Waweza Kupata Vitumbuizo Vifaavyo

BIBLIA haishutumu raha za vitumbuizo, wala haioni ufurahio wa tafrija kuwa kupoteza wakati. Badala ya hivyo, Mhubiri 3:4 husema kwamba kuna “wakati wa kucheka” na “wakati wa kucheza.”a Watu wa Mungu katika Israeli la kale walifurahia aina tofauti-tofauti za vitumbuizo, kutia ndani muziki, kucheza dansi, na michezo. Yesu mwenyewe alihudhuria karamu kubwa ya arusi na, katika pindi nyingine, “karamu kubwa ya makaribisho.” (Luka 5:29; Yohana 2:1, 2) Kwa hiyo Biblia haipingi kuwa na wakati wa kufurahisha.

Hata hivyo, kwa kuwa vingi vya vitumbuizo vya leo hutukuza mwenendo usiompendeza Mungu, swali lazuka, Waweza kufanya nini ili kuhakikisha kwamba viwango vyako vya kuchagua vitumbuizo vyabaki vikiwa vyenye kufaa?

Uwe Mteuzi

Katika kuteua vitumbuizo vyao, Wakristo watataka kuongozwa na kanuni za Biblia. Kwa kielelezo, mtunga-zaburi Daudi aliandika: “Yehova mwenyewe humchunguza mwadilifu na vilevile mwovu, na yeyote apendaye jeuri nafsi Yake kwa hakika humchukia.” (Zaburi 11:5, NW) Na Paulo aliandikia Wakolosai hivi: “Kwa hiyo, fisheni viungo vya mwili wenu vilivyo juu ya dunia kwa habari ya uasherati, ukosefu wa usafi, hamu ya ngono, tamaa yenye kuumiza, na tamaa . . . Yawekeni mbali nanyi hayo, hasira ya kisasi, hasira, ubaya, usemi wenye kuudhi, na maongezi yenye aibu kutoka katika kinywa chenu.”—Wakolosai 3:5, 8.

Vitumbuizo vingi vipatikanavyo leo kwa wazi huvunja shauri hili lililopuliziwa. ‘Lakini sitafanya kamwe mambo yanayoonyeshwa kwenye kiwambo,’ huenda wengine wakapinga. Huenda ikawa hivyo. Lakini hata ikiwa vitumbuizo vyako havionyeshi utakuwa mtu wa aina gani, huenda vikafunua jambo fulani kuhusu aina ya mtu uliye tayari. Kwa mfano, huenda vikaonyesha kama umo miongoni mwa wale ambao ‘wanapenda jeuri’ au wale ambao akili zao zimejaa ‘uasherati, hamu ya ngono, tamaa, maongezi yenye’ aibu au ikiwa umo miongoni mwa wale ambao ‘huchukia uovu’ kikweli.—Zaburi 97:10.

Paulo aliwaandikia Wafilipi: “Mambo yoyote yaliyo ya kweli, mambo yoyote yaliyo ya hangaikio zito, mambo yoyote yaliyo ya uadilifu, mambo yoyote yaliyo safi kiadili, mambo yoyote yaliyo ya kupendeka, mambo yoyote yaliyo ya kusemwa vema, wema wa adili wowote ulioko na jambo lolote la kustahili sifa likiwako, endeleeni kufikiria mambo haya.”—Wafilipi 4:8.

Lakini je, andiko hilo lamaanisha kwamba kila sinema, kitabu au kipindi cha televisheni ambacho habari inazungumzia namna fulani ya kutofuatia uadilifu, labda uhalifu, ni mbaya moja kwa moja? Au je, sinema zote za vichekesho hazipasi kuonwa kwa sababu si za “hangaikio zito”? La, kwa kuwa muktadha waonyesha kwamba Paulo hakuwa akizungumzia vitumbuizo lakini mambo ambayo moyo hutafakari, ambayo yapasa kukazia mambo ambayo yanampendeza Yehova. (Zaburi 19:14) Hata hivyo, alichosema Paulo chaweza kutusaidia kwa habari ya kuchagua kitumbuizo. Kwa kutumia kanuni iliyoko kwenye Wafilipi 4:8, twaweza kujiuliza, ‘Je, chaguo langu la kitumbuizo hunifanya nitafakari mambo yasiyo safi?’ Ikiwa ndivyo, basi twahitaji kufanya marekebisho.

Ingawa hivyo, katika kuchanganua vitumbuizo, Wakristo wapaswa kuacha ‘hali yao ya kukubali sababu ijulikane kwa watu wote.’ (Wafilipi 4:5) Bila shaka, kuna upitaji kiasi katika vitumbuizo ambavyo kwa wazi havifai Wakristo wa kweli. Kando na hilo, kila mtu anapaswa kuchanganua mambo kwa uangalifu na kufanya maamuzi ambayo yatamwacha akiwa na dhamiri safi mbele ya Mungu na mwanadamu. (1 Wakorintho 10:31-33; 1 Petro 3:21) Haingefaa kuhukumu wengine kwa mambo madogo-madogo au kuweka sheria kwa uthabiti kuamua kile wapaswacho kufanya wengine.b—Waroma 14:4; 1 Wakorintho 4:6.

