4. Uzao wa mwanamke unatia ndani nani, na uzao huo utafanya nini?

⁴ Mara tu baada ya uasi katika Edeni, Yehova alitoa ahadi ya kwamba “mwanamke” angetokeza “uzao.”a (Soma Mwanzo 3:15.) Mwishowe, uzao huo ungemponda nyoka kichwa, yaani, Shetani. Baadaye, Yehova alifunua kwamba uzao huo ungetokana na Abrahamu, ungetoka katika taifa la Israeli, katika kabila la Yuda, na katika ukoo wa Mfalme Daudi. (Mwa. 22:15-18; 49:10; Zab. 89:3, 4; Luka 1:30-33) Kristo Yesu ndiye aliyekuwa sehemu ya msingi ya uzao huo. (Gal. 3:16) Washiriki wa kutaniko la Kikristo waliotiwa mafuta kwa roho ndio sehemu ya pili ya uzao huo. (Gal. 3:26-29) Yesu na hao watiwa-mafuta wanaungana kufanyiza Ufalme wa Mungu ambao utatumiwa na Mungu kumponda Shetani.—Luka 12:32; Rom. 16:20.

5, 6. (a) Danieli na Yohana wanataja serikali ngapi kuu? (b) Vichwa vya yule mnyama-mwitu wa kitabu cha Ufunuo vinafananisha nini?

⁵ Unabii huo wa kwanza uliotolewa katika Edeni ulisema pia kwamba Shetani angetokeza “uzao.” Uzao wake ungeonyesha uadui, au chuki, kuelekea uzao wa mwanamke. Uzao wa nyoka ni nani? Ni wote wanaomwiga Shetani kwa kumchukia Mungu na kuwapinga watu wa Mungu. Katika historia yote, Shetani amepanga uzao wake katika makundi mbalimbali ya kisiasa, au falme. (Luka 4:5, 6) Hata hivyo, ni falme chache sana za wanadamu ambazo zimejitahidi sana kuwapinga watu wa Mungu, iwe ni taifa la Israeli au kutaniko la Wakristo watiwa-mafuta. Kwa nini jambo hilo ni muhimu? Kwa sababu linaeleza kwa nini maono ya Danieli na Yohana yanafafanua jumla ya falme nane kuu peke yake.

 7. Kichwa cha kwanza kinafananisha nini, na kwa nini?

⁷ Kichwa cha kwanza cha huyo mnyama-mwitu kinafananisha Misri. Kwa nini? Kwa sababu Misri ilikuwa serikali ya kwanza kuu kuonyesha uadui dhidi ya watu wa Mungu. Wazao wa Abrahamu, ambao kupitia kwao uzao ulioahidiwa wa mwanamke ungetokea, waliongezeka na kuwa wengi huko Misri. Kisha, Misri ikaanza kuwakandamiza Waisraeli. Shetani alijaribu kuwafagilia mbali watu wa Mungu kabla ya uzao huo kutokea. Jinsi gani? Kwa kumchochea Farao awaangamize watoto wote wa kiume Waisraeli. Yehova alizuia jaribio hilo naye akawaweka huru watu wake kutoka utumwani huko Misri. (Kut. 1:15-20; 14:13) Baadaye akawawezesha Waisraeli waimiliki Nchi ya Ahadi.

 8. Kichwa cha pili kinafananisha nini, na kilijaribu kufanya nini?

⁸ Kichwa cha pili cha yule mnyama-mwitu kinafananisha Ashuru. Ufalme huo wenye nguvu ulijaribu pia kuwafagilia mbali watu wa Mungu. Ni kweli kwamba Yehova aliutumia ufalme wa Ashuru ili kuuadhibu ufalme wa makabila kumi ya Israeli kwa sababu ya ibada ya sanamu na uasi wao. Hata hivyo, ufalme wa Ashuru ulilishambulia jiji la Yerusalemu. Huenda Shetani alikuwa na lengo la kuuangamiza kabisa ukoo wa kifalme ambao mwishowe ungetokeza Yesu. Shambulizi hilo halikuwa sehemu ya kusudi la Yehova, na kwa sababu hiyo aliwakomboa kimuujiza watu wake waaminifu kwa kuwaharibu wavamizi.—2 Fal. 19:32-35; Isa. 10:5, 6, 12-15.

