Jihadharini na Walimu Wasio wa Kweli!

‘Pia kutakuwa na walimu wasio wa kweli miongoni mwenu.’—2 PETRO 2:1.

1. Yuda alikuwa amenuia kuandika juu ya nini, na kwa nini alibadili habari yake?

NI JAMBO la kushtua kama nini! Walimu wasio wa kweli katika kutaniko la Kikristo la karne ya kwanza! (Mathayo 7:15; Matendo 20:29, 30) Yuda, ndugu nusu ya Yesu alijua hilo. Alisema kwamba alikuwa amenuia kuwaandikia waamini wenzake “juu ya wokovu ambao sisi twashika kwa shirika,” lakini akaeleza hivi: “Niliona ni lazima niwaandikie ili kuwahimiza kwa bidii mfanye pigano kali kwa ajili ya imani.” Kwa nini Yuda alibadili habari yake? Yeye alisema ni kwa sababu, “watu fulani wamepenyeza ndani [ya makutaniko] . . . wakigeuza fadhili isiyostahiliwa ya Mungu wetu kuwa sababu ya kujitetea kwa ajili ya mwenendo mlegevu.”—Yuda 3, 4.

2. Kwa nini 2 Petro sura ya 2 na Yuda yafanana sana?

² Yaonekana, Yuda aliandika muda mfupi baada ya Petro kuandika barua yake ya pili. Bila shaka Yuda alijua sana juu ya barua hiyo. Kwa hakika, aliandika mawazo mengi yaliyofanana nayo katika barua yake mwenyewe ya kuhimiza yenye nguvu. Kwa hiyo, tuchunguzapo 2 Petro sura ya 2, tutaona jinsi ifananavyo na barua ya Yuda.

Matokeo ya Mafundisho Yasiyo ya Kweli

3. Ni jambo gani lililotukia wakati uliopita ambalo Petro asema litatukia tena?

³ Baada ya Petro kuwahimiza ndugu zake wakazie uangalifu unabii, yeye asema hivi: “Hata hivyo, kulikuja pia kuwa na manabii wasio wa kweli [katika Israeli la kale], kama pia kutakavyokuwa na walimu wasio wa kweli miongoni mwenu.” (2 Petro 1:14–2:1) Watu wa Mungu wa nyakati za kale walipokea unabii wa kweli, lakini pia walilazimika kushindana na mafundisho yenye kufisidi ya manabii wasio wa kweli. (Yeremia 6:13, 14; 28:1-3, 15) “Katika manabii wa Yerusalemu,” akaandika Yeremia, “nimeona neno linalochukiza sana; hufanya zinaa; huenenda katika maneno ya uongo.”—Yeremia 23:14.

4. Kwa nini walimu wasio wa kweli wanastahili uangamizo?

⁴ Akifafanua yale ambayo walimu wasio wa kweli wangefanya katika kutaniko la Kikristo, Petro asema hivi: “Hawahawa wataleta ndani kimya-kimya mafarakano yenye kuangamiza na watakana hata mmiliki [Yesu Kristo] aliyewanunua, wakijiletea wenyewe uangamizo wa kasi.” (2 Petro 2:1; Yuda 4) Tokeo la mwisho la ufarakano huo wa karne ya kwanza ni Jumuiya ya Wakristo kama tunavyoijua leo. Petro aonyesha sababu inayofanya walimu wasio wa kweli wastahili sana uangamizo: “Wengi watafuata matendo yao ya mwenendo mlegevu, na kwa sababu ya hao njia ya kweli itasemewa kwa maneno yenye kuudhi.”—2 Petro 2:2.

