“Jifungeni Hali ya Akili ya Kujishusha Chini”

“Mungu hupinga wenye kiburi, lakini huwapa wanyenyekevu fadhili isiyostahiliwa.”—1 PETRO 5:5.

1, 2. Ni mielekeo gani miwili ya akili ambayo huathiri sana tabia ya mwanadamu?

NENO la Mungu hutuonyesha mielekeo miwili ya akili iliyo tofauti. Yote miwili inaathiri sana tabia ya mwanadamu. Mwelekeo mmoja hufafanuliwa kuwa “hali ya akili ya kujishusha chini.” (1 Petro 5:5) Kamusi moja yafafanua maneno “hali ya chini” kuwa “-a mwenendo au -a roho nyenyekevu: bila kiburi cha kujionyesha.” Hali ya akili ya kujishusha chini ni sawa na unyenyekevu, na kwa maoni ya Mungu, hiyo ni sifa bora.

² Kinyume chake ni kiburi. Kiburi hufafanuliwa kuwa “kujikweza mno,” kuwa mwenye “dharau.” Mtu wa kiburi hujifikiria mwenyewe tu, naye hutafuta vitu vya kimwili, majisifu, na masilahi mengine bila kufikiria hasara anayosababishia wengine. Biblia yataja tokeo moja: “Mtu mmoja anayo mamlaka juu ya mwenziwe kwa hasara yake.” Hiyo husema kwamba “mtu kupingana na mwenzake” ni kama “kujilisha upepo” kwa sababu mtu afapo ‘hachumi kitu chochote.’ Mungu hukichukia sana kiburi cha aina hiyo.—Mhubiri 4:4; 5:15; 8:9, UV, Chapa ya 1989.

Roho ya Ulimwengu Iliyoenea Sana

3. Roho ya ulimwengu iliyoenea sana ni nini?

³ Ni mwelekeo gani kati ya mielekeo hiyo miwili ya akili ambao umeenea sana katika ulimwengu leo? Roho ya ulimwengu iliyoenea sana ni gani? Kichapo World Military and Social Expenditures 1996 chataarifu hivi: “Hakuna karne nyingine katika historia inayofanana na karne ya 20 kwa habari ya ukatili wa . . . kijeuri.” Mashindano ya kupata uwezo wa kisiasa na kiuchumi—na vilevile mashindano ya kitaifa, kidini, na kikabila—yameua watu zaidi ya milioni 100 katika karne hii. Watu mmoja-mmoja wenye tabia ya ubinafsi wameongezeka pia. Gazeti Chicago Tribune lilitaarifu hivi: “Matatizo ya jamii huhusisha jeuri ya kishenzi, kutenda watoto vibaya, talaka, ulevi, UKIMWI, matineja kujiua, dawa za kulevya, magenge ya mitaani, ubakaji, watoto kuzaliwa nje ya ndoa, utoaji-mimba, ponografia, . . . kusema uwongo, kudanganya, ufisadi wa kisiasa . . . Maadili kuhusu lililo jema na baya yamebatilishwa.” Kwa hiyo, kichapo UN Chronicle kilionya hivi: “Jamii zinaangamia.”

4, 5. Roho ya ulimwengu imefafanuliwaje kwa usahihi katika unabii wa Biblia unaohusu siku yetu?

⁴ Hali hizi zimeenea kote ulimwenguni. Hizo zapatana na unabii wa Biblia uliotabiri juu ya wakati wetu: “Katika siku za mwisho nyakati za hatari zilizo ngumu kushughulika nazo zitakuwa hapa. Kwa maana watu watakuwa wenye kujipenda wenyewe, wapenda-fedha, wenye kujitanguliza, wenye kiburi, wakufuru, wasiotii wazazi, wasio na shukrani, wasio waaminifu-washikamanifu, wasio na shauku ya kiasili, wasiotaka upatano wowote, wachongezi, wasio na hali ya kujidhibiti, wakali, wasio na upendo wa wema, wasaliti, wenye vichwa vigumu, wenye kututumuka kwa kiburi.”—2 Timotheo 3:1-4.

