Yajapokuwa Majaribu, Shikeni Imani Yenu!
“Fikirieni yote kuwa shangwe, ndugu zangu, mkutanapo na majaribu ya namna mbalimbali.”—YAKOBO 1:2.
1. Watu wa Yehova humtumikia katika imani na kwa ‘furaha ya moyo’ kujapokuwa nini?
WATU wa Yehova hutumika wakiwa Mashahidi wake wenye imani katika yeye na wenye ‘furaha ya moyo.’ (Kumbukumbu la Torati 28:47; Isaya 43:10) Wao hufanya hivyo ijapokuwa wamezungukwa na majaribu mengi. Zijapokuwa shida zao, wao hupata faraja kutokana na haya maneno: “Fikirieni yote kuwa shangwe, ndugu zangu, mkutanapo na majaribu ya namna mbalimbali, kama mjuavyo kwamba ubora huu uliojaribiwa wa imani yenu hutokeza uvumilivu.”—Yakobo 1:2, 3.
2. Ni nini lijulikanalo juu ya mwandikaji wa barua ya Yakobo?
2 Taarifa hiyo iliandikwa na mwanafunzi Yakobo, ndugu nusu ya Yesu Kristo wapata mwaka wa 62 W.K. (Marko 6:3) Yakobo alikuwa mzee katika kutaniko la Yerusalemu. Kwa hakika, yeye, Kefa (Petro), na Yohana ‘walionekana kuwa nguzo’—wategemezaji wa kutaniko wenye nguvu, waliowekwa imara. (Wagalatia 2:9) Suala la kutahiriwa lilipoletwa mbele ya “mitume na wanaume wazee” wapata mwaka wa 49 W.K., Yakobo alitoa pendekezo lenye kutegemea Maandiko ambalo lilikubaliwa na baraza linaloongoza la karne ya kwanza.—Matendo 15:6-29.
3. Ni yapi yaliyokuwa baadhi ya matatizo yenye kukabili Wakristo wa karne ya kwanza, nasi twaweza kunufaikaje zaidi kutokana na barua ya Yakobo?
3 Akiwa mchungaji wa kiroho mwenye kuhangaikia, Yakobo ‘alijua hali ya makundi.’ (Mithali 27:23) Aling’amua kwamba wakati huo Wakristo walikuwa wakikabili majaribu makali. Kufikiri kwa baadhi yao kulihitaji kurekebishwa upya, kwa kuwa walikuwa wakiwaonyesha matajiri upendeleo. Kwa Wakristo fulani, ibada ilikuwa desturi tu. Baadhi yao walikuwa wakisababisha madhara kwa ndimi zao zisizotawalika. Roho ya kilimwengu ilikuwa na matokeo yenye kudhuru, na wengi hawakuwa wenye subira wala wenye kusali sana. Kwa hakika, ugonjwa wa kiroho ulikuwa umewapata Wakristo fulani. Barua ya Yakobo yashughulikia mambo hayo katika njia yenye kujenga, nalo shauri lake ni lenye kutumika leo kama lilivyokuwa karne ya kwanza W.K. Tutanufaika kwa njia kubwa tukichunguza barua hiyo kama barua tuliyoandikiwa sisi binafsi.a
Tupatwapo na Majaribu
4. Tuyaoneje majaribu?
4 Yakobo hutuonyesha jinsi ya kuyaona majaribu. (Yakobo 1:1-4) Bila kutaja kwamba alikuwa ndugu nusu ya Mwana wa Mungu, ajiita kwa unyenyekevu “mtumwa wa Mungu na wa Bwana Yesu Kristo.” Mwanzoni Yakobo ayaandikia “makabila kumi na mawili” ya Israeli la kiroho “yaliyotawanyika huku na huku,” kwa sababu ya mnyanyaso. (Matendo 8:1; 11:19; Wagalatia 6:16; 1 Petro 1:1) Tukiwa Wakristo, sisi pia tunanyanyaswa, nasi ‘hukutana na majaribu ya namna mbalimbali.’ Lakini tukikumbuka kwamba majaribu yavumiliwayo huitia nguvu imani yetu, ‘tutafikiria yote kuwa shangwe’ yatupatapo. Tukidumisha uaminifu-maadili wetu kwa Mungu wakati wa majaribu, kufanya hivyo kutatuletea furaha inayodumu.