5. Walimu wasio wa kweli walikuwa na hatia ya nini?

⁵ Fikiria hili! Kwa sababu ya uvutano wa walimu wasio wa kweli, wengi makutanikoni wangehusika katika mwenendo mlegevu. Neno la Kigiriki linalotafsiriwa “mwenendo mlegevu” ladokeza mwenendo wa uasherati, wa kutojizuia, wa kukosa adabu, wa uzinifu, usio na aibu. Petro alisema mapema kwamba Wakristo walikuwa “[wa]meponyoka kutoka katika ufisadi ambao umo katika ulimwengu kupitia uchu.” (2 Petro 1:4) Lakini baadhi yao walikuwa warudie ufisadi huo, na walimu wasio wa kweli katika makutaniko wangekuwa wenye kulaumiwa sana! Hivyo, njia ya kweli ingepatwa na sifa mbaya. Jambo lenye kusikitisha kama nini! Kwa hakika, hilo ni jambo ambalo Mashahidi wa Yehova wote leo wapaswa kukazia uangalifu. Hatupaswi kusahau kamwe kwamba, ikitegemea mwenendo wetu, twaweza ama kuletea sifa Yehova Mungu na watu wake au kuleta suto juu yao.—Mithali 27:11; Waroma 2:24.

Kuanzisha Mafundisho Yasiyo ya Kweli

6. Ni nini huwachochea walimu wasio wa kweli, nao hujaribuje kupata wanachotaka?

⁶ Kwa hekima, twaona jinsi ambavyo walimu wasio wa kweli huanzisha kufikiri kwao kulikofisidiwa. Kwanza Petro asema kwamba wanafanya hilo kimya-kimya, au katika njia ya kujificha, ya hila. Aongeza hivi: “Kwa tamaa watawatumia nyinyi kujifaidi kwa maneno bandia.” Tamaa yenye ubinafsi huwachochea walimu wasio wa kweli, kama ikaziwavyo na The Jerusalem Bible: “Kwa hamu watajaribu kuwahonga kwa faida yao kwa kutumia semi za werevu.” Vivyo hivyo, tafsiri ya James Moffatt yasema hivi hapa: “Katika uchu wao watawatumia kwa kujifaidi kwa mabishano ya ujanja.” (2 Petro 2:1, 3) Huenda maneno ya walimu wasio wa kweli yakaonekana kuwa yenye kustahili kuaminiwa kwa mmoja ambaye hayuko chonjo kiroho, lakini maneno yao yamebuniwa kwa uangalifu ‘ili kuhonga’ watu, kuwashawishi watimize makusudi yenye ubinafsi ya wadanganyaji.

7. Ni falsafa gani iliyoenea katika karne ya kwanza?

⁷ Bila shaka, walimu wasio wa kweli wa karne ya kwanza walichochewa na kule kulikokuwa kufikiri kwa ulimwengu kwa wakati huo. Wapata wakati wa kuandika kwa Petro, falsafa iitwayo Uagnosti ilikuwa ikienea sana. Waagnosti waliamini kwamba mata zote ni ovu ila tu zihusuzo roho ndizo njema. Hivyo, baadhi yao walisema kwamba haidhuru ni nini mtu analofanya na mwili wake wa nyama. Walijadili kwamba hatimaye mtu hatakuwa na mwili huo. Kwa hiyo, walikata kauli kwamba dhambi za kimwili—kutia na za kingono—si za maana. Yaonekana, maoni hayo yalianza kuwaathiri baadhi ya waliodai kuwa Wakristo.

8, 9. (a) Wakristo wa mapema waliathiriwa na kusababu gani kulikopotoka? (b) Kulingana na Yuda, baadhi ya watu makutanikoni walikuwa wakifanya nini?

⁸ Msomi mmoja wa Biblia alionelea kwamba “Kanisani mlikuwemo wale waliopotosha fundisho la uzuri,” au ‘fadhili isiyostahiliwa.’ (Waefeso 1:5-7) Kulingana naye, wengine walijadili hivi: “Je, wasema kwamba [fadhili isiyostahiliwa] ya Mungu ni nyingi sana hivi kwamba yaweza kufunika kila dhambi? . . . Basi na tuendelee kutenda dhambi, kwa kuwa [fadhili isiyostahiliwa] ya Mungu yaweza kufutilia mbali kila dhambi. Kwa hakika kadiri tuzidivyo kutenda dhambi ndivyo [fadhili isiyostahiliwa] ya Mungu hupata fursa zaidi za kufanya kazi.” Je, umepata kusikia kusababu kulikopotoka kama huko?

