Kaa Salama Ukiwa Sehemu ya Tengenezo la Mungu
“Jina la BWANA [“Yehova,” “NW”] ni ngome imara; mwenye haki huikimbilia, akawa salama.”—MITHALI 18:10.
1. Kulingana na sala ya Yesu, Wakristo wako katika hali gani ngumu?
MUDA mfupi kabla hajafa, Yesu alisali kwa Baba yake wa kimbingu kwa niaba ya wafuasi wake. Akiwa na hangaiko lenye upendo alisema: “Nimewapa wao neno lako, lakini ulimwengu umewachukia, kwa sababu wao si sehemu ya ulimwengu, kama vile mimi si sehemu ya ulimwengu. Nakuomba wewe, si uwachukue kutoka ulimwenguni, bali uwalinde kwa sababu ya yule mwovu.” (Yohana 17:14, 15) Yesu alijua kwamba ulimwengu ungekuwa mahali hatari kwa Wakristo. Ungeonyesha chuki yake kwa kusema uwongo dhidi yao na kuwanyanyasa. (Mathayo 5:11, 12; 10:16, 17) Pia ungekuwa chanzo cha kufisidi.—2 Timotheo 4:10; 1 Yohana 2:15, 16.
2. Wakristo wanaweza kupata usalama wa kiroho wapi?
2 Ulimwengu ambao ungewachukia Wakristo umefanyizwa na wale waliotengwa na Mungu ambao wako chini ya udhibiti wa Shetani. (1 Yohana 5:19) Ulimwengu huo ni mkubwa zaidi kushinda kutaniko la Kikristo, na Shetani mwenyewe ni mwenye nguvu zaidi kushinda binadamu yeyote. Kwa sababu hiyo, chuki ya ulimwengu ni tisho halisi. Wafuasi wa Yesu wanaweza kupata usalama wa kiroho wapi? Taarifa katika toleo la Mnara wa Mlinzi la Desemba 1, 1922 (la Kiingereza), lilidokeza jibu hili: “Sasa tumo katika siku yenye uovu. Pigano kati ya tengenezo la Shetani na tengenezo la Mungu laendelea. Ni pigano hatari sana.” Katika pambano hili, tengenezo la Mungu ni mahali pa usalama wa kiroho. Neno “tengenezo” halionekani katika Biblia, na huko nyuma miaka ya 1920, usemi “tengenezo la Mungu” ulikuwa mpya. Basi, tengenezo hili ni nini? Nasi twaweza kupataje ulinzi ndani yake?
Tengenezo la Yehova
3, 4. (a) Kulingana na kamusi moja na vilevile Mnara wa Mlinzi, tengenezo ni nini? (b) Ushirika wa kimataifa wa Mashahidi wa Yehova waweza kuitwa tengenezo katika maana gani?
3 Kulingana na kamusi ya Oxford Dictionary, tengenezo ni “kikundi cha watu waliopangwa kitengenezo.” Kwa kukumbuka hilo twaelewa kwamba, kwa sababu mitume waliwapanga kitengenezo Wakristo wa karne ya kwanza ili kufanyiza makutaniko ya mahali walipoishi yakiwa chini ya usimamizi wa baraza linaloongoza lililokuwa Yerusalemu, inafaa kuutaja ‘ushirika huo wa ndugu’ kuwa tengenezo. (1 Petro 2:17) Leo Mashahidi wa Yehova wana muundo wa kitengenezo sawa na huo. Muungano wa ushirika huo wa karne ya kwanza uliimarishwa na “zawadi zikiwa wanadamu,” kama vile “wachungaji na walimu.” Baadhi yao walisafiri kutoka kutaniko hadi kutaniko, ilhali wengine walikuwa wazee katika makutaniko ya mahali walipoishi. (Waefeso 4:8, 11, 12; Matendo 20:28) “Zawadi” sawa na hizo huimarisha Mashahidi wa Yehova leo.