5. Huenda majaribu yetu yakatia ndani nini, na ni nini hutukia tuyavumiliapo kwa mafanikio?
5 Majaribu yetu yatia ndani majanga yawapatayo wanadamu kwa ukawaida. Kwa kielelezo, huenda afya mbaya ikatusumbua. Mungu hafanyi maponyo ya kimuujiza sasa, lakini yeye hujibu sala zetu ili kupata hekima na nguvu zihitajiwazo ili kushughulika na ugonjwa. (Zaburi 41:1-3) Pia twateseka kwa sababu ya uadilifu tukiwa Mashahidi wa Yehova wanyanyaswao. (2 Timotheo 3:12; 1 Petro 3:14) Tuvumiliapo majaribu hayo kwa mafanikio, imani yetu yathibitishwa, ikipata kuwa yenye ‘ubora uliojaribiwa.’ Na imani yetu ishindapo, hilo “hutokeza uvumilivu.” Imani iliyofanywa kuwa yenye nguvu zaidi kupitia majaribu itatusaidia kuvumilia mitihani ya wakati ujao.
6. “Uvumilivu [huwaje] na kazi yao ikiwa kamili,” na ni hatua gani zenye kutumika ziwezazo kuchukuliwa tukiwa chini ya jaribu?
6 “Lakini,” asema Yakobo, “acheni uvumilivu uwe na kazi yao ikiwa kamili.” Tukiruhusu jaribu liendelee bila kujaribu kulikomesha upesi kwa njia isiyo ya Kimaandiko, uvumilivu utafanya “kazi” ya kutufanya tuwe Wakristo kamili, tusiokosa imani. Bila shaka, jaribu likifunua udhaifu fulani, twapaswa kutafuta msaada wa Yehova ili kuushinda. Vipi ikiwa jaribu ni kishawishi cha kushiriki katika ukosefu wa adili katika ngono? Acheni tusali juu ya tatizo hilo kisha tutende kupatana na sala zetu. Huenda tukahitaji kubadili mahali pa kazi yetu ya kuajiriwa au kuchukua hatua nyingine ili kudumisha uaminifu-maadili kwa Mungu.—Mwanzo 39:7-9; 1 Wakorintho 10:13.
Kutafuta Hekima
7. Huenda tukasaidiwaje kushughulika na majaribu?
7 Yakobo atuonyesha jambo la kufanya ikiwa hatujui jinsi ya kushughulika na jaribu. (Yakobo 1:5-8) Yehova hatatushutumu kwa sababu ya kukosa hekima na kusali kwa imani ili tuipate. Atatusaidia kuliona jaribu ifaavyo na kulivumilia. Huenda tukakumbushwa Maandiko na waamini wenzetu au wakati wa funzo la Biblia. Matukio yaongozwayo na Mungu kwa ustadi na ubuni yaweza kutusaidia kuona tupaswayo kufanya. Huenda tukaongozwa na roho ya Mungu. (Luka 11:13) Ili kuonea shangwe manufaa hayo, kama itarajiwavyo lazima tushikamane karibu-karibu na Mungu na watu wake.—Mithali 18:1.
8. Kwa nini mtu mwenye kutia shaka hatapokea chochote kutoka kwa Yehova?
8 Yehova hutupatia hekima ya kukabiliana na majaribu “[tukifuliza] kuomba katika imani, bila kutia shaka hata kidogo.” Mtu atiaye shaka “ni kama wimbi la bahari liendeshwalo na upepo na kupeperushwa huku na huku” isivyoweza kutabiriwa. Ikiwa tungekuwa wasio imara hivyo kiroho, ‘tusidhani kwamba tutapokea kitu chochote kutoka kwa Yehova.’ Na tusiwe wenye “kusitasita kuamua” na ‘wasio imara’ katika sala au katika njia nyingine. Badala yake, na tuwe na imani katika Yehova, Chanzo cha hekima.—Mithali 3:5, 6.
