Dhabihu za Sifa Zinazompendeza Yehova

‘Toeni miili yenu iwe dhabihu iliyo hai, takatifu, yenye kukubalika kwa Mungu.’​—WAROMA 12:1.

1. Biblia inasema nini kuhusu manufaa ya kadiri fulani ya dhabihu zilizotolewa chini ya Sheria ya Kimusa?

“KWA kuwa Sheria ina kivuli cha mambo mema yatakayokuja, lakini si kitu chenyewe hasa cha hayo mambo, watu hawawezi kamwe kwa dhabihu zilezile kutoka mwaka hadi mwaka ambazo wao huzitoa kwa kuendelea kuwafanya wakamilifu wale wakaribiao.” (Waebrania 10:1) Hivyo, kwa taarifa moja yenye kutokeza, mtume Paulo athibitisha kwamba dhabihu zote zilizotolewa chini ya Sheria ya Kimusa hazikuwa na manufaa ya kudumu kuhusiana na wokovu wa mwanadamu.—Wakolosai 2:16, 17.

2. Kwa nini si kazi bure kujaribu kuelewa habari zote katika Biblia kuhusu matoleo na dhabihu za Sheria?

² Je, hilo lamaanisha kwamba habari iliyomo katika vile vitabu vitano vya kwanza vya Biblia kuhusu matoleo na dhabihu haina manufaa yoyote kwa Wakristo leo? Ni kweli kwamba hivi karibuni, kwa muda uzidio kidogo mwaka mmoja hivi, watu ambao wamejiandikisha katika Shule ya Huduma ya Kitheokrasi katika makutaniko ya Mashahidi wa Yehova ulimwenguni pote walisoma vitabu vitano vya kwanza vya Biblia. Wengine wamejitahidi sana kusoma na kuelewa habari zote. Je, jitihada zao zote zimekuwa za bure? Sivyo kabisa, kwa kuwa “mambo yote yaliyoandikwa wakati wa mbele yaliandikwa kwa kufunzwa kwetu, ili kupitia uvumilivu wetu na kupitia faraja kutokana na Maandiko tupate kuwa na tumaini.” (Waroma 15:4) Basi, swali ni, Tunapata ‘mafunzo’ na “faraja” gani kutokana na habari katika Sheria zinazohusu matoleo na dhabihu?

Kwa Kufunzwa Kwetu na Faraja

3. Tuna uhitaji gani wa msingi?

³ Ingawa hatuhitajiki kutoa dhabihu halisi kulingana na matakwa ya Sheria, bado tunahitaji sana yale ambayo kwa kadiri fulani dhabihu zilitimizia Waisraeli, yaani kusamehewa dhambi zetu na kufurahia kibali cha Mungu. Tunaweza kupataje manufaa hizo ilhali hatutoi dhabihu halisi? Baada ya kuonyesha upungufu wa dhabihu za wanyama, Paulo atangaza: “Wakati [Yesu] ajapo katika ulimwengu asema: ‘Dhabihu na toleo hukutaka, bali ulinitayarishia mwili. Hukukubalia matoleo mazima ya kuchomwa na toleo la dhambi.’ Ndipo nikasema, ‘Tazama! Nimekuja (katika kikuto cha kitabu imeandikwa juu yangu) ili kufanya mapenzi yako, Ee Mungu.’”—Waebrania 10:5-7.