4 Toleo la Mnara wa Mlinzi la Novemba 1, 1922, (la Kiingereza), lilisema hivi kuhusu neno “tengenezo”: “Tengenezo ni ushirika wa watu kwa kusudi la kutimiza mpango fulani.” Gazeti la Mnara wa Mlinzi liliendelea kueleza kwamba kuwaita Mashahidi wa Yehova tengenezo hakukuwafanya wawe “madhehebu katika maana ambayo neno hilo hutumiwa, lakini tengenezo humaanisha tu kwamba Wanafunzi wa Biblia [Mashahidi wa Yehova] wanajitahidi sana kutimiza makusudi ya Mungu, wakifanya hivyo kwa njia ya utaratibu kama vile Bwana afanyavyo kila jambo.” (1 Wakorintho 14:33) Mtume Paulo alionyesha kwamba Wakristo walioishi siku yake hali kadhalika walitenda kwa njia ya utaratibu. Aliulinganisha ushirika wa Wakristo watiwa-mafuta na mwili wa binadamu, ambao una viungo vingi, kila kimoja kikitimiza fungu kilichogawiwa ili mwili uweze kufanya kazi ifaavyo. (1 Wakorintho 12:12-26) Hicho ni kielezi bora kabisa cha tengenezo! Kwa nini Wakristo walipangwa kitengenezo? Ili kutimiza “makusudi ya Mungu,” kufanya mapenzi ya Yehova.
5. Tengenezo la Mungu lenye kuonekana ni nini?
5 Biblia ilitabiri kwamba Wakristo wa kweli leo wangekuwa wenye muungano, wakiletwa pamoja katika “nchi” moja wakiwa “taifa,” ambamo ‘wangeng’aa wakiwa wamulikaji katika ulimwengu.’ (Isaya 66:8; Wafilipi 2:15) “Taifa” hilo lililopangwa kitengenezo sasa lina idadi ya watu zaidi ya milioni tano na nusu. (Isaya 60:8-10, 22) Hata hivyo, tengenezo la Mungu ni kubwa zaidi. Malaika pia wanatiwa ndani.
6. Katika maana iliyo pana zaidi, ni nani wafanyizao tengenezo la Mungu?
6 Kuna visa vingi ambapo malaika wamefanya kazi pamoja na watumishi wa kibinadamu wa Mungu. (Mwanzo 28:12; Danieli 10:12-14; 12:1; Waebrania 1:13, 14; Ufunuo 14:14-16) Kwa kufaa basi, toleo la Mnara wa Mlinzi la Mei 15, 1925, (la Kiingereza), lilisema: “Malaika watakatifu wote ni sehemu ya tengenezo la Mungu.” Kwa kuongezea lilisema: “Kichwa cha tengenezo la Mungu [ni] Bwana Yesu Kristo, aliye na nguvu na mamlaka yote.” (Mathayo 28:18) Kwa sababu hiyo, katika maana yake iliyo pana zaidi, tengenezo la Mungu lafanyizwa na wote walio mbinguni na duniani, ambao kwa pamoja hufanya mapenzi ya Mungu. (Ona sanduku.) Ni pendeleo lililoje kuwa sehemu ya tengenezo hilo! Na ni furaha iliyoje kutazamia kwa hamu wakati ambapo viumbe hai wote, wa kimbingu na wa kidunia, watapangwa kitengenezo kumsifu Yehova Mungu kwa muungano! (Ufunuo 5:13, 14) Lakini, ni ulinzi gani ambao tengenezo la Mungu hutoa leo?
Tunalindwa Katika Tengenezo la Mungu—Vipi?
7. Tengenezo la Mungu hutulindaje?
7 Tengenezo la Mungu laweza kusaidia katika kutulinda dhidi ya Shetani na hila zake. (Waefeso 6:11) Shetani huwaweka chini ya mkazo, kuwanyanyasa, na kuwajaribu waabudu wa Yehova akiwa na lengo moja akilini: kuwakengeusha watoke katika ‘njia iwapasayo kuifuata.’ (Isaya 48:17; linganisha Mathayo 4:1-11.) Tukiwa katika mfumo huu wa mambo hatuwezi kuepuka kabisa mashambulio hayo. Hata hivyo, uhusiano wetu wa karibu pamoja na Mungu na tengenezo lake hutuimarisha na kutulinda na hivyo hutusaidia kudumu katika ‘hiyo njia.’ Tokeo likiwa kwamba, hatupotezi tumaini letu.