⁹ Mtume Paulo alipinga kufikiri kwenye kosa juu ya rehema ya Mungu alipouliza hivi: “Je, tutaendelea katika dhambi, ili fadhili isiyostahiliwa ipate kuzidi?” Pia aliuliza hivi: “Je, tutafanya dhambi kwa sababu hatuko chini ya sheria bali chini ya fadhili isiyostahiliwa?” Paulo ajibu kila moja ya maswali hayo kwa kukazia hivi: “Hilo lisitukie kamwe!” (Waroma 6:1, 2, 15) Kwa wazi, kama vile Yuda aoneleavyo, watu fulani-fulani walikuwa “wakigeuza fadhili isiyostahiliwa ya Mungu wetu kuwa sababu ya kujitetea kwa ajili ya mwenendo mlegevu.” Hata hivyo, Petro aandika kwamba kwa watu hao ‘uangamizo hausinzii.’—Yuda 4; 2 Petro 2:3.

Vielelezo Vyenye Kuonya

10, 11. Petro aandaa vielelezo gani vitatu vyenye kuonya?

¹⁰ Ili kukazia kwamba Mungu atachukua hatua dhidi ya wakosaji wa kukusudia, Petro aandaa kutokana na Maandiko vielelezo vitatu vyenye kuonya. Kwanza, aandika hivi: “Mungu hakuacha kuadhibu malaika waliofanya dhambi.” Kuhusu hao, Yuda asema kwamba, “hawakutunza cheo chao cha awali bali wakaachilia mbali mahali pao wenyewe pa kukaa penye kufaa” mbinguni. Walikuja duniani kabla ya Furiko na kutwaa miili yenye nyama ili wawe na mahusiano ya kingono pamoja na binti za watu. Ikiwa adhabu kwa mwenendo wao usiofaa na usio wa asili, walitupwa katika “Tartaro,” au kama simulizi la Yuda lisemavyo, waliwekwa “akiba wakiwa na vifungo vya milele chini ya giza zito kwa hukumu ya siku kubwa.”—2 Petro 2:4; Yuda 6; Mwanzo 6:1-3.

¹¹ Kisha, Petro arejezea watu wa siku za Noa. (Mwanzo 7:17-24) Asema kwamba katika wakati wa Noa, Mungu “hakuacha kuadhibu ulimwengu wa kale . . . alipoleta gharika juu ya ulimwengu wa watu wasioogopa Mungu.” Hatimaye, Petro aandika kwamba Mungu aliweka “kiolezo kwa watu wasiomwogopa Mungu juu ya mambo yajayo” kwa “kugeuza majiji ya Sodoma na Gomora kuwa majivu.” Yuda atoa habari ya ziada ya kwamba wale watu mmoja-mmoja “[wali]fanya uasherati kwa kuzidi mno na kutoka kwenda kufuatia mwili kwa ajili ya utumizi usio wa asili.” (2 Petro 2:5, 6; Yuda 7) Wanaume hawakuwa tu na mahusiano ya kingono yasiyo halali pamoja na wanawake bali walikuwa na uchu wa kutaka miili ya wanaume wengine, yawezekana hata walikuwa na uchu wa kutaka miili ya wanyama wasio na akili.—Mwanzo 19:4, 5; Mambo ya Walawi 18:22-25.

12. Kulingana na Petro, mwenendo wa uadilifu huthawabishwaje?

¹² Hata hivyo, wakati huohuo, Petro aandika kwamba Yehova ni mthawabishaji wa wale wanaomtumikia yeye kwa uaminifu. Kwa kielelezo, asimulia jinsi ambavyo Mungu “alitunza salama Noa, mhubiri wa uadilifu, pamoja na wengine saba” Alipoleta Gharika. Pia asema juu ya Yehova kumkomboa “Loti mwadilifu” wakati wa Sodoma, akikata kauli hivi: “Yehova ajua jinsi ya kukomboa watu wenye ujitoaji-kimungu kutoka katika jaribu, bali kuweka akiba watu wasio waadilifu kwa ajili ya siku ya hukumu ili kukatiliwa mbali.”—2 Petro 2:5, 7-9.