4. Paulo anatumiaje Zaburi 40:6-8 kumhusu Yesu Kristo?

⁴ Akinukuu Zaburi 40:6-8, Paulo aonyesha kwamba Yesu hakuja kuendeleza “dhabihu na toleo,” “matoleo mazima ya kuchomwa na toleo la dhambi,” ambazo kufikia wakati ambapo Paulo aliandika, Mungu hakuwa akipendezwa nazo. Badala yake, Yesu alikuja na mwili uliotayarishwa na Baba yake wa mbinguni, mwili ambao ulilingana kabisa na ule ambao Mungu alitayarisha Alipomwumba Adamu. (Mwanzo 2:7; Luka 1:35; 1 Wakorintho 15:22, 45) Akiwa Mwana mkamilifu wa Mungu, Yesu alikuwa ndiye “mbegu” ya mwanamke, kama ilivyotabiriwa kwenye Mwanzo 3:15. Angechukua hatua za ‘kumponda Shetani kichwa,’ ingawa Yesu mwenyewe ‘angepondwa kisigino.’ Kwa njia hiyo, Yesu akawa njia iliyoandaliwa na Yehova kwa ajili ya wokovu wa wanadamu ambao umekuwa ukitazamiwa na watu wa imani tangu wakati wa Abeli.

5, 6. Wakristo wanaweza kumkaribia Mungu kupitia njia gani bora zaidi?

⁵ Akizungumzia fungu hilo la pekee ambalo Yesu alitimiza, Paulo asema: “Yeye ambaye hakujua dhambi [Mungu] alimfanya kuwa dhambi kwa ajili yetu, ili sisi tupate kuwa uadilifu wa Mungu kupitia yeye.” (2 Wakorintho 5:21) Usemi ‘alifanywa kuwa dhambi’ waweza pia kutafsiriwa ‘alifanywa kuwa toleo la dhambi.’ Mtume Yohana asema: “Yeye ni dhabihu yenye kufunika kwa ajili ya dhambi zetu, lakini si kwa ajili ya zetu tu bali pia kwa ajili ya zile za ulimwengu wote.” (1 Yohana 2:2) Hivyo, ingawa Waisraeli walikuwa na njia ya muda ya kumkaribia Mungu kupitia dhabihu zao, Wakristo wana msingi bora zaidi wa kumkaribia Mungu—dhabihu ya Yesu Kristo. (Yohana 14:6; 1 Petro 3:18) Tukidhihirisha imani katika dhabihu ya fidia iliyoandaliwa na Mungu na kumtii Yeye, tunaweza pia kusamehewa dhambi zetu na kufurahia kibali na baraka za Mungu. (Yohana 3:17, 18) Je, hilo si jambo lenye kufariji? Tunaweza kudhihirishaje kwamba tuna imani katika dhabihu ya fidia?

⁶ Baada ya kueleza kwamba Wakristo wana msingi bora zaidi wa kumkaribia Mungu, mtume Paulo ataja, kama tusomavyo kwenye Waebrania 10:22-25, njia tatu ambazo tunaweza kutumia kudhihirisha imani yetu na uthamini wetu kwa uandalizi wa Mungu wenye upendo. Hata ingawa shauri la Paulo lilikusudiwa wale walio na “njia ya kuingia katika mahali patakatifu”—yaani, Wakristo watiwa-mafuta wenye mwito wa mbinguni—kwa hakika wanadamu wote wanahitaji kuzingatia maneno ya Paulo yaliyopuliziwa ikiwa wanataka kunufaika na dhabihu ya Yesu yenye kufunika.—Waebrania 10:19.

Toa Dhabihu Safi na Zisizo na Unajisi

7. (a) Andiko la Waebrania 10:22 ladhihirishaje kile kilichofanywa wakati wa dhabihu? (b) Ni nini kilichopasa kufanywa ili kuhakikisha kwamba dhabihu ilikuwa yenye kukubalika kwa Mungu?