8. Tengenezo la Yehova lisiloonekana hutegemezaje watumishi wake wa kidunia?
8 Tengenezo la Mungu hutoaje ulinzi huo? Kwanza, tuna utegemezo usioweza kushindwa wa watumishi wa Yehova wa roho. Yesu alihudumiwa na malaika alipokuwa chini ya mkazo mkali. (Luka 22:43) Alipokabiliwa na tisho la kuuawa, Petro aliokolewa na malaika kimuujiza. (Matendo 12:6-11) Ingawa hakuna miujiza kama hiyo leo, watu wa Yehova wameahidiwa utegemezo wa kimalaika katika kazi yao ya kuhubiri. (Ufunuo 14:6, 7) Mara nyingi wanapokabili hali ngumu, wao wana nguvu ipitayo iliyo ya kawaida. (2 Wakorintho 4:7) Isitoshe, wanafahamu kwamba “malaika wa BWANA hufanya kituo, akiwazungukia wamchao na kuwaokoa.”—Zaburi 34:7.
9, 10. Yaweza kusemwaje kwamba “jina la BWANA [“Yehova,” NW] ni ngome imara,” nayo kanuni hiyo hutumikaje kulihusu tengenezo la Mungu kwa ujumla?
9 Tengenezo la Yehova lenye kuonekana ni ulinzi pia. Vipi? Kwenye Mithali 18:10, twasoma hivi: “Jina la BWANA [“Yehova,” NW] ni ngome imara; mwenye haki huikimbilia akawa salama.” Hilo halimaanishi kwamba kurudia-rudia kulitaja jina la Mungu hutoa ulinzi. Badala yake, kukimbilia kwetu jina la Mungu humaanisha kwamba tumtumaini Yehova mwenyewe. (Zaburi 20:1; 122:4) Humaanisha kutegemeza enzi kuu yake, kutegemeza sheria na kanuni zake, na kuwa na imani katika ahadi zake. (Zaburi 8:1-9; Isaya 50:10; Waebrania 11:6) Hutia ndani kumpa Yehova ujitoaji usiohusisha wengine. Wale tu ambao humwabudu Yehova kwa njia hiyo ndio wawezao kujiunga na mtunga-zaburi kusema hivi: “Maana mioyo yetu itamfurahia [Yehova], kwa kuwa tumelitumaini jina lake takatifu.”—Zaburi 33:21; 124:8.
10 Sasa wote walio katika tengenezo la Mungu lenye kuonekana hujiunga na Mika kusema hivi: “Sisi tutakwenda kwa jina la BWANA [“Yehova,” NW], Mungu wetu, milele na milele.” (Mika 4:5) Tengenezo la Yehova la siku ya kisasa hutegemezwa juu ya “Israeli wa Mungu,” ambao katika Biblia huitwa “watu kwa ajili ya jina lake.” (Wagalatia 6:16; Matendo 15:14; Isaya 43:6, 7; 1 Petro 2:17) Kwa sababu hiyo, kuwa sehemu ya tengenezo la Yehova humaanisha kuwa sehemu ya watu ambao hutafuta, na kupokea ulinzi katika jina la Mungu.
11. Ni katika njia zipi mahususi ambazo tengenezo la Yehova huwatolea ulinzi wale walio sehemu yake?
11 Kwa kuongezea, tengenezo la Mungu lenye kuonekana ni jumuiya ya imani, ushirika wa waamini wenzi ambao hujengana na kutiana moyo. (Mithali 13:20; Waroma 1:12) Ni mahali ambapo wachungaji Wakristo huwatunza kondoo, huwatia moyo wagonjwa na walioshuka moyo, na kutafuta kuwarudisha wale ambao wamefanya dhambi. (Isaya 32:1, 2; 1 Petro 5:2-4) “Mtumwa mwaminifu na mwenye busara” huandaa ‘chakula kwa wakati ufaao’ kupitia tengenezo hilo. (Mathayo 24:45) “Mtumwa” huyo, aliyefanyizwa na Wakristo watiwa-mafuta, huandaa kitu bora zaidi kati ya vitu vilivyo bora zaidi kiroho—ujuzi sahihi wenye kutegemea Biblia, ambao waweza kuongoza kwenye uhai udumuo milele. (Yohana 17:3) Kwa sababu ya mwongozo kutoka kwa “mtumwa” huyo, Wakristo husaidiwa kudumisha hali ya juu ya maadili na kuwa “wenye hadhari kama nyoka na bado kuwa wasio na hatia kama njiwa” katika mazingira hatari yanayowazunguka. (Mathayo 10:16) Nao husaidiwa sikuzote kuwa na “mengi ya kufanya katika kazi ya Bwana,” ambayo yenyewe ni ulinzi wenye nguvu.—1 Wakorintho 15:58.