⁵ Huo ni ufafanuzi sahihi wa roho ya ulimwengu huu iliyoenea sana. Hiyo ni mtazamo wa ubinafsi, wa mimi-kwanza. Ushindani kati ya mataifa hudhihirishwa na ushindani kati ya watu mmoja-mmoja. Kwa kielelezo, katika michezo ya kushindana, wanariadha wengi hutamani kushinda pasipo kujali jinsi hilo linavyowaumiza wengine kihisia-moyo au hata kimwili. Roho hii ya ubinafsi hukuzwa katika watoto na huendelea kudhihirika katika tabia mbalimbali za utu uzima. Hiyo hutokeza “uadui, zogo, wivu, hasira za ghafula, magomvi, migawanyiko.”—Wagalatia 5:19-21.

6. Ni nani huendeleza ubinafsi, na Yehova huionaje hali hiyo ya akili?

⁶ Biblia huonyesha kwamba roho ya ubinafsi ya ulimwengu huu hudhihirisha ile ya “yeye aitwaye Ibilisi na Shetani, anayeiongoza vibaya dunia nzima inayokaliwa.” Kuhusu uvutano wa Shetani juu ya watu wanaoishi katika siku hizi za mwisho zenye hatari, Biblia yatabiri hivi: “Ole wa dunia . . . kwa sababu Ibilisi ameteremka kwenu, akiwa na hasira kubwa, akijua ana kipindi kifupi cha wakati.” (Ufunuo 12:9-12) Basi yeye na roho waovu wenzake wamezidisha juhudi zao za kuendeleza hali ya akili ya ubinafsi katika familia ya binadamu. Naye Yehova huuonaje mtazamo huo? Neno lake lasema hivi: “Kila mwenye moyo wa kiburi ni chukizo kwa BWANA.”—Mithali 16:5.

Yehova Yupo Pamoja na Wanaojishusha Chini

7. Yehova huwaonaje wenye hali ya kujishusha chini, naye huwafundisha nini?

⁷ Kwa upande mwingine, Yehova huwabariki wenye hali ya akili ya kujishusha chini. Mfalme Daudi alimwambia Yehova hivi kupitia wimbo: “Wewe wawaokoa walio wanyenyekevu, lakini wawangalia wenye majivuno kuwaporomosha.” (2 Samweli 22:1, 28, Biblia Habari Njema) Kwa hiyo, Neno la Mungu lashauri hivi: “Mtafuteni BWANA, enyi nyote mlio wanyenyekevu wa dunia . . . itafuteni haki, utafuteni unyenyekevu; huenda mtafichwa katika siku ya hasira ya BWANA.” (Sefania 2:3) Wale wanaomtafuta Yehova kwa unyenyekevu hufundishwa naye kusitawisha roho iliyo tofauti kabisa na ile ya ulimwengu huu. “Wenye upole atawafundisha njia yake.” (Zaburi 25:9; Isaya 54:13) Hiyo ndiyo njia ya upendo. Hiyo hutegemea kufanya lililo jema kulingana na viwango vya Mungu. Kwa mujibu wa Biblia, upendo huu wenye kanuni “haujigambi, haujitutumui, . . . hautafuti masilahi yao wenyewe.” (1 Wakorintho 13:1-8) Huo pia hujidhihirisha katika hali ya akili ya kujishusha chini.

8, 9. (a) Chanzo cha upendo wenye kanuni ni nini? (b) Ni muhimu kadiri gani kuiga upendo na unyenyekevu ambao Yesu alionyesha?

⁸ Paulo na Wakristo wengine wa karne ya kwanza walijifunza upendo wa aina hii kutokana na mafundisho ya Yesu. Naye Yesu alijifunza upendo huo kutoka kwa Baba yake, Yehova, ambaye Biblia yasema hivi kumhusu: “Mungu ni upendo.” (1 Yohana 4:8) Yesu alijua kwamba Mungu alitaka aishi kulingana na sheria ya upendo, naye alifanya hivyo. (Yohana 6:38) Hiyo ndiyo sababu aliwahurumia waliodharauliwa, maskini, watenda-dhambi. (Mathayo 9:36) Aliwaambia hivi: “Njoni kwangu, nyinyi nyote mnaomenyeka na kulemezwa mizigo, nami hakika nitawaburudisha nyinyi. Chukueni nira yangu juu yenu na mjifunze kutoka kwangu, kwa maana mimi ni mwenye tabia-pole na wa hali ya chini moyoni.”—Mathayo 11:28, 29.