Matendo Yastahiliyo Adhabu

13. Ni nani hasa wanaohifadhiwa kwa ajili ya hukumu, na yaonekana wanajitia katika ndoto zipi?

¹³ Petro ateua wale hasa ambao wamehifadhiwa kwa ajili ya hukumu ya Mungu, yaani, “wale ambao huendelea kufuata mwili wakiwa na tamaa ya kuutia unajisi na ambao hudharau ubwana.” Karibu twaweza hata kuhisi ghadhabu ya Petro asemapo hivi: “Wenye kuthubutu, washupavu, hawatetemekei watukufu bali husema kwa maneno yenye kuudhi.” Yuda aandika kwamba “watu hawa, . . . wakijitia mno katika ndoto, wanautia mwili unajisi . . . na kusema kwa maneno yenye kuudhi juu ya watukufu.” (2 Petro 2:10; Yuda 8) Huenda ndoto zao zikahusisha fantasia zisizo safi za kingono ambazo huchochea ufuatiaji wao wa kujiridhisha kingono kwa njia isiyo ya adili. Ingawa hivyo, wao “hudharau ubwana” na kusema “maneno yenye kuudhi juu ya watukufu” katika maana gani?

14. Walimu wasio wa kweli “hudharau ubwana” na kusema “maneno yenye kuudhi juu ya watukufu” katika maana gani?

¹⁴ Hufanya hivyo katika maana ya kwamba wao hupuuza mamlaka zilizowekwa rasmi na Mungu. Wazee Wakristo humwakilisha Yehova Mungu mwenye utukufu na Mwana wake na, tokeo ni kwamba, wamekabidhiwa utukufu kwa kiasi fulani. Ni kweli kwamba, wao hufanya makosa, kama alivyofanya Petro mwenyewe, lakini Maandiko huwahimiza washiriki wa kutaniko wajinyenyekeze chini ya watu hao wenye utukufu. (Waebrania 13:17) Kasoro zao si sababu ya kusema maneno yenye kuudhi juu yao. Petro asema kwamba malaika “hawaleti dhidi yao [walimu wasio wa kweli] shtaka katika maneno yenye kuudhi,” ingawa ingestahiliwa kwelikweli. “Lakini watu hawa,” Petro aendelea kusema, “kama wanyama wasiofikiri waliozaliwa kiasili ili kukamatwa na kuangamizwa, hata wao, katika mambo ambayo wao hawana ujuzi na husema kwa maneno yenye kuudhi, watapatwa na uangamizo katika mwendo wao wenyewe wa uangamizo.”—2 Petro 2:10-13.

“Huku Wakila Karamu . . . Nanyi”

15. Ni zipi njia za walimu wasio wa kweli, nao hufuatia vishawishi vyao wapi?

¹⁵ Ijapokuwa watu hawa wafisadi “hufikiria maisha ya anasa katika wakati wa mchana kuwa raha” nao “ni madoa na mawaa,” wao pia ni wenye vipengee. Wao hutenda “kimya-kimya,” wakitumia “maneno bandia,” kama vile Petro alivyoandika mapema. (2 Petro 2:1, 3, 13) Hivyo huenda wasipinge waziwazi jitihada za wazee za kutegemeza viwango vya kiadili vya Mungu au wasifuatie peupe uradhi wao wenyewe wa kingono. Badala ya hivyo, Petro asema kwamba wao hujitia mno “katika upendezi usiozuiwa katika mafundisho yao ya udanganyifu huku wakila karamu pamoja nanyi.” Naye Yuda aandika hivi: “Hao ndio miamba iliyofichwa chini ya maji katika karamu zenu za upendo.” (Yuda 12) Ndiyo, kama vile tu miamba yenye ncha chonge chini ya maji iwezavyo kurarulia mbali upande wa chini wa mashua, na kufanya mabaharia wasio na hadhari wazame, ndivyo walimu wasio wa kweli walivyokuwa wakifisidi watu wasio na hadhari ambao walikuwa wamewaonyesha upendo bandia kwa unafiki wakati wa ‘karamu za upendo.’

16. (a) ‘Karamu za upendo’ zilikuwa nini, na huenda watu wasio waadilifu wakatenda katika vikao gani vinavyofanana nazo leo? (b) Walimu wasio wa kweli hukazia fikira zao akina nani, hivyo ni lazima watu hao wafanye nini?