Ni Nani Walio Tengenezo la Mungu?
12. Ni nani watambulishwao kuwa sehemu ya tengenezo la Mungu la kimbingu?
12 Kwa kuwa ulinzi huo hupatikana kwa wale walio sehemu ya tengenezo la Mungu, hao hutia ndani nani? Kwa habari ya tengenezo hilo la kimbingu, hakuna shaka yoyote kuhusiana na jibu la swali hilo. Shetani na malaika zake hawamo tena mbinguni. Kwa upande mwingine, malaika waaminifu wangali humo “katika kusanyiko kuu.” Mtume Yohana aliona kwamba katika siku za mwisho, “Mwana-Kondoo” makerubi (“viumbe hai wanne”), na “malaika wengi” wangekuwa karibu sana na kiti cha ufalme cha Mungu. Wangekuwa pamoja na wale wazee 24—wanaowakilisha wale Wakristo watiwa-mafuta ambao tayari wameingia katika urithi wao mtukufu wa kimbingu. (Waebrania 12:22, 23; Ufunuo 5:6, 11; 12:7-12) Kwa wazi, wote ni sehemu ya tengenezo la Mungu. Ingawa hivyo, miongoni mwa wanadamu, mambo hayako wazi hivyo.
13. Yesu aliwatambulishaje wale walio sehemu ya tengenezo la Mungu na wale wasio sehemu yake?
13 Yesu alisema hivi kuhusu watu fulani ambao wangedai kumfuata: “Wengi wataniambia katika siku hiyo, ‘Bwana, Bwana, hatukutoa unabii katika jina lako, na kufukuza roho waovu katika jina lako, na kufanya kazi nyingi zenye nguvu katika jina lako?’ Na bado ndipo hakika nitaungama kwao: Sikuwajua nyinyi kamwe! Ondokeni kwangu, nyinyi wafanyakazi wa uasi-sheria.” (Mathayo 7:22, 23) Ikiwa mtu ni mfanyakazi wa uasi-sheria, bila shaka yeye si sehemu ya tengenezo la Mungu, haidhuru yeye hudai nini, na haidhuru yeye huenda kuabudu wapi. Yesu pia alionyesha jinsi ya kutambua mmoja aliye sehemu ya tengenezo la Mungu. Alisema hivi: “Si kila mtu anayeniambia, ‘Bwana, Bwana,’ atakayeingia katika ufalme wa mbingu, bali yule anayefanya mapenzi ya Baba yangu aliye katika mbingu ataingia.”—Mathayo 7:21.
14. Ni sehemu zipi za mapenzi ya Mungu ambazo zimetambulishwa kuwa za lazima kwa wale walio sehemu ya tengenezo la Mungu?
14 Kwa sababu hiyo, ili kuwa sehemu ya tengenezo la Mungu—ambalo “ufalme wa mbingu” ndio sehemu kuu—yampasa mtu awe akifanya mapenzi ya Mungu. Mapenzi yake ni nini? Paulo alitambulisha sehemu muhimu ya mapenzi hayo aliposema: “Mapenzi [ya Mungu] ni kwamba watu wa namna zote waokolewe na kuja kwenye ujuzi sahihi wa kweli.” (1 Timotheo 2:4) Ikiwa kwa kweli mtu atafuta kupata ujuzi sahihi kutoka katika Biblia, kuutumia maishani mwake, na kuueneza kwa “watu wa namna zote,” yeye anafanya mapenzi ya Mungu. (Mathayo 28:19, 20; Waroma 10:13-15) Ni mapenzi ya Mungu pia kwamba kondoo wa Yehova walishwe na kutunzwa. (Yohana 21:15-17) Mikutano ya Kikristo hutimiza fungu kubwa katika hayo. Mtu aliye na nafasi ya kuhudhuria mikutano hiyo lakini hupuuza kufanya hivyo, hukosa uthamini kwa tengenezo la Mungu.—Waebrania 10:23-25.