⁷ Kwanza, Paulo awahimiza Wakristo hivi: “Acheni tukaribie tukiwa na mioyo ya kweli katika uhakikisho kamili wa imani, mioyo yetu ikiisha kunyunyiziwa kutoka kwenye dhamiri mbovu na miili yetu kuoshwa kwa maji safi.” (Waebrania 10:22) Maneno yanayotumiwa hapa yanaonyesha wazi yale yaliyofanywa wakati wa dhabihu halisi chini ya Sheria. Jambo hilo lafaa kwa sababu ili dhabihu ikubalike, ilipaswa kutolewa kwa sababu ifaayo na ilipaswa iwe safi, isiyo na unajisi. Mnyama aliyetolewa dhabihu alichaguliwa kutoka katika kundi la ng’ombe au la kondoo, yaani, katika wanyama safi, na alikuwa “mkamilifu,” bila kasoro yoyote. Ikiwa dhabihu ya ndege ingetolewa, ingepasa kuwa ya njiwa-tetere au ya makinda wa njiwa. Iwapo matakwa hayo yangetimizwa, ‘dhabihu ingekubaliwa kwa ajili yake, ili kufanya upatanisho kwa ajili yake.’ (Mambo ya Walawi 1:2-4, 10, 14; 22:19-25) Toleo la nafaka halikuwa na chachu yoyote, ambayo yafananisha uchafu; wala halikuwa na asali, yamkini ikimaanisha shira ya matunda, iwezayo kuchachisha. Dhabihu za wanyama au za nafaka zilipotolewa kwenye madhabahu ziliongezwa chumvi, ambayo ni kihifadhi.—Mambo ya Walawi 2:11-13.

8. (a) Mtu anayetoa toleo alihitajika kufanya nini? (b) Tunaweza kuhakikishaje kwamba ibada yetu yakubalika kwa Yehova?

⁸ Namna gani mtu aliyetoa toleo? Sheria ilisema kwamba yeyote aliyekuja mbele za Yehova alipaswa kuwa safi, asiye na unajisi. Ilimbidi mtu aliyekuwa najisi kwa sababu yoyote ile atoe kwanza toleo la dhambi au la hatia kusudi arudishe msimamo safi mbele za Yehova ili toleo lake la kuchomwa au dhabihu ya ushirika iweze kukubaliwa Naye. (Mambo ya Walawi 5:1-6, 15, 17) Kwa hiyo, je, sisi huthamini umuhimu wa kudumisha msimamo safi mbele za Yehova siku zote? Tukitaka ibada yetu ikubaliwe na Mungu, yatupasa kuchukua hatua upesi kurekebisha ukiukaji wowote wa sheria za Mungu. Yatupasa kuwa wepesi wa kujinufaisha na njia ya kutoa msaada ambayo Mungu ameandaa—“wanaume wazee wa kutaniko” na “dhabihu yenye kufunika kwa ajili ya dhambi zetu,” Yesu Kristo.—Yakobo 5:14; 1 Yohana 2:1, 2.

9. Kuna tofauti gani kuu kati ya dhabihu zilizotolewa kwa Yehova na zile zilizotolewa kwa miungu isiyo ya kweli?

⁹ Kukaziwa kwa uhitaji wa kutokuwa na unajisi wa aina yoyote ndiko hasa kulikotofautisha dhabihu zilizotolewa kwa Yehova na zile ambazo watu wa mataifa yaliyozunguka Israeli walitolea miungu isiyo ya kweli. Kitabu kimoja cha marejeo chasema hivi kinapoeleza sehemu hii ya pekee ya dhabihu katika Sheria ya Kimusa: “Kuhusu dhabihu katika Sheria ya Kimusa, tunaweza kuona kwamba hakuna jambo linalohusiana na uaguzi au ubashiri; hakuna msisimuko mkubwa wa kidini, kujikatakata, au ukahaba mtakatifu, sherehe zenye ashiki za mambo ya kiuzazi hazikuruhusiwa kabisa; hakuna dhabihu za kibinadamu; hakuna dhabihu kwa ajili ya wafu.” Mambo hayo yote yakazia jambo moja: Yehova ni mtakatifu, naye haruhusu wala hakubali dhambi au uchafu wa aina yoyote. (Habakuki 1:13) Ni lazima ibada na dhabihu tunazomtolea ziwe safi na zisizo na unajisi—kimwili, kiadili, na kiroho.—Mambo ya Walawi 19:2; 1 Petro 1:14-16.

