhubiriwa. Je, hilo halikufanyi ujawe na hofu kwa sababu ya hekima ya Yehova na uwezo wake wa kuona kimbele unaostaajabisha? Twaweza kuwa na uhakika kwamba kazi ya kuhubiri itamalizika kulingana na ratiba ya Yehova na kwamba kusudi lake lenye upendo litatimizwa na kuwaletea waadilifu baraka. Hao wataimiliki dunia na kuishi humo milele. (Zaburi 37:29; Habakuki 2:3) Tukiyapatanisha maisha yetu na kusudi la Yehova, tutakuwa miongoni mwao.—1 Timotheo 4:16.

[Maelezo ya Chini]

Mambo ya Kupitia

◻ Kwa nini kazi ya kuhubiri habari njema imekuwa ngumu?

◻ Ni katika njia zipi kazi ya Wakristo imenufaishwa na mipango ya kiserikali na utengamano wa kadiri wa kijamii?

◻ Baraka ya Yehova juu ya kazi ya kuhubiri hutupa uhakikisho kuhusu matukio gani ya wakati ujao?