Urafiki na Ulimwengu
15. Yakobo alitolea makutaniko ya siku yake onyo gani?
15 Miaka ipatayo 30 baada ya Yesu kufa, Yakobo, ndugu-nusu yake alitambulisha mambo fualni ambayo yaweza kuhatarisha nafasi ya mtu katika tengenezo la Mungu. Aliandika hivi: “Wanawake wazinzi, je, hamjui kwamba urafiki na ulimwengu ni uadui na Mungu? Kwa hiyo, yeyote yule atakaye kuwa rafiki ya ulimwengu anajifanya mwenyewe kuwa adui ya Mungu.” (Yakobo 4:4) Adui ya Mungu bila shaka si sehemu ya tengenezo lake. Basi, urafiki na ulimwengu ni nini? Umeelezwa kuwa wa aina tofauti-tofauti, kama vile kusitawisha ua kujihusisha na mashirika mabaya. Kwa kuongezea, Yakobo alikazia jambo mahususi sana—mitazamo mibaya ya akili iongozayo kwenye mwenendo usiofaa.
16. Ni nini uliokuwa muktadha wa onyo la Yakobo kwamba urafiki na ulimwengu ni uadui na Mungu?
16 Kwenye Yakobo 4:1-3, twasoma hivi: “Vita vyatokana na chanzo gani na mapigano miongoni mwenu yatokana na chanzo gani? Je, si kutoka katika chanzo hiki, yaani, kutokana na tamaa zenu za kufurahisha hisi za mwili ambazo huendeleza pambano katika viungo vyenu? Mwatamani, na bado hamna kitu. Mwaendelea kuua kimakusudi na kutamani kwa wivu, na bado hamwezi kupata. Mwaendelea kupigana na kufanya vita. Hamna kitu kwa sababu ya kutokuomba kwenu. Mwaomba, na bado hampokei, kwa sababu mnaomba kwa kusudi baya, ili mtumie hicho kwa tamaa zenu za kufurahisha hisi za mwili.” Baada ya kuandika maneno hayo, ndipo Yakobo alipoonya dhidi ya urafiki na ulimwengu.
17. Kulikuwako “vita” na “mapigano” kwa njia gani katika kutaniko la Kikristo la karne ya kwanza?
17 Karne kadhaa baada ya Yakobo kufa, Wakristo wasio wa kweli walipigana na kuuana kimakusudi katika maana halisi. Hata hivyo, Yakobo alikuwa akiwaandikia washiriki wa “Israeli wa Mungu” wa karne ya kwanza, waliotazamiwa kuwa ‘makuhani na watawala’ wa kimbingu. (Ufunuo 20:6) Hawakuuana kimakusudi wala kuuana katika vita halisi. Kwa hiyo, kwa nini Yakobo alitaja mambo kama hayo miongoni mwa Wakristo? Mtume Yohana alimtaja yeyote mwenye kumchukia ndugu yake kuwa mwuaji. Naye Paulo alizungumza kuhusu mahitilafiano ya nyutu na uhasama wenye kudumu kuwa “mapigano” na “zogo.” (Tito 3:9; 2 Timotheo 2:14; 1 Yohana 3:15-17) Kupatana na hilohilo, yaonekana Yakobo alikuwa akifikiria kushindwa kuwapenda Wakristo wenzi. Miongoni mwao wenyewe, Wakristo walikuwa wakitenda katika njia inayofanana na jinsi ambavyo wale walio katika ulimwengu mara nyingi hutendeana.
18. Ni nini kiwezacho kuongoza kwenye matendo na hisia zisizo za upendo miongoni mwa Wakristo?
18 Kwa nini mambo kama hayo yalitukia katika makutaniko ya Kikristo? Kwa sababu ya mitazamo mibaya, kama vile kutamani na ‘tamaa za kufurahisha hisi za mwili.’ Kiburi, wivu, na tamaa ya makuu yaweza pia kuharibu ushirika wa Kikristo wenye upendo kutanikoni. (Yakobo 3:6, 14) Mitazamo kama hiyo humfanya mtu awe rafiki ya ulimwengu na, kwa sababu hiyo, adui wa Mungu. Hakuna yeyote aliye na mitazamo kama hiyo awezaye kutarajia kudumu akiwa sehemu ya tengenezo la Mungu.
19. (a) Ni nani kimsingi apaswaye kulaumiwa Mkristo akigundua kwamba kufikiri kubaya kunasitawi moyoni mwake? (b) Mkristo anaweza kushindaje kufikiri kubaya?