10. Kulingana na ushauri wa Paulo kwenye Waroma 12:1, 2, twapaswa kuchunguza nini juu yetu wenyewe?

¹⁰ Kwa kuzingatia hayo, inatupasa kuchunguza sehemu zote za maisha yetu ili tuhakikishe kwamba utumishi wetu unakubalika kwa Yehova. Haitupasi kamwe kufikiri kwamba haidhuru yale tufanyayo katika maisha yetu ya faragha maadamu tu tunashiriki kwa kadiri fulani katika mikutano ya Kikristo na katika huduma. Pia haitupasi kuona kwamba kushiriki katika utendaji wa Kikristo kwa njia fulani hutuondolea uhitaji wa kufuata sheria za Mungu katika sehemu nyingine za maisha yetu. (Waroma 2:21, 22) Hatuwezi kutarajia kubarikiwa na kukubaliwa na Mungu ikiwa tutaruhusu chochote kichafu au chenye unajisi machoni pake kichafue mawazo yetu au matendo yetu. Kumbuka maneno ya Paulo: “Nawasihi sana nyinyi kwa huruma za Mungu, akina ndugu, mtoe miili yenu iwe dhabihu iliyo hai, takatifu, yenye kukubalika kwa Mungu, utumishi mtakatifu pamoja na nguvu zenu za kufikiri kuzuri. Na komeni kufanyizwa kulingana na mtindo wa mfumo huu wa mambo, bali mgeuzwe umbo kwa kufanya upya akili yenu, ili mpate kujithibitishia wenyewe mapenzi ya Mungu yaliyo mema na yenye kukubalika na makamilifu.”—Waroma 12:1, 2.

Toa Dhabihu za Sifa kwa Moyo Wote

11. Usemi “tangazo la hadharani,” unaotajwa kwenye Waebrania 10:23, watia ndani nini?

¹¹ Kisha Paulo akazia sehemu muhimu ya ibada ya kweli, awaandikiapo Waebrania: “Acheni tushike sana tangazo la hadharani la tumaini letu bila kuyumbayumba, kwa maana yeye ni mwaminifu aliyeahidi.” (Waebrania 10:23) Usemi “tangazo la hadharani” kihalisi wamaanisha “ungamo” na Paulo pia ataja “dhabihu ya sifa.” (Waebrania 13:15) Hilo latukumbusha aina ya dhabihu ambayo watu kama Abeli, Noa, na Abrahamu walitoa.

12, 13. Mwisraeli alikiri nini alipotoa dhabihu ya kuchomwa, nasi tunaweza kufanya nini ili kuonyesha roho kama hiyo?

¹² Mwisraeli alipotoa dhabihu ya kuchomwa, aliitoa “kwa hiari yake mwenyewe mbele za Yehova.” (Mambo ya Walawi 1:3, NW) Kupitia dhabihu hiyo, alitangaza hadharani, au akakiri kwa hiari, baraka nyingi na fadhili-upendo za Yehova kuelekea watu wake. Kumbuka kwamba jambo lililofanya dhabihu ya kuchomwa iwe ya pekee ni kwamba toleo lote lilichomwa kwenye madhabahu—ufananisho ufaao wa kujitoa kabisa na kujiweka wakfu. Vivyo hivyo, sisi hudhihirisha imani yetu katika dhabihu ya fidia na shukrani zetu kwa uandalizi huo tunapomtolea Yehova kwa hiari na kwa moyo wote “dhabihu [yetu] ya sifa, yaani, tunda la midomo.”