⁹ Yesu aliwaonyesha wanafunzi wake umuhimu wa kuiga upendo na unyenyekevu wake alipowaambia hivi: “Kwa hilo wote watajua kwamba nyinyi ni wanafunzi wangu, mkiwa na upendo miongoni mwenu wenyewe.” (Yohana 13:35) Wangekuwa tofauti kabisa na ulimwengu huu wenye ubinafsi. Hiyo ndiyo sababu Yesu angeweza kusema hivi kuwahusu wafuasi wake: “Wao si sehemu ya ulimwengu, kama vile mimi si sehemu ya ulimwengu.” (Yohana 17:14) Wao hawaigi kamwe roho ya kiburi na ya ubinafsi ya ulimwengu wa Shetani. Badala yake, wao huiga roho ya upendo na unyenyekevu aliyoonyesha Yesu.

10. Yehova anawafanyia nini wenye hali ya kujishusha chini katika siku yetu?

¹⁰ Neno la Mungu lilitabiri kwamba katika hizi siku za mwisho, wanyenyekevu wangekusanywa pamoja katika jamii ya ulimwenguni pote inayotegemea upendo na unyenyekevu. Hivyo, kati ya ulimwengu unaozidi kuwa wenye kiburi, watu wa Yehova huonyesha mtazamo ulio kinyume—hali ya akili ya kujishusha chini. Hao husema hivi: “Twende juu mlimani kwa BWANA [ibada yake ya kweli iliyokwezwa], . . . naye atatufundisha njia zake, nasi tutakwenda katika mapito yake.” (Isaya 2:2, 3) Mashahidi wa Yehova hufanyiza jamii hii ya ulimwenguni pote inayokwenda katika mapito ya Mungu. Wao ni pamoja na “umati mkubwa [unaozidi kuongezeka], ambao hakuna mtu aliyeweza kuuhesabu, kutoka katika mataifa yote na makabila na vikundi vya watu na lugha.” (Ufunuo 7:9) Umati huu mkubwa sasa una mamilioni ya watu. Yehova anawazoezaje kuwa wanyenyekevu?

Kujifunza Kuwa na Hali ya Akili ya Kujishusha Chini

11, 12. Watumishi wa Mungu huonyeshaje hali ya akili ya kujishusha chini?

¹¹ Roho ya Mungu inayotenda katika watu wake walio tayari huwawezesha kuishinda roho mbaya ya ulimwengu na kisha kuonyesha matunda ya roho ya Mungu. Hiyo hujidhihirisha katika “upendo, shangwe, amani, ustahimilivu, fadhili, wema, imani, upole, kujidhibiti.” (Wagalatia 5:22, 23) Ili kuwasaidia wasitawishe sifa hizo, watumishi wa Mungu hushauriwa wasiwe wenye ‘majisifu ya bure, wenye kuchochea shindano juu ya mtu na mwenzake, wenye kuhusudiana.’ (Wagalatia 5:26) Vivyo hivyo, mtume Paulo alisema hivi: “Naambia kila mtu huko miongoni mwenu asijifikirie mwenyewe zaidi kuliko ilivyo lazima kufikiri; bali afikiri ili awe na akili timamu.”—Waroma 12:3.