19 Twaweza kumlaumu nani tukigundua kufikiri kubaya kunasitawi mioyoni mwetu? Shetani? Kwa kadiri fulani, ndiyo. Yeye ndiye “mtawala wa mamlaka ya hewa” ya ulimwengu huu, ambamo mitazamo kama hiyo imeenea sana. (Waefeso 2:1, 2; Tito 2:12) Kwa kawaida, mizizi ya kufikiri kubaya imo mwilini mwetu wenyewe, usio mkamilifu. Baada ya kuonya dhidi ya urafiki na ulimwengu, Yakobo aliandika hivi: “Je, yaonekana kwenu kwamba andiko lasema bila kusudi lolote: ‘Ni kwa mwelekeo wa kuhusudu kwamba roho ambayo imefanya makao katika sisi hufuliza kuwa na hamu sana’?” (Yakobo 4:5) Sisi sote tuna mwelekeo wa kiasili wa kufanya mabaya. (Mwanzo 8:21; Waroma 7:18-20) Hata hivyo, tunaweza kupambana na mwelekeo huo tukikubali udhaifu wetu mbalimbali na kutegemea msaada wa Yehova ili kuushinda. Yakobo asema: “Fadhili isiyostahiliwa ambayo [Mungu] hutoa ni kubwa zaidi [kushinda mwelekeo wetu wa kiasili wa kuhusudu].” (Yakobo 4:6) Ni kwa sababu ya msaada wa roho takatifu ya Mungu na utegemezo wa ndugu Wakristo waaminifu, na kupitia ustahili wa dhabihu ya fidia ya Yesu kwamba, Wakristo waaminifu hawashindwi na udhaifu mbalimbali wa mwili wao. (Waroma 7:24, 25) Wako salama katika tengenezo la Mungu, wakiwa marafiki wa Mungu, bali si wa ulimwengu.
20. Wale walio sehemu ya tengenezo la Mungu hufurahia baraka zipi nyingi?
20 Biblia yaahidi hivi: “BWANA atawapa watu wake nguvu; BWANA atawabariki watu wake kwa amani.” (Zaburi 29:11) Ikiwa kwa kweli sisi ni sehemu ya “taifa” la Yehova la kisasa, tengenezo lake lenye kuonekana, tutapata nguvu atoazo na kufurahia amani ambayo kwayo yeye hubariki watu wake. Ni kweli kwamba ulimwengu wa Shetani ni mkubwa zaidi kushinda tengenezo la Yehova lenye kuonekana, na Shetani ana nguvu nyingi zaidi kutushinda. Lakini Yehova ndiye Mweza Yote. Kani yake ya utendaji haiwezi kushindwa. Malaika wake wenye uwezo pia wameungana nasi katika kumtumikia Mungu. Hivyo, twaweza kusimama imara licha ya chuki tunayokabili. Kama Yesu, tunaweza kushinda ulimwengu.—Yohana 16:33; 1 Yohana 4:4.
Je, Waweza Kueleza?
◻ Tengenezo la Mungu lenye kuonekana ni nini?
◻ Tengenezo la Mungu hutoa ulinzi katika njia zipi?
◻ Ni nani walio sehemu ya tengenezo la Mungu?
◻ Twaweza kuepukaje kuwa marafiki wa ulimwengu?
[Sanduku katika ukurasa wa 9]
Tengenezo la Mungu ni nini?
Katika fasihi ya Mashahidi wa Yehova, usemi “tengenezo la Mungu” hutumiwa katika njia tatu.
1 Tengenezo la Yehova la kimbingu lisiloonekana ambalo limefanyizwa na viumbe waaminifu wa roho. Katika Biblia hilo linaitwa “Yerusalemu la juu.”—Wagalatia 4:26.
2 Tengenezo la Yehova la kibinadamu lenye kuonekana. Leo hilo latia ndani mabaki watiwa-mafuta pamoja na umati mkubwa.
3 Tengenezo la Yehova la ulimwengu wote mzima. Leo, hilo latia ndani tengenezo la Yehova la kimbingu pamoja na watiwa-mafuta wake, waliofanywa kuwa wana duniani, ambao wana tumaini la kiroho. Baada ya muda, litatia ndani pia wanadamu waliofanywa wakamilifu duniani.
[Picha katika ukurasa wa 10]
Chakula bora zaidi cha kiroho hugawanywa kupitia tengenezo la Yehova