Matajiri na Maskini Waweza Kuchachawa
9. Kwa nini tuna sababu ya kuchachawa tukiwa waabudu wa Yehova?
9 Hata ikiwa umaskini ni mojawapo ya majaribu yetu, na tukumbuke kwamba Wakristo matajiri na pia maskini waweza kuchachawa. (Yakobo 1:9-11) Kabla ya kuwa wafuasi wa Yesu, watiwa-mafuta walio wengi walikuwa na vitu vichache kimwili na walidharauliwa na ulimwengu. (1 Wakorintho 1:26) Lakini wangeweza kuchachawa juu ya ‘kukwezwa kwao’ hadi wadhifa wa warithi wa Ufalme. (Waroma 8:16, 17) Kinyume cha hilo, matajiri walioheshimiwa wakati mmoja ‘hutwezwa’ wakiwa wafuasi wa Kristo kwa sababu ya kudharauliwa na ulimwengu. (Yohana 7:47-52; 12:42, 43) Hata hivyo, tukiwa watumishi wa Yehova sisi sote twaweza kuchachawa kwa sababu mali ya kilimwengu na hadhi ya juu si kitu zikilinganishwa na utajiri wa kiroho tuoneao shangwe. Nasi tu wenye shukrani kama nini kwamba kuonea fahari hadhi ya kijamii hakuna nafasi miongoni mwetu!—Mithali 10:22; Matendo 10:34, 35.
10. Mkristo aoneje mali za kimwili?
10 Yakobo hutusaidia tuone kwamba urefu wa uhai wetu hautegemei mali na mafanikio ya kilimwengu. Kama vile uzuri wa ua hauwezi kulizuia lisife katika ‘joto lenye kuchoma’ la jua, ndivyo mali ya mtu tajiri isivyoweza kurefusha uhai wake. (Zaburi 49:6-9; Mathayo 6:27) Huenda akafa akifuatia “njia zake za maisha,” labda katika biashara. Kwa sababu hiyo, jambo la maana ni kuwa “tajiri kuelekea Mungu” na kufanya yote tuwezayo ili kuendeleza masilahi ya Ufalme.—Luka 12:13-21; Mathayo 6:33; 1 Timotheo 6:17-19.
Wenye Furaha Ni Wale Wanaovumilia Jaribu
11. Washikao imani wakabilipo majaribu wana matazamio gani?
11 Tuwe matajiri au maskini, twaweza kuwa wenye furaha ikiwa tu twavumilia majaribu yetu. (Yakobo 1:12-15) Tukivumilia majaribu tukidumisha imani yetu, twaweza kutamkwa kuwa wenye furaha, kwa kuwa kuna shangwe katika kufanya lililo sawa machoni pa Mungu. Kwa kushika imani yao hadi kifo, Wakristo wa kuzaliwa kwa roho hupokea “taji la uhai,” hali ya kutokufa mbinguni. (Ufunuo 2:10; 1 Wakorintho 15:50) Ikiwa tuna matumaini ya kidunia na twadumisha imani yetu katika Mungu, twaweza kutazamia uhai udumuo milele kwenye dunia iliyo paradiso. (Luka 23:43; Waroma 6:23) Jinsi Yehova alivyo mwema kwa wote ambao hudhihirisha imani kwake!
12. Tunapopatwa na janga, kwa nini tusiseme: “Mimi ninajaribiwa na Mungu”?
12 Je, yawezekana kwamba Yehova mwenyewe hutujaribu kwa janga? La, hatupaswi kusema: “Mimi ninajaribiwa na Mungu.” Yehova hajaribu kutufanya tutende dhambi lakini kwa hakika atatusaidia na kutupatia nguvu ihitajiwayo ili kuvumilia majaribu ikiwa tutaendelea kuwa imara katika imani. (Wafilipi 4:13) Mungu ni mtakatifu, kwa hiyo hatuweki katika hali ambazo zingedhoofisha kukinza kwetu utendaji-kosa. Tukijiingiza katika hali isiyo takatifu na kufanya dhambi fulani, tusimlaumu, “kwa maana Mungu hawezi kujaribiwa na mambo maovu wala yeye mwenyewe hamjaribu yeyote.” Ingawa huenda Yehova akaruhusu jaribu litutie nidhamu kwa faida yetu, yeye hatujaribu akiwa na nia yenye uovu. (Waebrania 12:7-11) Huenda Shetani akatushawishi tufanye kosa, lakini Mungu aweza kutukomboa kutokana na mwovu huyo.—Mathayo 6:13.