¹³ Ingawa Wakristo hawatoi dhabihu halisi za wanyama au mboga, wana wajibu wa kutoa ushahidi juu ya habari njema za Ufalme na kufanya wanafunzi wa Yesu Kristo. (Mathayo 24:14; 28:19, 20) Je, wewe hutumia vyema fursa za kutangaza hadharani habari njema za Ufalme wa Mungu ili watu wengi zaidi wapate kujua mambo mazuri ambayo Mungu atawafanyia wanadamu watiifu? Je, unatumia wakati wako na nguvu zako kwa hiari katika kufundisha watu wenye kupendezwa na kuwasaidia wawe wanafunzi wa Yesu Kristo? Kushiriki kwetu kwa bidii katika huduma, kama harufu yenye kuburudisha ya toleo la kuchomwa, kunampendeza Mungu sana.—1 Wakorintho 15:58.

Furahia Ushirika Pamoja na Mungu na Wanadamu

14. Maneno ya Paulo kwenye Waebrania 10:24, 25 yanalinganaje na kusudi la toleo la ushirika?

¹⁴ Hatimaye, Paulo avuta fikira kwenye uhusiano wetu na Wakristo wenzetu tunapomwabudu Mungu. “Acheni tufikiriane ili kuchocheana kwenye upendo na kazi zilizo bora, si kuachilia mbali kukusanyika pamoja sisi wenyewe, kama vile wengine walivyo na desturi, bali kutiana moyo, na zaidi sana hivyo kwa kadiri mwonavyo siku ikikaribia.” (Waebrania 10:24, 25) Semi “kuchocheana kwenye upendo na kazi zilizo bora,” “kukusanyika pamoja sisi wenyewe,” na “kutiana moyo,” zote zatukumbusha kile ambacho toleo la ushirika katika Israeli lilitimizia watu wa Mungu.

15. Twaona ulinganifu gani kati ya dhabihu ya ushirika na mikutano ya Kikristo?

¹⁵ Mara kwa mara, usemi “matoleo ya ushirika” hutafsiriwa kuwa “matoleo ya amani.” Hapa neno la Kiebrania linalotafsiriwa “amani” lipo katika wingi, labda likimaanisha kwamba kushiriki katika dhabihu kama hizo hutokeza amani pamoja na Mungu na amani pamoja na waamini wenzetu. Kuhusu dhabihu ya ushirika, msomi mmoja asema: “Kwa kweli hicho kilikuwa kipindi cha ushirika wenye furaha pamoja na Mungu wa Agano, ambamo Alijishusha kuwa Mgeni wa Israeli kwenye chakula cha kidhabihu, huku sikuzote Akiwa Mkaribishaji wao.” Jambo hilo latukumbusha ahadi ya Yesu: “Palipo na wawili au watatu wakiwa wamekusanyika pamoja katika jina langu, hapo mimi nipo katikati yao.” (Mathayo 18:20) Kila tuhudhuriapo mkutano wa Kikristo, sisi hunufaishwa na ushirika wenye kujenga, mafundisho yenye kutia moyo, na kule kujua kwamba Bwana wetu Yesu Kristo yuko pamoja nasi. Hayo hufanya mikutano ya Kikristo iwe yenye kufurahisha na kujenga imani kikweli.

16. Kwa kuzingatia dhabihu ya ushirika, ni nini kifanyacho mikutano ya Kikristo iwe hasa pindi yenye shangwe?

¹⁶ Katika dhabihu ya ushirika, mafuta yote—yaliyo kwenye matumbo, figo, na sehemu za ini, na viuno, na vilevile mkia wenye mafuta wa kondoo—yalitolewa kwa Yehova kwa kuchomwa, yakateketezwa kwenye madhabahu ili kufukiza moshi. (Mambo ya Walawi 3:3-16) Mafuta yalionwa kuwa sehemu ya mnyama yenye lishe zaidi na nzuri zaidi. Kuyatoa kwenye madhabahu kulifananisha kumtolea Yehova kilicho bora. Kile ambacho hufanya mikutano ya Kikristo iwe hasa yenye kufurahisha ni kwamba sisi hufundishwa na pia humsifu Yehova. Tunafanya hivyo kwa kushiriki—kadiri tuwezavyo na kwa kiasi—katika kuimba kwa moyo wote, kusikiliza kwa makini, na kutoa maelezo inapowezekana. “Haleluya” akatamka mtunga-zaburi. “Mwimbieni BWANA wimbo mpya, sifa zake katika kusanyiko la watauwa.”—Zaburi 149:1.