¹⁶ Yaonekana ‘karamu hizo za upendo’ zilikuwa pindi za kirafiki wakati ambapo Wakristo wa karne ya kwanza walikusanyika pamoja ili kufurahia chakula na ushirika. Leo pia Mashahidi wa Yehova nyakati nyingine hukusanyika pamoja kirafiki, labda kwenye karamu za arusi, katika mandari, au katika vikusanyiko vya ushirika wakati wa jioni. Watu wenye ufisadi wangeweza kutumiaje matukio hayo ili kushawishi wahasiriwa? Petro aandika hivi: “Wana macho yenye kujaa uzinzi . . . , na hutongoza nafsi zisizo imara.” Wanakazia “moyo [wao] uliozoezwa katika kutamani” juu ya wasio imara kiroho ambao wameshindwa kuifanya kweli iwe yao wenyewe. Kwa hiyo onyweni kimbele na lililotukia siku ya Petro, na mwe wenye kulinda! Kinzeni vishawishi vyovyote visivyo safi, na msidanganywe na upendezi au uvutio wa kimwili wa mtu ashawishiye isivyo adili!—2 Petro 2:14.

“Pito la Balaamu”

17. “Pito la Balaamu” lilikuwa nini, nalo liliwaathirije Waisraeli 24,000?

¹⁷ Watu hawa “waliolaaniwa” wameijua kweli kwa muda fulani. Huenda bado wakaonekana kuwa watendaji kutanikoni. Lakini Petro asema hivi: “Wakiacha pito lililo nyoofu, wameongozwa vibaya. Wamefuata pito la Balaamu, mwana wa Beori, aliyependa thawabu ya utendaji wenye kosa.” (2 Petro 2:14, 15) Pito la nabii Balaamu lilikuwa kupendekeza mwendo wa ushawishi usio wa adili ili ajifaidi. Alimwambia Mfalme Mmoabi, Balaki, kwamba Mungu angelaani Israeli ikiwa watu wangeweza kushawishiwa watende uasherati. Tokeo ni kwamba, walio wengi wa watu wa Mungu walishawishiwa na wanawake Wamoabi, na watu 24,000 waliuawa kwa sababu ya mwenendo wao usio wa adili.—Hesabu 25:1-9; 31:15, 16; Ufunuo 2:14.

18. Balaamu alikuwa mwenye kusisitiza kadiri gani, na tokeo lamaanisha nini kwa walimu wasio wa kweli?

¹⁸ Petro aandika kwamba Balaamu alizuiliwa wakati ambapo punda wake alinena naye, hata hivyo Balaamu ‘alipenda sana thawabu ya utendaji wenye kosa’ hivi kwamba hata hilo lilipotukia, hakukomesha “mwendo [wake] wa kichaa.” (2 Petro 2:15, 16) Jambo ovu kama nini! Ole wao wowote walio kama Balaamu ambaye alijaribu kufisidi watu wa Mungu kwa kuwashawishi wafanye ukosefu wa adili! Balaamu alikufa kwa sababu ya ubaya wake, mtazamokimbele wa litakalowapata wote wanaofuata pito lake.—Hesabu 31:8.

Vishawishi Vyao vya Kiibilisi

19, 20. (a) Watu walio kama Balaamu wanafananishwa na nini, na kwa nini? (b) Wanashawishi nani, na jinsi gani? (c) Kwa nini twaweza kusema kwamba vishawishi vyao ni vya kiibilisi, nasi twaweza kujilindaje wenyewe na wengine ili tusinaswe navyo?

¹⁹ Akiwafafanua watu walio kama Balaamu, Petro aandika hivi: “Hawa ni mabubujiko [au, visima] yasiyo na maji, na ukungu [au, mawingu] uendeshwao na dhoruba yenye nguvu nyingi.” Kwa msafiri mwenye kiu jangwani, huenda kisima kikavu kikamaanisha kifo. Si ajabu kwamba wanaofanana na vitu hivyo “wamewekewa akiba weusi wa giza”! “Kwa maana hutamka semi za kujivimbisha zisizo na faida,” Petro aendelea kusema, “na kwa tamaa za mwili na tabia zenye ulegevu wao hutongoza wale wanaotoka tu kuponyoka kutoka kwa watu ambao hujiendesha wenyewe katika kosa.” Wao hushawishi wasio na uzoefu “wakiwaahidi uhuru,” Petro asema, huku “wao wenyewe wanakuwako wakiwa watumwa wa ufisadi.”—2 Petro 2:17-19; Wagalatia 5:13.