13. Tusipokinza tamaa yenye kosa, ni nini liwezalo kutukia?
13 Twahitaji kuwa wenye kusali sana kwa sababu huenda hali fulani ikaongoza kwenye tamaa mbaya ambayo ingeweza kutushawishi tufanye dhambi. Yakobo asema hivi: “Kila mmoja hujaribiwa kwa kuvutwa na kutongozwa na tamaa yake mwenyewe.” Hatuwezi kumlaumu Mungu kwa sababu ya dhambi yetu ikiwa tumeuacha moyo wetu udumu juu ya tamaa yenye dhambi. Ikiwa hatuondolei mbali tamaa yenye kosa, ‘hutungika mimba,’ hutunzwa moyoni, na “huzaa dhambi.” Dhambi itimilikapo, “hutokeza kifo.” Kwa wazi, twahitaji kuilinda mioyo yetu na kukinza mielekeo ya kutenda dhambi. (Mithali 4:23) Kaini alionywa kwamba dhambi ilikuwa karibu kumshinda, lakini hakuikinza. (Mwanzo 4:4-8) Kwa hiyo, basi, vipi ikiwa twaanza kufuatia mwendo usio wa Kimaandiko? Kwa hakika twapaswa kuwa wenye shukrani wazee Wakristo wakijaribu kuturekebisha upya ili tusitende dhambi dhidi ya Mungu.—Wagalatia 6:1.
Mungu—Chanzo cha Vitu Vyema
14. Zawadi za Mungu zaweza kusemwa kuwa ‘kamilifu’ katika maana gani?
14 Twapaswa kukumbuka kwamba Yehova ndiye Chanzo cha vitu vyema, wala si cha majaribu. (Yakobo 1:16-18) Yakobo awaita waamini wenzake ‘ndugu wapendwa’ naye aonyesha kwamba Mungu ndiye Mpaji wa ‘kila zawadi njema na upaji mkamilifu.’ Zawadi za Yehova za kiroho na za kimwili ni ‘kamilifu,’ au kamili, zisizokosa chochote. ‘Zatoka juu,’ kutoka kwa makao ya Mungu mbinguni. (1 Wafalme 8:39) Yehova ndiye “Baba wa mianga ya kimbingu”—jua, mwezi, na nyota. Pia yeye hutupatia nuru na kweli ya kiroho. (Zaburi 43:3; Yeremia 31:35; 2 Wakorintho 4:6) Tofauti na jua ambalo hufanya vivuli vibadilike lizungukapo na liwapo kwenye upeo wake adhuhuri kamili tu, Mungu huwa katika kilele chake sikuzote akiandaa vitu vilivyo vyema. Kwa hakika atatuandalia vifaa vya kukabili majaribu tukitumia vizuri kabisa maandalizi yake ya kiroho yatolewayo kupitia Neno lake na “mtumwa [wake] mwaminifu na mwenye busara.”—Mathayo 24:45.
15. Ni ipi mojawapo ya zawadi bora zaidi za Yehova?
15 Ni ipi ambayo imekuwa mojawapo ya zawadi bora zaidi za Mungu? Kule kutokeza wana wa kiroho kwa roho takatifu, ikifanya kazi pamoja na habari njema, au “neno la kweli.” Wanaozaliwa kiroho ni “matunda fulani ya kwanza,” yaliyochaguliwa kutoka miongoni mwa wanadamu wawe “ufalme na makuhani” wa kimbingu. (Ufunuo 5:10; Waefeso 1:13, 14) Huenda ikawa Yakobo alikuwa akifikiria matunda ya kwanza ya shayiri yaliyotolewa Nisani 16, tarehe aliyofufuliwa Yesu, na juu ya toleo la mikate miwili ya ngano siku ya Pentekoste, roho takatifu ilipomwagwa. (Mambo ya Walawi 23:4-11, 15-17) Hali ikiwa hivyo, Yesu angekuwa matunda ya kwanza nao warithi-washirika wake wangekuwa “matunda fulani ya kwanza.” Vipi ikiwa tuna tumaini la kidunia? Kulikumbuka kutatusaidia kushika imani yetu katika Mpaji wa “kila zawadi njema,” ambaye amefanya uhai udumuo milele uwezekane chini ya utawala wa Ufalme.