¹³ Yehova aliitumia Milki ya Umedi na Uajemi kutimiza unabii kwa kuishinda Babiloni na kuwarudisha Waisraeli kwenye nchi yao. (2 Nya. 36:22, 23) Hata hivyo, baadaye serikali hiyo kuu ilikuwa karibu kuwafagilia mbali watu wa Mungu. Kitabu cha Biblia cha Esta kinaeleza kuhusu njama fulani iliyopangwa na waziri mkuu wa Uajemi, aliyeitwa Hamani. Alipanga njama ili Wayahudi wote walioishi katika Milki kubwa sana ya Uajemi waangamizwe naye akapanga tarehe hususa ya kuwaangamiza Wayahudi wote. Hata hivyo, kwa mara nyingine tena Yehova aliingilia kati na kuwalinda watu Wake kutokana na chuki ya uzao wa Shetani. (Esta 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14) Kwa hiyo, serikali ya Umedi na Uajemi inafananishwa kwa kufaa na kichwa cha nne cha mnyama-mwitu wa kitabu cha Ufunuo.

16. Antioko wa Nne alifanya nini?

¹⁶ Baada ya kushinda Uajemi, serikali ya Ugiriki ilitawala nchi ya watu wa Mungu. Wakati huo, Wayahudi walimiliki tena Nchi ya Ahadi na kujenga upya hekalu huko Yerusalemu. Bado walikuwa watu waliochaguliwa na Mungu, na hekalu lililojengwa upya bado lilikuwa kitovu cha ibada ya kweli. Hata hivyo, katika karne ya pili K.W.K., kichwa cha tano cha mnyama-mwitu, yaani, serikali ya Ugiriki iliwashambulia watu wa Mungu. Antioko wa Nne, mmoja wa warithi wa milki ya Aleksanda iliyogawanyika, alijenga madhabahu ya kipagani kwenye uwanja wa hekalu huko Yerusalemu na akaagiza kwamba mtu yeyote aliyefuata dini ya Kiyahudi alikuwa na hatia iliyostahili adhabu ya kifo. Uzao wa Shetani ulitenda kwa njia ya chuki kama nini! Hata hivyo, muda si muda, Ugiriki iling’olewa kuwa serikali kuu ya ulimwengu. Ni serikali gani ingekuwa kichwa cha sita cha yule mnyama-mwitu?

17. Kichwa cha sita kilitimiza sehemu gani kubwa katika utimizo wa Mwanzo 3:15?

¹⁷ Roma ndiyo iliyokuwa serikali kuu ya ulimwengu wakati Yohana alipopata maono ya yule mnyama-mwitu. (Ufu. 17:10) Kichwa hicho cha sita kilitimiza sehemu kubwa katika utimizo wa unabii ulioandikwa katika Mwanzo 3:15. Shetani aliwatumia maofisa Waroma kuupiga na kuulemaza kwa muda ule uzao, kwa kuutia jeraha “kwenye kisigino.” Jinsi gani? Walimhukumu Yesu kwa mashtaka ya uwongo ya uchochezi na kuagiza auawe. (Mt. 27:26) Lakini punde si punde, jeraha hilo lilipona kwa sababu Yehova alimfufua Yesu.

18. (a) Yehova alichagua taifa gani jipya, na kwa nini? (b) Uzao wa nyoka uliendelea jinsi gani kuonyesha chuki dhidi ya uzao wa mwanamke?

¹⁸ Viongozi wa kidini katika Israeli walishirikiana na Roma kumpinga Yesu, na pia watu wengi katika taifa hilo wakamkataa. Kwa hiyo, Yehova aliwakataa Waisraeli wa asili wasiwe watu wake. (Mt. 23:38; Mdo. 2:22, 23) Kisha akachagua taifa jipya, “Israeli wa Mungu.” (Gal. 3:26-29; 6:16) Taifa hilo lilikuwa kutaniko la Wakristo watiwa-mafuta ambalo lilitia ndani Wayahudi pamoja na watu wasio Wayahudi. (Efe. 2:11-18) Baada ya kifo na ufufuo wa Yesu, uzao wa nyoka uliendelea kuonyesha chuki dhidi ya uzao wa mwanamke. Mara nyingi, serikali ya Roma ilijaribu kufagilia mbali kutaniko la Kikristo, sehemu ya pili ya ule uzao.c