Daraka la Wazazi

Wazazi wana daraka muhimu sana kwa habari ya vitumbuizo. Paulo aliandika hivi: “Hakika ikiwa yeyote hawaandalii kitu wale walio wake mwenyewe, na hasa kwa ajili ya wale walio washiriki wa nyumbani mwake, ameikana imani naye ni mbaya zaidi kuliko mtu asiye na imani.” (1 Timotheo 5:8) Hivyo, wazazi wana wajibu wa kuandalia washiriki wa familia si tu kimwili bali pia kiroho na kihisia-moyo. Hilo latia ndani kuandaa pumziko lifaalo.—Mithali 24:27.

Nyakati fulani sehemu hii ya maisha ya familia hupuuzwa. “Kwa kuhuzunisha,” asema mishonari mmoja katika Nigeria, “wazazi fulani huona tafrija kuwa kupoteza wakati. Likiwa tokeo, watoto fulani huachwa peke yao, nao hupata namna mbaya ya marafiki na namna mbaya ya raha.” Wazazi, msiache hilo litukie! Hakikisheni kwamba watoto wenu wanapata tafrija ifaayo ambayo itawaburudisha kikweli.

Lakini kutahadhari kwahitajiwa. Wakristo hawapaswi kuwa kama wengi leo ambao ni “wenye kuzipenda raha badala ya kuwa wapenda-Mungu.” (2 Timotheo 3:1-4) Ndiyo, vitumbuizo vyapasa kuwekwa mahali pavyo. Vyapasa kuburudisha—si kutawala maisha ya mtu. Kwa hiyo watoto na vilevile watu wazima wahitaji si tu aina ifaayo ya vitumbuizo bali pia kiasi kifaacho.—Waefeso 5:15, 16.

Furahia Utendaji Mwingineo

Vitumbuizo vipendwavyo na wengi huzoesha watu kujikalia tu wala si kuwa watendaji. Kwa kielelezo, fikiria televisheni. Kitabu What to Do After You Turn Off the TV chaonelea: “Kwa asili yayo yenyewe [televisheni] huzoesha watu kujikalia tu: Vitumbuizo, na hata kujifunza, huwa jambo tunalopokea bila jitihada, si ubuni wetu wenye utendaji.” Bila shaka, kuna mahali pa hata vitumbuizo vya kujikalia tu. Lakini ikiwa vinatumia wakati mwingi wa mtu, humnyima fursa zenye kusisimua.

Mtungaji Jerry Mander, ambaye asema kwamba yeye ni “wa kizazi cha kabla ya televisheni,” afafanua vipindi vya mara kwa mara vya uchoshi vilivyompata utotoni: “Hangaiko liliambatana nao,” yeye asema. “Ilikuwa hali isiyofurahisha kabisa, isiyofurahisha kiasi cha kwamba hatimaye ningeamua kuchukua hatua—kufanya jambo fulani. Ningempigia rafiki simu au kwenda nje. Ningekwenda kucheza mpira. Ningesoma. Ningefanya jambo fulani. Nikikumbuka, naona wakati huo wa uchoshi, wa ‘kukosa la kufanya,’ kuwa hali ambayo katika hiyo tendo la ubuni huzuka.” Leo, Mander aonelea, watoto hutumia televisheni kuwa suluhisho rahisi la uchoshi. “Televisheni huzima hangaiko na ubuni uwezao kutokea,” yeye aongeza.

Hivyo, wengi wamegundua kwamba utendaji unaohitaji kushiriki badala ya kujikalia tu waweza kuridhisha kuliko walivyofikiri. Wengine wamepata kwamba kusoma kwa sauti kubwa pamoja na wengine ni chanzo cha furaha. Wengine hufuatia hobi, kama vile kucheza ala ya muziki, au kuchora picha. Kisha kuna fursa za kupangia vikusanyiko vifaavyo.c (Luka 14:12-14) Tafrija ya nje pia ina manufaa. Mleta-habari wa Amkeni! katika Sweden aripoti: “Familia fulani huenda kupiga kambi, au kuvua samaki au kutembea-tembea msituni, kufanya visafari vya mitumbwi, matembezi milimani, na kadhalika. Wachanga hufurahi.”

Kuwapo kwa sehemu zenye kupotosha katika vitumbuizo hakupaswi kutushangaza. Mtume Paulo aliandika kwamba watu wa mataifa ‘hutembea katika ukosefu wa faida wa akili zao.’ (Waefeso 4:17) Kwa hivyo, ni jambo la kutarajiwa tu kwamba sehemu kubwa ya wanachoona kuwa chenye kutumbuiza inashughulikia “kazi za mwili.” (Wagalatia 5:19-21) Hata hivyo, Wakristo waweza kujizoeza kufanya maamuzi timamu kwa habari ya ubora na kiasi cha vitumbuizo vyao. Wao pia wanaweza kufanya tafrija kuwa jambo la kupanga wakiwa familia na waweza hata kujaribu utendaji mpya mbalimbali ambao utakuwa wenye kuburudisha na kuandaa kumbukumbu nzuri kwa miaka itakayokuja. Ndiyo, wewe waweza kupata vitumbuizo vifaavyo!

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 9]

Tafrija ifaayo yaweza kuthawabisha