Uwe ‘Mtekelezaji wa Neno’
16. Kwa nini tuwe ‘wepesi sana juu ya kusikia lakini wa polepole juu ya kusema na juu ya hasira ya kisasi’?
16 Tuwe twajaribiwa imani yetu sasa hivi au la, lazima tuwe “watekelezaji wa neno.” (Yakobo 1:19-25) Twahitaji kuwa ‘wepesi sana juu ya kusikia’ neno la Mungu, tukiwa watekelezaji watiifu wa neno la Mungu. (Yohana 8:47) Kwa upande ule mwingine, acheni tuwe “wa polepole juu ya kusema,” tukiwa waangalifu juu ya yale tusemayo. (Mithali 15:28; 16:23) Huenda Yakobo akawa anatutia moyo kutosema kwa uharaka kwamba majaribu yetu hutokana na Mungu. Pia twashauriwa tuwe “wa polepole juu ya hasira ya kisasi; kwa maana hasira ya kisasi ya binadamu haitokezi uadilifu wa Mungu.” Tukasirishwapo na mambo asemayo mtu fulani, acheni tuwe “wa polepole” ili tuepuke jibu lenye kuchukiza. (Waefeso 4:26, 27) Roho ya hasira ya kisasi iwezayo kusababisha matatizo na kuwa jaribu kwa wengine haiwezi kutokeza mwenendo unaomfaa mtu mwenye imani katika Mungu wetu mwadilifu. Mbali na hayo, ikiwa ‘tuna fahamu nyingi,’ hatutakuwa ‘wepesi wa hasira,’ nao ndugu na dada zetu watavutwa kwetu.—Mithali 14:29.
17. Kuondoa ubaya moyoni na akilini hutimiza nini?
17 Bila shaka twahitaji kutokuwa na “uchafuko wote wenye kuchukiza”—kila jambo lichukizalo Mungu na liendelezalo hali ya hasira ya kisasi. Isitoshe, lazima ‘tuweke mbali jambo lile lenye kuzidi bure, ubaya.’ Sote twapaswa kuondolea mbali maishani mwetu uchafu wowote wa mwili na roho. (2 Wakorintho 7:1; 1 Petro 1:14-16; 1 Yohana 1:9) Kuondoa ubaya moyoni na akilini kulitusaidia “[kupokea] kwa upole kupandwa kwa neno” la kweli. (Matendo 17:11, 12) Haidhuru tumekuwa Wakristo kwa muda gani, lazima tuendelee kuruhusu kweli zaidi ya Kimaandiko ipandwe ndani yetu. Kwa nini? Kwa sababu kupitia roho ya Mungu, neno lililopandwa hutokeza “utu mpya” ufikiao wokovu.—Waefeso 4:20-24.
18. Mtu aliye msikiaji tu wa neno atofautianaje na aliye pia mtekelezaji wa neno?
18 Twaonyeshaje kwamba hilo neno ni mwongozo wetu? Kwa kuwa “watekelezaji [watiifu] wa neno, na si wasikiaji tu.” (Luka 11:28) “Watekelezaji” wana imani itokezayo kazi kama vile utendaji wenye bidii katika huduma ya Kikristo na kushiriki kwa ukawaida katika mikutano ya watu wa Mungu. (Waroma 10:14, 15; Waebrania 10:24, 25) Msikiaji tu wa neno “ni kama mtu ambaye anatazama uso wake wa asili katika kioo.” Atazama, kisha aondoka na kusahau juu ya liwezalo kuhitajiwa ili kurekebisha kuonekana kwake. Tukiwa “watekelezaji wa neno,” twajifunza kwa uangalifu na kutii “sheria kamilifu” ya Mungu, ambayo hutia ndani kila jambo atakalo tufanye. Hivyo uhuru tuoneao shangwe ni kinyume kabisa cha utumwa wa dhambi na kifo, kwa kuwa waongoza kwenye uhai. Kwa hiyo acheni ‘tudumu katika sheria kamilifu,’ tukiichunguza sana na kuitii daima. Na ebu fikiri! Tukiwa ‘watekelezaji wa kazi wala si wasikiaji wasahaulifu,’ tuna shangwe itokanayo na upendeleo wa Mungu.—Zaburi 19:7-11.