Baraka Nyingi Kutoka kwa Yehova Zatungojea

17, 18. (a) Solomoni alitoa dhabihu gani kubwa kwenye mzinduo wa hekalu huko Yerusalemu? (b) Watu walipata baraka gani kutokana na sherehe kwenye mzinduo wa hekalu?

¹⁷ Kwenye mzinduo wa hekalu huko Yerusalemu, mwezi wa saba wa mwaka wa 1026 K.W.K., Mfalme Solomoni alitoa “dhabihu kubwa mbele za Yehova,” iliyotia ndani “dhabihu za kuchomwa na toleo la nafaka na vipande vya mafuta vya dhabihu za ushirika.” Mbali na matoleo ya nafaka, jumla ya ng’ombe 22,000 na kondoo 120,000 walitolewa dhabihu wakati huo.—1 Wafalme 8:62-65, NW.

¹⁸ Je, unaweza kuwazia gharama na kazi iliyofanywa katika sherehe kubwa hivyo? Hata hivyo, ni wazi kwamba baraka ambazo Waisraeli walipata zilikuwa nyingi sana kushinda gharama waliyopata. Mwishoni kwa sherehe hizo, Solomoni “akaagana na watu, nao wakambarikia mfalme, wakaenda hemani kwao, wakifurahi na kuchangamka moyoni kwa wema wote BWANA aliomfanyia Daudi mtumishi wake, na Israeli watu wake.” (1 Wafalme 8:66) Kwa kweli, kama Solomoni alivyosema, “baraka ya BWANA hutajirisha, wala hachanganyi huzuni nayo.”—Mithali 10:22.

19. Tunaweza kufanya nini ili kupata baraka nyingi za Yehova sasa na milele?

¹⁹ Tunaishi wakati ambapo mahali pa “kivuli cha mambo mema yatakayokuja” pamechukuliwa na “kitu chenyewe hasa cha hayo mambo.” (Waebrania 10:1) Akiwa Kuhani mkubwa halisi wa Cheo cha Juu, Yesu Kristo tayari ameingia mbinguni kwenyewe na kuwasilisha manufaa ya damu yake mwenyewe ili kufunika dhambi za wote wanaodhihirisha imani katika dhabihu yake. (Waebrania 9:10, 11, 24-26) Kwa msingi wa dhabihu hiyo kubwa na kwa kumtolea Mungu kwa moyo wote dhabihu za sifa ambazo ni safi na zisizo na unajisi, sisi pia tunaweza kuendelea ‘kufurahi na kuchangamka moyoni,’ tukitazamia baraka nyingi kutoka kwa Yehova.—Malaki 3:10.

Ungejibuje?

• Tunaweza kupata mafundisho na faraja gani kutokana na habari iliyomo katika Sheria kuhusu dhabihu na matoleo?

• Ni nini kinachohitajiwa kwanza ili dhabihu ikubaliwe, na hilo lamaanisha nini kwetu?

• Tunaweza kutoa nini ambacho kinaweza kulinganishwa na toleo la kuchomwa la hiari?

• Mikutano ya Kikristo yalinganaje na toleo la ushirika?

[Picha katika ukurasa wa 18]

Dhabihu ya fidia ya Yesu iliandaliwa na Yehova ili kuokoa wanadamu

[Picha katika ukurasa wa 20]

Ili utumishi wetu ukubalike kwa Yehova, ni lazima tujiepushe na unajisi wa aina yoyote

[Picha katika ukurasa wa 21]

Tunakiri hadharani wema wa Yehova tunaposhiriki katika huduma