²⁰ Vishawishi vya walimu hao wafisadi ni vya kiibilisi. Kwa kielelezo, huenda wakasema hivi: ‘Mungu ajua kwamba tu dhaifu na hushikwa na harara. Kwa hiyo tukijitia wenyewe na kuridhisha tamaa zetu za kingono, Mungu ataturehemu. Tukiungama dhambi yetu, atatusamehe kama alivyofanya mara ya kwanza tulipoingia katika kweli.’ Kumbuka kwamba Ibilisi alimfikia Hawa kwa njia inayofanana na hiyo kwa kadiri fulani, akimwahidi kwamba angefanya dhambi bila hofu ya kuadhibiwa wala kuumia. Katika kisa cha Hawa, Ibilisi alidai kwamba dhambi dhidi ya Mungu ingemwelimisha na kumpa uhuru. (Mwanzo 3:4, 5) Ikitukia kwamba twakabili mtu mfisadi kama huyo anayeshirikiana na kutaniko, tuna wajibu wa kujilinda wenyewe na pia wengine kwa kumripoti mtu huyo kwa wenye madaraka katika kutaniko la Kikristo.—Mambo ya Walawi 5:1.

Kulindwa na Ujuzi Sahihi

21-23. (a) Matokeo ya kukosa kutumia ujuzi sahihi ni nini? (b) Ni tatizo gani la ziada ambalo Petro azungumzia litakalofuatia kuchunguzwa?

²¹ Petro amalizia sehemu hii ya barua yake kwa kueleza matokeo ya kukosa kutumia ujuzi ambao alisema mapema kwamba ni muhimu kwa “uhai na ujitoaji-kimungu.” (2 Petro 1:2, 3, 8) Aandika hivi: “Hakika ikiwa, baada ya kuwa wameponyoka kutoka katika mambo ya unajisi ya ulimwengu kwa ujuzi sahihi juu ya Bwana na Mwokozi Yesu Kristo, wanapata kujihusisha tena na mambo hayahaya na kuwezwa, hali za mwisho zimekuwa mbaya zaidi kwao kuliko zile za kwanza.” (2 Petro 2:20) Jambo lenye kusikitisha kama nini! Watu hao walioishi siku ya Petro walikuwa wametupilia mbali tumaini lenye bei la uhai usioweza kufa kwa ajili ya kipindi kifupi tu cha kujiridhisha kingono.

²² Kwa hiyo Petro asema hivi: “Ingalikuwa bora kwao kama hawangalijua kwa usahihi pito la uadilifu kuliko baada ya kulijua kwa usahihi kugeukia mbali kutoka amri takatifu iliyokabidhiwa kwao. Usemi wa mithali ya kweli umetukia kwao: ‘Mbwa amerudi kwenye matapiko yake mwenyewe, na nguruwe-jike aliyeoshwa kwenye kugaagaa katika matope.’”—2 Petro 2:21, 22; Mithali 26:11.

²³ Kwa wazi tatizo jingine ambalo lilikuwa limeanza kuathiri Wakristo wa mapema lilikuwa sawa na lile linaloathiri baadhi ya watu leo. Wakati ule wa nyuma, ni wazi kwamba wengine walikuwa wakilalamika juu ya kule kulikoonekana kuwa kutowasili kwa kuwapo kwa Kristo kulikoahidiwa. Acheni tuone jinsi Petro anavyoshughulikia jambo hilo.

Je, Wakumbuka?

◻ Petro ataja vielelezo gani vitatu vyenye kuonya?

◻ Walimu wasio wa kweli “hudharau ubwana” jinsi gani?

◻ Pito la Balaamu ni nini, na huenda wanaolifuata wakashawishije wengine?

◻ Matokeo ya kukosa kutumia ujuzi sahihi ni nini?

[Picha katika ukurasa wa 17]

Balaamu ni kielelezo chenye kuonya