¹² Neno la Mungu huwaambia Wakristo wa kweli wasifanye ‘jambo lolote kwa ugomvi au kwa majisifu ya bure, bali kwa hali ya akili ya kujishusha chini wakifikiria kwamba wengine [walio watumishi wa Mungu] ni wakubwa kuliko wao, wakifuliza kuangalia, si masilahi ya kibinafsi ya mambo yao wenyewe tu, bali pia masilahi ya kibinafsi yale ya wengine.’ (Wafilipi 2:3, 4) “Acheni kila mmoja afulize kutafuta sana, si faida yake mwenyewe, bali ya mtu yule mwingine.” (1 Wakorintho 10:24) Ndiyo, “upendo hujenga” wengine kwa maneno na matendo yasiyo na ubinafsi. (1 Wakorintho 8:1) Huo hauendelezi mashindano, bali ushirikiano. Roho ya mimi-kwanza haina nafasi miongoni mwa watumishi wa Yehova.

13. Kwa nini ni lazima mtu ajifunze hali ya akili ya kujishusha chini, naye hujifunzaje sifa hiyo?

¹³ Hata hivyo, kwa sababu ya kutokamilika kulikorithiwa, sisi hatuzaliwi tukiwa na hali ya akili ya kujishusha chini. (Zaburi 51:5) Ni lazima kujifunza sifa hii. Na jambo hilo laweza kuwa gumu kwa wale ambao hawakufundishwa njia za Yehova tangu utotoni bali walizikubali baadaye maishani. Tayari wao wamekuza nyutu zinazotegemea mitazamo ya ulimwengu huu wa kale. Kwa hiyo inawabidi kujifunza ‘kuweka mbali utu wa hapo zamani unaofuatana na njia yao ya kwanza ya mwenendo’ na ‘kuvaa utu mpya ulioumbwa kulingana na mapenzi ya Mungu katika uadilifu wa kweli na uaminifu-mshikamanifu.’ (Waefeso 4:22, 24) Wenye mioyo myeupe wanaweza kufanya yale atakayo Mungu kwa msaada wake: “Jivikeni wenyewe shauku nyororo za huruma, fadhili, hali ya akili ya kujishusha chini, upole, na ustahimilivu.”—Wakolosai 3:12.

14. Yesu alishutumuje hali ya mtu kujiinua?

¹⁴ Iliwabidi wanafunzi wa Yesu wajifunze hayo. Tayari walikuwa watu wazima walipokuja kuwa wanafunzi wake, nao walikuwa na kiasi fulani cha roho ya kilimwengu yenye ushindani ndani yao. Mama ya wanafunzi wawili kati yao alipowatafutia wanawe umashuhuri, Yesu alisema hivi: “Watawala wa mataifa hupiga ubwana juu [ya watu] na watu wakubwa hutumia mamlaka juu yao. Hivyo sivyo ilivyo miongoni mwenu; bali yeyote yule atakaye kuwa mkubwa miongoni mwenu lazima awe mhudumu wenu, na yeyote yule atakaye kuwa wa kwanza miongoni mwenu lazima awe mtumwa wenu. Kama vile Mwana wa binadamu [Yesu] alivyokuja, si kuhudumiwa, bali kuhudumu na kutoa nafsi yake kuwa fidia katika kubadilishana kwa ajili ya wengi.” (Mathayo 20:20-28) Yesu alipowaambia wanafunzi wake wasitumie majina ya vyeo ili kujaribu kujiinua, aliongezea hivi: “Nyinyi nyote ni akina ndugu.”—Mathayo 23:8.

15. Wale wanaotafuta cheo cha mwangalizi wapaswa kuwa na mtazamo gani?

¹⁵ Mfuasi wa kweli wa Yesu ni mtumishi, naam, mtumwa kwa Wakristo wenzake. (Wagalatia 5:13) Jambo hilo hasa lahusu wale wanaotafuta kustahili kuwa waangalizi kutanikoni. Hawapaswi kamwe kushindania umashuhuri au mamlaka; hawapaswi ‘kupiga ubwana juu ya wale ambao ni urithi wa Mungu, bali wapaswa kuwa vielelezo kwao.’ (1 Petro 5:3) Kwa hakika, roho ya kutafuta makuu yaonyesha kwamba mtu huyo hastahili kuwa mwangalizi. Mtu kama huyo aweza kulidhuru kutaniko. Ni kweli kwamba yafaa ‘kujitahidi kufikilia cheo cha mwangalizi,’ lakini kufanya hivyo kwapaswa kuchochewa na hamu ya kuwatumikia Wakristo wengine. Cheo hiki si cheo cha umashuhuri au mamlaka, kwa maana wale walio katika uangalizi wapaswa kuwa miongoni mwa watu wenye hali ya akili ya kujishusha chini zaidi.—1 Timotheo 3:1, 6.