Mengi Zaidi ya Kuwa Waabudu wa Kidesturi
19, 20. (a) Kulingana na Yakobo 1:26, 27, ibada safi hutaka tufanye nini? (b) Ni vipi baadhi ya vielelezo vya ibada isiyo na unajisi?
19 Ikiwa tutaonea shangwe upendeleo wa kimungu, twahitaji kukumbuka kwamba ibada ya kweli si desturi tu. (Yakobo 1:26, 27) Huenda tukafikiri kwamba sisi ni ‘waabudu wa kidesturi’ wenye kukubalika wa Yehova, lakini kadirio lake juu ya kila mmoja wetu ndilo jambo la maana. (1 Wakorintho 4:4) Huenda dosari moja nzito ikawa kushindwa ‘kuuongoza kwa hatamu ulimi.’ Tungekuwa tukijidanganya ikiwa tungefikiri kwamba Mungu anapendezwa na ibada yetu tukiwachongea wengine, tukisema uwongo, au kutumia vibaya ulimi katika njia nyingine. (Mambo ya Walawi 19:16; Waefeso 4:25) Kwa hakika, hatutaki “namna [yetu] ya ibada” iwe “ya ubatili” na isiyokubalika kwa Mungu kwa sababu yoyote.
20 Ingawa Yakobo hataji kila upande wa ibada safi, asema kwamba yatia ndani “kutazama mayatima na wajane katika dhiki yao.” (Wagalatia 2:10; 6:10; 1 Yohana 3:18) Kutaniko la Kikristo laonyesha upendezi wa pekee katika kuandalia wajane. (Matendo 6:1-6; 1 Timotheo 5:8-10) Kwa kuwa Mungu ndiye Mlindaji wa mjane na yatima, na tushirikiane na Yeye kwa kufanya yote tuwezayo ili kuwasaidia kiroho na kimwili. (Kumbukumbu la Torati 10:17, 18) Ibada safi pia humaanisha “kufuliza kujitunza mwenyewe bila doa kutokana na ulimwengu,” jamii ya kibinadamu isiyo adilifu ikaayo katika nguvu ya Shetani. (Yohana 17:16; 1 Yohana 5:19) Kwa hiyo acheni tuendelee kutokuwa na mwenendo wa ulimwengu wa kutomcha Mungu ili tuweze kumtukuza Yehova na kuwa wenye mafaa katika utumishi wake.—2 Timotheo 2:20-22.
21. Kuhusiana na barua ya Yakobo, ni maswali gani zaidi yastahiliyo ufikirio wetu?
21 Shauri la Yakobo ambalo tumechunguza kufikia hapa lapaswa kutusaidia kuvumilia majaribu na kushika imani yetu. Lapaswa kukuza kumthamini kwetu Mpaji wa zawadi njema mwenye upendo. Nayo maneno ya Yakobo yatusaidia kuzoea ibada safi. Yakobo atukumbusha juu ya jambo gani jingine? Twaweza kuchukua hatua zipi nyingine za ziada ili kuthibitisha kwamba tuna imani ya kweli katika Yehova?
[Maelezo ya Chini]
a Wakati wa funzo la faragha au la familia la makala hii na zile mbili ziifuatazo, utaona manufaa hasa kwa kusoma kila sehemu iliyotajwa ya barua ya Yakobo yenye kutia nguvu imani.
Ungejibuje?
◻ Ni nini litakalotusaidia kuvumilia majaribu?
◻ Yajapokuwa majaribu, kwa nini Wakristo waweza kuchachawa?
◻ Twaweza kuwaje watekelezaji wa neno?
◻ Ibada safi huhusisha nini?
[Picha katika ukurasa wa 9]
Uwapo chini ya jaribu, dhihirisha imani katika nguvu ya Yehova ya kujibu sala
[Picha katika ukurasa wa 10]
“Watekelezaji wa neno” wanapiga mbiu ya Ufalme wa Mungu ulimwenguni pote