16. Kwa nini Diotrefesi alishutumiwa katika Neno la Mungu?

¹⁶ Mtume Yohana avuta fikira zetu kwa mtu aliyekuwa na maoni mabaya, akitaarifu hivi: “Niliandika jambo fulani kwa kutaniko, lakini Diotrefesi, ambaye hupenda kuwa na mahali pa kwanza miongoni mwao, hapokei kitu chochote kutoka kwetu kwa staha.” Mtu huyo aliwadharau wengine ili kujaribu kuendeleza cheo chake. Badala yake, roho ya Mungu ilimwongoza Yohana aandike katika Biblia shutumu kwa Diotrefesi kwa sababu ya mtazamo wake wa mimi-kwanza.—3 Yohana 9, 10.

Mtazamo Unaofaa

17. Petro, Paulo, na Barnaba walionyeshaje hali ya akili ya kujishusha chini?

¹⁷ Kuna vielelezo vingi katika Biblia vinavyohusu mtazamo unaofaa, wa hali ya akili ya kujishusha chini. Petro alipoingia nyumbani kwa Kornelio, mtu huyo ‘alianguka chini kwenye miguu ya Petro na kumsujudia.’ Lakini badala ya kukubali kusifiwa, “Petro akamwinua, akisema: ‘Inuka; mimi mwenyewe pia ni binadamu.’” (Matendo 10:25, 26) Paulo na Barnaba walipokuwa Listra, Paulo alimponya mtu aliyekuwa kilema tangu kuzaliwa. Basi ikawa kwamba umati ulisema mitume hao ni miungu. Hata hivyo, Paulo na Barnaba “wa[li]rarua mavazi yao ya nje na kuruka ndani ya umati, wakipaaza kilio na kusema: ‘Wanaume, kwa nini mnafanya mambo haya? Sisi pia ni wanadamu wenye udhaifu uleule kama nyinyi mlivyo nao.’” (Matendo 14:8-15) Wakristo hawa wanyenyekevu hawangekubali kamwe utukufu kutoka kwa wanadamu.

18. Ni nini ambacho malaika mwenye nguvu alimwambia Yohana kwa unyenyekevu?

¹⁸ Mtume Yohana alipopewa “ufunuo kupitia Yesu Kristo,” ulipitishwa na malaika. (Ufunuo 1:1) Kwa sababu ya nguvu ya malaika, twaweza kuelewa kwa nini Yohana aliingiwa na hofu, kwa kuwa malaika mmoja aliangamiza Waashuri 185,000 usiku mmoja. (2 Wafalme 19:35) Yohana asimulia: “Nilipokuwa nimesikia na kuona, nikaanguka chini kuabudu mbele ya miguu ya malaika aliyekuwa akinionyesha mambo haya. Lakini yeye aniambia: ‘Uwe mwangalifu! Usifanye hivyo! Mimi ni mtumwa tu mwenzako na wa ndugu zako . . . Abudu Mungu.’” (Ufunuo 22:8, 9) Malaika huyo mwenye nguvu alikuwa na hali ya akili ya kujishusha chini kama nini!

19, 20. Tofautisha hali ya majivuno ya majenerali Waroma wenye kushinda na hali ya akili ya kujishusha chini ya Yesu.

¹⁹ Yesu ndiye aliyekuwa kielelezo bora cha mtu mwenye hali ya akili ya kujishusha chini. Yeye alikuwa Mwana mzaliwa-pekee wa Mungu, Mfalme wa wakati ujao wa Ufalme wa kimbingu wa Mungu. Alipojidhihirisha kwa watu akiwa hivyo, hakufanya kama majenerali wenye kushinda wa nyakati za Waroma. Wao waliandaliwa magwaride makubwa mno—miandamano—na kubebwa kwa magari yaliyopambwa kwa dhahabu na pembe ya tembo, yakikokotwa na farasi weupe, au hata ndovu, simba, au simbamarara. Wanamuziki walikuwa katika miandamano hiyo, wakiimba nyimbo za ushindi, pamoja na mikokoteni iliyopakiwa nyara na magari yenye majukwaa yakifananisha mandhari za vita. Pia kulikuwepo wafalme, wana-wafalme, na majenerali waliotekwa, pamoja na familia zao, mara nyingi wakiwa wamevuliwa nguo ili kuwaaibisha. Matukio hayo yalijaa kiburi na majivuno.

²⁰ Linganisha hayo na jinsi Yesu alivyojitoa. Alikuwa tayari kutii kwa unyenyekevu ili kutimiza unabii uliomhusu, uliotabiri hivi: “Tazama, mfalme wako anakuja kwako; ni mwenye haki, naye ana wokovu; ni mnyenyekevu, amepanda punda.” Yeye alipanda hayawani mchukua-mizigo, wala si gari lenye kukokotwa na wanyama wa gwaride wenye fahari. (Zekaria 9:9; Mathayo 21:4, 5) Watu wanyenyekevu wana furaha kama nini kwamba Yesu atakuwa Mfalme wa Yehova aliyewekwa rasmi kuitawala dunia yote katika ulimwengu mpya, ambaye ana hali ya akili ya kujishusha chini kikweli, mnyenyekevu, mwenye upendo, huruma, rehema!—Isaya 9:6, 7; Wafilipi 2:5-8.

21. Hali ya akili ya kujishusha chini haionyeshi nini?

²¹ Uhakika wa kwamba Yesu, Petro, Paulo, na wanaume na wanawake wengine wenye imani katika nyakati za Biblia walikuwa na hali ya akili ya kujishusha chini huondoa lile wazo kwamba unyenyekevu ni udhaifu. Badala yake, unyenyekevu huonyesha utu wenye nguvu, kwa kuwa watu hao walikuwa wenye moyo mkuu na bidii. Walivumilia majaribu makali wakiwa na nguvu nyingi za akili na adili. (Waebrania, sura ya 11) Na leo, watumishi wa Yehova wanapokuwa na hali ya akili ya kujishusha chini, wanakuwa na nguvu hiyohiyo kwa sababu Mungu huwategemeza wenye hali ya chini kwa roho yake takatifu yenye nguvu. Kwa hiyo twasihiwa hivi: “Nyinyi nyote jifungeni hali ya akili ya kujishusha chini kuelekea mtu na mwenzake, kwa sababu Mungu hupinga wenye kiburi, lakini huwapa wanyenyekevu fadhili isiyostahiliwa. Kwa hiyo, jinyenyekezeni chini ya mkono wa Mungu wenye uweza, ili apate kuwakweza nyinyi katika wakati upasao.”—1 Petro 5:5, 6; 2 Wakorintho 4:7.

22. Ni nini litakalozungumzwa katika makala ifuatayo?

²² Kuna jambo jingine zuri kuhusu hali ya akili ya kujishusha chini ambalo watumishi wa Mungu wahitaji kulitenda. Jambo hilo huchangia sana kukuza roho ya upendo na ushirikiano makutanikoni. Kwa kweli, hilo ni sehemu muhimu ya hali ya akili ya kujishusha chini. Hilo litazungumzwa katika makala ifuatayo.

Kwa Kupitia

◻ Fafanua roho ya ulimwengu huu iliyoenea sana.

◻ Yehova huwapendeleaje wenye hali ya akili ya kujishusha chini?

◻ Kwa nini kujifunza hali ya akili ya kujishusha chini ni kwa lazima?

◻ Ni nini baadhi ya vielelezo vya Biblia vinavyohusu watu mmoja-mmoja walioonyesha hali ya akili ya kujishusha chini?

[Picha katika ukurasa wa 15]

Malaika alimwambia Yohana: “Usifanye hivyo! Mimi ni mtumwa tu mwenzako”